Katalog

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal 5 inci sahifemizde: Sükunet verici bir istatistik 6 nci sahifemizde: Askerlik bahlsleri 7 nci sahifemizde: Yeni bir hava transatlantiği, İngiliz Kralı evleniyor mu? • rtr. İSTANBUL . CAĞALOGLU < 4Zül Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta fcutusu: tstanbul, No 248 Telefon: Başmnharrlr ve evl: 22366 Tanrir heyeü: 24298. tdare Te matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşrlyat Şlrketl 24299 24290 umhuriyet Salı 17 Mart 1936 Ankara 16 (A.A.) Moskova muahedesinin 15 inci yıldönümü münasebetile Dış Bakan vekili Sükrü Saracoğlu, bu gece Halkevi salonlanaja büyük bir ziyafet vermistir. Ziyafette Başbakan Ismet înönü ile bütün Bakanlar, Dış Bakanlık erkânı, Sovyet büyük elçisi Karahan ve elçilik memurlan hazır bulunmuştur. Zıyafeti büyük bir suvare takib etmiş ve buna sivil ve askerî erkân ve elçiler iştirak etmiştir. Ziyafet sonlanna doğru Şükrü Sara coğlu aşağıdaki nutku söylemiştir: « Büyük elçi hazretleri, bayanlar, baylar, Bu akşam, bu Türk Sovyet aile şö leninde bizi toplıyan hâdise, Moskova muahedesinin imza edilişinin 15 inci yıldönümüdür. Bugünü tes'ıd yolunda hepimizin hissettiğimiz sevince, başarılan eserin büyüklüğünün tamamile muhik gös Hitler gölgesine Beni her yerde takibe devara edersen hiç kimse ile anlaşma yapamayız. İ n g U i s kaükatBrfi Her şeyden evvel Dünya piyasasına Uyabilmeliyiz enel kaide olarak memlekete getirdığimiz ve getireceğimiz eşyanın ancak memleketten çıkarclığımız ve çıkaracağımız eşya ile ödeneceği malum ise de giritle (ithalât) çıkıtı (ihracat) bu tek kaidenin kuru tatbiklerine bağlamaktaki zorluklan da tecrübe ile yalnız biz değil, bütiin dünya öğrenmiş bulunuyor. Kontenjantman ve klering usulleri hangi zaruretlerden ileri gelmiş olursa olsun mılletlerın kollannı bağhyan ağır zincirler tesirini yapıyor. Al benden, ben de alayım senden demek ilk bakışta kolay, makul ve çekici bir usul gibi görünüyorsa da sıra tatbika gelince bu karşılıklı alışverişin insanları içinden zor çıkılır dar çerçeveli bir lâbirente soktuğu anlaşılmakta gecikmiyor. Devlet bankalanna uzun hesabların binbir inceliğini hiç şaşırmadan kaydetmek gibi zor vazifeler yükletilmiş ve takasla görülecek işler taciri ve ticareti şaşırtmıştır. Bu şartlar içinde hakikî bir ticaret bilânçosunu tanzim etmek bile zoraldıkça zoralmıştır. Klering her memleketin kolayca tatbik edemediği bir sistemdir. Bu usulü işletmek için başlıbaşına yeni bir marifet sayılabilecek yeni hesablara özen vermek lâzım geldiği anlaşılmaktadır. Filân memleket kleringle daha iyi çalışabiliyor da falan diğer bir memleket bu işte o kadar beceriklihk gösteremiyor. Usul bir tarafta nisbetle kolay işliyor, öbür tarafta ise ancak zorluklarla yürüyebiliyor, yani yürümüyor. Benden al ki ben de senden alabileyim usulünün her zaman ve her yere tatbikı kabil bir tabiilik göstermediğini kabul etmek lâzımdır. Herkes çıkıtını istediği yere tabiî olarak gönderebilse ve giritini de gene tabiî şartlar içinde işine en elverişli yerlerden tedarik edebilse şüphe yok ki dünyanm bozulmuş olan düzeni yolu"na girmiş ve bu takdirde her memletet ekonomik durumunu kendi ticaret ve öderae bilânçolan tayin etmiş olurdu. Bunun böyle yapılabilmesine hâlâ büyük engeller vardır: 1 Her memleket kendi ekonomik durumunun dışandan kayidsiz ve şartsız olarak akm edecek eşya hücumlarile bozulmasma razı olamamaktadır. 2 Para kıymetinin tutulması bir takım memleketleri sıkı usuller kabul ve tatbikına mecbur etmiş bulunmaktadır. Bütün dünyanm içinde yüzdüğü bu fevkalâde tedbirlerden bittabi dışanda kalamıyan memleketimiz için diğer bir zorluk ta dünya piyasasına uyamamak keyfiyetidir. Ekonomik durumunun genel görünüşüne göre daha ziyade ziraat memleketi olan Türkiyemizde istihsal fiatlanmızın yüksekliği dünya piyasasına adım uydurabilmeklığimize başlıca bir ayak bagıdır. Birkaç defa bu sütunlarda söylemiş olduğumuz veçhile en çok yetiştirdiğimiz bir madde olan buğdayda gümrük kapılanmız açık bulunsa Kanada mahsulü îstanbulda Konya ve Ankara malına rekabet ederdi. Buğdayda böyle olan vaziyetin diğer bütün mahsullerimizde başka türlü olmadığmı ve başka türlü olmıyacağmı söylemek lâzımdır. Hep bu sebebin tesiri altındadır ki memleket halkınm çokluğunu teşkil eden köylüye vergi ağır geliyor ve onun satın alacağı eşya pahalı görünüyor. Ortada bir gayritabiilik bulunduğuna şüphe yoktur. Bu gayritabiiliğin aslını keşfetmek ve onun ıslahma imkân bulmak elbette çok büyük bir muvaffakiyet olacaktır. Vaziyet kendi üzetinde içtimaî hayatın en derin meselesini taşıyor. Milletler Cemiyetî konseyi Londrada vada teati olundu biri hususî, biri gizli iki içtima yaptı Ankarada çok samimî merasîm yapıldı, Şükrü Hitler Frankfurtta otuz bin kişi önünde dün akşam yeni bir nutuk daha söyledi Fransız murahhası Flandin Alman Hitlerin« Fransa ile anlaşmak isteryaya karşı Lokarno paktının dör misiniz?» sualine otuz bin kişi bir ağızdan «evet!» diye bağırdı düncü maddesinin tatbikını istedi Berlin 16 (Hu • susî) Almanyada mecburî askerli ğin iadesinin birinc: yıldönümü müna?e betile bütün mem lekette mua'zam merasim yapılmış hr. Cumhur Reisi Hit ler beraberinde General Göring va Propaganda N a z ı r ı Göbels olduğu hal de Frankfurta git miştir. Führer bugün üçüncü defa olarak bir nutuk söyliye cektir. evvelce verilen ''.arar hilâfma Hitler Frankfurtta askerî resmi geçid yapıl masını menetıiiştir. un . .. r, • • • • j ., • j i . . Dun vKonseyin tçınde iki defa ıçtıma n '1 rıitıer DU L Karanle Wfl JJ Frankjurtta yeni oır nutuk soylıyen ... . . . ettiği Londrada Sen Ceymis sarayt , , , . Hıtlenn enteresan oır pozu vaziyeti tenvir ede „ Kende herhangı asrek Alsbald kelimesini «mümkün olduğu kadar çabuk» makerî bir tezahür yapılmasını arzu etmediğini göstermek isnasında kullandığını tasrih ettiğinden, hâdise kapanmıştır. Konseyin gizli toplantısında Fransız Hariciye Nazırı temiştır. Frankfurt î6" (Hususî) Reîchführer Adolf Hitler bıT Flandin, Alman tekliflerinin kabul edilemiyeceğini söylemişakşam buraya gelerek intihabat mücadelesi münasebetile tir. Sovyet Rusya murahhası Litvinof, Türkiye murahhası üçüncü nutkunu söylemiştir. 30 bin kişi önünde söylediği Tevfik Rüştü Aras, îspanya murahhası Barisya ile Lehistan bu nutukta Hitler demiştir ki: « Bu ayın 29 unda yapılacak intihabat münasebetile murahhası Bek Alman cevabının gayrikabili kabul olduğu3 üncü defa olarak Alman milletine hitab ederek, hükumenu söylemişlerdir. Konseyin diğer iki azası da bunun aksi tin siyaseti hakkında reyini vermesini istiyorum. Bu rey şahtezini müdafaa etmişlerdir. (Arkan 9 uncu sahifede) sıma değıl, hükumete aid olacaktır. întihabat yapmaktan (Arkan 9 uncu Mahifede) Londra 16 (Hususî) Cemiyeti Akvam konseyi bugün öğleden sonra saat 15,30 da hususî bir toplanb yap miştir. Alman cevabının metnindeki Alsbald kelimesinin ingilizceye tercüme si münasebetile bir hâdise çıkmıştır îngilizce metinde bu kelime «derhal» olarak tercüme e • dildiğinden, Almanyanm tekliflerinin derhal nazan iti bare almmasını is temesi siyasî meha filde soğuk bir tesir yapmıştır. Mesels den haberdar edi ' e n Alman Harici Dün Almany ay a cevab verildi Muahede dün MoskoSaracoğlu ve Karahan bütün milletlere ibret olacak derecede mühim nutuklar söylediler Büyük Türk Rus dostluğu (Arkan 9 uncu sahifede) Dün çok kıymetli bir nutuk soylıyen dost Rusyanın dost Elçisi Karahan Atlattığımız tehlike Karaköy köprüsü bölünüyordu Sevim vapuru köprüye çarparak orta dubayı parçaladı ve şehirde münakalât 5 saat durdu Kara bir günün yıldönümü Italya Habeş harbi 16 mart şehidleri için dün büyük ihtifal yapıldı Istanbulun işgali günü düşman tarafından uyurken şehid edilen kahramanlarm hatıraları taziz olundu Habeş tebliği tekzib ediyor Ras Kassa ve Ras Seyyum orduları zarar görmemiş Londra 16 (Hususî) Habeş hukumeti tarafından bugün neşredilen uzun bir harb tebliği son zamanlarda cereyan eden şiddeth muharebelere rağmen Ras Kassa ile Ras Seyyum ordularının hiç bir zarar görmediklerini bildırmekte dir. Habeş tebliğine göre garbî Tem bien ile Takkaze nehri ovası Habeşle rin elinde bulunmaktadır. Tebliğ So (Arkan 9 uncu sahifede) Kazadan sonra köprüde biriken halk, öteki kısmm yanaşmasını bekliyor Galata köprüsü dün sabah bir kaza sektedar olmuştur. Kaza Zingalden kegeçirmiş, bu yüzden şehrin Galata ve Is reste yükliyerek limanımıza gelen (Se(Arkan 8 inci sahifede) tanbul tarafındaki münakalâtı saatlerce ııııııııııı ıııı ı IIIMI (••••< i M ıı > 111 ııı ıı • • ı mu ıııııııııııııııııııııııııııııiıııııııımıııııııııııııııııııııiii ııııııııııııtıııııııı 600 amele grev yaptı ^a»B Süreyyapaşa mensucat fabrikası işçileri gündelikleri geciktiğinden dün faaliyeti bıraktılarsa da verilen teminat üzerine tekrar çabşmağa başladılar Almanlara karşı Fransız tahkimatı General Niessel, Göringin bir sözüne tehdidle cevab verivoFransanın meş hur generallerin den A. Niessel, Pariste çıkan ParisSoir gaeztesinde Fransızların şima lişarkî hududunda altı sene içinde vucude getirdikleri tahkimatı anlatan bir makale neşret miştir. General Niessel, ueneral NıesseL bu yazısında, birkaç gundenberi, Cum (Arkan 9 uncu sahifede) istihsal şartlarımız nekadar ıslaha muhtac olursa olsun yalnız bu şartlarm ıslahile bu derdin halledilmiş olabileceğine aklımız ermiyor. Kaldı ki istihsal şartlanmızm ıslahı azçok zaman ve imkân meselesidir de. Bununla beraber istihsal şartlanmızm İslahma, bugünden tezi yok, en büyük ehemmiyeti vermeliyiz. Ziraat memleketi ölan Türkiyenin şu ve bu mahsulleri iyidir fdiye asla öğünmiyelim. Vatandaşlanmıza samimî olarak haber vermeğe mecburuz ki yetiştirmekte olduğumuz mahsullerin kâffesinde dünyanm ayni mahsullerini yetiştiren diğer ileri memleketlerine nisbetle derece derece geriyiz. Meselâ meyvacıhgın hemen bütün çeşidlerinde bunun böyle olduğunu bütün açıklığile kabul ve itiraf Gözyaşları içinde mıtukları dinliyen kadınlar ve halk kümeleri etmeğe mecburuz. Kaliforniyamn elmaIstanbulun düşman kuvvetleri tarafın ciklerin hatırası dün de her yıl olduğu Jan, armudlan, hatta portakallan san'at dan işgal edildiği kara günde Şehzade gibi Eyübdeki şehidlikte büyük bir ihYUNUS NADİ başındaki onuncu Kafkas fırkası karar tifalle anıldı. Aradan geçen yıllar, ka(Arkan 8 inci sahifede) (Arkan 3 uncu sahifede) gâhında uyurken gehid edilen Mehmed Yukartda Süreyyapaşa mensucat tabrıkası, aşağıda grevciler hâdiseyi anlatıyorlar Balatta Süreyyapaşa mensucat fabri ileri sürerek fabrika müdiriyetine müraGüzide edib tsmail Habibin güzel kasında 600 e yakın amele grev ilân et caat etmiş ve biriken yevmiyelerinin vemiştir. Bu fabrıkada çalışan ameleler bir rilmesini bildirmislerdır. Aradan birkaç bir yazısı üçüncü sahifemizde (Arkan 9 inci tahtfeâe) aydanberi gündeliklerini alamadıklanm Antebin içi