Katalog

19 Nisan 1939 rVMHL'IUYİST Necib Serdengeçtinin riyasetinde toplanYazan: Dr. HİKMET SEZER mıştır. Konservatuara aid 935 senesi idaGelecek harblerde zehirli gazler gib Bakteri harbini en çok kabul edenler, re hesablarının tetkiki hakkındaki teklif bakteriyoloji harbi de bir ölüm silâhı o bu acı derse Umumî Harbde maruz katetkikihesab epcümenine; müddeti bitlanlar; bu fikri kabul etmiyenler de, bu mek üzere olan şehircilik mütehassısı larak kullanılacak mıdır? Bu sual resmen, ilk defa olarak 1924 usulün Umumî Harbde kendileri taraProst'un mukavelenamesinin temdidi hakkındaki teklif kavanin ve bütçe encü senesinde Cenevre'deki milletlerarası si fından düşmanlarına kullanıldığını reddemenlerine; bütçenin muhtelif fasıllannda lâhları bırakma konferansmda soruldu. denlerdir. Almanlar hemen bütün gaz münakale yapılması hakkındaki teklıfle Daha evvelleri de birçok memleketlerde kitablarında, mikrob harbinin Umumî Kadıköy sebze hâlinin tamiri için bütçe bu meselenin esası iyice tetkik edilmeden Savaşta kendileri tarafından kat'iyyen Yazan: ABIDİN DAVER ye tahsisat konması hakkındaki teklif yazılar yazıldı. Bir kısmı Amerikanvarî kullanılmadığını ve bunun insanlığa aybütçe encümenine; Sultanahmed hafri fantezik tasvirlerle, bir kısmı da yeniliğe kırı bir hareket olduğunu ileri sürerek, yat sahasında yapılacak istimlâk hakkın karşı köhne bir taassub inadile halkın fik bundan daha müessir silâhlar elde mevPALTIK cudken bunun kullanılmasında bir mana daki teklif mülkiye encümenine; muhte rıni karıştırdı. Umumî Harbin sonunda itilâf devlet olmadığını yazıyorlar. Bu fikrin aksine if Belediye resminden borclu bazı kim•eler hakkında tahsiliemval kanununun lerinin sulh mukaddematı konferansma olarak bilhassa Fransızlar, bakteriyoloji tatbikına dair teklif kavanın encümenine verdikleri ihzarî raporda «Almanların harbinin gelecek harblerde kullanılacağımikrobla münten kıldıkları meyüa ve çu nı ve hatta Almanların bu usulü daha gönderilmiştir. kulatlan Romanya şehirleri üzerine tay Umumî Savaşta kendilerine tatbik ettikIçyağlannın ambalâj kâğıdları içinde atılması muvafık olacağına dair mülki yare ile atarak halk arasmda hastahk lerini bildiriyorlar. bildiriliyordu. Fransızlar Almanlar her nekadar mikrob harbiye encümeni mazbatasile sun'î sirke kab akardıklan» annın üzerine etiket yapıştmlmasına da daha 1917 senesinde Almanların ruam nin lüzumu kadar fayda temin etmiyemülkiye ve sıhhiye encümenlerinin basili kültürlerini casuslar vasıtasile Fran ceğine ve bu silâhların gelecek harblersadaki otlann üzerine serperek beygirle de kullanılmıyacağma hükmediyorlarsa mazbatası kabul edilmiştir. Istanbul Sular Idaresinin Anadolu ve rin bu hastahktan ölmelerine ve hasta da, buna rağmen yeni çıkan bütün harb Rumeli cihetinde su tevziine ve satışına lığın insanlar arasında da yayılmasına zehiri ve hava tehlikesi kitablarında az müteallik usul ve esaslan göstermek ü çahştıklannı iddia ediyorlardı. 1922 se çok bu usulden de bahsetmektedirler. ere hazırladığı talimatname projesinin nesi ikincıkânununda Vaşington'da top Milletlerarası toplantı sonuçlarında da Şehir meclisince müzakeresini istemesi lanan silâhlan bırakma konferansmda «C. B. B. harbi Kimya, yangın, bakmünasebetile kavanin encümeninin hazır Danimarkalı Profesör Madsen, bugünkü teri harbi» diye birbirinin mütemmimi adığı mazbata okunarak tasvib edilmiş bakteriyoloji ilminin salgın hastalıkları olarak kabul edilen bu yeni harb silâhlayayabilecek bir kudrette olduğunu anlat rının geniş veya dar bir sahada kullair. Kadıköyünde Kalamıştaki Fuadpaşa mıştı. îtalyan âlimi Antonio Galloti, nılması, buna inanmıyanlara en büyük arsasınm ifraz edilerek burasının mahal Fransız Vauthier, Dr. Georges, General bir emrivaki ve acı bir sürpriz olacakHMUNlM e haline ifrağının uygun olacağı hakkın Nilssen ve daha birçok ilim adamlan tır. Biz bu işin ne müddeisi ve ne de « daki mülkiye ve nafıa encümenlerinin bakteriyoloji harbine dair pek çok yazı müfterisi bulunduğumuzdan, iki tarafın müşterek mazbatası da kabul edilmiştir. lar yazıyorlardı. Işte bu gibi neşriyat, yazılarını okuyarak ve muhakeme ederek Ilk mekteb muallimlerinin 938 senesi Milletler Cemiyetinin 1924 senesi içti meseleyi olduğu gibi mütalea ve tetkik Almanya ve Lehistan hududları ( oklar muhtemel bir harbde Alman ordularının mesken bedellerinin tasarrufattan veril mamda ilk resmî teşebbüsün yapılmasına etmek mevkiindeyiz. taklb edecekleri tahmin olunan istikametleri gosteriyor ) Mikrob harbi için ne gibi sirayet ve mesi ve bunun için de bütçeye yirmi bin ve bu işin tetkikine sebeb olmuştur. Bundan evvelki yazımızda (*) Leh nın irtibatı bir iki gün içinde teessüs edeintişar vasıtaîan olabilir? liralık bir münakale yapılması hakkındaPrf. SALİH MURAT Muhtelif devletlerin ilim adamlan bir ve Alman ordulan arasmda bir kuvvet ceği şüphesizdir. Bu irtibat teessüs ettikBugünkü düşüncelere göre: ki Maarif Müdürlüğü tezkeresi bütçe en sene süren tetkikleri neticesi 17/6/1935 mukayesesi yapmış ve harbin hava hü ten sonra, şarkî Prusyayı işgale tahsis e ümenine gönderilmiş, bundan sonra da 1. Bazı hastalıklar doğrudan doğruya tarihindeki Milletler Cemiyeti toplantıdilen Leh kuvvetleri, gittikçe salâbeti arcumlarile başhyacağmı anlatmıştık. elli bir imzah bir takrir okunmuştur. Bu sında^ «Mikrob harbile insan, hayvan ve nsandan insana geçerek (akciğer vebaİlk mütekabil hava taarruzlarından tan bir müdafaa karşısında, kıymetsiz bir takrirle, Şehidlikleri îmar Cemiyetine nebatlarla gıda ve suların telvis edilmesi sı, grip v.s.), sonra kara ordulan harekete geçecektir. hedef için uğraşmış olurlar. Kıymetsiz eş bin liralık tahsisat verilmesi teklif e2. Bazı hastalıklar bit (tifüs), pîre ve bir hastahk membaı haline konulması Her iki ordunun da doktrini taarruzidir; diyoruz, çünkü, harbde asıl gaye, düşman dilmiştir. Takrir bütçe encümenine ve(hıyarcıklı veba), sinek (şarbon) gibi imkânının mevcud olmasına» karar vebu itibarla her ikisi de taarruzî bir harb büyük kuvvetlerinin mağlub ve imha edil rilmiş, celse, cuma günü içtima edilmek rildi. 39 memleket murahhasının imza ıastalık nakili haşaratla , yapmak istiyeceklerdir. Leh ordusunun mesidir. Alman ordusunun büyük kısmı üzere kapanmıştır. 3. Bazı hastalıklar hayvandan insana ladığı bu protokolda «bakteriyoloji harsayıca zayıf olmasına rağmen, tamamıle ise şarkî Prusyaya değil, Varşova üzeribinin de zehirli gazler gibi gelecek harb eçmek suretile (ruam, kuduz, şarbon), raptıkları gibi Varşova istikametinde bül tedafüî ve pasif bir sevkülceyş takib ede ne yürüyecektir. 4. Bazı hastalıklar hayvandan hayvayük bir taarruza girişmek ve hududların lerde kullanılmaması» kabul edildi. ceği tahmin edilemez. Lehler de, sür'atle Alman taarruz kollan şu istikametleri na geçmek suretile (öküz vebası, şap v. bugünkü ihatavî vaziyetinden istifade € 192829 senelerinde Brüksel ve Roma bir sıklet merkezi teşkil ederek Alman takfb edeceklerdir: Kızılhaç kongrelerinde de bu memnuı .). ordusuna bir darbe indirmeğe çalışacak1 Danzig koridorunu geçerek şarkî derek Leh ordusunu kıskacm kollan ara yet tekrarlandıktan sonra 1932 de îtal5. Bazı hastalıklar mülevves sularla lardır. Prusya ile jrtibat peyda eden kol, Vistül sma sıkıştırmağa ve kat'î neticeli bir mey yan mümessili Pilotti ve 16/3/933 ta nsanlara geçmek suretile (difteri, koleHer iki tarafın sevkülceyşî maksadları nehrini, membaına doğru takiben şimali dan muharebesile imhaya çalışmak. rihinde de Ingiliz Başvekili Mack Do ra, dizanteri, fiyevri tifoit v.s. gibi), Lehlerin harekâtı: garbiden Varşovaya, nm ana hattı şu olacaktır: 6. Bazı hastalıklar havaya kanştmlanald'm milletlerarası silâhlan bırakma 1 Harbin başlangıcında hudud tah2 Frankfurt'tan hareket ederek LeAlmanlar: Bütün kuvvetlerile biran konferansma verdikleri projelerde bakte rak intişarları temin suretile (tüberküloz, evvel garba dönmek ve diğer ihtilâtlara histandaki Pozen'i tuttuktan sonra garb kimatına dayanarak Alman cenahların riyoloji harbi de zehirli gazler gibi bir gnp v s.), dan birine veya merkezine karşı bütün meydan vermemek için Leh ordusunu yıl dan Varşovaya, ölüm kaynağı olarak kabul edildiğinden 7. Bazı hastalıklar mezbaha gibi kül3 Breslav'dan hareket edip Lehis kuvvetlerile bir taarruz yapıp düşmanı bu ilim silâhının da gelecek harblerde liyetli et bulunan yerlerde mirobun intidırım sür'atile mağlub ve imha ederek bütanın Lodz merkezini aldıktan sonra ce mağlub etmeğe ve taarruzunu durdurma kullanılmaması isteniyordu. Mack Do şan temin edilerek halkı gida ile hasta tün Lehistanı işgal etmek, a ve mümkün olduğu kadar geciktirme nald projesinin birinci kısmında 47 nci Lehliler: Almanyayı kendi başlanna nubu garbiden Varşovaya, etmek suretile (paratifüs grupu mikro"b4 ÇekoSlovakyadan veya cenubî e çalışmak, tam bir mağlubiyete uğratamıyacakları madde olarak «her bir devlete karşı, lar), 2 Bunda muvaffak olamazlarsa, bir herhangi bir surette olursa olsun ve bu için, müttefikleri ona kat'î darbeyi indi Silezyadan hareket edip Galiçyada Kra8. Nebatatı ve bilhassa yenecelc sebAlman taarruzuna karşı Lehistanın yegâ muharebeye bağlı olup olmadığı nazarı rinciye kadar dayanmak ve onun için or kovi'yi veya Katoviç'i alarak Pilica nehzeleri muhtelif parazitlerle veya gaz ve rini takiben cenub cenubu garbiden ne tabii maniası ve müdafaa hattı olan dikkate alınmaksızın kimya, yangm ve yangm bombalarile tahrib etmek suretidularını imha ettirmemek. Böylece Almanya seri ve imhakâr bir Varşovaya. (Krakovi yolu hududda Vistül nehrine çekilerek, Vistül hattını bakteri harbi menedilmiştir» kaydı var le... bakteriyoloji harbinin yapılacağı tahdı. Gene aynı kısmın 48 ve 49 uncu min edilmektedir. taarruz yapmak istiyecek, Lehistan da Karpat dağlarından geçtiği için dağ müdafaa etmek, Ankara (Hususî) Ankarada İstas3 Vistül hattından da çekilmeğe maddeleri, kimya ve yangın harbinden düşman taarruzunu tehire, fakat bunu or fırkaları tarafından takib edilmesi muh on civannda temelleri kazıknakta olan Mikrobların mukavemetlerini artırmak mecbur olurlarsa Bug nehri boyunca ye kasdedilen manayı anlattıktan sonra 50 dusunu mahvettirmeden yapmağa çalışa temeldir.) ve hastahk verme kabiliyetlerirü çoğalt Devlet Demiryolları Umum müdürlüğü ni bir hattı müdafaa tutmak, burada da nci maddede mikrob harbini şu suretle binasımn bir noktasmda ham petrola Böylece mütebaid noktalardan müte caktır. mak için muhtelif milletlerin laboratuaresadüf edilmiştir. Maden Tetkik ve AAlmanların işi nekadar acele ise, Leh addid kollarla yürüyerek merkeze müte tutunamazlarsa ister istemez Sovyet Rus izah etmektedir: larında birçok ekim ve üreme vasatları rama Enstitüsü burada sondaj yaptır lilerinki de aksine o kadar vakit kazan veccih bir taarruz yapmak, Alman sev yanm yardımını taleb etmek ve Sovyet «Bakteri silâhının kullanılması mem üzerinde tecrübeler yapıldığı, son mec maktadır. külceyş prensiplerine de uygundur. Bu hududuna doğru çekilmek. mağı icab ettirir. nuiyetinden maksad; düşmana zarar ve mua ve kitablarda okunmaktadır. Gönderdiğim resim, sondaj ameliyeHerhalde Lehistanın taarruzî harekâHarbe, Lehistan değil; Almanya baş mütemerkiz taarruz, hasmı merkezden recek herhangi bir usulle, hastahk verici Bazı mikroblar, muhtelif tecrübe hay inden bir safhayı göstermektedir. lıyacağı için, Alman ordusu, herhalde tespit ve iki yandan çevirip imha etmek tı kısa sürecek ve Almanlar ağır basmağa bakterileri veya bunların üreme vasatların vanlanndan pasaj yapılmak (yani mikesaslı surette toplanmış bulunacaktır. Ak gibi bütün Alman kumandanlannın dai başlayınca seyyal bir müdafaa yapmak daki tohumlannı veyahud da hastahk robu hayvandan hayvana aşılamak) suBursada yapağı satışlarî si vaki olsaydı, Lehistan büyük süvari ma tatbikına çalıştıkları bir manevra olur. mecburiyetinde kalacaklardır. (Roman aşılayıcı maddelerin intişarını gerek arzu retile ve bazıları da üreme vasatlarının Bursa (Hususî) Son günlerde ya kuvvetlerinden istifade ederek Almanya Buna mukabil, Leh orduları da Alman 'a Lehistanla müttefik olarak harbe gi ile doğrudan doğruya insan, hayvan ve tadilâtile halitabiî kuvvetlerinin 100,000 ıağı satışlan artmaktadır. Karacabey dahiline akınlar ve baskınlar yapabılırdi. merkezine veya cenahlarından bırine kar erse Galiçyaya doğru da çekilebilirler.) nebatlara vermek ve gerekse havayı, su mislini iktisab edebilirler. Bu tecrübeler, ranm kan yapağılanndan 75,000, kilosu *** Leh süvarisinin buna gene teşebbüs ede şı üstün kuvvetler toplayıp taarruz ede yu ve gıda maddelerini herhangi bir su bugünün aşı ve serum tatbikatı esasların 1,25 kuruştan Almanyaya satılmıştır. Görülüyor ki Sovyet Rusya ile Ro rette münten bir hale koymaktır» diye da kullanılan şeylerdir. Mikroblann harb !zmir fabrıkalan için de 50,000 kilo 53 ceği tabiidir, fakat hafif makineli Alman bilirler: 1 Pozen Torn Aşağı Vistül va manya müttefik ve yardımcı olmadıkça tavsif edilmektedir. fırkaları karşısmda müessiriyetini hayli lerde kullan:lması bir emrimecburî olur ve 54 kuruştan satışlar yapılmıştır. Çanakkale mıntakasında kırkım başlamış Lehistanın vaziyeti çok güç ve tehlikelikaybedeceği de şüphesizdir. Hazarda, disi umumî istıkametile Krakovi mıntakaBuraya kadar yazılan mikrob harbi sa, bakteriyoloji ilminin ne büyük terak ve ilk mallardan 2500 kilo miktarında dir. Sayı tefevvuku Almanlardadır, sevbirinci Königsberg kolordusunun üç piya sında, yani iki cenahta müdafaada kalatarihçesi, bu meselenin bir fanteziden i ki ve keşiflere sahne olacağmı bugünden bir parti 62,50 kuruştan satılmıştır. rak Alman ordusunun sol ve sağ cenahla ülceyşî vaziyet üstünlüğü Almanlarda baret olmadığını göstermektedir. 39 hü tahmin etmek, bir hayaliham olmasa gede fırkasile bir süvari livası tarafından müdafaa edilmekte olan şarkî Prusya, rının ileri hareketini, tehire çahşırken dır. Leh hududlarından yalnız cenub hu kumetin murahhas ilim adamlarının yap rektir. Danzig koridorile Almanyadan ayrılmış Lodz Breslav istikametinde Alman mer dudları dağhktır; Leh topraklarında çe tıklan tetkikat sonunda bu usulün kullaMikrob harbi, dünyanm en ucuz harb ır. Veba, zannedildiği gibi yalnız insantin müdafaaya elverişli dağlık arazi yok lara mahsus değildir. İnsanlardaki veba olduğu için cazib ve kolay bir hedef ise kezini ezmeğe ve yarmağa teşebbüs edenılması imkânlan ve bundan mütevellid vasıtasıdır! de, buranın işgaline kalkışmak Leh kuv bilirler. Bu esnada süvari kuvvetleri de nbidir. Mütemadi bir ricat Lehistana, in ölüm akıbetleri kabul edildikten sonıa, Bir liralık et suyunda veya jeloz, pa esas itibarile bir hayvan hastalığıdır ve san, hayvan, endüstri, ziraat bakımlanninsanlara hayvanlardan geçer. Sıçan ve vetlerinin ıki>e taksimini intac edeceği şarkî Prusyadaki Alman ordusunu işgal bazı ferdlerin bunu fantezi ve utopie te tates veyahud da jelâtinde kaç yüz mildan birçok kuvvet membalarını kaybettijeyaz farelerde hastahk çok çabuk intiiçin, bu manevra, asıl Alman ordusunun ederler. lâkki etmeleri harhalde doğru bir hüküm yar veya kaç yüz milyon, kentilyon mikrecektir. Lehistanın vazifesi, Almanyaşar ederek öldürücü bir seyir takib eder. 2 Alman sol cenahına ve merkezikarşısma çıkacak olan Polonya büyük olamaz. Çünkü 1889 Haag milletlera rob üreyebileceğini hiç düşündünüz mü? nın garb cephesinde harbeden müttefikleBelki, bu kadar mikrob sayılamaz di Bunların üzerindeki pireler mikroblu kakısmını zayıflatıcı ve Almanların işini ko ne karşı müteharrik bir müdafaa yaparak, rası muahedesinde zehirli gazlerin memrinin muzafferiyetini temin etmek için nı emerek hastalanırlar ve insanlan da ÇekoSlovakyadan yahud cenubî Silezlaylaştırıcı bir hareket olur. nuiyetine dair olan kayda, o vakitler hat yeceksiniz, Fakat sayılması kolaydır. mümkün olduğu kadar, üzerine fazla şılıyarak veba hastalığma yakalatırlar. Diğer taraftan Almanların denizden ve yadan ilerliyecek olan Alman sağ cenata bunun kadar bile bir kıymet verilme Mikroblar kadar çok ve çabuk üreyen kuvvet çekmektir ve bu fazla kuvvetleri Kedi, maymun, deve, dromedar, kemiş ve harb zehirlerinin umumî savaşta ne bir başka mahluk ve ne de cemadat karadan yapacakları müşterek bir hare hına taarruz edebilirler. mümkün olduğu kadar meşgul eimek, çi, geyik, eşek, kobay gibi hayvanlar da 3 Alman sağ cenahına karşı müdaoynıyacağı rolü, önceden hiç kimse bu vardır. Onlar bir kere yiyecek ve yaşıketle Danzig koridorunu sür'atle işgal yormak, yıpratmaktır. Büyük Harbde, bu hastalığa tutulurlar; vebah hayvanın günkü manasiîe tahmin edememişti. U yacak şartlarını beğendiler mi, artık üve şarkî Prusya ile Almanya arasmda bir faada kalarak Aşağı Vistül boyunca şiayni vazife Çarlık Rusyasına da tevecetini yemekle hastahğm insanlara geçmumî Harbden sonra geçen on dokuz remelerine bir ölçü bulunamaz. Şu halirtibat tesis etmeğe çalışacaklan muhak mali garbiden taarruz eden Alman sol cüh etmişti. Nasıl bir netice verdiği mamesi tehlikesi vardır. Fransız âlimi Yeryıllık bir zaman içinde her millet harb de bunlar ne harb zehirleri ve ne de dikaktır. Koridorda kâin Graudenz ile cenahına çullanabilirler. lumdur. Lehistanın harb potansiyeli yani sin, hastalığma binaen kesilen bir drozehirini kullanmağa ve ayni zamanda ğer harb silâhlan gibi pakalı değil, bilâBütün bu hareketler, taarruzî ve faal Bromberg de, Vistül nehri Alman huduiktısadî ve sınaî harb kudreti yüksekse de, medarm etini yiyenlerin vebaya tutuldudundan 80 kilometre mesafededir. Baltık bir müdafaa yapmaktan ibaret olması lâ arazi kaybettikçe bunları da elden çıka ondan korunmak için bütün tedbirleri al kis çok ucuz ve bereketlidir. Dünyanın ğunu ve bu hayvanın etinde veba basillemağa çahşırken onun yanıbaşında sinsı parasızlıktan kıvrandığı bu asırda bu ukıyılarında koridor daha daralmaktadır. zim gelen Leh sevkülceyşinden beklenebi rarak zayıf düşeceği tabiidir. rınin bulunduğunu tespit etmiştir. Esabir illet gibi seyrini takib eden bakteriyo cuz harb silâhını kullanmıyacak tek bir Koridora fazla asker sevkedip bunları lir. sen, sıçan ve farelerde olduğu gibi, bu Eğer Romanya ve bilhassa Sovyet loji silâhı da herhalde tekemmül ettiril devlet tasavvur edilemez. Vaziyeti hulâsa edelim. şarkî Prusya ile Almanya arasına sok hayvanlann hastalıklarmın insanlara geçRusya yardım etmezlerse, uzun süreceği mektedir. Buna rağmen gizli tutulması Tayyare, fare ve pire. Almanların harekâtı: mak, bu kuvvetleri göz göre aslanm ağzıPariste, 16/2/1922 tarihindeki subay mesine, pireler en büyük sebebdirler. Şu 1 İkinci kolordulannm merkezî o muhakkak olan harbde, Lehistanın niha icab eden her bir harb sırn gibi bu da na atmak demek olur. Bu itibarla koridohalde, sun'î olarak vebaya yakalatılajı ru işgale teşebbüs edecek olan Almanla lan Stettin üssünden hareket eden ve de yet Almanlara mağlub olacağmı ve an gizlenmeğe çalışılmakta ve ancak bu acı içtimaında Dr. Georges, çok enteresan binlerce sıçan ve milyonlarca pireden rın büyük bir mukavemete maruz kalmı nizden yardım gören kuvvetlerle Danzig cak müttefikleri harbi kazandıkları tak hakikatin sızıntı ve fısıltıları kulaklarımı bir konferans vermiştir. Mumaileyh fa hastahk salgınmı temin için istifade etre ve pirelerin veba hastalığını yayma yacakları ve şarkî Prusya ile Almanya koridorunu işgal edip şarkî Prusya ile ir dirde, ikinci bir defa bâsü badelmevte uğ za gelmektedir. mek hem kolay ve hem de ucuz bir iş rıyacağını söylemek hatalı olmaz. Mikrob harbine inananlar ve inanmı hususunda, suyun da kolera salgınlann(*) Bundan evvelki yazı, 17 nlsan tarihli tibat tesis etmek, da oynıyacağı rolü etraflıca izah etmiş olacaktır. yanlar kimlerdir? ABİDİN DAVER nüshamızda çıkmıştır. 2 Büyük Harbde Ruslara karşı Leh ve Alman orduları muharebeye tutuşursa Almanların Varşovaya müteaddid kollardan taarruz etmeleri sevkülceyş prensiplerine uygundur. Lehlerin vaziyeti ise, Rus ve " Rumen yardımı olmadıkça tehlikelidir ASKERI BAHiSLER Bakteri, bugün dünyanın en ucuz harb vasıtası Şehidlikleri Imar Cemi olmuştur, lâboratuarlarda senelerdenberi yapılyetine yardım edilecek makta olan tecrübeler hâlâ devam ediyor Şehir meclisi, dün birinci reis vekili Şehir Meclisine dün yapılan teklif >•*» Mikrob harbi İLİMKÖSESİ İHTİRALAR KE5İFLER Kömürden neler çıkarılmaz? Eskiden kervanlar, yelkenliler bize uzaklardan kıymetli kutular, baharlar ve ilâclar getırirlerdi. Şımdi bunlar kömürden çıkarıhyor. Sobalannızda veya ocaklarda yaktığınız kömürün çıkardığı gazler, baca dan uçup gider; gerıye hararet ve zıya ile kül ve bir miktar madenî madde kalır. Asıl kıymetli maddeler uçup gider. Kilden yapılmış bir tütün çubuğunun lülesi içine bir mıktar taş kömürü koyup üstünü kılle kapatınız. Lüleyi ateşe tutunuz. Çubuğun ağzma bir kibrit aevi yaklaştınrsanız çıkan gazin san bir >ule ile yandığını görürsünüz. Bu gaz (havagazi) dir. Havagazınin hepsi yandıktan sonra çubuğu kırarsanız lüle içinde bir miktar (zift) kaldığını görürlünüz. Bu ameliyeyi büyük mıkyasta r apan gazhanelerde meydana çıkan başıca mahsuller şunlardır: Hararet, ziya e enerji; amonyaklı su, zift ve kok. Kimyagerler o pis renklı ziftten binlerce madde çıkanrlar. Bu mahsuller den en mühimmi (asidfenik) tir. Kuv r etli bir antiseptik ve koku izale eden bu maddeyi hepiniz bılirsiniz. Asidfe niği sulu azot (nitrik) asidle muame leye tâbi tutarsak iki mahsul elde ederiz. Bunlar, biri kumaş boyalarile fo :oğraf banyolannın, dığeri de (fenase;in) dediğimiz mühim ilâcın esaslanm ;eşkil eder. Sulu asid yerine koyu asid :ullanırsak bambaşka bir madde çıkar. Asidfeniği daha koyu azot asidi ve sulferik asidle muamele edersek asid pikrik dediğimiz madde hasıl olur. Bu madde en mühim patlayıa maddelerden biridır. (Klor ve pikrin) denilen müt ıiş zehirli gaz bundan çıkar. Asid pikik koyu san boya olarak ve yanıklara carşı da kullanılır. Kömürden çıkan daa birçok şeyler var. Sırası geldikçe bunlara temas edece Ankarada ham petrole tesdüf edildi ~