Katalog

İÇ SAHİFELERDE 5 inci sahifede : Anadoluda san'at tetkikleri Mimar Sedad Çetintaş 6 n a sahifede : Bir hava hücumun • da yangına karşı korunma Tarihten yapraklar M. Turhan Tan ^ J . .... İSTANBUL CAĞALOĞLD ( yil S8]fl! 40ÖD Telgraf ve mektub adresi: Cumhurfyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 248 Teleron: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrlı heyetl: 24298. İdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 umhuriyet Salı 16 Şubat 1937 Viyana 15 (A.A.) Dün öğleden sonra Reichsrat binasmm büyük holünde M. Schuschnigg vatanperverler cephesine mensub 1500 şefin önünde bir nutuk söyliyerek kralcıların mevsimsiz muhte mel bir hareketine karşı ihtarda bulun muştur. Nutuk, elaltından Almanya taraftarhğı yapmakta devam eden ve müfrit nasyonalistler tarafından tesis edilen «Kültür cemiyetleri» için de bir ihtar mahiyetindedir. Başvekil Habsburglann avdeti mese lesi karşısında vatanperverler cephesinin vaziyetini açağıda gösterilen şekilde izah etmiştir: KEMALİ Yazan: Tekin i Türk inkılâbı hakkında / şimdiye kadar yazılmış eserlerin erj mükemmelidir. Fransız parlâmentpsu reisi Herriot ve doktor Köprülü Fuaoî eser için birer mukaddeme yalmışlardır. Her gencin elinde bir tane bulunmaladır. Komitacılık Siyaseti Sancak topraklarında komitacılık yapmağa kalkışmak bunu yapanlar için hüsrandan başka bir netice vermez ve biitiin teşebbüsler nazari sahada kalsa bile bu hareket Türk Arab dostluk yolunun asayişini tehdid etmiş olur. «Balkan Antantı bugün her zamankinden kuvvetli ve dünyaca en büyük bir itimada lâyıktır)) Konsey dun toplandı Hariciye Vekilimizin derin alâka uyandıran beyanatı Avustnrya Başvekilinin nutku Kralcılık propagandası ihtiyatla yapılmalı M. Schuschnigg'in nutku Alman siyasî mehafilinde inkisarı hayalle karşılandı. Avusturyada Alman nüfuzu gittikçe azalıyormuş eçen gün Halebden gelen ve dığer istihbarat membalanmız tarafından teyid edilen bir habere göre, Sancakta bazı resmî makamlann idare etmekte olduğu bir tezvir şebekesi Arablan ihtilâle sevk için faaliyete geçmiştir. Bu haber pek hayretimizi mucib olmadı; çünkü Hatay meselesini spekülâsyon mevzuu yapan bazı serseri politikacıların Cene\Tede sukutu hayale uğradıkAtina 15 (Hususî) Türkiye, Yutan sonra bu kabil mezbuhane teşebbüs goslavya ve Romanya Hariciye Vekillelere başvuracaklanru biz evvelden tah rile Balkan Antantı devletleri matbuat min etmiştik. Politikacılığm komitacıhk murahhaslarını getiren hususî tren bu sala elele verdiği ve ikincinin birinciye des bah saat 10,20 de büyük alkışlar ara tek olduğu devirleri hatırlatan bu tahri smda Atinanm Lârisa istasyonuna gir • kâtın bizce yegâne dikkate şayan ciheti; miştir. Misafirleri istasyonda Başvekil Pariste çalışan Suriye heyeti murahhasa General Metaksas, vekiller, siyasî ve asDun Konseyin toplandığı Atına (SoMa Kral Sarayt gorulmektedir.) sıçra faaliyetile ayni zamana tesadüf et kerî yüksek zevat, Balkan Antantı devmiş olmasıdır. Yoksa Suriye hükumeti letleri elçileri ve konsoloslan ile çok kanan memurlan bulunduğu halde hükumet saraya giderek defteri mahsusa imza etnin Pariste takib ettiği acemi siyaset gibi labalık bir halk kütlesi karşılamıştır. Ef tarafından misafir edilecekleri Büyük mişlerdir. bu çelimsiz ve cıhk komitacılığın her iki zon alayına mensub bir kıt'a selâm res Britanya oteline gitmişlerdir. Biraz sonKonsey toplantısı sini ayni akıbetin beklediğine bir an bile mini ifa etmiş ve bando Türk, Yugoslav, ra Başvekil M. Metaksas Hariciye müsAtina 15 (Hususî) Balkan An Rumen ve Yunan marşlannı çalmıştır. tereddüd edenlerden değiliz. teşan Mavrudis ile otele gelerek misafir tantı konseyi öğleden sonra saat beşte Ha Zevclerine refakat etmekte bulunan Hariciye Vekillerini ziyaret etmişlerdir. riciye Vekâletinde toplandı. Konseye Ancak Suriye heyetinin Paristeki çaYarım saat sonra Tevfik Rüştü Aras, Yugoslavya Başvekil ve Hariciye Ve hşmalarmdan cesaret alan bazı Suriyeli Madam Stoyadinoviç ile Madam AntoM. Stoyadinoviç ve M. Antonesco H a kili M. Stoyadinoviç riyaset etmektedir. lerin ayni zamanda Hatay topraklann nesco'ya buketler verilmiştir. da vukua getirilecek bir kıyamla ölçüsüz Pek samimî olan istikbal merasimi bit riciye Vekâletine giderek General Me Bu ilk içtima fevkalâde samimî bir hava [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] bazı ümidlere düşebileceklerini, diğer ta tikten sonra misafirler refakatlerinde Yu taksası ziyaret etmişler ve daha sonra Balkan Hariciye Vekilleri Atinada büyük merasimle karşılandılar. Ilk içtima çok samimî bir hava içinde üç saat devam etti. Balkan matbuat kongresi de toplandı Atatürk Selânik belediyesine teşekkür etti Avustvrya Basvekıli M. Schuschnigg nutuk soylerken 1 Avusturyanın tarihî an'anelerine hükumetin şeklini ancak Avusturya halh riayet, tayin edebilir. 2 Kanunu esasiye istinad edecek 3 Tecrübeye yer yoktur. olan ve Avusruryanm menfaatlerine uyM. Schuschnigg şunlan ilâve etmiştir: gun olarak teessüs etmesi lâzım gelen [Arkası Sa. 4 sütun 4 te] raftan Hatayın sahib ve sakinleri olan Türklerin ve bunlarla teşriki mukadderata karar vermiş Hataylı vatandaşlann bu tahrikâttan telâş ve endişe duyabileceklerini gözönüne getirerek bazı hakikatleri tekrar etmeği lüzumlu ve faydalı bulduk: 1 Hatay işi Cenevrede temelinden hallolunmuştur. 2 Meselenin bundan sonraki safahatı Cenevrede verilen kararlann esas Londra 15 (A.A.) Morning Post noktalar asla ve kat'a değişmemek şartigazetesinin bahrî muharririne göre bahle kâğıd üsrüne geçirilmesinden ibarettir. riyenin 1937 1938 tahsisatı takriben 3 Cenevrede tesbit edilen şekil hem 120 milyon İngiliz lirasına baliğ olmak Suriye ve Hataylılann menfaatine, hem tadır. Bu miktar geçen seneki tahsisattan ât Türkiye ve Fransa hükumetlerinin si40 milyon lira fazladır. Şehrimizdeki Fransız konsoloshanesi yasetlerine en uygun hal tarzı olduğunda Suriye veya Hataya gitmek istiyen Bu seneki bahrî inşaat programı mugerek alâkadarlar, gerek diğer devletler Türklere vize vermemeğe başlamıştır. cibince üç saffı harb gemisi, altı kruva ittifak etmişlerdir. Bbaenaleyh ne PaKonsoloshane Suriyedeki Fransız Fevzör, 18 torpito muhribi, aln veya sekiz riste siyasî müzakere kanalile, ne Sancak kalâde Komiserliğinin hususî müsaadetahtelbahir, birkaç mayin gemisile birkaç topraklannda herhangi bir kıyam teşeb si olmadıkça hiçbir Türke vize vermetane mayin tarak gemisi ve belki bir tane büsile bu şeklin değijtirilmesine imkân mek hususunda emir aldığım bildir de tayyare gemisi yapılacaktır. yokrur. mektedir. Fransız konsoloshanesinin büumum 4 Paris gazetelerinin de yazdıklan veçhile meselenin yeniden münakaşasına konsolosluklar gibi doğrudan doğruya girişilmesi Suriyeliler için zarardan başka Hariciye Nezaretine bağlı olduğuna göre, yabancı bir memleketteki Fevkabir netice veremez. Çünkü bu takdirde lâde Komıserliğin emrile hareket et Türkiye Cumhuriyeti Suriye hükumeti mesi diplomatik münasebatta görülmenin hüsnüniyetinden bihakkin şüpheye miş bir hâdise teşkil ettiğinden ailevî düşerek Hatay Türkleri için şimdikmden veya ticarî işlerle Suriyeye gitmek isdaha fazla ve daha kuvvetli emniyet ted tiyenler Hariciye Vekâletimize müra birleri taleb ve teklif etmek mecburiyeti caat etmişlerdir. Bu münasebetle TürkRoma 15 (A.A.) M. Mussolinilere karşı fena muamelede bulunan ni hisseder. nin Trablusgarbi ziyareti dolayısile Trabkonsoloshane memurlarmdan bazıları Fransız sefiri M. Ponsot 5 Hatay idaresinde kalacak ekallus ile Tobruk arasında yapılacak olan hakkında da ayrıca şikâyetlerde bulu < Pariste bulunan Suriye heyetini ve 10 dan 12 marta kadar devam ede liyetler için hiçbir tehlike yoktur. Türk nulmuştur. görecek misiniz?» ırkmın ulüvvücenabını ve kendi idaresi cek olan manevralara birinci ve ikinci fi< Bu hususta şimdiden birşey söy Fransız elçisinin beyanatı altmdaki ekalliyetlere karşı geniş müsalolara mensub altmış kadar harb gemisi Fransamn Ankara büyük elçisi M. liyemem.» mehasmı bilenler ayni ırktan olan Hatay istirak edecektir. c Suriye Fevkalâde Komiseri Kont Henri Ponsot dün akşamki ekspresle Türklerinin, memleket idaresini ellerine aldıklan gün, ayni âlicenabane semahat ansızın Parise hareket etmiştir. Sefirle de Martel'in de Parise gideceğini haber zevcesi Sirkeci istasyonunda sefaret aldık.» le hareket edeceklerini teslim ederler. askerî, ticarî ataşelerile müsteşar, eski < Bu dakikaya kadar Suriye komi6 Buna mukabil Hatayda Türk Şark Demiryolları müdürü ile Fransız serinin seyahatine dair malumatım dilinin, Türk kültürünün, hulâsa Türklü kolonisi azası tarafından uğurlanmıştır. yoktur. Benim seyahatime gelince: Çok ğün hakimiyeti en esaslı şarttır. Hatta o M. Henri Ponsot ekspresin hareke seyahat eden bir diplomat olduğumu derece ki dığer unsurlann kendi hususî tinden evvel bir arkadaşımıza şunları bilirsiniz. Bir ayağım Ankarada, bir ayağım Paristedir. Bu itibarla bu sefermuhitleri içinde beka ve refah bulmaları söylemiştir: < Kısa bir mezuniyetle Parise gidi ki seyahatime de hiçbir fevkalâdelik bile buna mütevakkıftır. Belki günün birinde bu unsurlar Türklükle kaynaşabi yorum. Martm ilk günlerinde İstanbula atfedilemez.> Ankara 15 (Telefonla) Devlet c Hataya gitmek istiyen Türklere Demiryollannm 1936 malî yılı bütçesine lirler; fakat bu, hiçbir zaman bir tazyik döneceğimi umuyorum.» « Seyahatiniz Hatayın ana yasa şehrimizdeki Fransız konsolosluğunca siyaseti neticesinde olmıyacaktır. Esasen munzam tahsisat olarak 1,665,000 lirasının müzakerelerile alâkadar mıdır?> vize verilmemesinin sebebini sorabüir Türkün seciyesinde bu yoktur ve tarihte nm ilâvesi bugünkü Mediste kararlaştı < Hayır, yolculuğumun Sancak me miyiz?» böyle birşey geçmemiştir. Ancak Türkrıldı. selesile alâkası yoktur.» [Arkası Sa. 7 sütun 4 te\ lüğe pek uzak olmıyan bazı unsurlann 1936 malî yıl bütçesinin tanzimi esnaTürklük camiasma girmekte fayda görsında bu yıl için tahmin edilen iş hacmi dükleri vakit kendiliklerinden bu yola yedi ay zarfında mühim miktarda arttıkatılmalan ihtimalden haric değildir. ğmdan bunun istilzam edeceği masraflan Halbuki Hatay işinde ta başlangıcdankarşılamak üzere bu munzam tahsisata beri bir Arablılık ve Arablaştırmak dalüzum görülmüştür. Devlet Demiryolla vasınm gizli ve sinsi faaliyeti hissolunup rındaki fazla hasılatın müfredatı şunlarduruyordu. Işte biz buna karşı her an dır: müteyakkız bulunacağız. Cenevre müza726,100 lira Yolcu hasılatından kerelerinin sonlannda Türk heyeti mu108.000 » Mesajeri hasılatından rahhasası hep bu esas üzerinde durmuş, 254,000 » Seyriseri hasılatından siyasetimizin tekâsüf noktası hep bu ol3,164,400 » Seyrihafif hasılatından muştu. Bugün Sancakta yapılmak isteni428,850 » Muhtelif hasılattan len ve sözde Arabların Türkleştirilmesi 176,400 » Haydarpaşa Liman ve Rıhtım hasılatından tsmail Miistak MAYAKON 4,857.750 lArkası Sa. 3 stitun i te] Acaba sebeb ne? Türklere Suriye ve San Bir gazeteye göre 120 cak için vize verilmiyor milyon İngiliz lirasına baliğ oluyormuş İngilterenin yeni bahriye bütçesi Fransız konsoloslugunun bu hareketi hayret uyandırdı ve Hariciye Vekâletimize müracaat edildi. Fransız elçisi meselenin mahiyetini izah ediyor Duçenin Trablusgarp seyahati İtalyan filosuda büyük manevralar yapacak Talavera de la Reina 15 ( A . A.) General v'arela'nın kumandasındaki asi kıt'a lan ileri hareket lerine devam ederek Arganda'nm önü ne kadar gelnuş lerdir. Dün öğle den sonra bu kıt'alar Araganda'ya hâkim olan sırtlan ele ge çirerek bu kasabayı top ateşine al mışlardır. Asiler yeni zap tettikleri mevzileri takviye ettikten sonra bu sabah ileri hareketlerine devam etmişlerdir. Madrid cephesinde ihtüâlcılere karşı Madrid cephesinin harbeden müisler cephelerinde diğer mmtakala • nnda hiçbir değişiklik olmamıştır. derek Valencia limanma yaklaştıktan Valansiya tekrar bombardıman sonra şehri bir çeyrek saat bombardıman edildi etmiştir. Şehrin merkezinde on tane kadar merValencia 15 (A.A.) Asilere mensub bir kruvazör karanlıktan istifade elArkası Sa. 7 sütun 3 W\ IIIMIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIII Olü ve yaralıların sayısı belli değil. Ingiltere Portekiz nezdinde bir daha tesebbüste bulunacak •• Bir ihtilâlci kruvazör Valencia'yı topa tuttu • ıınıııııııııııııınııınınnıınnınııınıınııııımııınıııııııııııııııııııııınıııııınıııı* Meclis tatil yaptı Dünkü celsede birçok lâyihalarla beraber gemi adamlarına dair kanunda kabul olundu Demir yollarımızın muvaffakiyetî Yedi ayda beş milyon fazla hasılat yapıldı lahvillere dair verilen karar BİZ INSANLAR Yazan: Peyami Safa Mület Meclisi içtima halinde Ankara 15 (A.A.) Kamutay bugün Fikret Sılaym başkanhğmda topla narak devlet memurlan maaşatınm tevhid ve teadülü hakkındaki kanunun 18 inci ve zabitan ve askerî memurlar maaşatınm tevhid ve teadülü hakkındaki kanunun 10 uncu maddelerine birer fıkra eklenmesine B. M. Meclisi azasının tahsisat ve harcırahlarına aid kanunun bazı hükümlerinin değiştirilmesine aid kanun lâyihalan müzakere ve kabul e « dilmiştir. Anadolu demiryollan ve Haydarpaşa limanı şirketleri mubayaa mukaveleleri nin bazı maddelerinin tadiline ve bu şirketler esham ve tahvilât ve senedlerinin Sıvas Erzurum veya Ergani istikraz tahvıllerile mübadelesine, Denizyollan ve Akay işletmeleri, fabrika ve havuzlar [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Yeni senenin en mühim edebî hâdisesini teşkil edecek olan romanımıza yakında başlıyoruz Â