Katalog

ANKARA Jll uıl couı AR1\(\ ÎSTANBUL CAGALOGLU Sajl • 4DUU Telgraf ve mektub adresl: Cumüuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 Telelon: Başmuharriı ve evl: 22366. Tahrlı heyetl: 24298. tdare ve matbaa insmı 24299 24290 umhuri Başbakan Ismet Inonunun yıldonumu r Gumartesi 6 Mart 1937 Türk bayrağı piyasaya çıkar] safı haiz (A, den basma) i^ngi^re njfetanetl garanti/ye'rli jj&lı/şaliden mamul t ı r k bayrs&larını kullanmak ^ e r Tufk için millî bir vazifedir. Fiatlar rekabet kabnl etmiyecek derecede ucuzdur. Toptan ve perakende slpariş kabul edillr. Adres İstanbul, Divanyolu Türbe karşısı 135 Turk Bayrağı İmalâtevi ^ telefon: 23026. J Müjı Mekteb kitabları Kültiir Bakanına açık mektub ayın Kültür Bakanı: Ben bir çocuk babasıyım. Ço~ cuğum ilkokula devam ediyor. Çocuğumun tahsilile yakından ilgili olduğum için, Bakanlığınız tarafından tanzim olunan program mucibince ve gene Bakanlığmız tarafından tetkik edilmiş o~ lan ders kitablannı da gözden geçiriyo" rum. Cumhuriyet hükumetinin kültür meselesinde atmakta olduğu geniş ve feyizli adımlan her vatandaş gibi ben de şükran" la takib ve takdir etmekteyim. Ancak ders kitablanndan bazılan bir çocuk babası sıfatile bende hakikî bir teessür uyan" dırdığından bunu da yüksek katınıza bil~ dirmeği kendime borc saydım. Herhalde sizi temin ederim ki aşağıdaki satırlar, çocuğunun tahsil ve irfani" le yakından alâkadar olan her babanın düşüncesine ve duygusuna tercüman olacaktır. Binaenaleyh maruzatımın samimi" yeti ve hakikate mutabakati nisbetinde ciddiyet ve ehemmiyetle dıkkat nazanna alınacağım ümid etmekteyim. Bahsetmek istediğim kitab ilkmektebde ilk jeometri dersine başlıyacak olan çocuklanmız için yazılmış olan bir kitab" dır. Bunun adı: Hendese de ilk adım dır, kitabı yazanlar: «Mehmed îzzet Hasan Fehmi» kitabm yazılıp neşrolun" duğu tarih 1936 1937 dir. Yani kitab bu sene içinde mekteblere dağıtılmıştır. Şimdi, izninizle, kitabm içinde gelr şigüzel intihab ettiğim öraekleri size birer birer ar^edeyim. Malumunuz olduğu üzere örnek, nazariyelerin karanlığını a y dmlatmak için hayattan ve hakikatlerden alınan açık, düzgün ve anlaşıhr misallerdir. Ben aşağıda sıralıyacağım örneklerde bu aydmhğı bulamadım. Bilâkis bunlar" la çocuğun kafasmı yormaktan başka bir §ey yapılmadığım gördüm. Meselâ: Sahife üçte cismin misali olarak tomruktaşı denildikten sonra bir hâşiye ile tomruktaşı yapılarda istenildiği gıbi işlenilmek üzere taşocağından kesilmiş kaba ve kocaman taşlardır, deniliyor. So" rarım size: Bir çocuk tomruk taşından ne anlar? Bu nasıl örnektir? Sahife beşte «eni, boyu, derinliği bir olan muntazam yapılmış bir bisküvi ku~ tusunu tetkik edelim, bu şekle mikâb de" nir». Kitab okuyan çocuk köylüdür. Öm lünde bisküvi kutusu görmemiştir. Hatta birçok şehirlerde bile çocuklar bisküvi kutusunu tanımazlar. O halde bu nasıl örnektir? Gene ayni sahifede mikâba misal olarak «tavla zan» gösteriliyor. İlk okulun dördüncü sınıfında bulunan bir çocuk tavla oyununu nerede öğrendi ve zan nerede gördü? Sahife sekizde şöyle bir fıkra var: Bağdadî çubuklarla sınıfın köşesinden bir metro mikâbı yapınız. Bağdadî çubuk nedir? Bu çubuklar dershanede gözle görülen bir şey midir? Çocuk mektebe gelmeden evvel bağdadî diye kereste nev'i tanımış mıdır? Müşahid heyeti dün gitti Suriyede Vatanilerle Fransız idaresi taraftarları birbirine girdiler Cenub vilâyetlerinde tetkikler yapan Dahiliye Vekilimiz, Hatayla serbestçe ticaret yapılabileceğini söyledi Sabah gazetelerinden biri dün Ismet İnönünün Başvekilliğinin 12 nci yıldönümü olduğunu yazı de olmasa dördüncü sınıftaki bir çocuk yordu. Akfam gazeteleri de ayni en çok mutfakla mı meşguldür? Ve ha şeyi yazdılar. Hakikatte ise Ismet bralan arasında en ziyade mutfağa aid İnönünün ikinci defa Başvekâlete eşyanm şekilleri mi vardır? f gelişinin yıldönümü 5 mart değil, Sahife 24: Müstatili çizmeğe misal 3 marttır. olarak evvelâ gaz sandıklan gösteriliyor. Şark vilâyetlerindeki Şeyh Said Her çocuğun evine gaz sandıklan gelir \ isyanı üzerine, Büyük Şef Atatürk, mi ki bu sandığı görür görmez çocuk derhal gaz sandığını tahatrur ve bundan \ îsmet înönünü 3 mart 1925 tari " hinde yeniden iş başına çağırmıştı. müstatile intikal edebilsin? O gündenberi, îsmet İnönü, inkılâbı Müstatılin misalleri arasında «içine düşünen ve yaratan Büyük Başın tüccar eşyası konulan büyük sandıklar» işliyen kolu ve en kudretli mesai argösteriliyor. Bu misal çocuğa müstatil kadaşı olmuştur. hakkında bir fıkir verebılmek için daha 1935 martında Ismet İnönünün önce çocuğu ticarethanelerin ve gümrükikinci defa Başvekâlete gelişinin lerin depolarına götürmüş olmak lâzun 10 uncu yıldönümünü kutlulamağa gelmez mi? hasrettiğimiz sayıda, şükranlarla anSahife 25 te müstatilî şekilleri tarif elattığımız gibi, Başbakan yılmak derken kalaslar, aynalıdolablar ve bazı i bilmez bir gayretle bütün varlığmı ) kutular misal olarak gösteriliyor. Kalas memleket işlerine hasretmiş ve Türne demek olduğunu bilmiyen ve aynalı kiye, onun Basvekâleti zamanında, dolabı hiç görmemiş olan bir çocuk bu medeniyet ve terakki yolunda misli lâflarla müstatilî şekle nasıl intikal edegörülmemiş hamlelerle ilerlemek imbilir? kânını bulmuştur. Sahife 27 de gene müstatile misal olaSevgili Başvekilimizin memlekete rak pencerelerdeki camlar gösteriliyor. daha büyük hizmetler etmesini ve Her pencere camı behemehal müstatil daha büyük muvaffakiyetler kazanmi olur? Bu, pek umumî bir lâf değıl masmı dileriz. midir? Sahife 94 te Süleymaniye camisinin kubbesi diye bir şekil mevcuddur. Hakikatte her caminin kubbesi böyledir. Ancak İstanbulu görmemiş ve Süleymaniye camisinin kubbesini tanımamış olan bu çocuğa o resim bir fıkir verebilmek için çocuğu Süleymaniyeye kadar götürmek icab eder. Halbuki onun yerine kasabadaki caminin kubbesi denilse maksad hasıl olurdu. OLzel Antakyamizdan tir kış manzarası Hatay anayasasını hazırlamakta o lan komisyonun önümüzdeki pazartesi günkü toplantısmda hazır bulunmak ü zere Milletler Cemiyeti tarafından tel grafla Cenevreye çağırılan müşahidler dün akşam akspresle şehrimizden ayni mışlardır. Müşahidler dün öğleden evvel Dolmabahçe sarayına giderek defteri mahsusu imzalamışlardır. Müşahidler sarayda, Riyaseticumhur Hususî Kalem müdürü Süreyya tarafından kabul edil mişler, kendilerine sigara ve kahve ikram edılmistir. Saraydan çıkuktan sonra doğruca Is tanbul Vilâyetine giderek Muhiddin Üstündağı ziyaret edip İstanbulda ken dilerine karşı gösterilen hüsnükabuldea dolayı teşekkürlerini beyan etmişlerdir. Müşahidlerden Holandalı Karon öğle yemeğrni Holanda sefaretinde, îsviçreli [Arkası Sa. 4 sütun 4 tel Almanya Avusturya birleşmesi Bir îngiliz gazetesi bunu bir emri vaki olarak kabul ediyor Sahife 13: Bu sahifede 5 rakamile şu misali okuyoruz: Bir usturamn iki yü zünün birleştiği yer nedir? Dördünü smıftaki çocuklar, hususila kız çocuklar ne vakittenberi ve ne mü nasebetle usturayı tanımaktadırlar? U nutmamalıdır ki jilet kullanılah beri evlerde usturayı görmek mümkün değildir. Londra 5 (A.A.) 1937 senesi haSahife 14 te: «Murabba'» şu suretle va kuvvetleri bütçe tahminleri gaynsafı tarıf ediliyor: Enı ve boyu bir olan dört 88,588,600 sterlinge ve safi 56,500,000 köşe satıh. sterlinge baliğ olmaktadır. Safi yekuna, müdafaa istikrazmm bir kısmı olan Ben jeometri hakkındaki malumatımı karıstırarak soruyorum: Murabba* bu 26,000,000 da ilâve edıldiği takdirde bu yekun 82,500,000 sterlingi bulmaktadır mudur? ki, bu miktar 1936 senesi bütçesindeki Bu ise, «mail» in tarifi nedir? Sahife 18 de bir mutfak resmi var 50,700,000 sterlingle mukayese edildiği dır ve bunun altında «bir mutfak içinde takdirde arada 31,800,000 îngiliz liramurabbaı hatırlatan şekiller» cümlesi ya smı bulan bir fazlalık meydana çıkar. Gelecek nisanın birinde hava kuvvetzılıdır. Hangi mutfak? Ya çocuğun evinde leri Büyük Britanyada 100 tayyare fi mutfak olmayıp ta yemeklerini oturduk" losile, deniz kuvvetlerinde 20 tayyare fiları ayni odanın ocağında veya kapı ö losu ve deniz aşın memleketlerde 26 taynündeki mangalda pişiriyorlarsa? Böyle yare filosundan müteşekkil olacaktır. Bu filolann zabitlerinin adedi 4,580 e ve tayyarecileri 51,000 e çıkanlmıştır. 6 tane motör fabrikası inşa edilmekte3 üncüde: Yurddan yazılar dir. Bunlardan 2 3 tanesi birkaç aya îsmail Habib kadar hazır olacaktır. Bilhassa muayyen 5 incide : Anadoluda safi'at tetkikleri tipte bombalar imal etmek için yeniden Mimar Sedad Çetintaş birkaç fabrika daha yapılacaktır. 6 ncıda : Spor haberleri îngiliz Dahiliye Nazırımn nutku T Bdde : Çocuk Sahifesi Londra 5 (Hususî) Dahiliye Na[Arkası Sa. 6 sütun 6 da\ Sayın Kültür Bakanı, ilk okullar için kitab yazanlann azçok pedagoji ile ilgili olmalan lâzım geleceği bir hakikattir ve böyle olduğuna göre yukanda kaydettiğimiz misalleri, örnek diye ve çocukları aydınlatmak kararile kitablanna koyanların pedagoji ile hiçbir ilgisi olmadığma hükmetmek, bihnem ki, hata mı olur? Yukanda ismini söylediğim kitabın esas metni fransızcadır ve ondan aynen kopye edılmistir. Bunlara kopye dedirt memek için, yani bunlarm aynen tercü me olmayıp bir telif olduğu fikri verilmek için eser sahibi olduklannı iddia edenlerin kendi kitablannı böyle sulandırmalan acaba ne fayda temin eder? Bakanlığınızın bilgin uzmanlan bu noktalara dikkat etmiyorlar mı? îşte, saym Bakanım, maruzatım bunAvusturya Başvekıli Schuschnigg dan ibarettir. Türk çocuğunun tahsil ve Roma 5 (A.A.) Havas Ajansı irfani yüce Bakanlığınızm daimî nezaretine mevdu olduğuna göre bir çocuk ba muhabiri bildiriyor: Siyasî Romen mehafilinde söylendi bası sıfatile yukanda yürüttüğüm mütalealann dıkkat nazanna alınacağını kuv ğine göre, Başvekil Schuchnigg'in ağlebr vetle ümid eder ve derin saygılanmı su ihtimal nisanda vukubulacak olan Roma seyahati neticesinde saltanatın avdeti aleynanm. hindeki resmî İtalyan beyanatı dolayısile Bir çocuk babası Italya ile Avusturya arasında çıkan sui " tefehhüm izale edilecektir. Ayni mehafil, Vatican mehafilinin bu meselede Italya tarafından son zaman larda ittihaz edilen hattı hareketi tenkid ettiklerini, çünkü saltanat aleyhtarhğının [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] Fransa deniz kuvvetlerini arttırıyor Nazırlar meclisince bir dahilî istikraz akdi kararlaştırıldı Paris 5 (A.A.) Nazırlar Meclisinin tebliğinde ezcümle şöyle denilmek" tedir: «6 milyar miktanndaki tenzilât, hükumetin bu sene içinde demiryollan işletmesinin açığı üzerinden yapmağa karar vermiş olduğu tenzilât ve 1 ikincikânundan" beri tediye edilmiş olan 8 milyar hesaba katılacak olursa, hazine ihtiyacatının, hazinenin piyasaya para çıkarmak veya istikraz akdetmek kabiliyetini aşmaması lâzım gelen bir miktara irca edilmiş olduğu gorülür. Bu ihtiyadann takriben yansı, hükumetin bir millî müdafaa is tikrazile kapatmağa karar vermiş olduğu fevkalâde teslihat kredilerine tekabül etmektedir. Bu istikraz, garantili ve kanr biyo almak hakkı hiyarile akdedilecek ve hiçbir Fransızın medenî mükellefiyetin den kaçınmasma imkân bırakmıyacak bir [Arkası Sa. 6 sütun 5 te^ Bazı ham maddelerin gümrük resmi Iktısad Vekâleti tarafmdan bu hususta çok mühim bir proje hazırlandı Ankara 5 (Telefonla) Hü kumetin mühim istihlâk maddelerini ucuzlatarak halkm iştira kuvvetini artırmak yolunda aldığı ve alacağı tedbirler arasında sanayiimizin dı şarıdan getirmek mecburiyetinde olduğu iptidaî maddelerin memlekete sokulması sırasmda muhtelif namlar altında alınmakta olan vergi ve resimlerden muafiyeti meselesi en mühim bir yer tutmaktadır. Birçok yabancı memleketler yerli sanayiin tam inkişafı için ihtiyac gösterdiği ecnebi ham ve kısmen mamul iptidaî maddelere mutlak bir muafivet bahşeylemelerine mukabil elyevm mer'î olan tarifemiz bu gibi mad delere ağır resimler koymaktadır. Yerli sanayiimizin ekseriyeti iti barile nisbeten basit imalât \iicude getirmesinden mamul kıymetinde ham madde maliyet hatının rolü pek mühimdir. Yani ham madde maliyeti indirildiği takdirde mamul fiatlannı da ehemmiyetH bir tarzda düşürmek kabil olacaktır. Bundan başka sanayiimizin muhtac olduğu ham maddeler mühim miktarda mevcudsa da bunlann birinci ve i lArkası Sa. 6 sütun 4 te] îngilterenin yeni hava bütçesi Bir nutuktan çıkan hâdise Paris mahallesinde bir Kadıköydeki yangın hâdisesi kapandı Gelecek sene 1 nisanda îngilterenin 146 hava filosu olacak İspanya harbinde bir değişiklik yok Hududlar bu gece yarısmdan itibaren kontrol altına alınıyor yangınla çıkan vakada ne Amerika, Almanyaya siyasî bir maksad, ne de esrarlı bir cihet olmadığı anlaşıldı ve mevkuf kadmlar dün tahliye edildi tarziye vermeğe mecbur oldu Londra 5 (Hususî) Nevyork beIediye reisi Nevyork sergisinin küşad merasimbde bir nutuk söyliyerek Hitler'i kasdedip gri gömlekli bir adamın dün " ya sulhunu tehdid etmekte olduğunu beyan etmiştir. IÇ SAHİFELERDE Burgos 5 (A.A.) Oviedo'dan bilNevyork belediye reisinin bu nutku dirildiğıne göre, asi kuvvetler, hükumet Almanyada büyük bir galeyan husule kıtaatınm şiddetli taarruzlarına rağmen, getirmiş, gazeteler Amerikan belediye mevzilerini muhafaza etmektedirler. reisine ağır hücumlar yapmaktadırlar. Santander'den Oviedo'ya yeniden beş Diğer taraftan Alman hükumeti de tabur sevkedilmiştir. Amerikan hükumeti nezdinde protestoda Madrid cephesinde bulunmuştur. Son haberlere göre, Hari Madrid 5 (A.A.) Müdafaa ko ciye Nazın Hull Nevyork belediye reimitesi, dün akşam bir tebliğ neşretmiştir. sinin sözlerinden dolayı Alman sefirine Bu tebliğde hükumet kuvvetlerinin tarziye vermiştir. Madrid cephesinde taarruza kalkan a Vaşington 5 (A.A.) Amerika sileri püskürtmüş ve onlan ağır zayiata hükumeti, Nevyork belediye reisi La Kadikoyuv.de yanan evin enkazı ve polıs tarajından serbest bırakuan ev softzbîen uğratmış olduklan bildirilmektedir. Di guardia'nm Hitlerin şahsı hakkındaki ğer mıntakalarda iş'ara değer hiçbir hâKadıköyünde Paris mahallesinde vu tarafı olmadığı anlaşılmaşıtır. [Arkası Sa. 6 sütun 6 da] dise olmamıştır. kua gelen hâdiseyi dün tafsilâtı ile yazHâdisenin iç yüzii ttalyaya dönen yaralılar mıştık. Bu suretle iki gündenberi şehir hal • j Türk Dİİİ Üzerinde Tetkik Üsküdar Müddeiumumisi Tahsin ta kmı meşgul eden bu mesele»^ aydınlan • Londra 5 (Hususî) Bir îtalyan I yazımız yannki sayımızdadır rafından yapılan tahkikatın esası sona en mış bulunmaktadır. vapuru bugün Napoliye îspanyada yara" J miştir. Buna göre hâdisenin siyasî hiçbir İArkası Sa. 3 sutun 6 da] V lArkast Sa. t sütun 4 t€\