Katalog

ANKARA yil , icnr tSTANBUE C A G A L O G L D S3]fl! 4030 Telgraf ve mefctub adresl: Cumhuriyet, Istanbul • Fosta kutusu: İstanmH, No 246 Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrlr heyeö: 24298. İdare ve matbaa tasnu 24299 24290 umhuri « LEON TOLSTOY Ş a h e s e r KAZAKLAR Çeviren: Ali Kâmi FL 75 kuruş. Pazartesi 1 Mart 1937 HİLMİ KİTABEV1 Mısır kapitülâsyonlarımn Ugası etrafında nümüzdeki nisanın 12 sinde lsviçrenin Montreux kasabasında toplanacak konferansta Mısır ikapitülâsyonlannm ilgası mevzuu bahsolacaktır. Bu meselede Türk efkânnm kardeş Mısır memleket ve milletini memnun edecek müspet hal şekli lehinde olduğunu ve olacağını sarahat ve kat'iyetle kaydetmiştik. Ancak bu neticeye varıJabilmek için cereyan edecek müzakerelerin her tarafı tatmin eden safhalara iktiranı da lâzım olduğundan bugün de biraz jneselenin bu cephesine temas etmek istejriz. Bu münasebetle söz başlangıcı olmak üzere kendi mülga kapitülâsyonlarımıza aid bir hatıramızı tazeliyeceğiz: 1914 senesi ağustosunda idi, Umumî Harb patlak vermiş olduktan bir müddet sonra o zamanın İttihad ve Terakki hükumeti kapitülâsyonlan bir tarafh olarak ilgaya karar vermiş ve bu karanm alâkadar büyük devletlerin İstanbuldaki sefaretlerine tebliğ eylemişti. O zaman Avjupa devletleri iki zümreye aynlarak yekdiğere filen muhasım vaziyete geçmiş olmalanna rağmen bu hal, kapitülâsyonların ilgasından dolayı İstanbuldaki se* faretlerin Babıaliye hep ayni mealde bir protesto notası vermek için aralannda çabukça ve kolayca anlaşmalanna mâni olmamıştı. Ancak devletlerin bu mukabelesi o «nda başka türlüsü düşünülemez bir formalite de sayılabilirdi. Şekle aid bu muamele haricinde büyük devletlerin kapitülâsyonlar işinde vaziyeti daha başka •türlü mütalea eden hususî noktai nazarlan bulunmak ihtimali de yok değildi. Bu maksadla başlıca sefirlere birer mektub yazarak bir Türk gazetecisi sıfatile kendilerinden mülâkat istemiştik. Mülâkatı kabul eden sefirler arasmda Fransız sefiri Bompar'm sözlerini dıkkate şayan bulmuştuk. Zaten Mısır kopitülâsyonlarımn ilgası talebi muvacehesinde eski hatıramizın ihyası da bilhassa müteveffa Fransız diplomatınm bu sözlerini tekrarlamak isteyişimizdendir. Müteveffa Bompar kendisine has fazla ve çabuk konuşmasının gürültülü silsilesi arasında «zcümle şu fıkirleri ileri sürmüştü: « Kapitülâsyonlar iktısadî ve adlî olarak iki büyük kısma aynhyor. Kapıtulâsyonlann iktısadî kısmmı kaldırmak isttemekte yerden göke kadar haklı olduğunuzu kabul ve teslim ederim. Fakat adlî kısım için bu kadar çabuk müspet olamatnakta beni mazur gdrmelisiniz. Adlıyenizin bizzat Türkler için en kat'î teminat teşkil edecek bir tekâmüle mazhaı olmuş olduğunu iddia edebılir misiniz? Kapitülâsyonların vaz'ına başlıca sebeb olan şeriat esasına müstenid kanun ve mahkemelenniz hâlâ faaliyet halinde bulundukça hukukî rejimleri başka olan Avrupahların Türkiyede emniyetle ikamet ve faaliyet halfnde olabilmelerini nasıl düşünürüz? Ben zannediyorum ki Türk adliyesinin ıslahı ecnebilerden önce bizzat siz Türkler için medenî bir zarurettir. Adlî kapitülâsyonlann ilgası bu şartın tahakkukıle mümkün olabilir diye düşünürüm.» Bompar Lozanda da bulundu, ve lsmet İnönü orada hakikaten bizim için belki en büyük iş olarak kapitülâsyonlaTin ilgasmı istihsal etmek zaferine erdi. Bunun için Türk başmurahhası Türk adliyesinin kaza vahdeti esasına müstenid Avrupaî en müterakki ve mütekâmil şeklini alacağı hakkmda teminat verdi. Konferans beş sene müddetle Türk adliyesinde bu tekâmülün tahakkukunu takib edecek müşahidler tayin etmişti. Maksadımız kimseyi aldatmak olmadığı için bu müşahidleri kabulde hiçbir beis görmedık, ve hakikaten verdiğimiz teminatı harfiyen yerine getirerek beş yılın hitamından çok evvel adliyemizi kaza vahdeti temeline dayanan en müterakki Avrupa hukukî tekâmüllerile teyid etmiş bulunduk. Müşahidlerin Türkiyede bu Hatayda tazyik devam ediyor îspanyadaki dahilî harb Şimdiye kadar Ermenilere 4000 silâh dağıtılmış Suriyeliler Hatayda Arablara para vadiîe nümayiş yaptırmak istiyorlar Hatayda tetkikler yapan müşahidler heyeti Cenevreye gitmek üzere çarşamba günü Suriyeden ayrılıyor Valencia'ya yarım milyon mülteci sığındı öviedo cephesinde her iki taraf çok ağır zayiat , verdi. Bir günde üç tren sadece yaralı nakletti z ere Ermenilere Antakya (Hu şimdiye kadar 4000 susî muhabirimiz silâh verilmiştir Ba den) Gerek ma" sibba köyüne de 40 I hallî hükumetin, silâh dağıbldığı ga/ gerekse Haleb ve yet mevsuk olarak| Şamın teşvikile küsh a b e r alınmıştır». tahlıklarını son de" Hükumetin teşvikiLe receye kadar ar lspanya öahüi haroinde malul kalan hukumet kuvvetlerinden bazüarı Valencıa'da Arablann büyük bir tıran Suriyeliler ar~ nümayiş hazırladıkBayonne 28 (A.A.) Santander Asturies cephesinden yaralılarla yüklü tık tahammül edil lan öğrenilmiştir. A mültecileri, Oviedo mıntakasında iki mu üç tren Santander'e gelmiştir. mez bir hale gel ~ rablar bu nümayişe hasım. tarafm çok ağır zayiata uğramış olmişlerdir. Bunlann Santander ahalisi yiyecek yüzünden iştirak edeceklere duklarını söylemektedirler. Evvelki gün yapmış olduklan [Arkası Sa, 7 sütun 5 te] Antakya İskenderun yolundan bır mamara para vadetmekte * • yeni marifetlerin bir ikisini bildiriyorum: de birinin evine tecavüz edilmiş, evde dirler. Müşahidler hareket ediyorlar Rifat Honeyno'nun Kuseyrdeki malla yalnız bulunan kardeşi bağlanarak dö" Kudüs 8 (A.A.) Hataydaki Milnna ve zeytinlıklerine mütemadiyen teca vülmüş, evdeki zeytinyağlar ve zahire vüzler vâki olmaktadır. Birkaç gün ev yağma edilmiştir. Hükumet yapılan şi Jetler Cemiyeti müşahidleri CenevTede vel Bitetin köyündeki 60 zeytin ağacı d r kâyetlere rağmen henüz tahkikat bile toplanmış olan mütehassıslar komitesine binden kesilmek suretile mahvedılmiştir. yapmamıştır. rapor vermek üzere çarşamba günü CeZavallı adam ardı arkası kesilmiyen bu Bundan başka Suriyeliler tenha yer nevTeye hareket edeceklerdir. tecavüzler karşısmda nasıl hareket ede lerde yakaladıklan şapkalı Türklere teMilletler Cemiyeti yeni kâtibi ceğini bilememektedir. Bittabi hükume " cavüz etmekte, hergün buna mümasil umumî muavini te verdiği istidalar hiçbir netice verme birçok hâdiseler vuku bulmaktadır. Cenevre 8 ( A A . ) Kâtibi umumî miştir. Diğer taraftan Arab köylere ve E r muavinliğine tayin edilen, eski Paris SovAntakyamn bir kilometro kadar uza" menilere mütemadiyen silâh ve cepane yet sefareti müsteşan Sokoline, yeni vağında ikamet eden berber Hamid ismin dağıhlmaktadır. Bu cümleden olmak ü zifesme başlamıştır. Â Mısır da kapitülasyon belâsından kurtuluyor Nisanın 12 sinde Montreux'de yapılacak beynelmilel konferans neticesinde dost Mısırın da tam manasile bir istiklâle tesahüb edeceği umuluyor AlmanRus harbi olursa Lehistan ne yapacak? ya ile Sovyetler Birlıği cih emperyalist gayeler arasındaki ideolojı mücagizlendiği kanaatindedir. delesine iştirak etmeli mi" Esasen Almanyanm Sov~ dir? yetler Bırliğine taarruz e" Kuryer Warsawski ga" deceğine ihtimal verilmezetesine yazdığı bir ma~ mektedir. Çünkü iki memkalede eski Başvekil Geleket arasında müşterek neral Sıkorski bu suale: bir hudud yokıur ve heı «Hiçbir zaman» cevabı iki memleketin ordusu da nı veriyor ve şöyle devam aşağı yukarı ayni kuvvet" ediyor: tedir. « Memleketimizin General, Alman orducoğrafî vaziyeti mutlasunun kıymetinden şüphe kiyetle idare edilen bu iki edılmese de, Sovyet or Eskı Lehistan Başvekili devlet arasındaki kavgaya dusunun aded itibarile General Sıkorski iştirakten bizi sureti kat'itefevvukunun inkâr edi yede menediyor. Çünkü Almanya ile lemiyeceğini söylemekte ve Sovyetler Sovyetler Birliği silâha sanlacak olursa Birliğinin geniş arazisi sayesinde netice* bundan yalnız Polonya mutazarnr olur.» de teraziyi kendi tarafına meylettirece Eski Başvekil, Almanyanın Sovyet ğinden emin bulunmaktadır. düşmanlığı arkasında Alman hudud" lArkası Sa. 3 sütun 6 da] ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııiıiiıııııııııirıııııııııııııııııııııııııııııiııııiıııiMiıııııııııııııuıııııııııııııınıııııııııııııııııııınııııı Güreşçilerimizin muvaffakiyetî devam ediyor r Eski Lehistan Başvekili, «Böyle bir harbden en Şimdiye kadar yapılan ziyade Lehistan mutazarrır olacaktır» diyor 36 müsabakadan 24 Varşova 28 ( A . A . ) lannm şark ve cenubun" ünü kazandık Polonya, hâlen Alman" daki topraklara mütevec ı Joensuu «Fblandiya» 28 şubat (Hususî Muhabirimizden) Türk güreş takrmı Helsinki'de yaphğı iki maçtan sonra Finlandiyanın diğer güreş merkezlerinde müsabakalar yapmak üzere bu şehirden aynlmıştır. Güreşçilerimizin diğer şehirlerde ve Joensuu şehrinde yaptığı müsabakalar da çok muvaffakiyetli olmuştur. Türk takımı bugüne kadar yaptığı 36 müsabakadan 24 ünü kazanmış ve 12 sini kaybetmiş vaziyettedir. Helsinki'den sonra yaptığımız 22 müsabakadan ancak 6 sraı kaybettik, buna mukabil 16 sını kazanmağa muvaffak olduk. Güreş üstadlanıun memleketinde kazanılan bu galebeler, Finlandiyada büyük bir alâka ve sempati ile karşılanmakta ve takib olunmaktadır. Mısır Unıversıte talebesı bır tezahurat esnasında Kahire (Hususî) Nahas Pa§a hü kumetinm kapitülâsyonların lâğvi için yabancı devletle yapmakta olduğu müzakereler Mısır efkârı umumıyesıni ışgal ettiği gibi buradakı ecnebılerı de yakmdan alâkadar etmektedır. Malum olduğu üzere bu mesele önumuzdeki nisanın 12 smde Montreux'de toplana cak beynelmılel bır konferansta kat'î hal şeklmı alacaktır. Mısır hukumeti bu hususa dair 16 [Arkast Sa. 7 sutun 5 te\ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlillilllllllllllllliillllllllllllllllllllllHIMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillll Lik maçları dün bitti F. Bahçe 1 inci, Güneş 2 nci, Galatasaray 3 üncü, Beşiktaş ta 4 üncü oldular Dün yapılan müsabakalarda G. Saray Eyübii 6 0 , Fenerbahçe Topkapıyı 3 0 , Güneş te Istanbulsporu 2 1 yendiler Mareşal Grazianrnin hayatı tehlikeye girdi Macaristan Krallık için ne düşünüyor? Krallığm Avusturyaya iadesi tereddüdleri izale edecekmiş. Mareşal Del Bono da Müstemlekât Nazırı Lessova'^ düelloya davet etti Cibuti 28 (A.A.) Adis Ababa dan bildirildiğine göre Graziani'nin sıhhî vaziyeti endişeyi muc|b olmaktadır. Mareşal, bombanm parçalan ciğerlerine saplandığı için yaralar neticesinde hasıl olmuş bir zatürrieden mustarib bulun maktadır. YUNUS NAD1 [Arkası Sa. 6 sütun 4 te] 3 üncüde: Son hatıralar Halıd Zıya Uşaklıgü 5 incide: Çocuk bakımı Kadri Raşîd Anday Mareşal Bono, Müstemlekât NazıAlmanya mektublan rını düelloya davet etti Adnan Cahid Otuken Roma 28 (A.A.) Israrla dolaşan 7 incide: Almanlara göre Fransız bazı şayialara göre Mareşal Del Bono ordusu Müstemlekât Nazırı Lessova'yı düelloya A. D. davet etmiştir. 8 incide: Japonyanm takib ettiği geMussolini bu düellonun vuku bulma nişleme siyaseti sını istemediğinden bir haysiyet divanı Muharrem Feyzi Togay kurulmasına karar vermiştir. Söylendıği Mareşal Graziani Mareşal Del Bono ne göre Del Bono Habeşistanın istilâsı bidayetindeki kumandanlığı esnasmda yaptığı icraatı tenkid eden bazı maka lelerin neşrine mâni olmadığı için Nazın nıuaheze etmektedir. Budapeşte 28 (A.A.) Parlamentoda krallığm iadesi hareketine taraftaT olanlann bir mümessili bulunan Dezo Lulvo, şu beyanatta bulunmuştur: « Macaristanm krallığı iadesi takdirinde diğer devletlerin emrivakii kabul edeceklerine ve hiçbirinin bizi bir dünya ihtilâline sevkedecek bir harb tehlikesini göze almıyacağma kaniim. Eğer Macar kraliyetçileri, Avustur yadakiler gibi iktısadî bir fırka halinde teşekkül etmiş olsalardı, herkesin tahmin ettiği ve fakat gene herkesin netayicinden ürktüğü kat'î adımın atılması mümkün Galatasaray Eyüb maçından heyecanh bir an olurdu. Birinci küme lik maçlarının son karşı balık önünde yapılmış ve lik maçları bu Bımunla beraber şimdiki halde hiçbiı laşmalan dün Taksim stadyomunda sayı suretle bibniştir. Macar devlet adamı, saltanatın iadesi ... lArkası Sa. 8 sütun 3 te\ sı üç bine varan oldukça büyük bir kalalArkası Sa. 6 \şüiun 1 \