Katalog

5 Mart 1937 CUMHURtYET Türk Dili Üzerinde TETKİKLER Erkekliğe heves eden bir kadın Ameliyat olup erkekleş mek için uğraşıyor GUNUN BULMACASI 1 2 3 4 6 6 7 8 1 2 3 i 5 6 7 S 9 10 1 Kosmos» etiidünün sonu Harmonia [Baştarafı 1 inci sahifede] bir söz olmağa nasıl kabiliyet kazandığı meydana çıkmış, ondan başka ayni fonetik terkibde bulunan türkçe, 1 Kasamak, 2 Yusmak, 3 Koşmak gibi kelimelerin de 1 Hâkim olmak, 2 Nizam vermek, 3 Tanzim etmek, güzel bir şekile sokmak manalarının izahı yapılmıstı. * * * Bütün bu misallerde iki esaslı nokta göriiyoruz: 1 Anakök ile kaynaşmış bu lunan ve büyüklük, kuvvef, parlak lık gibi anlamları temsil eden prensipal kök. 2 Bu anlamlarla münasebeti olan objeleri işaret eden (v. s) eki. f (S) unsuru bir ek mahiyetinde olunca, daha başka mana terkibleri vücude getirmek için bunun yerine diğer eklerin de geçebilmeai tabiidir. Filhakika (S) nin izah edilen bura daki rolü yerine, temerküz ve takarrür vasfiyle (R) eki kaim olarak (kurmak), (karmak), (yarmak) ve (yaratmak) gibi sözlerin geliştiği görülür. Bu kelimelerin aşağıdaki manaları hatırlanmağa değer: Kurmak = Toplamak (D. L. T.)ı inşa etmek, tesis etmek, teşkil etmek. Karmak = llâve etmek (Vel.; D. B.). mezcetmek (Rad. «Çağ., Osm.»), tertib etmek (Müt.) Yarmak = Hükmetmek (Rab.; Rad. «Uyg.»). tahdid etmek (D. L. Armoni'ye kaynak diye tanılan grekçede, bu kelimenin şekli, başlıca manaları ve kategorisi şunlardır: Şekli: Baştaki vokalden evvel a iinmış bir konson bulunduğuna işaret olmak üzere (dasiya) h (A) ile: (Armonia) şeklinde yazılır. Kelime, lâtinceye (H) ile (Har monia) kılığile geçmiştir. Bu (H) birçok dillerde telâffuz edilir. Rusçada ise (h) sesi olmadığından kelime (garmonia) şeklindedir. Manası: (Railly'den) 1 (Ajustement) bir takım parçaları münasebetli bir tarzda bir araya getirmek, tertib, uygunluk, topaşma. 2 Tenasüb, ahenk, seslerin uy gunluğu. 3 Mecazen: Ruhiğ hassaların terekkübü (mizac, seciye). Kategorisi: • ••• •• • • • • • • •r ı • • • • • 1 9 10 Türk Bira Fabrikalar; (BOMONTİ NEKTAR) Türk Anonîm Şirketi i I an Ticaret kanununun 361 ve şirketimiz esas mukavelenamesinin 47 nci mad delerine tevfikan hissedarlar 25 mart 1937 perşembe günü saat 11 de tstan bulda, Galatada, Agobyan hanındaki yazıhanesinde adiyen toplanacak umumî heyete çağırılurlar. 1 •• • 1 • Ismetin erkek ve kadın ktyafetlerinde alınmış resimleri T.). Yaratmak = lbda etmek, inşa etmek, teçhiz etmek (Uyg. V.), teşkil etmek (Or.). Yukarda geçen (Kasamak), (koşmak) ve (yusmak) kelimelerinin «hâkim olmak», «tanzim etmek» ve «nizam vermek» anlamlarına muka bil bunlarda «hükmetmek»," teşkil etmek» ve «mezcetmek» gibi mana lar buluyoruz. Bu iki kategorinin mefhumları arasında bariz bir fark görülmüyor. Çiinkü burada (S) ile (R) unsurları oynadıkları rol itiba rile birbirine çok yaklaşmış bulunu yorlar; birinin vasfı «münasebeti bulunmak», «taalluk etmek», diğerinin daha kuvvetli bir fikir olmak üzere «temerküz ve takarrür». İşte klâsiklerin iddia ettikleri (R) ile (S) nin tebadülü meselesi çok defa bunların, birbirinden uzak olmı yan fonksiyonlarının, kelimelerdek anakök mefhumunun tesiri altında bir sanılacak derecede yekdiğerine yaklaşabilmesinden ileri gelir. *** Türkçede toplamak, tertib etmek mezcetmek manalanna ve (prensi pal kök + R + tayin ekleri) formü lü ile ifade edilebilen (kurmak) (karmak) v. 3. gibi sözlerin bulun duğu, doğum ve gelişim safhalarının tamamile izah edilebilir olduğu dü şünülürken ayni mana ve ses yapısı nı gösteren (Armoni) sözü kendi liğinden hatıra geliverir. Batı dillerinin hemen hepsinde zengin bir anlamla yerleşmiş bulu nan arsıulusal sözlerden biri de bu dur. Armoni, fransızcada, bilindiği üzere (Harmonie) imlâsile yazılır ve her dilde olduğu gibi orada da birçok iştikakları vardır: Harmonique, harmonieux, harmoniser, harmoniste v s. İfade ettiği manalann çeşidi bir fi kir hasıl etmek için (Larousse Uni versal) den esaslıcalarını alıyoruz: 1 Hoş seslerin toplaşması veya ardarda gelmesi. 2 Tüm olan bir şeyin parçalar 4 Yapı (örgü, bünye) arasındaki uygunluk. gibi bir mana tespit edilebilir. Faka 3 Duyguların uzlaşması (hüs bunun niçin böyle olduğu, klâsikler nü muaşeret). ce izah edilemez. 4 Mızıkanın bütün aletlerin lArkast vor] toplamış müzik takımı. Dr M. Ali Ağakay îzmir (Hususî) Burada, gayet garib bir kadınla karşılaştım. Sesi ince, ha reketleri kadın hareketi, fakat hem erkek elbisesi giyiyor, hem de erkeklik ddiasında. Askerlikten, bir genc kıza âşık olmaktan, kendisinin muhakkak erkek olduğundan ve yakında hastaneye yatarak ameliyat olacağmdan bahse diyor. Kendisi Uşaklıdır. Adı İsmet, ba1 Harme: birleşme (union). basının adı Halil. îlk kocası Ahmed Hu2 Harmos: iki şeyin birbirine lusi, veremden ölmüştür. Bunu müte girmesi; mafsal. akıb Emin nammda biri ile evlenmiştir. 3 Harmoğe: birleşme, bitişme, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fakat, diyor, üç ay kadar geçindik. kavuşma, terkib, nizam. Ne o bana kocalık etti, ne de ben ona B Aİ5İV E K ÎİLİBİT 4 Harmozo: birleştirmek; ter zevce olabildim. Bende kadınlık yok zaCIE! Y E A T İ kib etmek, telif etmek, tertib etmek. ten.. Kendimde, hiç mi hiç, kadınlık E M L E K A 5 Harmonia: (manaları yuka hissi duymuyorum. Bilâkis erkek tarafım galib... Çocuğum da hiç olmadı. İ B A RE A L E V rıda geçti.) Nıhayet çok sevdiğim bir gencle evle A NİKİİAİB i L L E V. s. v. s. neyım, dedim. Evlendık amma, kardeş OİT •!L A İ B D EİDİE Kategorinin en esaslı uzuvları o olduk.. Tam kardeş... Gülsüme âşık ollan bu sözlere göz gezdirilince (Har dum sizin anlıyacağınız. Esmer güzeli RİH A K EİR E M me) den başlıyarak kelime şekille bir şeydir Gülsüm. Beni de kadın bili E E, Y AİN DİA rinin gittikçe daha katışık; mef yor. Sinemada ona sigara verdim, hatA İ L E D|B Nİİ K humların da daha hususî bir hal ta elimle içirdim. Gece, yanında kendi10 K OİF D A aldığı görülür. Binaenaleyh temanın mi zor tuttum. Sıkıldım, bir tuhaf ol dum. Herkes beni kadın biliyor. Şuna (Harm), esas mananm da (derlî buna bazan açıyorum; toplu olma veya etme hali) olduğu Yahu, diyorum, benim içlmde bir anlaşıhyor. Tertib, terkib, nizam, uyerkeklik yatıyor. PABÂLAB gunluk, tenasüb, mizac, seciye, ses Fakat gülüyor, aldırış etmiyorlar. Salerin uygunluğu gifci anlamlarda 1 St«rnn müşterek fikir hep budur. Biz analiz baha karşı evden saat dört buçukta çı1 Dolar kar, gece bir buçukta dönerim.. Kimse20 Fraasız Fr için, en kısa şekil olan (Harme) yı ye muhtac değilim. Hayatımı kazanı 20 Llret alacağız. Fakat ondan evvel kelime yorum. Zabıtaya da yardım ederim. 20 Belcika Fr 20 Drahml nin klâsik etimolojisine bir göz gezBizim. erkek kadın îsmet, hastaneye J 20 Lsvicre Fr direlim. ,.u,, başvurmuş, mütehassıslara kendisini mu 20 Leva Florin Prellwitz'in etimolojik sözlüğünde ayene ettirmiş. Ameliyat için vesika 201 Cek kromj da almış. Sözüne şöyle devam ediyor: bu kelime yoktur. 1 Avusturva SL 1 Mart tnşallah ameliyat olur, bir de er Gledat bunu (teçhiz etmek» ma1 Zlotl 1 Penefl nasına lâtince (armare) ile birleşti kek çıkarsam yok mu ya!.. Bir annem, bir de oğlan kardeşim var. Oğlan kar 20 Lev rir. deşimle aramız, arazi meselesinden a 20 Dinar Ruble Walde «Lâtincenin etimolojik lu çıldı. Erkekleşirsem o vakit, ben de in1 İsveç Inıronu gat» inde (arma, armorun) sözüne sanlığımı göstereceğim. 1 Türk altmı «alât, teçhizat, silâh» manası vererek Askerliğe bayıhyorum. Vatana hiz 1 Banknot Os B ÇEKLER şu kelimelerle alâkalı gösterir: met etmek için deli oluyorum. Askerlik Sataş şubesine başvurdum. Grekçede: Londra 617, 616. Beni asker alınız! Armenos: toplaşmış Nev Yok U 7922 0.7933 17.04 17.07 Dedim. cKadınsın> diye reddettüer Parls Harmos: tertib, mafsal; Mılâno 15,0567 15.075 benL Adeta ağlıyarak şubeden çıktım. Brüksel Hanna: araba; 4,702a 4,71in Tayyareci de olurdum, her şey de.. Bir Atina 88.^737 88 7175 Artron: mafsal; 3.471i 3.474 i üvey babam vardı, onu hiç unutamam. Cenevr« Sorva 64.35 Areti: liyakat, iktidar; 64,4480 Bana tasallut etmek istemişti. 1,4470 1.448S Amsterdası v. s. 22.7310 22.6675 Pras Peki, dedim, ne iş yapaTsm? 4.2450 4.Jİ82 Vivana Sanskrit: 11.416i U.3975 Ne iş mi, her şey... Balıkçılık yap Madrtf 1.^725 Arpayati: sokulmuş, perçinlenmiş tım, karpuz, kavun, keten helvası, nane, Berlln 4.1833 4.1815 Varsova Arah: tekerlek kutru; her şey, her şey satarun. Kimsedenper Bndaoeste 4.3833 4.3760 vam yok.. Zorum, erkek olmaktır. Âşı Bükres Aram: Kâfi, muvafık; LC8.605 108.427J 34.5775 31.5218 kım bayım, âşıkım işte... Keten helvası Belerad Avesta: Yokohama 2.7832 •2.77:6 satarken, kendimce maniler de söyle Moskora •24.90 24.9 i Arante: sağlam oturmak; Stokholm 3.1454 3.1485 rim. Ermenice: Hulâsa, genc kadın, erkeklü iddia Amem: yapmak; ESHAM sında, erkek kıyafetinde ve aşk peşindeArdium: yapı, bünye; Kapanış dir. Bakalım muradma erecek mi? 14.60 14.60 Aslan çlmento Lâtince: Artus: mafsal; tSTİKRAZLAR Ars: san'at, intizam; Açüış Kapams 18 95 l,Turi borcu I peştn Armentum: araba öküzü; 18 95 1910 I, » > 1 Tadell 18 60 Gymrique: Arf: örgü; 18.30 18/20 IBaştarafı 1 incî sahîfede] Eski İrlanda: Arm: si > > II vadeJ 18,50 Meclis, M. Bottafnin izahatını dinle> > m oe 18,63 Lâtince: Arma: silâh. 18.İ0 > » m vadeli 18.20 99. 99. Bu tablodan bir netice çıkarmak dikten sonra tevellüdat mrktaruu artırmak Ersanl 96. 95. ve çok çocuklu ailelere yardım etmek i Sıvas . Erznrum I lâzım gelirse, bu kelimelerin morfo 95. SiTas Erzarum 2 95. 95. lojisine sabit unsur olarak bir (ar) çin zarurî olan tedbirlerin alınmasına ka" lstikrazı dahiH 96. 75. % 2 Hazine rar venniştir. fonemi, ardam bakımından da «bir TAHVÎLÂT araya getirme» fikrinin hâkim oldu ttalyada yeni tayyare meydanlan Roma 4 (A.A.) Halihazırda AçÜlg Kapanıa 39.15 Anadolu I radeli 33.2O 1 Türlü aletler (teçhizat, silâh 20,000 amele, yeni tayyare meydanlan 39 U > n Tadell 39 20 inşa etmek ve yahud ötedenberi îtalyada araba, kol), 43.45 42,45 » mü mevcud olan tayayre meydanlannı asrî 2 «kaliteler (liyakat, iktidar kifayet, uygunluk, intizam, san'at) bir şekle sokmakla meşgul bulunmakta dır. • 3 Bağlantı (mafsal, perçin), Soldan sağa: 1 Eskı Romanın meşhur hatibi, fransızca «slz>. 2 Tavana asılan, clnsi meşe olursa çok iyidlr. 3 Buyük bıçak, bazı hayvanların ikametgâhı. 4 Ötedenberi surunüp gelen âdetler, vucuddeki şişkln lik. 5 Eski hâkim. 6 Büyuk bir insan cenüyeti, pertavsız. 7 Nota, bir çiçek. 8 degneği olan. 9 Kafkasya civarı milletlerinden biri, hem göktedir, hem senenin içinde. 10 Bir edat, memleketlerl birbirinden ayırır. Yukandan aşağıya: 1 üstübaşı sefil, âşıklann çektiği şey. 2 Eski Rus çarlarmdan biri, fransızcada dlşi kelimelerin önüne gelir. alfabede bir harfin okunuşu. 3 Ezlyet, kış bahçesi. 4 Müslümanlan namaza çağıran ses, idman işleri. 5 Nota, Eski Mıstrda ma bud olan bİT hayvan. 6 Üçüncü şahsı gösteren zamlr, hayvanlann yiyeceklerinden biri. 7 Kuru sebzelerden biri, saha. 8 Vırıltı. 9 Bir emir, başka bir emir, öz türkçe «güzel sanat>. 10 Etanek yapmak İçin lâzım olan mactde, eşeğin yav rusu. Evvelki bulmacanın halledilmiş şekli Müzakere Ruznamesi Tehlikeyi Büyümeden Onleyiniz üyük, küçük birçok hastalıklar soğuk algınhğile başlar. Mikroblar üşüyen vücude hücum ederler. Nezle ve kınklık başgösterir. Hararet yükselir. Artık en korkulacak hastalıklar için büe zemin hazırlamış demektir. B GRİPİN alınız GRİPİX sizi grîpe karşı korur GRİPtN en şiddetli baş ve dlş ağrılaruu geçirir. GRİPİN Üşütmektcn mütevellid bel ve sinir ağrılarım, bütün sızı ve sancılan dindirir. Kendinizi üşiittüğüniizü tiisseder etmez derhal bir kaşe 1 îdare meclisi ve ımırakab rapo * runun okunması. 2 Bilânço ve kâr ve zarar hesablarımn tasdikı, idare meclisinin temettüün tevzii sııreti hakkındaki teklıfi ve ibrası. 3 îdare meclisi azalannın intihabı ve huzur ücretlerinin tesbiti, 4 Murakıb intihabı ve ücretinin tesbiti. Lâakal 250 hisse senedine sahib olan hissedarlar ticaret kanununun 371 inci maddesine göre hisse senedlerini umumî heyetin toplanma gününden bir hafta evveline kadar şirket merkezine bırakmalıdırlar. Hisse senedlerinin depo ediidiğine dair malî müessesatça verilecek makbuzlar hisse senedlerinin umumî heyet için tevdii mahiyetinde sayıhp muteber olacaktır. îstanbul: 10 şubat 1937 Meclisi İdare • • • • Nü Türk Anonim Şırketinden Feshane Mensucat Türk Anonim şirketi hissedaran heyeti umumiyesi 937 senesi mart ayının yirmi dokuzuncu pazartesi günü öğleden evvel saat onda İstanbulda Bahçekapı civarında Mey danakta Birinci Vakıf handaki şirket merkezinde aşağıda yazılı müzakerat ruznamesile adiyen toplanacağından içtima gününden on gün evvel hissedaranın hâmil bulundukları hisse senedle rini şirket veznesine tevdi ederek içtimada hazır bulunmak için duhuliye varakası almalan ilân olunur. Feshane Mensucat 1• • • • • !M • •ş• GRİPİN kaşeleri İcabmda günde üç kaşe almabilir. Bütün eczanelerde satılır. lstanbul Borsası kapanış fiatleri 4 3 1937 I Zingal Şirketi Idare Meclisinden : Şirketimiz hissedaran umumî heyeti adi surette 24 mart 1937 çarşamba gunü saat 14 te idare merkezımizın bulunduğu İstanbulda Bahçekapıda Ta§ han da toplanacaktır. Bu içtımada gerek asaleten ve gerek vekâleten hissedarların nizamnamemizin 8 ınci maddesine tevfıkan ya asgarî eski ve henüz tebdil edilmemiş 1200 hisseye ve yahut 1934 haziranında ye niden ihrac ve bedeli tamamen tesviye edilmiş bulunan 400 yeni hisseye sahib olmaları muktezıdir. Gerek ticaret kanunu ve gerek şir ket esas mzamnamesinin bu içtima için aradığı nisabı ekseriyeti tesbit etmek üzere hissedarların hisselerini içtima gününden lâakal 10 gün evvel şir ket kasasına ve yahut Galatada Osmanh Bankasına tevdi etmeleri muktezidir. Ruznamei Müzakerat : 1 Meclisi idare raporunun okun ması ve 936 yılının bilânço ve kâr ve zarar hesabmın tetkik ve tasdikı. 2 Murakıb raporunun okunması ve meclisi idare azasının ibrası. 3 Temettüün tevziine aid teklif. 4 Müddeti hitam bulan ammn ye rine aza seçılmesi. 5 Murakıblann seçilmesi ve tahsisatlarının tayini. Türk Anonim Şirketinden Feshane Mensucat İ Feshane Mensucat Türk Anonim şirketi umumî heyeti aşağıdaki ruznamede yazılı hususları müzakere için 29 mart 937 tarihine musadif pazartesi güMüzakerat Ruznamesi nü öğleden evvel saat on birde şirketin 1 İdare meclisi raporunun okun merkezi idaresi olan İstanbulda Bahçeması. kapıda Birinci Vakıf hanındaki dairei 2 Murakıb raporunun okunması. mahsusada fevkalâde olarak içtima ede3 1936 senesi muamelât devTresine ceğinden bütün hissedarların mezkur aid bilânço, kâr ve z a r * hesablarımn gün ve saatte içtimada hazır bulunmatasdikı. lan ve içtimaa tekaddüm eden on gün 4 İdare meclisi azalarile murakıbın içinde hisse senedlerini ibTaz ve duhuibrası. liye kâğıdı almalan ilân olunur. 5 Nizamnamenin 16 ncı maddesi Tesühat yarışınm azameti ahkâmına tevfıkan idare meclisi azası intihabı. 6 Ticaret kanununun 372 nci maddesi ahkâmına tevfikan meclisi idare azalarma 1937 senesi zarfmda verilecek huzur haklarının tesbitL 7 1937 senesi için bir murakıb intihabı ve senelik tahsisatının tesbiti. Müzakere Ruznamesi : 1 Şirketimizin işlettiği fabrika sahibi Sümer Bank tarafından diğer bir teşekküle verileceğinden şirketin fesih ve tasfiyesine karar verilmesi. 2 Tasfiye memurlarının intihabile ücretlerinin tesbiti. Ankara Şehri Imar Müdürlügünden: Yumurta ihracatı başlıyor Kimyager aranıyor Bir Amerikan müessesesi genc bir Türk kimyageri aramaktadır. Ingiltzce bilenler ve mensucat boyacılığından anhyanlar tercih edilecektir. u Amerikan n rumuzile tahriren ve bir fotoğraf ilsakile Ist. 176 posta kutusu adresine müracaat. Yumurta fiatlannın düşük gitmesi 6/3/937 cumartesi gecesi Beyoğlun dolayısile haric piyasalardan yumurta talebleri başlamıştır. Bu cümleden ola da Şık Sineması yanında Beler otelinde rak dün ltalyajra dört yüz küsur sandık senelik duhuliyesiz balosunu vere yumurta gönderilmiştir. ceğini ve balonun çok eğlenceM olması için müntehab bir heyeti tertibiye ile ŞİRKETLERİN heyeti idarenin çok çalıştığı ve bu meyanda mükemmel bir büfe hazırlandığı ve fiatlannın ehven olması için tedbir İstanbulda, Bahcekapısında tramalındığı haber alınmıştır. vny caddesinde Anadolu hanmda 9 oda bir salondan miiteşekkil birinci kat kiralıktır. Mezkur kat her tarafı açık, her taraftan çüneş alAkajudan yapılmı§ komple bir büfe mak dolayısile gayet sıhhidir. İstitakımz satılacaktır. Arzu edenler saat on altıdan on sekize kadar Ayaspaşada yenlerin mezkur han odabaşısma Barlı apartımanının 5 numaralı dairemüracaatleri. sinde görebilirler. Manifaturacılar Ve Tuhafiyeciler Müstahdemleri Cemiyeti Nazarı dikkatine Satılık büfe takımı 1 Eksiltmiye konulan iş: A 6075 M2 yol B, 1381 mtl. bordur C 3400 M3 yol tesviyesi D 2734,50 M3 arazi tesviyesi. olup Ankara Mezarlığı içinde yapılacaktır. Keşif bedeli de c20119» lira 60 kuruştur. 2 Bu işe aid evrak şunlardır: A Eksiltme şartnamesi, B Mukavele projesi, C Hususi şartname, D Keşif cetveli, E Plân, F Nafıa işleri genel şartnamesine bakılacak. İstiyenler bu evrakı 110 kuruş bedel mukabılinde Ankara İmar Direk törlüğünden alacaklardır. 3 Eksiltme 8 mart 937 pazartesi günü saat 17 de Ankara İmar Direktörlüğünde yapılacaktır. 4 Eksiltme kapalı zarf usulile olacaktır. 5 Eksiltmiye girebilmek içyı isteklilerin «1508» lira c97» kuruş mu vakkat teminat vermeleri ve aşağıdaki vesikaları haiz olup Eksiltme Komisyonuna göstermeleri lâzımdır. A Cari sene Tecim Odası vesücası, B Ehliyeti fenniye vesikası, C 937 müteahhidlik vesikası, D En azı ve bir parçadan 5000 liralık yol ve toprak işi yapmış olduğuna aid vesika. 6 Teklif mektubları madde 3 te yazılı saatten bir saat evveline kadar îmar Direktörlüğüne getirilerek Eksiltme Komisyonu Reisliğine mak buz mukabılinde verilecektir. Posta ile gönderilecek mektublar nihayet üçüncü maddede yazılı saate kadar gelmiş olması ve dıs zarfm mühür mumile iyice kapatılmı§ olması. Postada olacak gecikmeler kabul edilmez, (1029)