Katalog

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal f nci sahifemizde: Fikirler, Spor haberleri, Bir anketin neticeleri 7 nci sahifemizde: Srnema, 15 yıllık dostluğun candan tezahürleri umhuri .00 l 4Züü tSTANBUL . C A Ğ A L O G L U Telgratvemektubadresl:CTanhurlyet,tst«ıbtü.PostelaıtTi«u:tstaıılral, No 848 | . r6rŞ6IT1D6 19 M8Iİ İ3dO V Büyük anlaşmazlığa Şimdilik bir çare Bulunmuş gibidir lmanyanın Lokarno andlaşmasını ve Versay muahedesinin Ren gayriaskerî mıntakasına aid hükümlerini bir taraflı olarak kendıliğinden bozması üzerine Fransa ve Belçıkada, fakat bilhassa Fransada meydan alan heyecan fena akıbetler doğurmak istidadmı taşıyordu. İngiltere kendi kuvvetlerini tamlamadan herhangi bir harbe sürüklenmemek fikrinde olduğu için bu işi banş yolu ile yatıştırmağa çalışıyor idise de öte tarafta Almanya dahi kendi noktai nazarlarında ısrar edıyor göründüğü için Fransanın kendi başma dahi kalsa kendi kuvvetlerile vaziyeti ıslaha kalkışması bütün bütün ihtimal haricinde değildı. Bu iş çıktı çıkalı söyliyegeldığımiz veçhile dünyanın şimdiki halleri ve şartları içinde hiçbir taraf harbetmek istemez, ve Fransada da şüphesiz vaziyet tamamen böyledir. Fakat Lokarnonun böyle bir tarafh bir saygısızlıkla bozulması üzerine Fransa bütün bütün haksız da olmıyarak itiraz ve şikâyette pek ileri gitm^ş olduğu için eğer Almanya makul bazı uysalhklarla îngiltereye yardım etmezse nihayet harb önüne geçilemez bir zaruret olabilirdi, ve bir kere patlak verdikten sonra onun nerede ve nasıl biteceğini kimse kestiremezdi. îşte İngiltere varkuvvetile bunun önüne geçmeğe çalışıyordu. Bu maksadla İngiltere Berlinde son bir teşebbüs daha yapmışrı. Nihayet memnuniyetle öğreniyoruz ki İngılterenin bu son teşebbüsü muvaffak olarak Alman hükumeti Mılletler Cemiyetı Konseyıne bir murahhas göndermeğe muvafakat etmiş ve böylelıkle meselenin sulhan halline bir yol da bulunmuştur. Bu çare tatbikatta şöyle bir usul takibile tahakkuk etmiş olacaktır: 1 : Almanlann itirazı ve belki de talebi üzerine Konsey Fransız Sovyet andlaşmasının Lokarnoya uauhaUf olup olmadığmın tetkikini Lâhey Mılletlerarası Adalet Divanmm hakemliğine tevdi edecektir. 2 : Bu suretle kazanılmış olan zaman zarhnda da daha sağlam bir muahedenin hangi esaslarda vücude gelebileceği üzerinde tetkık ve müzakereler yapılacaktır. Lâhey Dıvanmın karan anlaşılmadan Fransanın yeni bir muahedeyi kabul etmıyeceği muhakkak sayılabilir. Fakat eğer tetkik ve müzakereler filhakika emniyet verici yeni bir anlaşmaya zemin hazırlamış olursa Lâhey karannın neticesi ne olursa olsun herhalde şimdıki vahim vaziyetin yeni bir andlaşma ıle barışa bağlanmas çok kolaylaşmış bulunur diye tahmin olunur. Hiç olmazsa Alman meselesinin bu kısmmda... Evet, hiç olmazsa Alman meselesinin veya daha doğrusu Almanlık meselesinin bu kısmında. Herkes biliyor ki Nasyona Sosyalizm Almanyasının takıb ettiği davalar Lokarnonun ve Ren gayriaskerî mıntakasının ortadan kaldınlmasile bitecek degildir. Polonya ile Almanya arasında on senelik bir iyi geçim andlaşmas yapılmış olmasına rağmen geçenlerde Beutende Doktor Şaht, Almanyanın şark hududlarını keyfî olarak çizmiş olan muahede hükümlerine karşı bağırarak şikâyet etmişti. Hakikaten öyledir, ve bu şikâyet asla haksız degildir. Almanyanın şark hududu bilhassa Beutende şehrin tam ortasından geçerek bu Alman sanay şehrinin yansını Polonyaya, yarısını AL manyaya bırakmıştır. Dünya tarihi bütün uzunluğunca buna benzer karakuşî biı garibe kaydetmemiştir denilse yanlış ol maz. Koridorla Danzig vaziyeti Alman yaya göre Ren mıntakasının gayriaskerî lığinden daha az ehemmiyetli degildir. Telelon: Başmnharrlr ve evi: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. tdaıe ve matbaa losmile Matbaacılık ve Neşrlyat şirketi 24299 24290 Hitler lşte harta ! içinde bir tek alman askeri var mı ? şu halde "Renin,, sembolik şekilde tahliye edildğüne inanmalısınız ! j Venizelos dün sabah öldü Siyasî müzakereler devam ediyor Hitlerin gönderdiği Alman heyeti Atinada büyük cenaze merasimi ^»>yapılacak dün öğleden sonra Londraya vardı Lokarno Paktının ihlâli meselesinin Lahey adalet divanına verilmesi hakkında kuvvetli cereyan var Londra 18 (A.A.) Havas Ajansının diplomatık muhabiri meali gizli tutulmakta olan Edenin plânının dıplomasi mehafilinde «arsıulusal yasayı iadeye» matuf telâkki edildığini haber vermekte dır. Ayni muhabir, Lokarno devletleri tarafından konseyin tasvibine arzedıldiği söylenilen bu plânın ana hatlarını izah edecek vaziyette olduğunu iddia etmek tedir: Edenin muhtırası, Lokarno andlaşmasınm Almanya tarafından feshini kat'î surette takbih etmekle başlıyor." Almanya ile Fransa, Fransa Sovyet andlaşmasile Lokarno andlaşmasının telıfi meselesi hakkındaki noktai nazarlannı Lâhey divanı huzurunda izah etmeğe davet edi Sen Ceymiş sarayında Cemiyeti Akvam konseyi glzli içtimaını yaparken biraz ilendeki Green Parkta Alman clçüi von Hoş sinirll sinirlı dolaşıyordu leceklerdir. Almanya Lâhey divanının hakemliğini Fransızlar gayriaskerî mtntakaya ve yahud ki hükmünü kabul etmediği muarızlar takdirde, plânda buna dair ayrıca ahkâm Londra 18 (A.A.) Röyter ajan bulunduğu zannedilmiyor. sının bildirdiğine göre, İngiltere tarafın Lokarno ve Fransız Sovyet andlaş Londra 18 (Hususî, gece yaridan yapılan teklıfin, Fransız Alman malannı telif meselesi hallolunduktan sonsından sonra) Alman başmu hududunun her iki tarafında da gayrias ra Ren hududunun emniyeti için daimî rahhası von Ribbentrop Milletler kerî bir mıntaka tesisi fıkrini ihtiva ettibir rejim tasarlanacaktır ki bunda arsı Cemiyeti Konseyinin yann sabahğine dair verilen haberler hakkında bazı ulusal bir askeri heyetle, polis kontroluna ki toplantısına iştirak ederek, AlFransız mehafıli, böyle bir teklıfi tasavtâbi gayriaskerî mmtakalar vücude getimanyanın muahedeleri ihlâl ettiğivur eden kimsenin Fransız psikolojisine rilmesi derpiş edilecektir. ne dair Fransız ve Belçika muyabancı olduğunu söylemektedir. Almanyanın bu mmtakalar dahilinde rahhaslan tarafından ileri sürülen Diğer taraftan, bir kısnn Fransız topistihkâmlar inşasına hakkı olmıyacak, iddialara cevab verecektir. raklannda inzıbatın ecnebi mümessıller Fransa da halihazırdaki müdafaa sistemiKonseyin bu husustaki karannı tarafından temin edılmesi şeklmdeki bir ni takviye edemiyecektir. yann verebileceği umulmaktadır. plânı, Fransız milliciliğinin bugünkü vaYeni andlaşmayı imza edecek olan ziyetinde hiçbir hükumetin kabul edemiAlmanya, tngiltere, Belçika ve Fransa, tahdide tâbi rutulacak olan hava kuvvet masuniyetini müştereken tekeffül edecek yeceği söylenmektedir. (Arkast 9 uncu sahifede) lerinin taarruzlanna karşı topraklannm lerdir. Yunanistan üç gün matem tutacak ve eski Başvekil Giride gömülecek. Kral Venizelosun fırkasına ve ailesine taziyette bulundu 'Mutevejfa Yunan dıplomatının hayatından iyı hatıralar: Baş'veküımızın Atına seyahatınde General lsmet Inonıle yanyana trende... Atina 18 (Hususî) Dün öğleden sonra Paristen gelen telgraflarda Ve nizelosun ümidsiz bir halde hasta düş tüğü bildırılmekteydı. Bu telgraf haberleri bütün Yunanistanda heyecanlı bir tesir bırakmış, gazeteler bırbiri arkasına ilâveler çıkararak Venizelosun hastalığının seyrini haber vermiştir. Hürriyetperver partisi lideri Sofulis Venizelosun Pariste bulunan cğlıle te 1 Konseyin bugünkü toplantısı lefonla konuşmuş ve Venizelosun kur tulmasmın artık ımkânı olmadığını anlamıştır. Bu haberlerin şayi olması üzerine gece ba7i kihselerde Venizelosun hastalık tan halâsı için dualar yapılmıştır. Sabaha karşı gelen telgraf ve telefon haberleri ise Gıridli siyasinin hayatından hiçbir ümid kalmadığını bildiriyordu. (Arkası 8 inci sahifede) Dün akşam Hitler yeni bir nutuk daha söyledi Bugün Almanya müsavi haklarla diğer milletlerin arasında yer almış bulunuyor Grevci ameleler 150 işçi dün Vilâyete müracaat ederek Süreyya Paşa müessesesinden haklarının alınmasına Affedilmeleri için Krala birer istida yazdılar tavassut edilmesini istediler Sofya 18 (Hususî Muhabirimizden, Telefonla) Taklıbi hükumet teşeb büsünden dolayı Sofya divanıharbi tarafından idama mahkum edilen miralay Velköfle binbaşı İstanköyün askerî tem yizdeki davalarına bugün bakılmağa başlandı. Davanın bakılmasına birkaç gün devam edilecektir. Yugoslavyadan Bul gar Başvekılıne bu hususta bırçok mek tublar gelmiştir. Bu mektublarda bu mazBir hafta zarfında dört büyük nutuk söyliyen Hitler kürsüde nunlann idam cezalarının affi istenmek Berlın 18 (Hususî) Cumhurreısı lerıle selâmlanan Hitler doğruca Kayzer tedir. Geçenlerde İngılız parlamentosunda başta Lord Sesıl ve Lord Barkston ol Hitler bu akşam Königsbergde yüz bin Vılhelm meydanına gıderek halkın şidmak üzere bırçok İngilız meb'uslan Ingı kişi önünde bir saat süren yeni bir nutuk detli alkışları arasında kürsüye çıkmış ve (Arkası 9 uncu $ahifede) liz Başvekiline bir muhtıra verip bu maz söylemiştir. Trenden iner mmez t»p sesı iMiıııııııııııııııı ıııniMiıııııiıınıııııııııııııııııııllııııılMiııııııııııııııııııiPiiîiııılııııııııııııınııımıııııiMiınıııılıınıııııııııııımıınııııııııılll nunlann idam cezalarının affedılmeleri hakkında Bulgar hükumeti nezdınde insaniyet noktasından bir teşebbüste bulunmasını istemişlerdir. Dün Bulgar Başvekili Köse îvanof, sabık Başvekil Simon Görgiyefi yanına davet ederek miralay ve binbaşının idam cezalannın aflan hak kmda Krala şahsan birer istida vermelerinin memleketin dahilî sükuneti nokta sından iyi olacağını söylemiştir. Bunun üzerine sabık Başvekil hemen hapısaneye gidip orada miralay ve binbaşile görüşmüş ve idam cezalannın affedilmeleri hakkında Krala yazdıklan istidayı kendilerinden alıp Başvekil Köse İvanofa vermiştir. Bu istida Başvekil Köse İvanof tarafından daha dün akşam Harbiye Nazınna verilmişti. Bu af istidalan Krala Harbiye Nazınnın bir raporile verilecektir. Kanun böyledir. Miralayla binbaşının Krala verdikleri bu istidadan sonra kendilerinin Kral tarafından muhakkak surette affedileceklerine dair Sofya siyasî mehafilinde kat'î kanaat vardır. Böy lelikle Bulgaristan da büyük bir yük al tından kurtulacak ve dahilî sükunetini temin etmiş olacaktır. İdama mahkum Bulgar zabitleri Amba Alagide büyük ve kanlı muharebe olmuş! Adisababa, bu muharebede Habeş ordusuna bizzat İmparatorun kumanda ettiğini söylüyorsa da.. Avusturya meselesi, daha doğrusu Or ta Avrupada Alman Rayhi dışında kalan Almanlann vaziyeti meselesi Nasyona Grevdler Vilâyet öniinde münakasa halinde... Sosyalizm için sırası gelince en hayatî ehemmjyeti haiz işler olarak ileri sürüleİki gündenberi aylıklannı almadıklan fından kabul edilerek kendisine derdlericek meselelerdir. iddiasile grev yaptıklannı yazdığımız Sü ni anlatmışlardır. Bunlar aylardanberi Ve nihayet Almanya bir gün müstem reyyapaşa mensucat fabrikası amelesin para alamadıklannı, aç kaldıklannı söy lekeler meselesinin de hallini kuvvetle ta den kadmlı erkekli yüz elli kişi dün öğ liyerek paralannm verilmesi için tavassut leb edecektir. leden sonra saat üçte şikâyet maksadile edilmesini istemişlerdir. Vali muavini kendılerine fabrikanın İstanbul Vilâyetine gelmişlerdir. Bunlar Eğer Almanyayı alâkadar eden mese hep birlikte Vilâyete girmek istemışler, hususî bir müessese olduğunu, maamafih leler yalnız bunlardan ibaret olsaydı bel ki zamanla bunlann birer suretla hallo fakat polisin mâni olması üzerine bir kıs müessese müdirile yapılan temas netice lunmasını ümid etmek mümkün olurdu mı kahvelere dağılmışlardır. Yalnız içle sinde amelenin hakkını gözeterek bir haf(Arkası 9 uncu sahifede) Almanya Milletler Cemiyeti dışında yu rinden dört kişi Vali muavini Hüdai taraIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII llllllllll lllllllllllllllllllllllllllllllllllltHlllilllllllllllllltllllllllllllllllllll karıki meselelerle beraber ve onlardan başka diğer bazı maksadlann kuvvetl kendisini ve Avrupayı bir takım gaileler Çemiyetine iştirak etmesi mevzuubahs hallini düşünen esrarengiz bir mahiyei den kurtaracak yegâne yoldur. Almanya bulunuyor. Eğer bu niyet ciddî ve samimuhafaza ettikçe kendisi başlıbaşma bi nın haklı bulunduğu meselelerin sulhan mî olup ta yakmlarda Almanyayı Milletmesele sayılmaktan kurtulamryacaktır haledilmemesine imkân yoktur. Hatta bir ler Çemiyetine dönmüş görürsek bundan Kendisine karşı ona göre tedbirler alın harb tehlikesini sıyırarak geçmekte olan Avrupa sulhu lehine büyük neticeler çıBiasını istilzam eden bir mesele. son Lokarno darbesi bile konuşma yolile kacağı ümidlerine düşmekliğimiz mübalâğalı bir hayal olmaz. Bizim samimî kanaatimize göre Al pekâlâ hallolunabilirdi. pıanyanın Milletler Çemiyetine girmes: YUNUS NADÎ Bu münasebetle Almanyaniu Milletler Habeş İtalya harbi hakkında son Kıymetli mütefekkirimiz profespr günlerde gelen haberler gene birbirini tutM. Fuad Köprülünün ilk yaztsı maz bir şekil aldı. Propaganda haberleri artık işi adamakıllı yalancılığa döktüler. bugün üçüncii sahifemizde Filvaki 158 numarah resmî İtalyan harb Eski Türk Tarihine aid yeni araştırmalar Italyanlann yeni bir taarruza geçeceklert hakkında haberler gelen Somali cephesinde, nehirler üserine kurulmuş olan koprulerden birinde cepane ve malzeme nakledüirken tebliği, kaç gündür olduğu gibi, her iki cephede değişiklik olmadığını bildirdiği halde, kaç gündür gelen gayriresmî haberler, mütemadiyen İtalyan taarruzun « (Arhan 3 üncü sahifede) .