Katalog

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal. 3 üncü sahifemizde: Duçeye göre bir Avrupa harbi çok yaklaşmış... 5 inci sahifemizde: Sağlık bahisleri Dr. Baha Arkan. Mimarlar arasında münakaşa. 6 ncı sahifemizde: Uzak Şarktaki yakın tehlike. .oe. jfll Sa]fl: 4204 umhuri İSTANBUL • CAĞALOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhurlyet, tstanbol . Postafcntusu:tstanbul, No 248 , . HaZafieSI üU l9uC Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. ldare ve matbaa kısmile Matbaacılıfc ve Neşriyat Şlrketl 24299 24290 SarT blr hastalık Büyük neticeli Küçük blr Ekonomi meselesi u mesele, Türk ekonomisinde yumurtanın işgal ettiği mevkile bu metaın şimdi geçinnekte olduğu buhran etrafında toplanıyor. Türkiyede ötedenberi azçok ehemmiyetli yer tutan bir yumurta ticarcti bulunduğu halde o ticareti teşkil eden iş olarak yumurtacılık ve tavukçuluk diye bir san'at yoktur. Şurada burada beş on tavuk yetiştiren ve üreten amatör tavuk meraklılarını ve onlann hep geçici çalışma şekillerini yumurtacılık ve tavukçuluk namma ekonomik bir iş saymağa yer yoktur. Vaktile ve belki hâlâ döğüşgen Hind horozlan yetiştirenlere tavukçuluk yapıyorlar denilemiyeceği gibi keyif için, süs için üç beş cins tavuk üzerinde çalışanlara da tavukçuluk ve yumurtacılık yapıyorlar denılemez. Ankaradaki tavukçuluk enstitümüzü ve emsali birkaç teşkilâü bile bu hesaba liiks ve süs nev'inden çahşmalar zümresine katabiliriz. Hulâsa ekonomik manasile ıTürkiyede tavukçuluk ve yumurtacılık, modern bir düşünce ile henüz el sürülmemiş hüdayinabit işler halindedir. Onun içindir ki umumî anlayışımızda yumurtanın ticarette işgal edebileceği mevki henüz hakkile ve bütün ehemmiyetile tebellür ebniş değildir. Eğer başlanacaksa bu îşe bundan sonra başlanmış olacaktır. Hüdayinabit tavukçuluğumuzun yalcız Türk köy ekonomisinde hjr yeri vardır. Tavuk ve onun yumurtalan Türk köyünde kadınm işi ve kadının hakkıdır. Türk köylü kadını üç beş tavuğuna kendisi bakar. Zaten onlara pek bakıldığı da yoktur. Kadm tavuğu kuluçkaya yatırarak civcivlerini çıkartır, onlann büyümelerini gözönünde bulundurur. Üsttarafını tavuklar ne bulurlarsa onlan yemek suretile kendi kendılerine başanrlar. Yumurtalan ve tavuklann fazlasını köylü kadını satar. sattınr, btralann parasile kendisine aid bteberi alır. Yumurtanın icab ettikçe evde yenen miktarı da tabiî ev idaresinin bir yardımcısıdır. •Işte Türk köylü kadınlannm kendi taVuklanndan aldıklan bu yumurtalar para ile, eşya mukabilinde bazı kimseler tarafmdan satuı alınır, üçer beşer, ellişer yüzer, ve sonra merhale merhale toplanarak ve çoğalarak binlerle bazı iskelelerimizde birikmek suretile oralardan ihrac edilir, ve Türk yumurtası işte böylelıkle bir ihrac metaı haline ge'lmiş bulunur. Aslında bu kadar itinadan mahrum olan bu küçük ve bizce adeta hiç işin büyük ehemmiyetini ticaret metaı haline geldikten sonra görmüş bulunuyoruz. Bir zamanlar Türkiyeden yumurta ihracı 11 milyon liraya kadar çıkmış, bu miktar bir tnüddet 8 milyon üzerinde durmuştu. Bu çok para idi. O vakitler bu mevzu üzerinde uzunboylu tevakkuf ederek tavukçuluğun ve yumurtacılığın meralekette kendisine lâyık olan ehemmiyet verilir bir san'at haline getirilmesini bu sütunlarda seneler ve seneler evvel uzunuzadıya ve ısrarla müdafaa etmiştik. O vakittenberi bu iş üzerinde müspet neticeler veren büyük gayret ve himmetler sarfedilmiş olduğunu iddiaya maatteessüf imkân yoktur. Hatta iş biraz aksine ve tersine yürümüştür bile demek caiz olur. Son yıla kadar diişe düşe yumurta ticaretimiz bir buçuk milyon lirayı bile bulamıyacak bir derekeye yuvarlanmıştır. 11 ve hatta 8 milyon liraya nisbetle bu miktar çok aşağıdır ve çok fenadır. Halk reyini % 99 a yakın bir ekseriyetle Hitlere verdi İntihabat görülmemiş bir heyecan ve alâka içinde cereyan etti. Her tarafta tezahürat devam edıyor Berlin 29 (Hususî) Almanyanın her tarafmda seçim münasebetile büyük merasim yapılmıştır. Sabahleyin, erkenden halk gruplar halinde intihab yerle rine giderek reyini vermeğe başlamıştır. Seçim münaseberile bütün binalar bay raklarla süslenmiş, askerî mızıkalar ak şama kadar konserler vermiştir. Kolonyadan tayyare ile Berline dö nen Devlet reisi Hitler, beraberinda Propaganda Nazın doktor Goebels olduğu halde doğru Potzdam istasyonuna giderek, reyini vermiştir. Hariciye Nazm Baron von Neurath ile Riyaseticumhur Kâtibi Umumisi von Meissner müteveffa Cumhurreisi Mare şal Hindenburgun her zaman reyini verdiği Kanonier sokağına giderek, reylerini sandıga atmışlardır. Diğer birçok yük " sek memurlar ve devlet adamlan da sabahleyin erkenden reylerini vermişlerdir. Almanyadaki intihabatın neticesi Italyanlar Harrarı da yakıp yıktılar Gayriresmî bir habere göre, Italyanlar Adisababadan 400 kilometro mesafede Sokotayı almışlardır İtalyan tayyareleri tarafından iki saat bombalanarak tahrib edilen Harrar şehri Adisababa 29 (A.A.) Otuz Ital ttalyanlar Sokotayı almışlar ve yan tayyaresi bu sabah saat 7,30 dan mütemadiyen ilerliyorlarmış 9,30 a kadar süren bir bombardıman neticesinde Harrar şehrini ateşe vermişler dir. Fransız hastanesi, katolik manasün ve bütün kıpti kiliseleri harab olmuştur. İstanbuldaki Almanların, Buyukde rede Alman vapuruna btnmek uzere Şirketihayrıye vapuruna girerke n pasaportlan muayene edüiyor (Arkan 7 nci sahifede) Son dakika Berlin 29 (Hususî, sabaha kar şı) Bugün Almanyada büyük bir heyecanla yapılan seçimin neticesi sabahın saat birinde anlaşıl mıştır. Bu neticeye göre Hitler bugün verilen 43,9 milyon reyin 43,4 milyonunu kazanmıstır. Buna mu kabil ancak 527 bin kişi Hitlere karsı rey vermemiştir. Kat'î neticeye göre Hitlerin kazandığı revler yüzde 98,8 nısbe tindedir. 43,4 milyon rey kazanan Hitler, şimdiye kadar hiçbir memlekette görülmemiş olan bu neticeyi öğrendikten sonra, Propaganda Nazın Göebelsin riyasetinde o larak seçim işini idare eden fırka erkânını Başvekâlet binasmda ka bul etmiştir. Hitler tarihte misli görülmemîş bir muzafferiyetin teminine yardım ettiklerinden dolayı arkadaşlanna tesekkür ederek, ayn ayn hepsinin ini sıkmıstır. İstanbuldaki Almanlar da vapurla Karadenize açılarak Hitlere rey verdiler Almanyadaki umumî seçim münasebe tile dün şehrimizde bulunan 600 kadar Alman da reylerini Karadenizde kara sulanmız haricinde vermişlerdir. Evvelki gün konsoloshaneye giderek tesçil olunan ve musaddak rey puslalannı alan Almanlar dün sabah saat 7,50 de Şırketihayriye vapurile Büyükdereye gitmişler ve orada kendilerini bekliyen Nord Doyçe vapuruna aktarma olarak Karadenize çıkmışlardır. Alman transatlanriği kara sulanmızdan 20 mil açıkta demirlemiştir. İstanbullu Almanlar burada merasimle reylerini vermişlerdir. Rey verme işinden sonra Al man kolonisine gemide bir bira ziyafeti verilmiştir. Almanlar gerek rey verirken gerekse ziyafet sırasında yeni rejim ve Hitler şerefine tezahürat yapmışlardır. Öğrendiğimize göre, İstanbuldaki Al Hepsının Hıtlere rey verdığı soylenen kadın, erkek, genc, ıhtıyar butun manlann hemen hepsi Hitlere rey vermişAlmanlar vapura binıyorlar lerdir. Nord Doyçe vapuru akşama doğru lar Şirket vapuruna geçerek şehre döntekrar Boğazdan içeri girmiş ve Alman müslerdir. Asmara 29 (A.A.) Şimal cephesinde İtalyan ileri hareketleri devam ediyor. Habeşler hiçbir mukavemet göstermiyorlar. Debareşe varmakla, Italyanlar Takkaze ile Gondar arasmdaki yolun yaCiciga da tekrar bombalandı nsından ziyadesini katetmişlerdir. Adisababa 29 (A.A.) îtalyan Asmara 29 (A.A.) İtalyan genel tayyareleri bu sabah Harran şiddetle karargâhından 28 tarihinde bildirilmiştir: bombardıman etmişlerdir. Ciciga da tekŞimal cephesindeki italyan ileri hare(Arkan 3 üncü sahifede) rar bombardıman edilmiştir. Yunan parti liderlerini birleştiren nokta: TürkYunan dostluğunun daha ziyade takviyesi Liderler Meclisinde, bu mesele üzerinde müzakereler olacak ve silâhlanma programı tasdik edilecek Atina 29 (Hususî) Yunanistanın haricî meselelerini müzakere edecek olan Liderler Meclisi içtimaına perşembe günü başlanacak ve Mesolongide yapılacak millî yortularda bulunacak olan General Metaksasın avdetile meclis müzakeresine istirak edebilmesi için nisanın yedısine kadar devam edecektir. Liderler Meclisinin son içtimamda Yunanistanın yeni teslihat ve teçhizat programı da tasdik edilecektir. Atinada yapılan tecrübeler M. Flandin dün akşam Hitlere cevab verdi «Biz muahedelere riayeti esas tutuyor ve hakem usulünün kaide olmasını istiyoruz» Paris 29 (Hususî) Fransız Hariciye Nazın M. Etyen Flandin, Alman devlet ve hükumet reisi M. Hitlerin nutkuna cevaben hazırladığı nutku dün akşam Pariste söylemiştir. Bu nutuk aynca radyo vasıtasile ingilizce, almanca, italyanca, ispanyolca olarak tekrarlanmıştır. Fransız frangı buhran geçiriyor Iskonto f iatının yükseltilmesi altın kaçışma mâni olabilecek mi? Paris 29 (A.A.) Stefani Ajansı bildiriyor: Büyük miktarda Fransız altınının Londraya gitmesi Paris malî mahfille rinde derin bir hoşnudsuzluk uyandırmıştır. Çünkü bu vaziyet, îngılterenin Fransayı tazyik etmek ve onu kendi arsıulusal siyasasma iştirake mecbur etmek üzere çevirdiği manevranın te sirine atfedilmektedır. Bu manevrala Atina 29 (Hususî) Dün gece burada hava tehlikesine karşı korunma tecrübesi yapılmıştır. Şehrin bütün ışıklan söndürülmüş, birçok tayyareler Atinanın Bütün siyasî mahfillerde hüküm sür üstünden uçarak şehrin vaziyetini tetkik mekte olan kanaat parti liderlerinin Tür etmişlerdir. Yunan adalartnda görünen kiye Yunanistan dostluk münasebatının daha ziyade takviyesile beynelmilel bümeçhul tayyare yük ve ehemmiyetli meselelerde müttehid Atina 29 (Hususî) Dün Baksus hareket etmelerini bu müzakerelerde isti adası üstünden milliyeti anlaşılamıyan yecekleri merkezindedir. iki tayyarenin tarassudlar yaparak geçKömünistlerin bu içtimalara çağınlmı tikleri görülmüştür. yacağı anlaşılmıştır. (Arkan 7 nci sahifede) ııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııiMiiıııııııııııiıııııııııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııı Dünkü futbol maçları Istanbulspor Fenerle 11 e berabere kaldı Galatasaray Eyübü 5 0, Beşiktaş Süleymaniyeyi 5 1, Vefa Topkapıyı 6 0, Beykoz Anadoluyu 3 1, Güneş Hilâli 2 • 0 yendiîer M. Flandinin nutku gayriaskerî Ren mmtakasının Almanya tarafından işgali üzerine Fransanın tuttuğu hattı hareketi anlatmakla başlamıştır. M. Flandin bu Bu fena neticenin bu suretle tahakku hâdiseyi müteakıb Fransanın muahedelere kunda bizim iktidanmız dahilinde olan muhalif olan bu hareketi protesto ettiğini ve olmıyan amiller vardır. Bunda dünya hatırlattıktan sonra demiştir ki: ticaretinin bin türlü zorluklanna pay ayır Ben Almanyanın teklif ettiği ye mak lâzım geleceği gibi kendi dikkatsiz ni müzakerelere ancak Lokarno muahedeliğimize ve hele çalışmazlığımıza da belki sine iridirilen darbenin geri ahnmasile başdaha büyücek bir pay ayırmak iktıza e hyabileceğimizi söyledim ve Almanya tader. Zorluklarile beraber rekabetin şiddet rafından guya Fransız Soviyet andlaşve kuvveti dünya ekonomisini hergün da tnasmm Lokarnoya muhalif olduğu iddiaha sert bir demir leblebi haline koyuyor. sına karşı bu ihtilâfm beynelmilel Lahey Bizden daha taze ve daha iri yumurta Adalet Divanmda tetkik ve halline muyetiştiren başka memleketler zuhur etmiş vafakat etmekte olduğumuzu beyan et olunca bizim de hiç olmazsa tazelik şart tim. M. Hitler müteaddid nutuklannda lannda kendi mevkiimizi mümkün olduğu ve ezcümle ahiren Berlinde söylediği nukadar tutmağa çahşmaklığımız zarurî idi. tukta kendisinin bazı muahede metinlerinBunun içindir ki Türkoh'sin Türk yumur den ziyade ebedî ahlâka ve Almanyanın talannda şimdilik hiç olmazsa bu şartı dünyadaki vaziyetine ehemmiyet verdiği M. Flandin tahakkuk ettirmek istiyen son nizamna(Arkan 7 nci sahifede) mesini biz nefselemre pek muvafık bulu ıııııııiMiııııtııııııııııııııııııııııııııı ı ııııııııiıııııııııırıinrıııiııııııllıııııııııııııınııııınıııımııımıııııııııııııııııııı ıııııııııııııcı ınıııııı yoruz. Bu diyardan gideceğimiz yoktur, min eden teşkilâtla olur. Bu kadar feda şartlarını temin etmeliyiz. Ondan sonra bu deveyi behemehal gütmeliyiz. kârlıklarla yaptırmakta olduğumuz yol daha seçme yumurtalar yetiştirmek içia Evet, şimdilik hiç olmazsa tazelik şart ve demiryollan ve diğer nakil vasıtalan tavukçuluğa ehemmiyet vermeğe sıra gelarını yerine getirmeliyiz. Bu da köyler mız bu hususta vazifelerimizi kolaylaştı lecektir. O ayn ve çok ehemmiyetli diğer dm toplanan yumurtalann ihrac Ukele raı» amiller olarak haydi hazır önümüzde bir bahistir. lerine asgarî bir zamanda gelgaelerini te duruyor. İlk iş olarak behemehal tazelik YUNUS NADİ (Arkan 8 incisahifede) KENDÎ KENDİMÎZ1 TENK1D Şehir içinde mezarlık İstanbul şehrinin içi yer yer mezar hklarla doludur. Bizden evvel gelip geçenler nerede ise evlerinin avlularmı mezarlık yapacaklarmış. Şimdı İstanbul şehrinin bunlara bir yenisini ve guya bir asrısini ilâve ede ceği anlaşılıyor: Eğer Zincirlikuyuda Balmumcu köşkünün arkasmda ve şose kenarında duvarla çevrilen yer şehrm asrî mezarlık yeri ise burası şehrin or ta yerlerinden biri demektir. İstanbul şehri Şişli Zmcirlikuyu istikametin de ilerileyip gidiyor. Sonra şehir, yalnız bina demek değildir. Onun kendi sa kinlerıne hava aldıran boşlukları da Galatataray Eyab maçında, Galatasaraylıların golle şehrin parçalarıdır. Asrî mezarlık yerineticelenen bir hücumu nin orada intıhabı gayriasrî bir iş ol muş olduğunda şüphe yoktur. Lik maçlanna dün de, Kadıköy, Tak çıkmış, hiç yenilmediği gibi hiç te berabeBizden sonra gelenler de bu asrî mesim ve Şeref stadlarında devam edilmiş re kalmamış olan Fenerbahçe için bu maç zarlığı kaldırmakla uğraşacaklar. Çüntir. Bu maçlardan en mühimmi, Fener bir sürpriz oldu. Çünkü Istanbulspor, Fekü çok değıl, üç, beş yıl sonra bu asrî bahçe ile îstanbulspor arasmdaki müsaba nerle berabere kaldı. mezarlık ayak altında kalacaktır. ka idi. Bu sene, her müsabakadan galıb (Arkan 6 ncı sahifede