Katalog

Bugün: 2 n d sahifede: Siyasî lcmal Amerikanın dış politikası. 3 üncü sahifede: Torpil v e mayine en çok dayanan da zırhlılardır. A. D. 5 inci sahifede: Müsabakamız. 6 ncı sahifede: Lord Readingin hayatı, anketimiz. 7 nci sahifede: Tarihten yapraklar M. Turhan Tan. Süjfl! 4185 umhuri Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 243 Hayat AnsiklopecTısî / / ^/ Ç3rŞ8IH03 8 İkİnCİkSllUll 1 9 3 6 inci cüzü çıktı J Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298 tdare ve matbaa kısmıle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl 24299 24290 Italyanlar dün Ingiliz Somalisindeki kabileleri bombardıman ettiler Efganistan Dış İşleri Bakanmın seyahati Ankara: 6 sonkânun ost Efganistan devletinin Dış İşleri Bakanı Feyz Mohammed Han ikı gündenberı devlet merkezimizde Türkiyemizin misafiri bulunmaktadır. Bağdad yolıle Nusaybın üzerinden memleketımize gelen dost memleket Dış Bakanını Kâbıl Büyük Elçimiz Bay Memduh Şevket Adanada karşılamış ve misafirimiz geçtiği bütün Türk topraklarında halkımızın içten sevgi ve saygılarile karşılanmıştır. Ankarada hakkında gösterilmekte olan çok itinah misafirperverlik samimiliğin sade olmakla beraber en ileri derecelerini göstermektedir. Bu ise pek tabiidir. Çünkü Efganistan şarkta bizim kardeş payesile izaz etmekte olduğumuz önemli birkaç iilkeden biridir. Komşumuz İrana karşı beslediğimiz kardeşlik duyguları onun hududlannda bitmez, belki ayni kuvvetle Kâbile kadar uzanır. Umumî Savaş sonu hayatında Türkiyeden sonra Iran ve Efganistan gibi erginliklerini kendi ellerinde tutan milletlerın kendi selâmet ve saadetleri amacıle tuttuklan ve aralarında hergün daha ziyade kuvvetlenen elbirliklerile hergün daha ılerı götürmeğe çalıştıklan bir siyaset \ardır ki o da bilerek ve istiyerek sulha hizmet etmek düsturunda hulâsa olunabilir. Dünya islerinin kanşıklıkları zaman zaman göz karartacak şekılde fenalık manzaralan gösterdikçe bazı devletlerin vaziyetleri gönüllere ferahlık verir: Yakın sarkta Balkan Antantı bu cümleden olduğu gıbi Asya kıt'ası hesabına da Türkıve Iran ve Efgan dostluk silsilesi işte gene bu cümledendir. Bu durum bütün dünva siya^asında baslıbaşına bir devrim sayılacak kadar önemlidir. Cephelerde yağmurlar gittikçe şiddetleniyor, Italyan ordularının artık hiçbir hareket yapamıyacakları iddia edîliyor İtalyan Başkumandanı Afrikaya alelâcele 150,000 asker daha gönderilmesini istedi, İtalya silâh altına yeni sınıflar çağırmağa hazırlanıyor Berliner Tageblat gazetesinin Roma muhabiri 4 kânunusani tarıhıle gazete sine şu telgrafı çekmiştir: «Mevsuk bir membadan öğrendiğime göre Mareşal Badogliyo kendisine yeni den fazla miktarda asker gönderilmediği takdirde Eritre cephesinde taarruza devam edemiyeceğini Italyan hükumetine bildirmiştir. Mareşal bazı ileri karakol ların mevkilerini muhafaza edebilmele rinin bile lâyıkile takviye edılmelerine bağlı bulunduğunu ilâveten haber ver miştir. Roma siyasî mehafilinde şarkî Afri kaya gönderilen kuvvetlerin miktan 250 bin kişi olarak tahmin ediliyor. Şimdiye kadar bu kuvvetin beşte biri erimiştir. Filhakika Süveyş kanalı kumpanyasının kuyudatına göre şarkî Afrikaya giden îtalyan askerlerinden 35,100 kişi ya mecruh yahud hasta olarak geri dönmüş, tekrar kanaldan geçmiştir. Seyyar has tanelerde bulunan mecruhlar ve hasta larla mektuller yukarıdaki rakama ilâve edilirse elde edilen rakam mevcud kuvvetin beşte birine muadil olur. Şarkî Afrikaya gönderilmek üzere seferber edilen fırkalardan birisinin Trablusgarbe gönderilmiş. olması da vaziyet üzerinde aynca teir etmiştir. •Salâhiyettar bir kaynaktan temin edildiğine göre Mareşal Badogliyo son ra porunda taarruz hareketıne devam ede bilmek için ordu mevcudunun eksilen kısmının doldurulmasını ve aynca ilâveten yeni kuvvetler sevkıni istemiştır. Mareşalın bu dıleklerinin yerıne getirılmesi için 100,000 ilâ 150,000 askerin yeniden seferber edılerek sarkî Afrikaya gönde(Arkast 7 nci sahifede) htanbulda inşası tasavvur edilen köprünün bittikten sonra alacağt manzara istanbul Üsküdar arasında yapılacak köprü İnşası düşünülen bu köprünün bir kısmı asma olacak ve 4 yılda, 12 milyon liraya çıkacak Hükumete Avrupa kıt'asını Asya kıt'asına bağlıyacak bir köprünün inşası teklif edilmiştir. Bu köprü eski Adliye bi nası önünden Salacakla Harem arasında Üsküdara uzatılacaktır. Köprünün inşa bedeli olan 12 milyon liranın bütün nakil vasıtalanna kırkar para zamla ödenmesi yapılan teklif meyanmdadır. Yeni köprünün adı Atatürk Köprüsü olacaktır. * * Dün aldığımız bu haber üzerine tah kikat yaptık, teklifi yapanın Sıvas Erzurum hattının inşasını üzerine alan Mî hürdarzade Nuri oldugunu anladık. Duyduğumuza göre Atatürk köprüsünün projesi San Fransiskodaki 32 kilometroluk asma köprüyü inşa eden meşhur Amerikalı mühendis Mojeski tarafından yapılmıştır. Mühendis üç senedenberi bu proje üzerinde tetkikatta bulunmuştur. Avrupayı Asyaya bağlıyacak bu köp rünün genişliği 21, uzunluğu 2560 metro olacaktır. (Arkası 7 nci sahifede) İtalyan Somalisinde Dolo civarındaki istihkâmlarda nöbet bekliyen yerli italyan askerleri İngiliz Somalisindeki hâdise İngilizler İtalyan Somalisine bitişik olan Keya müstemlekesinde de askerî hazırlıklar yapıyorlar Londra 7 (Özel) İngiliz Somali sindeki Berberadan bildirildığine göre iki îtalyan tayyaresi bugün İngiliz Somalisi topraklarında İngiliz hımayesi altında bulunan kabileleri bombardıman etmişlerdir. Bu mıntakada, îngiliz Somalisi hudu dunda bir Habes karakolu bulunduğundan İtalyanlann bu karakolu bombardı man etmek Uterken vanıldıklan sanılmak Efgan Dış Bakanını Ankaradaki temaslaıı Başbakan İsmet İnönü aziz misafirimiz şerefine dün bir ziyafet verdi Efganistan, Asyada ve biribirme zıd kuvvetler arasmda büyük akıl ve basiretle kendi erginliğini muhafaza edebild'kten sonra Genel Savas sonu hayatında kat'î bir azimle medeniyet ve terakki yoluna atılmıştır. Asırlarca geri kalınan bu iste uzun zamanları kısa merhalelerle atlamak lâzımdır. Bu iş bu kadar kat'î bir azimle basanlırken onu tahakkuk ettirmeğe çalısacak devletlerce takib olunacak sıyasa sudur: İçeride sulh ve dışarıda sulh. Bızım acık olarak vürüttüğümıiz bu siyasanın İranda ve Efganistanda da ayni suretle ileri götürülmekte olduğunu bıliyoruz. Bu alanda erginliklerimize kıskanc bir bağlılıkla yapısık olduğumuz halde bütün kuvvetlerimizi ancak sulhun devam ve istikrarına tahsis etmiş bulunabiliriz. Macera siyaseti bizden uzaktır. Hicbir büyük devlet herhangi parlak projeler hesabına olursa olsun kendi maksadlarına bizleri alet edemiyecektir. Mısal olarak zikrolunabilir ki Balkan Antantı bu itibarla kendi başına bir büyük devlet payesi kazanmıştır. Ayni vaziverin sarka doğru uzayan devletler silsilesi arasında tahakkuku kendi menfaatleri bakımından olduğu kadar dünya Berlin 7 (Özel) Mançester Garsulhu bakımından da ne büyük kıymeti diyan gazetesi İngılterenin petrol ambarhaiz olacağını söylemeğe hacet bile yokgosu hakkında daha bir karar vermediğitur. ni, her şeyden evvel Romanya ile Sov yetlerin kat'î cevabım beklediğini yaz Efganistanla yeni Türkiyenin dostluklan temeli bizim ulusal kurtuluş kavgala maktadır. nmızm en çetin zamanlannda atıldı. Hacıbayram mahallesindeki ilk Efgan sefaretine merkezlik etmiş olan mütevazı ak binayı unutmadık ve utfutmayız. Sanki bize derd ortakhğı etmeğe gelmiş olan bu dost ve kardeş memleket sefaretinin o ilk zamanları bizim için çok aziz hatıralardandır. Aradan geçen on dört yıl içinde büyük işler oldu. Yeni Türkiye kendi dıs davasını hallederek iç ıslahatına koyuldu. En büyük ferahhklarla takib ettiğimiz işlerden birinin Efganistandaki kalkınma ve yükselme hareketlerindeki ulusal gayretler olduğunu burada memnuniyetle zikretmeliyiz. Terakki yolunda ilerileme her zaman kolay olmuyor. Bu hakikatin türlü tecellileri özgür, ergin ve ileriye atılan Efganistanın ayaklarına engeller şeklinde doIandığı zamanlar oldu. İsyan ve irtica kardeş memleket işlerini kanştırdı. Fakat milletteki terakki istiyakile beraber baştakilerin azmi bu engelleri temizlemekte zorluk çekmemıştır. Efganistan Nadir Şahm hatırasını daima tebcille anacaktır. Yeni Kral Mohammed Zahir Petrol ambargosu için lurk koylusunu kalkındırma Londra ile Vaşington Dr. Fuad Kamutaya arasında gizli görüşmeler mühim bir teklif yaptı Amerikalılar petrola ambargo koymağa hazır olduklarını bildirmişler SON DAKIKA Yunan sularında İngiliz harb j?emileri Fransız ingiliz askerî anlasması Paris 7 (A.A.) Nevyork Herald gazetesinin Pariste çıkan nüshası, ingiliz askerî eksperlerinin Londraya dönüşü münasebetıle diyor ki: «İngiltere ile Fransanın karada, denizde ve havada beraber çalışmaları için artık kat'î bir plân hazır lanmış bulunmaktadır. Öyle zan nedıliyor ki, Fransa ve İngiltere, şimdi İtalya Akdenizde îngiliz donanmasına veya Alplarda Fransız Amerika ve petrol ambargosu Londrada çıkan Daily Herald gaze tesi yazıyor: «Cumhur Reisi Ruzveltin Habeşis tan ve İtalyaya sulh zamanlannda normal olarak gönderilen petroldan fazlası üzerine ambargo koyacağı anlaşılmaktadır. Amerika Reisicumhuru nutkunda «memleket dahilinde esaret, haricinde tecavüz» cümlesile muhakkak ki Italyayı kasdetmis ve bu suretle petrol üzerine (Arkası 7 nci sahifede) (Arkası 7 nci sahifede) IIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIUIIII1IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIM1IIIMMIIIIIIIIIIIIIIIHMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIII1II1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Hanın dirayetli idaresinde Efganistan mukadder olan yükselme ufuklarına doğru mesafeler alıp gidiyor. Memleketimizi ziyaret eden Efgan Dış îşleri Bakanı Feyz Mohammed Han kardeş memleketin çok sağlam bir siyasa ile yürümesini temin eden çok kıymetli genc elemanlarından biridır. Dostça bir ziyaret mahiyetindeki seyahatinin iki memleket arasındaki kardeşlik bağlarını bir kat daha kuvvetlendireceğinde şüphemiz yoktur. Türkive ile Efganıstanm karde?lık derecesini bulan dostluğundan bahsolunurken memleketimizdeki büyük Efgan Elçisi sayın Ahmed Hanı unutamayız. Müşarünileyhin bu alanda ifa etmiş olduğu hizmetler tarihî sayılacak kada ehemmiyet kazanmıştır dersek yanlış olmaz. Hulâsa kardeş memleket Dış Bakanınm bugünlerde çok mes'ud bir hâdise olarak memleketimize gelmis bulunması, gözlerimiz önünde iyi bir dün ve belkı daha iyi bir yarın canlandırmış bulunuyor. Yüreğimızin en derınlerinden gelen duvgularla onu bu satırlarda tesbıt etmek istedık. YUNUS NADl Ankara 7 (A. tadır. Bombardıman neticesinde birkaç A.) Başbakan yerli ile bir miktar deve yaralanmıştır. Ismet İnönü şeh İngiliz topraklarına sı^ınan rimizde bulunmak ta olan Efgan Dır Italyan askerleri Londra 7 (Özel) İngiliz Somali işleri Bakanı Ser sinden bildirildiğine göre hudud mınta dar Feyz Moham kasındaki Bohatli mevkiinde İtalyan or med Han şerefine dusuna mensub birçok yerli askerler İn bugün Anadolu kulübünde bir öğle zi(Arkası 7 nci sahifede) yafeti vermiştir. Ziyafette Dış işleri Bakanı Tevfık Rüştü Arasla Ba kanlar, Cumhuriyet Halk Partısi Genel^ Sekreteri R e c e b P e k e r, Kamutay' Dış İşleri encüme Efgan Dış işleri Bakanı Serdar Feyz Mohammed ; ni üyeleri, Başba Han Dış İşlsri Bakammızla Ankara istasyonunda Kırklareli savlakanlık Müsteşarı, Kâbil büyük elçisi Ankara 7 (A.A.) Efgan Dış îş • vı Dr. Fuad. köy Memduh Şevket, Dış Bakanlığı Genel leri Bakanı Serdar Feyz Mohamme<i lümüzün refah se Sekreteri Numan Menemencioğlu, Cu viyesinin yüksel Han mihmandarlarile birlikte bugün ögBaşkanlığı Başyaveri, Özel Büro mesi ve köylerde mur leden önce İsmet înönü, Gazi Enstitülevardım tarlası vüdirektörü, Muhafız kumandanı, Dış cude getirilmesi îşleri Bakanlığı ve Efgan büyük elçiliği rini, öğleden sonra da Ziraat Enstitüsühakkında Kamu nü gezmiştir. ileri gelenleri hazır bulunuyorlardı. taya bir kanun tek ıııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııııııııııııııtıııııııııiıiiiıiMiııınıııııııuııiHinıııııınııınıııııııııımıııirıınnıııınııımıııııııııınııını lif etmiştir. Esbaba mucibe lâyihasın da, bu zengin topraklarda oturan olma ı ların fakir I ması icab ederken, Kırldareli saylavı Dr. Fuad köylülerimizin içinde bulunduğu fakrü halin hiçbir vatandaşm gözünden kacmadığmdan, bunun en büyük sebeblerinin, birbirini takib eden savaşlar olmakla beraber bilgisizliğin de âmil ler arasında sayılması lâzım geldiğinden Birkaç gün ev'A'el, milletin saadet içinde yaşaması için, son on beş sene içinde birbirini takib Cumhuriyette çı eden muhtelif devrimlerimizin, birer k a n bir yazıda, teşvik âmili olması icab ederken bun Fransanın en büyük , dan istifade edememeden, eski devir m ü t e h a s s ı s (Arkası 8 inci sahifede) larından biri «De mir, modern dünyanın kralıdır» diyor du. Başka bir tabirle de demir sanayiı, bütün sanayıın ana sıdır. O, hepsi de mir olan makineleri doğurmadıkça, ötekı Ankara 7 (Telefonla) Bugünler sanavı olamaz. de ılân edılecek olan açık saylavlıklara Demir sanSyii, gösterilecek Parti namzedleri arasında, ayni zamanda millî eski Başvekil Hüseyin Raufun da bu müdafaa bakımın lunduğu yazılmıştı. dan da en lüzumlu Demir Ve çelitt fabrikasının kurulacağı Karabük İyi haber alan bir kaynaktan öğrendi endüstridir. Mermi, mevkiini gösterir harita T'ime göre bu sayia asıl«ızdır . tank, motör, hep onun çocuklarıdır. memlekette demir sanayiinin kurulmasilo Memlekette bir tersane kuralım, muh mümkündür. Gösterilecek namzedler ara=ın;la General Pertev, îlyas Sami, Raif, îbrahim tac olduğumuz ticaret ve harb gemılerını Demiryollar, ismi üstünde bunlar de (Arkası 8 inci sahifede) kendimiz yapalım diyoruz. Bu, ancak, (Arkası 7 nci sahifede) Demir ve çelik endüstrisi Memlekete 9 milyon lira kazandıracak Karabükte kurulması takarrür eden demir fabrikasının inşası için ihzarî ameliyata başlanmıştır Saylav namzedleri Hüseyin Raufa dair şayia asılsızmış