Katalog

Bugün: 5 înci sahifemizde: Asyada Japon tahrikâtı, Mısır mektubu 6 ncı sahifemizde: Askerlik bahisleri, Japon isyanımn iç yüzü 7 nci sahifemizde: Berlin mektubu, edebiyatımız ne halde? 8 inci sahifemizde: Tayyare piyan gosu umhuri jfll Safl! 4246 Telgrafvemefctubadresl:(^ımhurlyet,tstanbul.Postakutusu:tstanbtü, Mo 24b PerŞ8lllb6 12 Telefon: Basmnharrlr ve evl: 22366 Tahrtr neyeti: 24298. tdara it matba» iriCTnnf Matbaacılık ve Neşnyat Şirketi 24299 24290 Hayat Ansiklopedi 1936 . J inci cüzü çıktı 98 ^ * Fransa Cemiyeti Akvamdan çekiliyor Avrupa Korktuğuna Uğruyor Cenevre: 8 mart elâket tahakkuk ettikten sonra, yaranın üzerine bir avuc tuz biber serpmek kabilinden, onu tahlıl ederek ilk sebeblerini ortaya koymak dairaa hoş değıldir. Almanyanın Lokarno ahıdnamesile beraber Versay ahidnamesinin gayriaskerî Ren mıntakalan üzerindeki hükümlerini ilga eden son hareketi Fransaya nisbetle işte bu kabil felâketlerden biridir. Müsterek emniyetin en sahm, en sağlam ve en zarurî icablannı hususî düşüncelerine feda etmiş olan Fransa bugün sadece kendi amelinin cezasile karşılaşmış bulunuyor. Ingiltere Habeş işinde Milletler Cemiyeti pakunın ihlâline karşı kat'î bir azimle hareket edilmesini istedikçe hep Lokarno düşüncelerile İtalyayı elden kaybetmemek istiyen Fransa bir türlü sarih bir vaziyet alamamıs.tı. Din değiştirerek İsayı danlttıktan sonra Musaya da yaranamıyan adam gibi Fransa ne Milletler Cemiyetini tutabildi, ne de italyayı. Ortadaki vaziyette bu iki zıddı birden tutmak, bir koltuğa iki karpuz sığdırmak gıbi birşey olurdu. Hakikatte ya yalnız Milletler Cemiyeti tutulabilirdi, yahud da yalnız îtalya. Milletler Cemiyetinin müşterek emniyetinden geçemiyen Fransa İtalyayı da elden bırakmamak suretile kendi durumunu ve dünya durumunu piçleştirdi. Bundan istifade eden Almanya Lokarnoya kocaman bir tekme vurmuş bulunuyor, îtalya da bu hale karşı için için, hatta gözle görülecek kadar açığa vurulmuş bir memnuniyetle bıyık altından kıs kıs gülüyor. Bu acı tatlı gülüşün arkasında: Sız miydinız benim Habeş seferimi müşkülâta sokanlar?.. Ahn bakahm!. Diyen bir intikam havası bulunduğunu söylemeğe hacet bile yoktur. Heyhat, ki kendi zayıflıklan içinde hatadan hataya düşen âciz Avrupa kendi ayağile daha büyük felâketlerin kucağma atılmağa doğru gidiyor. Ren mıntakasının gayriaskeriliğini ortadan kaldıran Almanyaya karşı ne yapılabilir? Hemen hemen hiç birşey. Zaten o harekete karşı birşeyler yapmağa pek lüzum da yoktur. Nihayet Almanya kendi topraklarında kendi hakimiyeti hakkını, pek yerinde istifade ettıği bir fırsatla, istirdad ediyor demektir. İşin bu kadannda fenalık yoktur. Fenalık Almanyanın her istedığini birer emrivakile elde etmeğe alışan vaziyetindedir, ki onu günün birınde böyle elçabukluğile istihsal olunamıyacak bir badireye kadar sürüklemesinden bihakkin korkulur. îtalya misalinden sonra Almanya misalile de teeyyüd ediyor ki diktatörlüklenn mılletleri son götürebileceği yer nihayet büyük bir harb ateşinin yakacağı yangın yeridır. Meğer ki milletler kendilerini vaktinde bu boyunduruktan kurtarmağa imkân bulsunlar, ki işlerin şımdıye kadarki gidişine göre bu yolda bir aksülâmelin kolay olmadığı da görülmektedir. Ağzına gem vurulmuş matbuat hürriyetinin yok olduğu yerlerde efkârı umumiye gözleri kapalı olarak yalnız kendisine gösterilen yolda yürüyüp gitmekten başka birşey yapamıyor. Dünyanm şimdiki halinde memleketlerin iç işlerini düzeltmek kolay olmadığma göre diktatörler zavahiri kurtarmak için milletleri dış işleri üzerinde sergüzeştlere sevketmeği kendi menfaatleri iktızasından bulmak zihniyetine kapılmış ve kapılacak görünüyorlar. Temenni edelim ki bu tamamen böyle olmasın, veya nihayet bu türlü hareketlerin önüne geçecek müessir çareler bulunsun. Bu çarelerin en basiti hakikî sulhun hakikî icablarını yerine getirmekte menfaatli olan milletlerin bu yoldaki vazifelerini büyük bir azimle tatbika karar vermelerinden ibarettir. Sulhu istiyen milletler büyük bir çokluk teşkil ediyorlar. Eğer onlar cidden isterlerse herhangi taşkın millete göre sulhu ihlâl etmek ihtimali yoktur. Misaller gözümüzün önündedir: Eğer Fransa Habeş işinde zayıflık göstermeseydi bu badire Avrupayı maskaraya çevirmez ve Lokarnonun ihlâli bu şekilde vuku bulmazdı. Hemen kaydedelim ki Lokarnonun bu şekilde bir taraflı olarak ilgası Almanya için bir za Ingiltere Fransa ihtilâfı gittikçe genişliyor Britanya; Almanyaya karşı zecrî tedbir alınmamasında musır. Balkan antantı zecrî tedbir istiyor. Içtimaa Almanya da iştirak edecek. Rusya askerî yardım için Fransaya teminat verdi Avrupa mukadderatı görüşülüyor Bugün Lokarno, cumartesiye Cemiyeti Akvam toplanıyor Müzakerelerde Ingilterenin Almanya lehine hâkim rol oynamağa azmettiği anlaşılıyor, Fransız kabinesi takviye ediliyor Renin işgali danışıklı döğüşmüşl Hitler bunun için bir ay evvel Ingiltere iletamamen anlaşmış Almanyanın müracaati üzerine Lord Londonderi Berline giderek tahkimat yapmak ve Ingiltere ile bir hava paktı imzalamak şartile Renin isgalinde mutabık kalmış Brüksel 11 (Hususî) Belçika gazetelerinin neşriyatına göre îngiliz Kralı Beşinci Corcun cenaze merasimine iştirak etmek üzere Londraya giden Alman murahhasları, Renin askerî işgal altına a Iınmasile Lokarnonun feshi meselelerı hakkında îngiliz ricalile mülâkatlarda bulunmuşlardır. Bu görüşmeler netfceainde Kral Corcun cenaze merasiminden tonra îngiliz hükumeti Lord Londonderryyi Hitlerle görüımek üzere vt hıftuıî memuriyetle Berline göndermiştir. Îngiliz Lordu Almanyanın bir hava misakı akdettiği ve Rende askerî işgai altına alacağı topraklarda tahkimat yapmamayı vadettiği takdirde îngilterenın Alman projesine muhalefet etmıyeceeini „ Paris 11 (Hu . susî) Dün burada toplanan Lo karno devletleri meclisinde Fransa ve îngiltere arasında tam bir noktai na zar ihtila.fi tezahür ettiği anlaşılmıştır. Bu sebeble Cemi yeti Akvam konse yinin Cenevre yeri ne Londrada top lanması kararlaş Londrada, Cemiyeti Akvam konseyının toplanacağı Sen Ceymis mı?tır. îhtilâfın c »arayından Mr tnamara ve İngıliz Bcyveküi M. Baldvyin sası şudur: îngiltere hükumeti, Almanyanın Reni Fransa ise bilâkis hernevi müzakereye anişgalini prensip itibarile tahtıeye şayan cak Renin tahliyesinden sonra girişebilebulmakla beraber mutlaka önce Renin ceğini kat'î olarak ileri »ürmüştür. îngiliz delegeleri konseyin Londrada işgalini şart koşmaksızın Almanya ile (Arhası 9 uncu tahifede) arzusundadır. müzakereye girişilmesi Almanya hareketinde haklıdır! Lord Londonderi (Arkası 8 inci tahifede) Adolif Hitler Loit Corc son hâdiseden Atatiirk Ankarada Şimal cephesinde yeni Fransayı mes'ul tutuyor! Istasyonda tezahüratla bir muharebe başladı karşılandılar MB «Almanya harbedemez. Onu en kuvvetli zamanında yendik. Türkiye müttefikiydi. O Türkiye ki bizi iki defa yenmiş ve askerimizi dört sene hareketsiz bırakmıştır!» J Ankara 11 (Telefonla) Ata türk refakatlerinde Başvekil İs met înönü ve Dahiliye Vekili Şükrü Kaya olduğu halde bu sabah Ankaraya avdet ettiler ve istas yonda kalabalık bir halk kütlesi tarafından tezahüratla karşılandılar. Müteakıben otomobıllerine binerek köşklerini teşrif ettiler. Habeş İmparatoru bir ordunun başma geçerek şimal cephesine gitti. İtalyan ta5ryareleri Habeşistanda taş tas üstünde bırakmıyorlar Londra 1 1 (Hususî) Asmaradan bildirıldiğine göre, şimal cephesinde yenı ve kanlı bir muharebe başlamıştır. Ha beş împaratoru bir ordunun başına geçerek simal ceDİıesine hareket etmiştir. dan gelen haberler îtalyan tayyarelerinin birçok Habeş şehirlerini şiddetle bom bardıman ettiklerini bildirmektedirler. Gojamın merkezi olan Debra Markos sehri bugün şiddetle bombardıman edil mistır. Bombardıman netıcesınde sivil a * haliden 50 kisi ölmüş, 85 kişi yaralanmıs, Amiral Biti öldü îngiliz bahriyesi Skagerrak kahramanlarmdan birini daha kaybetti Londra 11 (Hususî) Amiral Beatty dün gece ölmüştür. Bir müddetten beri hasta olan Amiral Beatty geçenlerde Amiral Çeliko ile Kral Corcun ce naze merasimine iştirak etmiş ve bir daha yataktan kalkamamıştı. Genc yaşında bahriyeye intisab eden Amiral Beatty 29 yaşında yüzbaşı olmuş ve kısa fasılalarla mütemadiyen terfi etmişti. Amiral Beatty bilhassa cesaretile meşhurdu. Nitekim Umumî Harbde Skagerrak deniz muharebesinde büyük bir rol oynamış ve bu hizmetinden dolayı Amiral Celiko ile beraber hüku metten 160 bin Îngiliz lirası ikramiye almıştı. Amiral 45 yaşında iken büyük donanmamn Başkumandanlığına geti rilmişti. Müteveffa Amiral, Vaşington konfe ransma tngiliz Başmurahhası olarak iştirak etmişti. 65 yaşında ölen Amiralm cenazesi pazartesi günü millî merasimle Sen Pol kilisesine kaldırılacaktır. CUMHURİYET Amiral Bitinin ölümile Skagerrak deniz muharebesinın ikisi Alman, ikisi İngılız olan dört ku mandanın dördü de ölmüş oluyorlar. Bıti, Büyük Harbde Îngiliz donanmasının muharebe kruvazörleri fılosuna kumanda edıyordu. Bu seri ve büyük drednot kruvazörlerile 1914 ağustosun Debra Markos bombardımanında 50 kişi öldü, 85 kifi yaralandı Londra 1 1 (Hususî) Adisababa (Arkatı 9 uncu tahifede) Brükselde korku f azla! Belçika bölünmek tehlikesinde Flamanlarla Öpen ve Malmedi eyaletleri halkı Almanvaya iltihak için çalışıyorlar 6 ncı Alman kolordusu kumandam General von Kluge Rende Köln Belediye Reisile komtfayor Londra 11 (A A.) Avam ka marası bugün de millî müdafaa mü zakerelerine devam etmiştir. Churchill 1932 33 te Almanyanın tekrar silâhlanma ya başlamasile vaziyette bir değişiklik hasıl olduğunu, Hitlerin iktıdara geldiM. Loit Corc ğindenberi Alman yanın harb hazırlıklarına takriben bir buçuk milyar îngiliz lirası sarfettiğini söylemiş, îngiliz Beyaz Kitabında derpiş edilen silâhların hiç te kâfi olmadığı ve çok kuvvetli bulunan Almanyanın pek yakında ahvalin sevkile harb açmaya mecbur olacağı hususuna nazarı dikkati celbede Askerî tedbirler Fransa hazırlığını lamamladı, Belçika ordusunu takviye ediyor, Almanya haricdeki Almanlara hazır olmalarını hildirdi Paris 11 (Hususî) Son hâdiseler münasebetile Fransa tarafından alman askerî tedbirler hakkında bugün nesredilen resmî tebliğ şunları bildirmektedir: «Şimdiye kadar alman askerî tedbirler kâfi addedilmiştir. Bu tedbirleri kuwetlendirrp»k icab ettiği tak Büyük Flaman merkezlerinden Anversten bir manzara Brüksel 11 (Hususî Muhabirimiz den) Telefonla size bildirdiğim veçhile Ren mıntakasının yeniden askerî işgal altına alınması Belçıkada büyük bir heyecan uyandırmıştır. Umumî Harbde Almanların Belçikayı çiğniyerek Fransaya girmelerini unutmıyan Belçikalılar, Almanların yeniden Belçika hududuna küllıyetli miktarda asker yığmasmı görerek 1914 hâdiselerinin tekerrüründen korkmaktadırlar YUNUS NAD1 (Arkatı 3 iincü tahifede) I (Arkast 9 uncu tahifede) (Arkan 9 uncu tahifede) (Arkası 8 inci tahifede) (Arkatı 8 inci tahifede)