Katalog

B u g ü n : * 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal Japonya ve Çin 3 üncü sahifemizde: Zırhlı mı, tayyare mi? A. D. 5 inci sahifemizde: Büyük müsaba kamız 6 nci sahifemizde: Adananın kurtuluş günü 7 nci sahifemizde: Buhran sonu yakl laştı mı? I . J1ÛO İSTANBUL • CAĞALOĞLU Jfll Sayi! 41ÖZ Telgrafvemektubadresi:Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No 248 P3Z3r 0 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrir heyetl: 24298. Idare ye matbaa kısmile Matbaacıltfc ve Neşriyat Şlrketl 24299 24290 umhuriyet 1936 ve itimadı yeniden tesise matuf kanunlan hhnaye etmesini kongreye tavsiye etmi? ve kongrenin «adakatine olan itimadını söyliyerek, sözlerini bitirmiştir. Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 95 Kuvvetli bir turizm Teşkilâtını nasıl Kurabiliriz? T ürkiyemizin ekonomi hareketleri nasıl bir bilânço ile ifade olunur? On altı milyon nüfusluk memleketimizin karşılıklı istihsal ve istihlâk muvazenesi hangi rakamı arzeder? Bunun henüz doğru istatistiği kunılmamış olsa bile topyekun rakamı 4 ile 4 buçuk milyar lira arasında farzetmekte büyük bir yanlışlık yoktur. Hakikî ulusal zenginlik memleketteki ekonomik faaliyet derecesile ölçülebileceğinden başka milletlerin vaziyetlerine bakılarak bizim durumumuzu azçok fakir görmemek mümkün değildir. Memleketın yalnız ulusal zenginliği değil, finansal kudreti dahi gene onun ekonomik faaliyetine dayanabilir. Demek ki bütün devleti biribirine sıkı surette bağlı olan bu iki hâdisede hulâsa etmek mümkündür. O halde memleketi daha zengin kılabilecek tedbirlerin kâffesine başvurmahyız, yani onun ekonomik faaliyetini artırmalıyız. Bu alanda işle parayı biribirinden asla ayıramazsmız. Zaten para en son tahlilinde kıymetlenmiş iş veya iş kıymeti demektir. Parayı elde mevcud 150 küsur milyon kâğıd farzederek aman bunun kıymeti düşmesin diye üzerine titreyip duruşumuzda çok masum yanlışlıklanmız bulunduğunu bu münasebetle hatırlatmak isteriz. Acaba belli bir vahidi kıyasinin zâhirî şaşmazlığı para kıymetinin durukluğuna bir belge midir? Değil tabiî. Paranın doğru kıymeti eşya ile mübadele vasıtası arasmdaki münasebette görülür. Zaten binbir anlamı arasmda paranm diğer bir doğru tarifi de bundan ibarettir. Eğer beş sene önce bir mülkün bin lira olan kirası bugün beş yüz liraya düşmüşse liranız daima yüz kuruş sayılmakla beraber paranızın değerinde elbette türlü sebeblerden dolayı büyücek bir fark hasıl olmuş demektir. Para kıymetinin alabildiğine düşmesi fena ise gelişigüzel yükselmesi de iyi değildir, eğer muamele hacminizde büyük bir değişiklik yoksa. Demek ki işin esası memlekette ekonomik faaliyeti artırmaktadır. Bunun yolundayız, ve bu itibarla Türkiyemiz için bedbın olmağa asla sebeb yoktur. Henüz el değmemiş faaliyet mevzulan gözönüne ahnarak memleketimizin ekonomik bakımdan balta girmemiş ormana benzediğini iddia edebiliriz. Çoktanberi elatılacak faaliyet mevzularından biri de turizm olduğunu söyleyip duruyoruz. Teşekküre değer hayırlı bir hareket olarak bu isi nihayet devlet cephesinden Ekonomi Bakanlığı ele aldı, ve bu işi devletin ele almasını gereği gibi anlıyan ve anlatan bir yola da döküldü. Bu maksadla Türkofisin hazırlamış olduğu bir kanun projesi Vekâletler arası büyük bir komisyonda tetkik olunuyor. Projenin maksadı turizmi de\lete maletmek, yani devletin bu isle yakından ve büyük ilgilerle uğraşmasını temin etmektir. Gayet güzel ve pek iyi. Türkofisin projesi bu maksada ermek için Ekonomi Bakanlığına bağlı ve merkezi Istanbulda olacak yılda devlet bütçesinden 150 bin lira tahsisatlı müstakil bir idare kurmağı düşünüyor. Projeyi tertib edenlerin bunda dahi hüsnüniyetleri muhakkak olmakla beraber biz yalnız bu noktada tereddüd ettik. Ve böyle bir tesekkülle turizmin bizde devlete maledilebileceğinden kendimizce pek haklı olarak şüpheye düştük. Böyle bir tesekkülle şimdiki gayriresmî turing kulübü takviye etmek arasında pek büyük bir fark olmıyacak gibi geldi bize. Ötedenberi bizde turizmi devlete maletmek, bütün devlet teşkilâtını onunla alâkadar kılmakla mümkün olabilecektir kanaatinde bulunuyoruz da onun için. Müstakil bir idare ile turizmi devlete bağlamaktan ziyade ondan bütün bütün ayırmış oluruz diye korkmağa yer yok mudur? M. ve Italyan ordusu cenub] Ruzvelt, Amerikanm harb cephesinde pek yakınd taarruza geçecekmiş! sulh düşüncelerini söyledi General Grazianinin kumandasındaki kuvvetler 45 binden 75 bin kişiye çıkarılmakt&^ır Dünya sulhu ve Amerika ((Biz, milletler arasındaki bütün ihtilâfların barışçıl bir şekilde halledilmesini istiyoruz)) Ingiliz gazetelerine göre Ruzveltin teşebbüsü, kongrenin müzaheretine mazhar olursa Italyaya karşı petrol ambargosu koymak çok kolaylaşacak Vaşington 4 (A.A) M. Ruzvelt, akşam verdıği söylevde bilhassa şunsöylemiştir: « Amerika hükumeti, bütün dünyada silâhların tahdid edildiğini görmek arzusundadır. Biz milletler arasındaki bütün ihtilâflann barışçıl bir şekilde halledilmesini isterzi. Sulh, milletlerin bir çoğu tarafmdan değil, bir kaçı tarafmdan tehdid edilmektedir. Sulhu tehdid edenler, hodbin bir kudret ve hâkimiyet elde etmeğe çalışmaktadırlar. Eğer bir fütuhat devri başlıyacaksa, bu devrede, şimalî ve cenubî Amerika tarafmdan takib edilecek biricik yol şudur: İyi tanzim edilmiş bir bitanaflıkla, ihtilâflan körükliyebilecek herhangi bir hareketten sakınmak, bu ihtilâflarlara iştirakten çekinmek, uygun bir müdafaa sistemile her türlü taarruza karşı kendimizi korumak, dığer milletleri de ayni banş yolunu takib etmeleri için kandırmak. Bugünkü hâdiseler gösteriyor ki, dünya işlerinde istibdadm başgöstermesi, barışı tehlikeye koymaktadır. Halbuki demokratik fikirlerin hüküm sürdüğü yer lerde, bu gibi tehlikeler zuhur etmekte dir. Demokrat milletlerde, halkın zihnini işgal eden mesele dahılde esaret, haricde de tecavüz demek olan istibdad müesseselerinin ilerlemesine mâni olmaktır.» M. Ruzvelt, bundan sonra, büyük kütlelere boyun iğdirmek istiyen finansal ekaaliyete hücum etmiş ve bu ekalliyetin hakimiyetine sed çekmek için sarfettiği emekleri, ayni ekalliyetlerin de iktidan ele geçirmek için giriştikleri teşebbüsleri izah etmistir. M. Rpzvelt, nutkunun sonunda, nizam dün lan Muhalif basın ne diyor? ™ Almanyada zecrî j tedbirlere iştirak edecek mi? Nevyork 4 (A.A.) Muhalif basın Ruzveltin nutkunu, seçim tekniğinden mülhem diye tavsif etmektedir. Nevyork Herald Tribune gazetesi, dışanda barş uğrunda gösterilen fedakâr lıkla, içeride, kin duygularının körüklenmesi arasındaki tezadı kavdetmektedir. Baltimoresun gazetesinde Cumhurre isinin, sulha karşı otokrasinin tehdidle rini meydana vurmak hususunda göster diği samimiyetten ötürü Amerikamn minnettar olduğunu yazıyor. Nevyork 4 (A.A.) Ruzveltin yeAmerika Cumhur Reiri nî yıl nutkunu tefsir eden Nevyork TiDessie bombardtmanında yaralanan bir Habes M. Ruzvelt mes gazetesi diyor ki: askeri hastaneye kaldırılırken Ruzveltin, semeresiz uzlaşma gay Italya Habeş harbi, birbirmi tutmı ileri yürüyüşlerinden ve Italyan piştar retlerini ve Avrupadaki otoratik zihni yan haberler harbidir. Bir gün, Habej lannm geri çekildiklerinden bâhis haberyeti takbih eden sözleri çok karakteris (Arkast 8 inci sahifede) tiktir. Ruzveltin bu sözlerinin bir çoğu lerin üç taraftan Makalleyi sarmak üzere münakaşa götürür mahiyettedir. Ve bittabi münakaşa edilecektir. Cumhurcu Heral Tribune gazetesi ise diyor ki: Ruzveltin milletleri yuzde doksan tıisBerlin 4 (A.A.) ^ betinde sulhçu yüzde on nisbetinde harbn nutku yari resmi mehafilçı olarak ayıran tezi gülünçtür. Bundan de gayrimüsaid bir turette başka dünyayı bir tarafta fena düşünen karçılanmıştır. Amerikamn al (| mütecavizler, diğer tarafta temiz sulhçumış olduğu yeni vaziyetin Allar diye ikiye ayıran bir hükumetin bitamanyayı zecrî tedbirleri tatbik raf kalması aynca büyük bir manasız eden devletler tarafına geç • lıktır. Dünya vaziyetinin bu tarzda tahmeğe ve Halyaya karşı iste lili, gene ayni hükumetin fikrine göre, hiçbir harb veya mücadele niyetlerine mediği halde şiddetli bir faa sahne olmıyan Cenubî Amerika hakkm(Arkası 8 inci sahifede) Biniciliğe önem verilecek Sipahi Ocağı, Başbakanın irşadlafı uzerine bu yıl büyük bir programla çahşmağa başhvacak (Arkan 8 inci sahifede) Kızılhaç hastanesinin bombardımanı umumî Dost devlet adamının şerefine Hariciye Vekilimiz bir teessür uyandırdı yarın akşam Ankarapalasta bir süvare verecek Ankara 4 (Telefonla) Efgan Hariciye Nazırı Feyiz Muhammed Han şehrimizde beklenilmektedir. Dost mem leketin Hariciye Nazırı şerefine ayın altıncı pazartesi akşamı Hariciye Ve • kili tarafmdan Ankarapalasta büyük bi» suvare verilecektir. *** Efgan Dış îşleri Bakanı Muhammed Feyiz Han 6 ay kadar sürecek bir seyahate çıkmaktadır. Bu münasebetle dost devletin mümtaz siyasî recülü bu seyahati esnasında Efganistanın sami mî dostu Türkiye Cumhuriyetinin merkezini de ziyarete karar vermiştir. Bu suretle kardeş milletın kıymetli devlet adamı Türkiye Cumhuriyeti erkânile şahsî münasebetler tesis edecek ve bir müddet evvel Türkiyenin Efganİran hudud ihtılâfında hakemlık ederken gösterdiği adelet, bitaraflık ve dürüstlüğe Efgan hükumeti namına te tsveç Kızılhaç (Arkaat 8 inci sahifede) llllllll lllllt Mllllllll tllllll Mllll lllllll III11IIIIIIIII Efgan Dış işleri Bakanı Ankaraya geliyor İsveç matem içinde Sipahi Ocağı azalarından ~bir kısmı Sipahi Ocağı, Türk gencliğini binici çahşmağa başlıyacakür. 'e*»uakan îs liğe alıştırmak ve at neslini ıslah etmek met Inönü îstanbulu teşritlerinde Sipahi (Arkası 6 nct sahifede) hususunda bu yıl büyük bir programla Uypeşt takımı dün de çok güzel bir maç yaptı Macar futbolcular, hâkim bir oyundan sonra, Galatasarayı 5 1 mağlub ettiler rein ııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııınıııııııııııınımıııınıınııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııınıııııııııııııııııııını Feyiz llllllllllllllllll Muhammed I Han I llllllllllllllllllllll lllllllllllllll Cemiyetinin Pıens tngrit Turizmle devletin ve memleketin hangi tesekkülü ilgili değildir? Biz sayalım da bakın: bütün Iç îşleri Bakanlığı, bütün Dıs İsleri Bakanlığı, bütün Bayındırlık Bakanlığı, bütün Gümrükler ve înhisarlar Bakanlığı, bütün Sıhhat ve Ictimaî Muavenet Bakanlığı, bütün Millî Müdafaa Bakanhğile Yüksek Erkânıharbive, bütün Adlive Bakanlığı, bütün Kültür Bakanlığı, bütün Finans Bakanlığı, bütün hususî idareler ve bütün belediyeler. Turizm devlete maloldu diyebilmekliğimiz için bütün devleti kaplıyan bütün bu tesekküllerin ayni hedefe yönelmis çok alâkalı bir gayreti omuzlamaları lâzımdır. Bu faaliyet manzumesinin biraz kadrosu büyültülmüş turing kulübe benziyecek müstakil bir idare ile harekete getirilebileceğini zannetmekte fahiş, yani kolay yürümez bir hüsnüniyet bulunduğunu sbylersek samimiyetimize bağışlanmasını dyıleriz. Turizm işi bizde adeta yeniden yaratılacak bir iştir. Bu ise sadece propaganda ile yürüyemez. Hareket, faaliyet ve icraat ister. Bizim Turizm idaresı hem yapacak, hem de bilhassa yaptıracaktır. Buradan hükumet dairelerine, hususî idarelere ve belediyelere direktifler, hatta emirler verilecektir. 150 bin liralık bütçe sadece bir kadro meselesidir. Turizm için memlekette yekunu milyonlara varan paralar harcanacak, onlardan daha fazla el ve iş birliği yaptırılacaktır. Bunu adeta devlet teşkilâtından ayn müstakil bir idareciğe temin ettirmek kolay olur mu? turizm için ayn bir vekâlet ihdas etmiyeceksek onu hiç olmazsa doğrudan doğruya Başvekâlete bağlı ve merkezi Ankarada, Başvekâletin yanıbaşında bir idare halinde vücude getirmeği asgarî bir zaruret olarak görürüz. Italyada bu işi bizzat M. Musolıni kendı eline alırken fazla bir şatafat yapmak düşüncesile değil, bu alanda çabuk ve çok is görmek azmile hareket etti, ve denebilir ki bu sayede muvaffak ta oldu. Londra 4 (Özel) Habeşistandaki İsveç Kızıhaç hastanesinin bombardımanı medeniyet âleminde derin bir teessür ve infial uyandırmıştır. Bilhassa lsveçli doktorlardan birinin ölmesi bu teessür ve infiali bir kat daha artırmıştır. İsveç efkân umumiyesi arsıulusal ka (Arkan 8 inci sahifede) Suikasd davası Suçlular yakınaa adaletin huzuruna çıkıyorlar Turizm diyip te geçivermiyelim. Bu bir süs değildir. Düşünmelidir ki bu yolla memleketin ekonomik hareketine beş on sene zarfında en aşağı 200 milyon liAvni bir gol kurtarıyor ra katabiliriz. Hangi isjmiz var ki bize Birinci maçı seyredenlerin Macar taUypeşt takımı dün ikinci maçını Tak Ankara 4 (Telefonla) Atatürkün bunu temin etmiş olsun? Bütün dış tica aziz şahıslanna karşı suikasd hazırla sim stadyomunda Galatasaraya karşı oy kımı hakkmda anlattıkları ve havanın fevretimiz bu kadar değil! maktan maznun olanlar hakkındaki tah nadı ve ne yaman bir takım olduğunu bir kalâde denecek kadar güzel olmaa stadBütün bu düşüncelere binaen biz eğer YUNUS NAD1 (Arkası 7 nci sahifede) (Arkası 6 nci sahifede) daha ispat etti.