Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
İ 8 Evlul 1938 CUMHURtYET TÜRK İNKILABINA BAKISLAR 32 İktısadî hareketler Dünya buğday rekoltesi Bu yıl, ilk yapılan tahminlerle son tahminleri taban tabana zıd olan buğday rekoltesinin nihayet hakikî miktarı kat'iye yakm bir şekilde anlaşılmış bulunuyor. îlk yapılan tahminlerde dünya buğday rekoltesinin bu sene çok düşük olacağı neticesine varılmakta idi. Zaman geçtikçe bu tahminlerde aldanıldığı anlaşıldı. Son tahmin ise bu sene dünya buğday rekoltesinin geçen senelerin de fevkmde olduğunu meydana koymuş bulunuyor. 19 sene«Vatan»Jiye haykıran adam KÖŞB 5. Çaprazlama bir tslâm şark ve hıristiyan garb afasmdaki tekâmül farkından doğan en büyük Türk meselesini kavramak için, bundan evvelki bahislerin neticelerini küçük bir hulâsa içinde toplıyalım. Avrupa kafası üç tesirden doğmuştur: Yunan, Roma, Hıristiyanlık. İslâm şark Avrupa kafasını olduran bu üç tesire uzak ve yabancı kalmış değildir. İslâm şark, bu tesirlerden herbirini, Yunan düşüncesinde olduğu gibi ya doğrudan doğruya, yahud da hıristiyan ve Roma an'anelerine zıd olmıyan dinî, siyasî ve hukukî bir anlayışm neticesi tam bir muvazilikle yaşamış sayılır: Ortaçağda Yunan düşüncesini hıristiyan garba tanıtanlar ilkönce Türkler, sonra Arablardır. Müslümanlık peygamberler dinidir ve hıristiyanlığın tekâmülüdür. İslâm şarkta da, Romanın varisi hıristiyan garbda olduğu gibi, Allahın hukukî, ahlâkî ve içtimaî bir ttlâkkisi vardır. Hiç şüphe edilemez ki islâm şark, ilk asırlarda, felsefe, din ve hukuk olarak ortaçog Avrupasından evvel avrupalılaşmıştı. Garb mütefekkirleri de Avrupa kafasmın Avrupadan evvel bir Yakınşark mahsulii olduğunu kabul ediyorlar. îslâm kültürü biri Akdeniz kıyılarından garba, öteki de Asya içerilerine ve Uzakşarka doğru iki kola ayrılır. Garb kolu, Türk Farabiden ve Türk Ibni Sinadan İspanyada Arab Ibni Tufeyle ve Arab îbni Rüşde uzanarak Yunan tesiri, şark kolu da Hind Iran tesiri altındadır. Garbda ancak îspanyada tutunan ve Avrupanın öte taraflarını kazanamıyan müslümanlık şarkta îrana, Hinde, Çine ve daha ötelere gider. Böylece, sonradan kendisini Ispanyadan da çekilmeğe mecbur eden bir uzaklaşma hareketile, Avrupa medeniyetinin âbıhayatı Akdeniz kaynağmdan gitgide ayrılarak Uzakşark tesirleri altına yatar. îleri bir Avrupa kafasından çıktığı halde geri bir Asya kafasında karar kılmasınm sebebi, tekâmül etmiş Greko Lâtin kültüründen uzaklaşarak iptidaî kalmış Brahına Buda kültürile temasını artırmasından dır. Fakat nicin bu böyle olmuştur? Niçin daha şarkta ve daha mistik doğan hıristiyanlık Avrupada yayılmış, daha garbda ve daha rasyonalist (akılcı) doğan müslümanlık en fazla Asyayı kazanmıştır? Niçin evvelce de sorduğum gibi ortaçağ Türk ve İslâm düşüncesi, Yunan düşüncesinden sonra ve onun ilhamile bugünkü Avrupa kafasınm temellerini attığı halde garbdan şarka doğru kaçarak sabit bir iman içinde yangelmeyi tercih etmiştir? Niçin hıristiyan garb, akılcı ve tabiatçi düşünceyi islâm şarktan alarak tekâmül ettirmiş ve niçin islâm şark da imancı ye ilâhiyatçı düşüncesinde hıristiyanlığın tesiri altında kalarak ilk dünya görüşünü terketmiştir? Niçin islâm dini kitabmda akılcı bir düsünce sahibi olduğu halde sonradan mistik b;r düşünce doğurmuş, hıristiyanlık da kitabında mistik bir ruh sahibi olduğu halde sonradan akılcı ve tabiatçi bir mede niyet yaratmıştır? Hasılı niçin hıristiyan garb, düşüncesinde m ü s l ü n a n dır ve islâm şark, düşüncesinde hırîstiyandır? Bu çaprazlama tekâmülün ve bu kafa değişdokuşunun sırrı nedir? tekâmülün sırrı Son tahminlere göre, bu yılın dünya Yazan: SALÂHADD1N GONGÖR buğday rekoltesi 1040 milyon kentodur. Bunun 455 milyon kentosu Avrupa rekcltesidir ki buna Sovyet Rusyanın istihsal miktarı dahil değildir. Alınan neticelere göre, ihracatçı memleketler grupuna dahil olan Romanya ve Polonvanın bu seneki istihsalâtı fevkalâdc denilebilecek bir derecededir. Bu iki memleketin 30 milyon kento kadar ihracat yapabilecekîeri tahmin olunmaktadır. Sovyet Rusyanın istihsalâtı heyeti urnumiyesile iyidir. Şimalî Amerikada rekolte miktarı geçen seneye nazaran çok yüksektir. Birleşik Devletler ise 80 milyon kento buğday ihrac edebileceklerdir. Kanadanın buğday istihsalâtı 104 milyon kentodur. Asyanın istihsalâtı Çin müstesnaİktısadî izahın da fizik coğrafya, ik geçen seneden yüksektir. Mısırın istihsalim ve politika izahlan gibi bir manası lâtı geçen senenin aynidir. Şimalî Afrika Hatay Devlet Reisinin refikasile beş çocuğu «Cumhuriyet» objektifi karşısında olabilmek için hepsini içine alan bir ana memleketlerinde ise vaziyet bozuktur. sebebe bağlanması lâzım gelir. Bu ana Atatürkün kudretli eli ve eşsiz irade kün matemini çağladığı, Amuk ovası üsUmumî tahminlre göre, 1938 rekoltesi sebebin ekonomik tarihe olduğu kadar sile Türkün öz rengine boyanarak, dün tünde, yabancı kartalların kanad salla geçen seneye nazaran yüzde 8 ve son beş itikadların ve dinlerin tarihine de, politisene vasatisine nazaran da yüzde 6 fazla ya haritasında yerini alan genc Hatay dığı akıbeti meçhul günlerde Bay Tayfur ka tarihine de, kültür tarihine de ayni devleti, Tayfur Sökmeni kendisine reis Sökmen, elde silâh, ayakta çarık; bir nebulunmaktadır. derecede nisbeti bulunması icab eder. seçtiği gündenberi. Kadıköyünde, Baha fer gibi çarpışırken, Bayan Medine de F.G. riye caddesinde 12 numaralı Selâmet a evine ve kocasına bağlı olan bütün fedaTarihte garabetleri nisbetinde mürekpartımanı hususî bir ehemmiyet aldı: O kâr Türk analan gibi bağrına taş basmış, keb ve büyük manalar saklıyan hâdiseler rası, artık bir devlet reisinin evidir! kurtuluş saatinin çalacağı demleri, küçüvardır. Bunların garabetleri basit olmaOn dokuz yıldır; sesine ses vermiyen cük yuvasında, çocuklarile haşrüneşr oyışlarmdan ve birbirlerinden ayrı izahlasağır ufuklara karşı, «vatan vatan!» diye arak, beklemişti. ra bile imkân veren çapraşık bir bünyeye haykıran bugünkü devlet reisi düne kaKahvelerimizi içerken, Bayan Medi sahib oluslarmdandır. îsanın zuhurun dar bir göçmen çocuğu idi: ne: dan sonra bu garabetlerden birile ve belki «Gâh olur gurbet vatan, gâhî vatan Tayfurla Reyhaniyede evlenmiş dünya tarihinde en büyüğile karşılaşıgurbetlenir.» ik, diye söze başladı, kocam benim hem yoruz: Hıristiyanlığın, merkezini Hataylılar, «Şarkın Büyük Atası» na annemin dayısı oğlu, hem babamın amcaKudüs yerine Romada tesis etmiş olBeyrut (Hususî) Lübnan Emniyet karşı bağlılıklarının bir ifadesi olarak sı oğludur. Yani kendisile ana ve baba ması. Bu hâdisede, sonradan Avrupayı vücude getiren bütün sebeblerin Umumî müdürlüğü beyaz zehir müca Tayfur Sökmene, uğruna varını yoğunu tarafından akrabayız. Ben de, o da Murkaynaşmasını görüyoruz: Irklar arasm dele teşkilâtı Beyrutta geniş mikyasta verdiği sevgili vatanında en yüksek res sal oğulları ailesindeniz. beyaz zehir kaçakçılığı yapan bir şebedaki münasebetler, büyük dillerin teşekmî «pâye» yi tevcih ettiler. Antakya kızları, kara tüllere bürüneke meydana çıkarmıştır. Bu şebekeye külü, toprağın tabiati ve diğer kıt'alara Beyrutun maruf ve tanınmış on doktoru İlk Hatay reisinin bu mes'ud gününde, rek Adanada Atatürkün huzuruna çık üstünlüğü, coğrafya vaziyetinin tayin et ve yirmi kadar eczacısı dahildir. Tah onun haklı saadetine ortak olanların neşeli ıkları zaman, oğlum Bahir, kucağımda tiği ekonomik menfaatlerin uzlaşma im kikat devam etmek^e ve her gün yeni seslerile dolup taştığı mütevazı yuvaya, kırk günlüktü. Bütün Hataylılara heye kânı ve bütün bu imkân dünyası içinde den birkaç kişi tevkif edUmektedir.,Bu bir akşam saatinde gittim. canlı gözyaşları döktüren o tarihî toplan katolik kilisesinin, nüfuzunu tesise en güne kadar tevkif edilenlerm sayısı altKapı aralığmdan hitab eden bir kadın ıda, mazeretim yüzünden bulunamadım. müsaid nüfus, ırk, dil, kültür, ekonomi mış kişiyi bulmuştur. sesi «Tayfur Sökmenin evi burası nu?» Fakat, Atamızın, Hataylı çocuklanna Bunlar, reçete ile ecza depolarmdan ilâh... şartlarını bulması. tedarik ettikleri kokain paketlerini hu sualine, tereddüdlü bir «evet!» cevabı verdiği sözü, mutlaka tutacağına ilkönce Bu sebebler gözden geçirildikçe Saint susî adamları vasıtasile Mısıra kaçıra verdikten sonra, hemen ilâveye lüzum iman edenler arasmda ben de vardım. Paul'ün ve Saint Pierre'in, üstüne hıris rak yüksek fiatla satıvorlarmış. Bu işte, Tayfura durmayıp çalışmak, gördü: tiyanlığın ilk temellerini attıkları Yunabana da sabredip beklemek düşüyordu. Fakat bayanı evde değil! nistan ve Roma kıyıları için canlarmı verİkimiz de hissemize isabet eden rolü yap Siz kimsiniz? miş olmalarına karşı duyulan hayret atık. Kırk asırlık Türk yurdu, Atatürkün Hizmetçisiyim!.. zalır; fakat hayretimizin azalması, hırisbüyük himmetile esir yaşamaktan kurtul Kendisi nereye gitti?.. tiyanlığın Romada yerleşmesini dünya du. Hataylı Türk, Türk Hataya kavuş Bilmiyorum.. tarihinin belki en büyük hâdisesi telâkki tu. Bize bundan büyük nimet, bundan Ne zaman gelirler?.. etmemize mâni olmaz. Çünkü bu hâdise, Fransız gazeteleri, on beş senedenberi büyük devlet olur mu? Tayfurun Hata Ondan da haberimiz yok... hıristiyan garb medeniyetinin tekâmülünü Fransada oturan ve kendini Tahra Bey ya reis seçilmesini, vatanımın kurtuluşu Çocuklarını olsun göremez mi ve islâm şarkın inhitatım izah eden en isminde bir Hind fakiri olarak tanıtan yanında ben küçük bir müjde haberi bile toplu ve eksiksiz, ana sebebdir. Kirkor Kalfayanm, Dahiliye Nezaretinin yiz?.. saymam. Hayır! Onlar da bu gece, belki de Hıristiyanlık, bütün ilk ve ortaçağ emrile Fransa hududları haricine çıkarıl" Sonra, sözü çocuklanna naklederek: yarın gece gelmiyecekler.. Avrupasınm kalbi olan Romayı müslü dığını haber veriyorlar. îşte, dedi, hepsini bir arada ve et manlığın zuhurundan altı asır evvel ele Tahra Bey, Pariste hünerlerile Tam bu sırada, minimi bir kız çocuğu, geçirdi. Altı asır! Bu müddet içinde hı o kadar muvaffakiyet kazanmamış ol başını uzattı. Bay Tayfura nekadar da rafımda görüyorsunuz! Beş çocuk anasıyım. Büyüğü Bahir on beş yaşında.. ristiyanlığın, bizi bugün Avrupadan bir masma rağmen, son zamanlarda Niste benziyordu. Tam Cumhuriyetle yaşıt... Kızım Nimet o kadar asır geri bırakan zaman farkım «Villâ Tahra» adını taktığı muhteşem Sen kimin kızısm bakayım?.. diye on üçüne yeni girdi. Nedret, on ikisine kazanmıştır; bu müddet içinde hıristiyan bir köşkte ikamet edecek kadar lüks bir sordum. geliyor. Sevda, on yaşı içinde.. Solmaz lık, müslümanlığın Avrupada yayılması hayat sürüyordu. Başını önüne iğerek gülümsedi: da henüz sekizinde! na engel olacak büyük vahdet ve mukaGeçen sene, sahnelerdeki hokkabaz Komşunun kızıyım efendim.. vemeti hazırlamağa başlamıştır; bu müd lıklarının para etmediğini görünce işi, hal Bay Tayfurun Hataya reis seçildiDavet beklemeden yapılan bu kahil det içinde hıristiyanlık, henüz Yunan dü km para hırsını istismar etmek suretile ğini herhalde bizden evvel haber almış şüncesile temas edebilmek için islâm fel kazanc temini yoluna dökmüş, piyango meslekî ziyaretlerde gördüğüm mukave sınızdır?. sefesinin doğmasını beklemişse de, Gre biletlerini mevzu ittihaz ederek, bilet ala met, çok defa, benim cesaretimi artınr. Bilâkis! Herkesle beraber öğren Asıl sebebe irca olunmazsa fizik coğ ko Lâtin kültürünün büyük merkezle cak olanlara kendi seçtiği numaralan al Bu sefer de öyle oldu. Şurada burada dik! Radyo, son haberleri veriyordu. Et/afya ve iklim izahı kifayetsizdir; çünkü rinde yerleşmek ve o kültürü temsile en malarını tavsiyeye başlamıştır. Bu zah biraz vakit geçirerek, tekrar apartımana rafına toplanmış, dinliyorduk. «Tayfur islâm düşüncesi büyük bir değişikliğe uğ müsaid şartlara sahib olmak imkânlarmı metine mukabil safdillerden on beşer döndüm. Sökmen Antakyaya geldi, şöyîe karşılanKapıda sevimli bir erkek çocuğu, gü dı, böyle karşılandı..» diyince şaşırdık. frank ücret alıyordu. radığı halde yeri ve iklimi sabit kalmış bulmuştur. Tahra Beyin seçtiği her bilete mutlaka lümsiyerek bize bakıyordu: tır: Yakınşark, iki zıd görüşün de merkeGelecek bahiste bu büyük tarih vak'aBiz, kendisini henüz Ankarada biliyor zidir. sının hıristiyan ve müslüman kaderlerini piyango isabet edeceğine inananlar çok Annem, evde yoktu, dedi, şimdi duk. Hatta selâm kelâmdan ibaret raekAsıl sebebe irca olunmazsa idarî ve birbirinin yerine ikame edecek bir kudre olmuş ve neticede bu yeni usul soyguncu geldi. Içeri buyursanız a.. tubuna cevab yazmağa hazırîanmakta siyasî izah da kifayetsizdir; çünkü orta ti nasıl yakaladığını anlatarak islâm şar luk emniyet müdürlüğünün nazan dikkaTam zamanında yapılan bu teklif, bü idik. cağda yalnız müslümanlığın değil, hıris kın talihini tersyüzü döndüren ana sebe tini celbettiği için, kendisi hakkında hu tün yorgunluklarımıza değen bir mükâ ' Hataya gideceğini size söylememiş dud haricine tard kararı verilmiştir. tiyanlığın bünyesi de teokratikti: «Alla bin izahını tamamlıyacağız. fat yerine geçti. Şimdi, geniş bir salonda miydi? hın yarısı Papa, yarısı da imparatordur.» PEYAM1 SAFA Bulgaristanın tütün istihsalâtı yız. Salonun en itinalı köşesinde Ata Bayan Medine, ciddî bir hareketle cetürkün çerçeveli bir resmi asılı.. vab verdi: bu sene çok az Köşede çini bir soba var. Ortada kü İşlerinden bahsetmek Tayfurun Sofya (Hususî) Bulgar Ziraî Kooçük bir masa.. Masanın üzerinde mini âdeti değildir! peratif Bankasının verdiği malumata göre, Bulgaristanın bu seneki tütün is mini bir saat.. Saatin yanında defterden Hataya reis olduktan sonra, mek tihsalâtı geçen seneye nisbetle çok az koparılmış bir kâğıd parçası... Üzerinde tub filân almadınız mı? dır. Geçen sene 37 milyon kilo tütün is şu iki mısra okunuyor: Almadık! tihsal edilmişken bu seneki istihsalât «İktitâf eyldi esmannı cehdin Tayfur, Kendisine tebrik telgrafı çektiniz 20 milyonu ancak bulabilmiştir. Geçen Hataya hakederek oldu Reisicumhur.» elbette.. sene ihrac edlemeyip depolarda kalan Bizi içeri alan Bahir Sökmenin yüadi tütünleri tüccar mübayaaya başla Bayan Medine, son derece samimî bir zünde, zeki bir ışık parladı: mıştır. tevazula cevab verdi: Beğendiniz mi? Babamm eski Bulgaristanda bir senede istihlâk edi Lüzum görmedik. Bu, biraz da len tütün 5 milyon kilo olup müteba dostlanndan Kilisli bir avukat vardır; o kendi kendimizi tebrik etmek olurdu yazıp göndermiş!.. ' kisi ihrac edilmektedir. Zaten Tayfur, böyle şeylerden hoşlan Biz, oğlu ile konuşurken, Hatay reisi maz. Arnavudluktaki umumî aftan nin hayat arkadaşı da, sade ve temiz bir Yakmlarda Hataya gittiniz mi? istifade edenler ev kadını kıyafetile yanımıza geldi. Ra Evet... Üç hafta evvel, orada idik Tiran (Hususî) Kral Zogonun Kral hatsız ettiğimiz için kendisinden özür diBeylânda annem var. Onu görmeğe gitoluşunun onuncu yıldönümü münase lemek istedik. Nezaketle sözümüzü kesmiştim. Birkaç gün kalarak döndüm betile T randa büyük şenlikler yapıldı ti: Tabiî çocuklanm da beraber.. ğı bildirilmişti. Bu münasebetle umumî Beklettiğim için, ben sizden özür Hataya yerleşeceksiniz değil mi?. af ilân edilmiştir. Geçen sene is3'ana işdilemeli idim.. Onu dahi, şimdilik bilmiyoruz. Fatirak eden 9 siyasî mahkumdan başka kat umarım ki, Tayfur bizi Hataya ça İngiltere Haftada iki ders vermek suretile 15 günde yüzme öğreten Arnavudluk haricine firar eden siyasî Bayan Medine Sökmen, Tayfurun on profesör Madam Vera Pirs talebelerine ders verirken mücrimler de bu aftan istifade ediyor. altı senelik eşidir. Asî suyu, için için Tür ğıracaktır. Son dört senedenberi, tam bir deniyordu. Gerçi islâm halifeleri ilâhî ve siyasî otoritenin yarısını değil, bütününü temsil ederlerdi; fakat hilâfet an'anesi Ebu Bekirden başlar ve islâm düşüncesi, büyük değişikliğine ayni an'ane içinde uğramıştır. Yani netice değiştiği halde gösterilen sebeb gene sabittir ve bu değişikliği izah etmez. Asıl sebebe irca olunmazsa iktısadî izah da kifayetsizdir. Tarihçiler insan cemiyetlerinin tekâmülünde iktısadî vakıalara itibar ettikleri gündenberi her hâdiseyi ticaret yollarının değişmesile, ham madde fiatlarile, servetlerin tedavülü kanunlarile izah etmek istemişlerdir. Bunun için haç (ehlisalib) seferlerinin iktısadî bir tarihi de yapıldı. Filhakika bu seferler, garbî Avrupa ile Akdenizin şark havzası arasmdaki ticarî temasları tesis etmişlerdir. Fakat dördüncü sefer, Venedık tacirleri tarafından geri çevrildiği için hakikî bir şekavet halini almakla beraber ortaçağ idealizminin en yüksek tezahürlerinden biri olmuştur. Hatay Devlet Reisi Tayfurun evinde... Bayan Sökmen: «Tayfurun Hataya reis seçilmesini vatanımın kurtuluşu yanında küçük bir müjde haberi bile saymam» diyor PENCERESİNDEN Tarihte maymun ir çocuğu ısırmak ve muayeneye götürülememek yüzünden gazetelere mevzu teşkil eden maymun bana da kendi hemcinslerinden ta rihte yer alanları hatırlattı. Şu satırları işte o tahatturla ve bir tarih kitabmdan ik:ıbas ediyorum: «Üçüncü Murad üzerinde büyük nüfuz yürütenlerden biri de saray vâizi Şüca' idi. Bu adam Manisada adi bir bahçr vandı. Veliahd sıfatile orada bulunan Murada Razıye adlı bir kadının delâletile çattı. Müneccimlik taslıyarak kendini sevdirdi, remil atarak veliahdin ne za man tahta çıkacağını da haber verdığinden o haber tahakkuk ettikten sonra çok yüz buldu. îstanbulda debdebeli bir ömür geçiriyordu, bağlarda bahçelerde mirasyedivari eğlenip duruyordu. Bir aralık saray imamı Abdurrahmanla birleşri.Hıristiyanların, yahudilerin sarı, mavi ve kırmızı başlık kullanmalarını yasak ettirdi. Daha onra îstanbul sokaklarında dolştırılaa maymunlara da gayri müslim taifeden birisine tahsis olunan kırmızı renkli başlık giydirilmesine ferman çıkarttı. Bununla beraber zavalıl maymunlar onun elinden, kırmızı külâh giymekle de kurtulamadılar. Bir gün o, sinirleri bozuk bir durumda çarşıdan geçiyordu. Sekiz on maymuna rasgeldi. Sahibleri, tef çalarak hayvarj. m < cıklan oynatıyorlardı, parsa toplıya top j lıya çarşıyı dolaşıyorlardı. Zeki hayvan< 1 arın yavuklusunu gören kızların taklidlerini yaparak kırıtmalan, yahud koca •* karılar gibi bellerini büke büke yürüme* leri ve bunlara benzer hünerleri ŞeyK Şücaı son derece hiddetlendirdiğinden yanında bulunan uşaklara emir verdi, bedbaht maymunlardan bir kaçmı insafızca öldürttü. «Maktul san'atkârların rejisörleri bü akla gelmez ve hiç umulmaz hücum karısmda şaşırmışlardı, henüz öldürülemi yen maymunlan Şeyh Şüca' uşaklarının kılıcmdan kurtarmak için telâşa düşmüşlerdi. Bu sebeble de harife karşı ağız açamamışlardı. Fakat Şeyhin uzaklaş ması, tehlikenin zail olması üzerine akıl ~ı lannı başlarma aldılar, sokak ortalannda maymun öldürten adamm kim olduğunu öğrendiler, Divanı Hümayuna arzuhal sunarak adalet taleb ettiler. «O sırada Seyavüş Paşa Sadrıazamdı. O, maktul maymunların sahiblerile Şeyh Şücaı divanda muhakeme etmek cür'etini gösterdi. Fakat bu hareket, sade bir nü mayişten ibaret kaldı. Çünkü Sadrıazam, maymunlar katilini cezalandıramadı. Yahud böyle bir cürüm için kanunî şe . kilde verilecek ceza bulamadı. Halbukîl maymun sahiblerinden biri: «Ya vezir, ya vezir, Allahtan kork!» diye bar bar | bağırıp duruyordu. Seyavüş Paşa, bu! vaziyette kesenin ağzını açmaktan başka; bir çare göremedi, kendi cebinden elli altın vererek katilin gönlünü kırmamak ve: davacıların gönlünü almak yolunu bul j du!.. « Bu garib muhakeme cereyan eder ken maktul maymunların cesedi Kubbealtı önünde garib garib yatıyordu, kâtib" ler ve saray çavuşları katil aleyhinde ağız dolusu küfür savuruyordu.» Münasebet düşmüşken söyliyelim kî. bu Şeyh Şüca'.alüfte kadınları İstanbul smırları dışına sürdürdüğü gibi bir kadı ile bir seyidden mürekkeb bir de mahkeme teşkil ederek şurada burada gizlenip • kalmış ve sıkı araştırmalar sonunda elei geçirilmiş olan o gibi kadınları pek ağıri cezalara çarptırmıştır. Kara Çelebizade Abdülâziz Efendi, j Ravzatül'ebrar adlı tarihinde Şeyh Şüca' için maymunküş tabirini kullanıyor ve| bir taife ile maymunlar arasmda onunj kurduğu benzerliği pek şairane sözlerlej tasvir ediyor. Kokain kaçakçılığı Beyrutta on maruf doktorla yirmi eczacı tevkif edildi Ermeni Hind Fakiri Tahra Fransadan koğuldu M. TURHAN TAN derbeder hayatı yaşıyorduk. Tayfur, sej nenin ancak bir, nihayet iki ayını yani mızda geçirebiliyordu. Burada bulunduğu zamanlarda da işten, ziyaretlerdeai baş kaldıramazdı. Kararsızlık yüzünden,] evimize eşya bile alamadık. Görüyorsu j nuz ya, adeta göç eder vaziyetteyiz!!» îlk gelişimde, annesinin tanbihile komşunun kızı olduğunu söyliyen küçük S c v ] da, bizi kapıya kadar teşyi etti ve bir aralık yutkunarak: Babama benden selâm yazarsmızj değil mi? diye sordu. Güldüm: Yazarım elbette... Komşunun kız babasının ellerinden öpüyor... derim. Ailenin küçük ölçüde bir vatan demek olduğunu söyliyenlere, Bay Tayfur Sökmenin evini ve evindekileri gördükten sonra, bir kera daha hak verdim. Ken disini iki bakımdan tebrik etmek lâzım: Birinci derecede, evinin hakikî reisi olduğu, ikinci derecede vatanına reis seçiıdiği için!. Onbeş günde yüzme öğreten profesör J SALÂHADDtN GÜNGÖR