Katalog

Camhuriymt" 8Birincikânnn Jürklerle Süngu Süngüye No. 60 Nakili: A. DAVER Çanakkalede ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasîicmal kâtibi iki mahkemeye verildi çocuklar mes'elesi Deniz işleri ve Uzakşark n Halkevi içtimaî yardım komitesi, dün Iç Işleri Türk topçusu günden güne kuvvetleniyor, pek iyi nişan alman mermiler ordugâhm içine düşüyordu Bir suçluyu rüşvet alarak Bakanının da iştirakile bir toplantı yantı serbest bırakmışiar Yeni generalımız ;ok enerjik eden 17 nci kolordu kumandanlıbir kumandan, geçirdiğimiz varnm şeraite tamamile uygun bir adam, fakat selefinden daha iyi ne yapabilecek ki?.. Akşamüstü, General Gouraud (Guro) yanında General d'Amade olduğu halde başkumandan Ian Hamiltonu ziyaret etti. (Muharrir, 10 mayıs gününün hatı rasinda General d'Amadenin yarim adayl terkettiğini yazlyordu; şimdi ise yeni kumandanla beraber başkuman dant ziyarete gittiğini söylüyor. Hakikatte, sabık kumandan, halefi geldik • ten sonra kumandayl ona devir ve teslim edip öyle gitmistir. Fransizlarln yanlnda harbeden İngıliz kolordusu kumandanı yeni gelen Gouraudya hediye olarak bir Türk makineli tüfeği vermiştir. Diğer bir Fransız muharriri Charles Rouz yeni kumandan hakklnda sunlari yazlyor: General Gouraud o kadar genç görünüyordu ki yanlnda bizim d'Amade âdeta ihtiyar kaldı. 49 yaşındaki bir adamln apuletlerinde üç ylldlz görmeğe pek az allşık olmadı • ğlmizdan Gouraud, firka kumandan • larl arasında bir fevkalâdeligi haizdi. Onun ismi kltaat üzerinde mucizeli bir tesir husule getirdi. Hele vücudü bu te•iri bir kat daha artırdı. Generalin par* !ak bir iktidan olduğu gibi harbde hiç ihmal ediltnez bir keyfiyet olan talihi de vardir. Ben Gouraudyu başkumandan Hamiltona sözünü geçireeek ve bizi Marmara klytfarlna indirecek adam telâkki ediyorum. Yeni kuman • dan, vaziyet hakklnda bir fikir peyda etrikten ve zayiatlmızl öğrendikten sonra (mevcud kuvvetin yüzde 65 i. zabit zayiatlnın nUbeti daha fazladır.) Paristen 15,5 luk ağır topçu ve 24 tan« siper topu istedi. «Muharebe esna•inda cepheyi de geli°igvizel hâsıl ol • muş> bir şekilde gördüğünden Lunu da yavaş yavaç tashih ve tanzime karar verdi.) Cumartesi 15 mayıa Türk topçusu günden güne kuvvetleniyor ve mühimmat alıyor. Şimdi Türk topçusunun atışı, daha muntazam ve daha şiddetli... Pek iyi nişan alınan mermiler, ordugâhm içine düşüyor. Bir tek gülle erkâ • nıharbiyeye aid olup bir ipe bağlı bulunan on bir atı öldürdü. Birçok mermi, topların etrafına düştise de kimse yaralanmadı. Cepane açıkta ve meydanda duru yor. Daha emin bir yer yapılıncıya kadar askerlerime cepane için küçük bir siper kazdırdım. General Gouraudnun ilk himmeti, cepheyi takviye etmek oldu. Donanma açıklarda dolaşıyor ve arasıra uzaktan ates ediyor. Ge neral d'Amade bugün vapura bindi. Şimdi Fransız muharririni kıea bir müddet için bırakalım da, 10 mayıstan 15 mayısa kadar geçen günleri bizim tarafımızdan kısaca bir gözden geçirelim. Kaymakam Nihad merhum diyor ki: «Seddilbahir mıntakası kumandanlığının ismi, cenub grubu kumandanlığına tahvil edildi ve bu zamana kadar kâh 5 inci ordudan, kâh 3 üncü kolordudan emir almakta iken bundan sonra doğnıca 5 inci orduya merbut kaldı. (Kumandanı General Veber) Anburnu cephesi de 3 üncü kolordunun kumandası altına ve rilerek simal grubu kumandanlıgı ismini aldı. (Kumandanı General Esad) Anadolu tarafındaki 16 ncı kolordu kumandanlıgı da Asya grubu kumandanlıgı admı aldı. (Kumandanı miralay Feyzi) Gelibolu tarafında yeni teşekkül gı emrinde bir Saros grubu teşki line başlandı. (Kumandanı General Bak) Umumî vaziyet, düşman ve muharebe cephesi artık anlaşılmış olduğundan şimdiye kadar Istanbul civarında ve Trakyada intizar vaziyetinde bulunan fırkaların sıra ile Çanakkaleye sevkine başlanmıştı. 15 inci fırkanın arkasmdan I 2 nci fırka ve 2 nci fırka geldi. 12 nci fırka cenub grubu emrine verildi. 2 nci fırka da ordu emrinde olarak Sarafim çiftliği civarında toplanıyordu. Düşman denizaltı gemileri henüz mühim bir rol ovnıyamıyordu. Yalnız aşırma atışla yapılan bombardımana karşı ihrac noktası Akbaşa nakledildi. 5 inci ordu karargâhı Yalova civarında yerlesmiş, 5 nci ordu menzil müfettişliği de Akbaşta teessüs ederek geri hizmetlerinin tanzimine başlanmıştı. Bir taraftan da külliyetli ikmal efradı geliyordu. Cenub grubu da teşkilât yapmakta idi. 15 inci fırka soğanlıderede yeni bastan ikmal ve teşkil ediliyordu. Cephede bulunan 9 uncu, 7 nci, 5 nci, 11 inci ve 3 üncü fırka kıt'alanndan, taburlar birbirine kalbedilmek suretile II ve 22 şer taburlu iki kuvvetli fırka teşkil edilmisti. Bilhassa 9 uncu ve 5 inci fırkaların kıtaatından mürekkeb olan fırka 9 uncu fırka kumandanının idaresini sağ cenaha ve 7 nci fırkanın kısmı küllisile 11 inci ve 3 üncü fırkalann aksamm dan mürekkeb olan diğer fır ka da 7 nci fırka ismile sol cenaha verilmişti. Bugünler de 7 nci fırka kumandanı yaralandıgından birkaç gündenberij bir taburu müstesna, bütün kıtaatı Rumeliye geçtiği için Maydos civajoodA oturan 11 inci fırka kumandanı miralay Refet 7 nci fırkaya kumandan tayin edildi. Salâhattin isminde bir mühendisten rüşvet almakla suçlu Beyoğlu birinci sulh eeza mahkemesi kâ tiblerinden Hukuk fakültesi ikia • ci sinıf talebesinden Hüsamettinle arkadası Hukuk fakültesi birinci srmf talebesinden Recai yakalana • rak adliyeye verilmişlerdir. tddia edildiğiae gcce mühendis Salâhattin birkaç gün evvel bir meseleden dolayı tevkif edilerek Beyoğlu birinci sulh ceza mahkemesine verümiş. Kâb'b Hüsamettinle Re • cai o gün Salâhattini serbest bı rakmak üzere kendisinden on lira rüşvet almışlardır. Sonradan bu işe aid evrakı ortadan kaldırmak için de yirmi liraya pazarlık etmişler. Fakat Salâhattin işten zabıtayı haberdar ettiğinden sivil memurlar vasıtasile bir cürmü meşhud tertib edilmiş; yirmi lira verildiği gün kâtibler ele geçmiştir. Hüsamettinle Recainin dün Sultanahmed sulh birinci ceza hâki • mi Reşid tarafmdan sorguları ya • pıltnıştır. Bu sortru sırasında Hüsamettin: « Ben Salâhattini tanimrfrn. Cürmü meşhud tesbit edildiği gün kaleme geldi. Recai ile ikimizin arasındaki bir iskemleye oturdu. Ne benimle, ne de Recai ile konuşmadı. Biraz sonra kalkıp gitti. Arkasın dan beni hâkimin odasına çağırdılar. Uzerimi aradılar. Birşey çık tnadı» dedi. Hâkim Reşidin sorgusuna Recaî de şu cevabı verdi: « Mühendis Salâhattin tevkif edilerek getirildiği gün yanıma geldi. «Başıma bir kaza geldi. Saat üç» te de içtima var, yetişeyim» dedi. Ben de hâkime giderek Salâhatti • nin bu ricasını söyledim. Hâkim, serbest kalacağını ne biliyor da böyle söylüyor» mukabelesinde bulundu. Fakat sonradan serbest kaldı. RUşvet işile alâkadar değilim.» Bu cevablardan sonra evrakı tetkik eden hâkim Reşid; Hüsamet • tinin tevkif edilmesine; Recainin de kefalete bağlanarak serbest bıra • kılmasma; evrakın ceza m&hk« • meslne verilmek üzere Müddeiu • mumiliğe gönderilmesine karar verdi. D Dünkü toplantıda bulunanlardan bir kısmt tstanbul Halkevi içtimaî yardım komitesi dün toplanmıy, bu içtimaa şehrimizde bulunan tç Işleri Ba kanı da iştirak etmiştir. Toplantıda gazetelerde mevzuu bahsedilen aç çocuklar meselesî görüşülmüş, bu hususta bazı karar lar alınmıştır. Koouşmalar neticesînde tstan • bulda iddia edildiği gibi 17,000 aç çocuğun bulunduğunun doğru olmadığı anlaşılmıştır. Bu miktann fazla gösterilmesi bazı ilkmckteb idareleclnden isteailen listenin geniş tutulmasından fleri gelmiftir. Hakikati halde tamamile aç denilecek çocuk ta yoktur. Yalnız gıda itibarile muavenete muhtac o lanlar vardir. Dünkü toplantıda bunlara da Hilâliahmer Cemiyeti çocuk 1 an korucna subesi, Halkevi içtimaî muavenet subesi ve Bele diye tarafmdan muhtelif suretlerle yardım edilmesi kararlaştırılmıstır. ngiltere, Amerika ve Japonya deniz kuvvetlerinin 1936 »enesinden sonraki vaziyetini tayin edecek esaslar üzerinde Londrada iki ay devam eden müzakerelerin gayrimuayyen bir zamana tehiri ve Uzakşarktaki siyasî ve bahrî vaziyeti tayin etmiş olan Vaçington muahedesinin Japonya tarafından feshi bütün nazarları Uzakşarktaki içlere celbetmiştir. Londra müzakereleri teknik içlerden ziyade siyasî düşüncelerden dolayı akim kalmıştır. Çünkü Japonyanın deniz gücünde müsavat istemeainin asıl saikı bir gün Amerika sahillerine ve İngiliz dominyonlarına hücum edebilecek bir kudreti haiz olmak dileği değil; Uzakşark denizlerine rakibsiz hâkim olmak ve Çinlilerin nazannda nüfuz ve itibannı artırmak düşüncesidir. Japonya Amerikanın ve İngilterenin deniz güclerinden aşağı bir derecede bulundukça Çinlilerin ve alelumum Asya milletlerinin gözünde dünyanın birinci derecede büyük devletlerinden sayılamaz. Japon donanması, Amerikan ve İngiliz donanmalanna muadil bir kuwet ve kudrette olmadıkça Uzakşarka bahren hâkim sayılamaz. Japon devleti ve milleti için Asya topraklarında y«rleşmek ve genişlemek müstemlekecilik değil; varlık meselesi olduğundan bu uğurda, deniz meselelerinde Anglo Sakson devletlerine meydan okumak tehlikesini dahi göze aldırmıştır. Bundan sonraki müzakereler ne zaman başlarsa başlasın Japonya kendisi için varlık meselesi olduğundan müsavat davasmdan vaz geçmiyecek ve davasında muvaffak olamadığı takdirde serbestisini muhafaza ede cektir. Londra müzakerelerinin akim kalması üzerine Amerikanın bir den birçok harb gemisi yaptırarak Japonyaya karşı tefevvukunu muhafaza edebileceğine tngiliz deniz mütehassısları ihtimal vermiyorlar. Bunlann verdiği malumata nazaran, büyük deniz kuvvetleri tahdid edildiği zaman Japonya bir tarartan u k bir eekt geuı! bırakmıyarak bütün harb gemilerinin yenilerini yaptırdığı gibi deniz tezgâhlannı ve fabrikalarını Amerikanın üç misline çıkarmıştır. Bina* enaleyh Japonya Amerikanın her yeni harb gemisine karsı üç harb gemisi yapabilecektir. Amerikanın «imdi başlattığı harb gemileri ise 1942 senesinden evvel bitmiye cektir. Mançurideki vaziyete gelince, Japonya burada iki senedenberi yaptırmakta olduğu sevkülcevş demiryollarını ikmal etmiştir. Üç bin kilometreden fazla olan bu demiryollar Koranın şimalinden yel ' paze gibi Mançurinin bütün hu ' dudlanna yayılmıştır. Şimdi bu hatlardan birkaçim Mo^olistan içlerine uzatmaktadır. Deniz müzakereleri esnasında Japonya, Man< çurideki mevkiini sağlamlaştırmıştır. Deniz müzakereleri kesilmiş olduğundan Japonyanın bundan sonra bütün gayretini Asyanın kara işlefine hasretmesi ve bu meseleleri şu veya bu şekilde neticelen dirmesi beklenmelidir. MUHARREM FEYZl TOGA1 Seçim işleri Dün Vilâyette bîr içtima yapıldı tstanbul Vilâyetinde dün Dahİ liye Vekilinm riyasetinde bir top • lantı yapılmıştır. Bu toplantıda Vali Muhiddin, Polis müdürü Fehmi ile Beyoğlu, Eminönü, Üsküdar, Fatih, Bakırköy, Besiktas, Beykoz, Adalar, Yeniköy kaymakanıları bulunmustur. Bu içtimada fstanbul Vilâyetine ve kazalarma aid i?lerin ve bu meyanda henüz kat'î bir sekilde ta mamlanmamış olan birinci müntehib defterlerindeki noksanların ikmali işinin konusulduğu zannedil mektedir. l Hukuk davaları Kanunda yapılan tadilâtın tatbikine başlandı Hukuk usulS muhakemelerînfn bazi maddelrrinin tadüine dair olan kanun bu aym yirmi üçünden itibaren mer'i • yete girmiştir. Fakat bu hususta henüz tstanbul Müddeiumumiliğine tebligat yapilmamışhr. Yalnız; kanun resmî gazete ile ilân edildiği; resmî gazete de bir kuım hâkimlerin eline geçtiği için bazı mahkem'ler dünden itn>aren tatbîkata başlamişlardu*. Tadil rdilen maddeler arasmda en mühim clarak davalarda tahkikat kaldirılmiştır. Şimdiye kadar hukuk ve ticarrt mahke • melerinde açılan davalar evvelâ tah • kikat hâkimine veriiir, «onra mahke • meye gönderilirdi. Şimdi bütün dava arzuhalleri doprudan doğruya mahk~ • me reîsîne verflecek; reis ifi basit «3 rürse hemen mahkemeye verecektir. Ancak pek kanşik işlerde azadan bi • ri naib sifatile tahkikat yapacaktir. Cenub grubu karargahı Cenub grubu krargâhı gayet baaitti: Ferik Veber, kaymakam Tofeney birinci şube biri yüzbaşı, biri mülâzim iki genc erkânıharb zabitinden (yüzbaşı Mehmed Nihad ve mülâzim Celâl), ikinci şube de bir tek süvari binbaşısından (Mahmud Hakkı) mürekkebdi. Bunlardan maada kumandan y»veri, bir emir zabiti, bir karargâh kumandanı, iki aded hiçbir işe yaramaz (birisi malul) Harbiye Nezareti kâtibi vardı. Karargâh namına iş görecek adamlar, bunlardan ibaretti. Bir yazıcı olsun yoktu. Topçu, istihkâm kumandanlan Almandı. Nereden geldiği belli olamıyan iki de Alman mülâzimi vardı. Bunlardan maada tekbaşına bir sertabib, bir de Sarafim çiftliğinde müteşekkil idare heyeti mevcuddu. Karargâh evvelâ Küçükmehmedbey tepesinde iken bunun şarkına, bir yamaca nakletmişti. Bugünlerde cephede bir mühim muharebe olmamasma raŞmen hergün külli » yetli 300400 zayiat olduğundan fırka mevcudları sarsılmıştı; binaenaleyh yeni gelen 12 nci fırkayı toplu kullanmak mümkün olamıyarak üç taburu 7 nci fırkaya, 2 taburu 3 üncü fırkaya verildi ve mütebaki kıtaat Alibey çiftliği gerisine ihtiyata konuldu. Bugünlerde gemi makineli tüfeklerile müsellâh bir Alman bahriye bolüçü gelerek 9 uncu fırkaya raptedildi. \Arkası var"\ Komisyon henüz işînî bitiremedi Saylav intiba.bma istir» kedecek kadın, erkek rey sahiplerini tesbitle ugrasan komisyon dün de inni bitirememiştir. Bu iş bkkaç gün daha sürecektir. Bir batında üç çocuk Methur iktısat mütehasdoğuran ana 818i Istanbuldan geçerek Yunanistana gitti Fransız iktisad mütehassıslanndan Sarl Rist evvelki gün Suriyeden lstanbula ge'miş ve dün Yunanistana git miştir. Rist bir muharririmize şunlarl « Bu sefer bîr seyyah sifatfl* tstanbula geliyorum. Rrsmî hiçbir •»zifem yoktur. Esasen bu guzel yehirde ancak bir gün kalabüdik. Yorgunlo ğumu geçiranek ichı aon zamanlarda Misıra gitmiştim. Oradan dönüşte Su • riyeyc ugrryarak buraya geldim. Ora • da bulunduğum zaman Mısin alâkadar eden muhtelif iktisad! ve malî mese leler hakkında hükumet erkânile gö rüştüm. Parise dönmezd'n evvel birkaç gün Yunarrstanda kalacağim. Bu münase • betle belki Yunanîstana aid ikhsadt ve malî meseleler hakkında Yonan hükumet adamlarile konu;malarda bu lunacağim. Bundan evvel hukumetimize verdiğiniz rapor hakkında hiçbir fi kir beyan rtmek utemez misiniz? Bilmem ki bu hususta ne diye • büirim. Mesele artık eskidi ve rapo • rumun da tatbik edildiğini zannediyorarn. Yalniz sunu söyliyrbilirim ki Türkiyenm iktuadî vaziyetinin fevka • lâde sağlam olduğunu memnuniyetîe görüyorum.» Şarl Rist MVTKFERltlK Ali Rıza bugün Ankaraya gidiyor Vali muavini Ali Rızanin tstanbul Liman ve Rıhtım Umum Müdürlüğü • ne tayini MiUî tradeye iktiran ettiğiıı den Ali Rıza yeni vazifesi hakkrada malumat almak, Maliyr, Nafia, tktı • sad Vekâletlerile temas etmek üzere bugün Ankaraya gidecektir. Ali Rıza beraberinde idarenin eski kadrosunu da götürecektir. Bu kadro ve idare nin vaziyeti Ankarada tetkik edilecektir. Fakir çocuklara paîto veriliyor tstanbul Çocuklan Esirgeme Kurumu ilkmekt'blerdeki fakir çocuklara mekteb müdürlerinin verdiği kâgıdlarla paltolar vermeğe baslamiştir. Dün 20 çocuğa palto verilmijür Senbaşina kadar 60 palto daha verilecektir. Imtiyazlı şirketierin tarife'eri Yılbaşmdan itibaren elektrik, ha • vagazi ve Kadıköy Su Şirketlerine aid tarifelrr yeniden tesbit edilecektir. Maçka tramvayı uzatıllyor Harbiye • Maçka tramvay battinm Maçkapaiastan sonraki kisminm Maçka mezarlığına kadar yeniden yapıl • ması için Tramvay Şirketince bir plân hazirlanmiş ve Nafıa Vckâletine gön • derflmifti. Bu plân ufak bir değisiklik yapilarak tasdik edilmiş ve şirkete geri gönderilmistir. B'ş yüz metro tutan bu kismm onümüzdeki Okbahara kadar bitirileceği umulmaktadır. Ismail Habibin konferansı tstanbul Halkevi salonunda dün tsmail Habib tarafmdan Türk dilisin ve öz türkçenin seaelerdenbsri geçirdiği devirler hakkında bir konferans verilmistir. On Sirinci asırda meydana çıkan Türk edebiyatmı zamanımıza ka dar asır. asnr izah ettikten sonra en nihayet son asırlardaki tebarü zünden heyecanlı bir şekilde bah • setmiştir. Hatib muhtelif asılarda • ki yetişen Türk, Arab, Acem şairlerrn yazılarını anlattıktan sonra on dokuzuncu asırda ne gibi yeni likler olmağa basladığım, Şmasi, Na mık Kemal, Ziya Pasanın eserlerinin ehemmiyetlerini nihayet son in> kılâbla Iisanın istiklâlini kazandı ğını söyledi. Hatice ve çoeuhlart Bursa (Hususi) Bursamn tynesi köyünden 318 doğumlu rençber Mustafanm karısı Hatice bir batında üç çocuk doğurmuştur. Çocukların bicri kız, ikisi erkek ve her üçü de sağdir. Evvelce de biri erkek ikisi kız olmak üzere üç çocuğu olan bu ana baba şimdi altı çocuk sahibidir. Yalnız Mustafa, bu çocuklann hepsini besliyemiyeceğinden bir haytr teşekkülümüzün yardımını dilemektedir. Tıb Talebe Cemiyetinin çay ziyafeti LtMANDA Yeni bir vapur Vapurcuhık Şirkc tinin yeni aldığı Guneysu vapura bugün Romanyadan limanimiza gelecektir. Tramvay kazalarının önüne geçmek için Tramvay arabaları yürüken binmek ve arabalaırdan atlamak yüzünden ileri gelen kazaların önüne geçmek için tramvay arabalarınm ba samaklannda bazı tertibat yapıla cakhr. Bu husutta Tramvay şirketinin Şişli atelyesinde bazı arabalar üzerinde yapılan tecrübelerden henüz kat'î bir netice alınmamıştır. Şirket, arabalar hareket halinde îken basamaklan tamamen kapayacak en iyi şekli bugünlerde tesbit edecek v« Nafıa Vekâletine bildtrecektir. POLtSTE Yakalanan esrarkeşler Polis ve muhafaza teskilâtı mc murlan Fatihde ltfaiye garajı ar kastndaki Amonun esıar tekkesi ittihaz ettiği kulübeyi basmışlar ve Ortaköylü Hüsameddinle Çolak Şevkiyi esrar içerken nargile, tabak, esrarla cürmü meşhud halinde ya kalaınışlacdnr» Cumhuriyet Bayram ve Yılbaşı hediyesi olarak hazırlanan zarif ve kıymetli kitabların ilânını 9 uncu sahifed* okuyonuz Cumhuriyet Nüshast 5 Kuntftur J Türkiyo Çocuklarına Tıb Talebe Cemiyeti tarafmdan dün Maksim talonlarında bir çay rerilmiştir. Yukarıki resim çayda bulunanlardan bir kısmını göstermektedir., I 1400 Kr. S70ÖlCr. Altı aylık 750 1450 ; Üç ayhk 4C Bir ayhk jroktar Senelik şeraitil ^