Katalog

•lKânımtıevel TELGRAF HABEPLERİ Almanya bozgunculuk ediyor Gene aç çocuklar aria gazetelerinden birin de, bundan birkaç gün evvel, Fransız âyanından ve vereme karşı koyma ulusal kurumu başkaıu M. Andre Honnorat nın beyanatı çıktı. Vereme kaışı koyma kurumu, on yıldanberidır, pek faydah su rette çalışan çok ciddî bir kurum dur. Kendisine çizdiği yolda yürüyebilmek için muhtaç olduğu parayı, bütün hayır cemiyetlen tjibi, o da halktan, iane suretile toplar. Bu maksatla, hükumetten izin a larak, bir pul bastırtmısti' Bu pulun sürümü hakkında, kurum başkanı gazetelere çu malumatı ve riyor: « 1925 ^nlında yalmz bir vi lâyet içerisinrir yaptığımız sürüm denemesi bize 285,000 frank ge tirdi. Ertesi yıl pullanmızı on vilâyete birden dağıttık. O gündenberidir pul sat;şımız, vılda İ9, 20 milyon frank getirir. Bu pul bizim için salt bir «elir kaynağı değildir. Bunun bir d manevî terbiye ediciliği vardır. Pulumuzu gören herkes, görülecek bir sosyal (içtimaî) vazifesi olduğunu hatıriı^o. Pullarımız, adeta vicdanlaıa bir ihtar oluyor.» M. Honnoıatnın bu heyanatını okuduktan <onra, üzerinde uzunboylu düşünüp dururken Kadı köylü okuyuculanmdan Bay «Yusuf Kâmil» den bir de ınektup aldım. Saygı değer yurttaşım geçen lerde, ilkmekieplerde aç okuyan küçücük yavulardan ötiirü yaz mıç olduğum yazı doUyısiIe bir takım yakijjıkh düşünceler ileri sürüyor ve diyor ki: «Karın doyurulan mükellef ve ortahalli lokantalara, hatta biı iki saatlik bir eğ lence için bolca paralar harcadı ğımız revk ve sefahat yerlerıne, meselâ üstünde: (Aç yavruları mızı da düçünün) ibaresi yazılı birer yardım kutusu asılsa olmaz mı?.» Elbette olur. Bu olabileceği gibî, Hilâliahmer cemiyetimizin de Fransada veremliler için yapıldığı gibi sırf bu işe mahsus dörder ku rusjuk pullar bastırması da mümkündür. Bu pullar, Bay Yusuf Kâmilin dediği gibi, yüksek lokantalara dağılır. Lokantacı, hesap pusulası dolgun olanlara, nazikâne, muvafakatierini diliyerek, bu pullardan birer tane verebilir. Kendi boğazma bir, iki lira harcıyan herhançi bir yurttaş, yoksul bir yavrunun bir öğünlük karnını doyuracak olan bu dört kuruşçağızı herhalde çok görüp te esirgemiyecektir. Sonra, Hilâliahmerimize hita ben şunu da hatırlatayım ki, her işin başı propagandadır. Yardım, beklemekle pelmez. Peşine düf melidir. Her sinema perdesinin açılışında, açacına meklebe giden yedi «in çocuğun topu dörder kuruşluk bir yardım beklediklerini halk okuya okuya hatırlamahdır. Tramvaylara, vapurlara, lokanta lara, «dört kuruşla bir aç yavru nun karnı doyar» tarzırda levha lar asılmahdır. Nihayet, helkm yüzde ellisi ol sun evlât sahibidir; babadır, anadır, atadır, yahut ki ninedir. Ve bu itibarla da bilir ki dünyada en büyük hazzı doğuran şey çocuk yüzü güldürmek, çocuk gözyaşı dindirmektir. Dört kuruşl» böyle bi' haz te min etmek, vallahı bedavadır! Yemin ederim size!. Ereüment Ekrem TALU Cenubî Amerikada harb Paraguay ordusu, cepheyi yararak Bolivya ordusunun kısmı küllisini kuşatmağa ugraşıyor Santiyago dö Şili 30 (A.A.) Reis Salmankanın nerede bulun duğu hâlâ bilinmiyor. Bazı riva yetlere bakıhrsa harp cephesini dolaşmaktadır Halbuki çok mü him meseleler onun hükumet merkezinde buianmasım icap ettir • mektedir. Sansürden kaçan bir takım haberleıe bakılırsc» cephede bir inhizam oîmuş gerek Lapazda gerek, diğer bırçok şehirlrde karışıklıklar çıkmiştır. Bolivya nnır larının kapandığı ve harp aleyhinde nümayişler yaprldığ; söylen mektedir. Diğer taraftan Paraguay ordusu Bolivya cephe«inde açt'kları kediği genişletersk Bolivya ordusunun ktsmı küllisini kuşatmak için uğ rasmaktadır. Assompsyon 30 (A A.) Paraguay hükumeti BoÜvyalıların bütün cephed. çekildik'erini res men bildirmektedir. Türk mallarına azamî zorluk gösterilmektedir Eğer Almanya, antlaşmadaki sözünü tutmazsa Alman mallarına ayni muameleyi yapmalıyız! Hepimizce bilinen birşeydir ki Türkiye ile Almanya arasında geçen senedenberi bir klering anlas ması vaı dır. Bu anlasmanın çerçevesi içind'e Alman malları Türkiyeye girmek hususunda her türlü kolaylıkiari bulurken, birçok Tikk mallan Almanyada ithalâtı gözet • mek için bu senenin 24 eylulünd'enberi kurulan ve giren mallara fiat biçmek salâhiyetini bile almıs bu lunan ithalâtı gözetme makamlan tarafmdan hem girme, hem de değer biçme hususunda çesit çesit zorluklara ugramaktadırlar. Son zamanlarda bu zorluklar o kadar ileri götürülmüftür ki, bu hal karsısında Almanyanuı hükümlerini ye>. ine getirmeğe mecbur olduğu anlasmaya artık ha varmış, ha yok muş gibi bakmakta ve ona göre hareket etmekte olduğu defalarla raeydana çtkmı« bir hakikattir. Almanyanuı devletler arası hu • kukî bakımından makbul bir sebeple izahı kabil olmıyan bu, açık ant bozarlığmı ne suretle tefsir edeceğini bilmiyoruz. İyi bildiğimiz tek birsey varsa o da, iki memleket arasında kar?ılıklı menfaatleri te lif eden bir anlasma hükümlerinin yalnız bir taraftan değil, yani yalnız Türkiyece sadakatle tatbik edilip diğer tarafça yani Almanyaca ihlâl edilip durmasına müsaade edilmemesinin elzem bulunduğu keyfiyetidir. Her gün birçok sikâyetler duyu yoruz. Almanyadaki alıcılar almağa hazir oldukları halde, hatta bazı sevkiyatımızm bedelleri ocadaki alıcılar tarafmdan Alman devlet bankasma yatırılmıs olmasına rağmen mallarrmız jthalâtı gözetme ma kamları tarafmdan döviz izni verilmediği ve yahut fiatleri bu ma • kamlarca yüksek görüldüğü behanesile Almanyaya girememekte, Alman gümriiklerinje sürüklenrp durmaktadır. Bu zorluklar yüzünden pamuk, yün, tiftik, zahire ve barsak gibi birçok Türk ihnaç maddelerini dahilî piyasamizda son zamanlarda epey müteessir olduğu gibî haricî bakımdan da Türk miutahsil ve tüccarlarını zararlara sokacak vaziyetlere meydan verilmeğe baslanmiftır. Bu gayritabiî halîn ekonomik hâdiselerin çabuk yapılma ve sirayet istidatlanndan dolayı baska memleketlere sattığtmız ayni cins mallar da bir değer eksîkliği fek • lmde daha fena neticeler çıkar • ması da beklenemez. Böyle bir hal çikmasa bile Al • man malları Türkiyeye gireken bunca kolaylıklara mazhar olduğu halde Almanyaya yaptığımız ihra İHEM NALINA MIHINA Barut kokuyor rtalıgı fena bir hava sa nyor; 1914 ağustosun dan evvelki zamanlara benziyen barut ve kan kokmağa başhyan sinirlı bir hava. Japonya, kendi denız ordusu nu, Ingiliz ve Amerika donanmalarına göre, zayıf bırakan Vaşihgton antlaşmasım bozmak istiyor. Amerika, japonya, böyle birşey yaparsa antlaşmanın koyduğu 5 3 nisbetinî muhafazs edecck surette gemi 'aptıracağını söylü yor. Fransa, Sarda halkm reyi sorulurken Alnıanlar işi kanştınr larsa buraya asker göndereceği tehdidini savuruyor. Almanya, Fransızlar Sara asker göndermeğe kalkışırlaraa koliarı nı bağlayıp durmıyacağım söylü yor. Kral Aleksandrın ölümü vüzünden Yugcslavyanm Macaris tan ve Itah/a ile arası •sçıktır. Fransa ile Ualy...nın biribirine karşı vaziyetleri zaten iyi değilken bu işten dolayı aralanndakı açık lık artmıştır. Sovyet Ru&ya ile Almanya da biribirlerine hiç te tatlı bakmıyor lar. O kadar k'. Fransız meb'usan meclisinde Fransanın Almanyaja karşı Kızılordunun yardımını el de ettiği büe söylendi. Uzakşarktd Japonya ile Sov yet Rusya arösında gitti<çe küçülmekle beraber gene çıbarbaşı vardır. Bulgaristanın da bütün komşularına diş biledıği gizli birşey de • ğildir. Fakat bütün bu gerginlik ler ve yeni bir harbe doğru gidil diğini gösteren işaretler arasında en mühimmi îngiltereden gelen seslerdir. Geçenlerde, 1914 te olduğu gibi, bir «kuvvei seferiye>> hazııla mağa karar verdiği söytenen In giltere, şimdi de hava kuvvetlerini artırıyor ve Avam kamarasında heyecanlı müzakereler oluyor. Mühim bir noktayı gözönüne koymak lâzımdır: Evveîki sene, sjlâhlan bırakma işinde önayak olan İngiltere bu sene hanl harıl silâhlanıyor. <.r.,,. Silâhlar çojaldıkça sinirler ge rilir, sinirler gerildikçe sUâhlar çoğaltılır ve sonunda kızılca kıyamet kopar. Silâhlanma yarışmda karsısın daki biraz geçmiş olanlarm kendilerine yetişilnıemesi için «Geurre preventive» denilen isim hayli gülünçtür tahaffuzî öztürkçesi akoruyucu harp)) açmak isteme leri, sulh için en büyük tehlikedir. Sulh perisinı dörtyandan saran tehlikeler, bakalım, atlatılabilecek mi? «r.nMHimHIKIIKnniniiniHtll!!IIIIHinillWltilınııı<ıi" Türkîye Ingiltere ticaret muahedesi Fransanın deniz bütçesi . Hükumetimizin mukabil Fevkalâde ihtiyaç için teklifleri tetkik ediliyor 800 milyon frank verildi Londra 30 (A.A.) M. Runci • man, Avam Kamarasında Türkiye ile bir ticar ,t muahedesi aktedilip edilmiyeceği hakkında kendisine soculan suaie cevap vererek detnujtir ki: « Türkiye hükumetinin bazı mukabil teklifleri tetkik edilmek • tedir. Bu tetkikler derin ve tefer • ruath bir tetkiki Utilzam etmektedir ve Ankaradaki büyük elçiye talimat verilecektir. Müzakerelerin mümkün olduğu kadar az zamanda mes'ut bk neticeye varması için bütün gayretler sarfedilecektir.» Paris 30 (A.A.) Hükumet tarafından harbiye bakanlığmın fevkalâde ihrıyaçları için istenen 800 milyötı masrafın su suretle taksim edildiği tebliğ edilmistir: Topçu ve 8İlâh imalâtı: 61 5 buçuk milyon, levazım: 35 milyon, sıhhiye hizmelı: 45 milvon, Ba rut: 80 milyon, »imendifer ihtiyacı: 6 buçuk milyon. Pari« 30 (A.A.) Meciis dün mesai bütçesinin ve işsizliğ* kar şı almacak tedbirlerin müzakere • sine devam etmiştir. Komünist meb'uslardan Mon jauvis işsizlik tahsisatının başka işçi sınıflanna da teşmilinı iste miştir. Şimal meb'uslardan Inghels, mensucat sanayünin buhrandan müteessir olduğu mıntakalarda işsizliğin tesirlerini saymış ve Belçikalı amelen'n çok uzaklardan Fransız amelesıne rekabet için gelmekte olduğunu söylemiştir. Alman Ekonomi Nazırı Her Dr. Şitnit catın birçok kayftler altında değec Te hacim bakımlannd'an azalması gibi bir netice verebilecek olan bu zorlukların devamma daha fazla göz yumamayız. Türkiye ile Almanya arasında ticarî münasebetleri tanzim edem k!ering anlaması baska memleketlerle yapmıs olduğu ayni esaslı arlafmalardan iyi neticeler alamadığı için daima gayrimemnun kalan Almanyanuı genis ölçüde faydalandığı hemen biricik anlasmadır. Bu anlaşmadan önceye ait dıs ticaret ista • tistıkleri klering mekanizması sa yesinde Alman mallarının Türk pazarlarmda ne büyük bir sü> üm bulduğunu apaçık gösteriyjr. Vaziyet böyle iken Almanyanm, kendi ithalâtını mürakabeye sevkeden sebeplec her ne olursa olsun klering anlasmasından elde ettiği büyük faydaları gözönünde tutarak bu anlaşma hükümlerine harfi harfine riayet etmesi, yalnız ahtî bir mecburiyet icabı değil,ayni zamanda öz menfaatleri iktizasıdır da. İki taraf menfaatlermi birleştir • mek hususunda bu kadar müsait vziyet ortada iken, bunun aksini düsünmek kabil değilcfir. Her halde hükumetimizin mese leyi ehemmiyetle ele alarak iç piyasalarımızm istikrarına mâni olan bu yeni Alman tedbirlerinin Türk mallactna dokunmaraasını hemen temin eylemek suretile ulusal ve ekono mtk menfaatlerimizi koruması lâzımdır. Olamadığı takdhde hiçbir zorluğa ve fiat kontrolüne uğ>amaksızın Türkiyeye serbest serbest giren Alman mallarına karşı bilfiil muka • bele tedbirle. iae geçilmesini hükumetimizden istemek ve beklemek lâzımdır. Karagün Bulgarlar muahede aleyhinde nümayişe hazırlanıyorlar Sofya (Hususi) 27 ikincitejein, Noyyi muahedesinin yıldönü müdür. O gün umum Bulgaristanda bir matem günü olarak ilân edilmistir. Noyyi muahed'esınin imzalan ™asmın 15 inci sene*i münatebetile bu sene de feüKiıt Bulgarutand* canlar çaldı. Ayinler yapıldı ve hai'pte ölenlere hürmeten hcrkes olduru yerde bes dakika hareket siz durdu. 27 ikincllcşrin bu sene hafta arasına tesadüf ettiği için pazara tesadüf eden 2 bincikânunda bütün Bulgaristanda Noyyi muahedesinin aleyhine mitinğler yapIa cak ve Milletler Cemiyetine pro*esto telgrafları yağ'iınlacaktır. Da ha dlin üniversite talebesi Noyyi rouahedesine karaı Sofya sokakla rıada nümayijle ^apmak istemisse de polis buna müsaade etmedl ve talebeden 34 ki;iyi ievkif etti. Noyyi muahedesinin yıldönümü münasebetile bütün Bulgar matbuatı muahede aleyhir.de yazılarla doludur. Avusturyada siyasî hâdiseler Haymverler nümayişe iştirak etmiyecekler Viyana 30 (Hususî) Siyasî mehafilden alınan malumata göre Başvekil muavini Prens Ştaren berg Haymverlere yeniden mühim bir emir vermiştir. Bu emirle Haymverlerin her ne suretle olursa olsun Legitimistlerin nümayişlerme iştirak etmele ri menolunmaktadır. Prens Ştarenbergin bu emri verme3İndeki se bep şudur: Bir Haymvcr zabiti Otton Habsburgun doğum günü münase betile bir nutuk irat etmiş ve Ottonun lehinde hararetli sözler söylemiştir. Bu sözler Prensi fena halde sinirlendirmiştir. Bu yeni emir ise Haymverlerle Legitimistler arasında bir hadise çıkmasma se bep olacaktır. Bizzat Haymverler arasında da Legitimistler bulunduğu ve Avusturya katolik hücum kıt'alan teşk'.lâtının reisi de Baş vekil Şuşnik oîduğu nazarı dikkate alınırsa bu yeni vaziyetirt ehemmiyeti meydana çıkar. Prens Ştarenbergin Legitimist lerle arasının açılmasının sebebi de şudur: Habsburgl^rın Avus^ryaya avdeti meselesinde Macaristanda Horti gibi kerdisinin de Avusturyada niyabeti ifa etmesi hususundaki teklifi legitimistleı hoş görmemişler ve kendisine bu husus ta yardım etmemişlerdir Bu vüz den Legitim>!«tlerle Prensin arası açılmıştır. Bu ?oğukluğuTi Avus turyada yeniden bazı dohilî kan şıklıklara yol açması ihtrmali pek kuvvetlidir. Izmir Borsasında îzmir 30 (A.A) Bu ayın 24 ünden 29 uncu günü ak:axnına kadar borsada 9 kurustan 23 kurusa kadar 5,712 çuval üzüm ve 5 buçuk kurustan 17 ku> usa kadar 799 çuval incir ve 4 kurustan 372 çuval hurda satılmıstır. Karadenizde fırtına Adliye ıslahatı iki yüzden fazla hâkim tasfiye ediliyor Ankarada Adliye tasfiye işlerîle meşgul heyet işini bitirmiş, tasfiye ve tekaüt edüeck hâkim1 erin hazirlanan lis'esi Yüksek Tasdika konulmuştur. Çok ketırm davranilmakla beraber listede iki yüze yakm hâkimin ismi olduğu anlasilmaktad'r. Lfste yakmda hâkimlere bildirilecektir. Hâkimler kanununun bir kânunue velde tatbikma başlanacaktir. Bu ka • nuna göre Trmyiz azalariıUn değişti • rilmesi ve tayini Vekâlete verilmistir. Diğer taraftan Ad'iye tntihap En • cümeni Adliye teşkilâtmda mevcut 65 mimhalin dolduruimasi için çalişma sina devam etmektedir. Çabşma bir hafta daha devam edecktir. Saklı nüfuslar Antep 30 (A.A.) Ceçen sene teîrin başmdan bugüne kadar vilâyetimizde 74,436 saklı nüfus, 19,164 saklı evlenme, 34,728 saklı ölüm tesbit edilmistir. Bu suı. etle 260 bin oIan vilâyet nüfusu 300 bin olmuştur. 935 senesi yapılacak umumi nüfus sayimi için şehirde ve köylerde nü merotaj islerine baslanmistir. Vapurlar güç işliyebiliyor, İnebolu ve Zonguldak yolcuları tekrar İstanbula getirildi 8,000 kılometroluk telefon hattı Nevyork 30 (A.A.) 8 bin lcilometro uzunluğunda yeni bir telefon hattı 7/11 tarihinde Sanfrarısisko ile Tokyo arasında hîemeğe fcaşhyacaktır. Üç dakikalık bir görüşıne 30 dolar olacaktır. rtayşbank yeni bir şekil alıyor Berlin 30 (A.A.) Yeni bir banka ststemile Raysbank bütün Alman kredi müesseselerini idare eden bir süperbank haline getirilmektedir. Raysbarik müdürü ve tktisat Nazin Dr. Şaht, bu iş için kendi idaresmde toplanan tahkikat komitesinin raporunu M. HHlere vermiştir. Bu raporda bütün Alman kredi müesseseleri ii'ze • rinde şiddetli bir d"vlet kontrolu te • sis edilmesi teklif edilraektedir. Yap • tıkları îs bir mOyon nıarkı geçen mü • esseselerin senelik biiânçolarile bilân • çolarin aylık hulâsaları muntazam bir [•urette Raysbanka verilecekti»* ki, bu 'suretle Raysbank hakikî bir kontrol Süperbankı haline gelınektedir. Havanada gene bombalar patladı Orfî idare ilân edildi, tevkifat yapıldı Lahavana 30 (A.A.) Kamagez, Sagua ve Sienfuegosta birçok bombalar patlamasi ve birçok tevki • fatla neticelenen tezahürler vukuu üzerine hükumet örfi idare ilân etmiftir. Lahavana 30 (A.A.) Karisükıklar üzerine mühim siyasal değ:sik> likler beklenmektedir. Polis ticaret memurları birliğinde araştirma yapmis ve turistlere Kübada hayatlannın tehlikede ol • duğunu bildiren komünist propa • gandası elde etmiştir. kinueler tevkif edilmistir. Atina Sefirimizin ziyaretlsri Atina 30 (Hususî) Tüıkiye sefiri Ruşen Escef Bey dün Harîciye Nazırı M. Maksimosu ziyaret ederek uzun müddet görü^müstür. Fransız Bankasının bilânçosu Paıri» 30 (AA.) Fransa bankasının bilânçosu: Altın mevcudü: 81 milyar 976 milyon, oriiada dolasan kâğit para: 79 milyar 956 buçuk milyon karsılık nisbeti: Yüzde 80/74 yerine yüzde 80/44. Utanbuldan sis eksik olmıyor: Dün sabah köprünün ve limanın göranüsü Yoluna güçlükle devam eden Ege Karadeniz limanlanndan sehrı mize gelen habeclere göre orada şid vapuru da, Zonguldak yolcularini E reğli lunanina çikarmiştir. Fırtına do • <îetli fırtınalar devam etmektedir. layisile limanlardan eşya sevkiyatı da Fırtına yüzünden, Karadenizden ünkânsiz bir hale girmis ve bir çok dün saat 14 te gelmesi beklenen mallartn limanlarda beklemesi mec • tzmir vapurunun ancak bu sabah buriyeti hasil olmuştur. gelebileceği haber almmıstır. Fır Bir teşekkür tınamn kısmen Akdenizde de de • Dün bu hususta, în^bolu elma ve vam ettiği söylenmektedir. sair meyva tüccarlarindan, Cebeciza Dün saat 17 de lbnanımıza tz mirden gelmesi beklenen Ankara va de Ziya, ömer A^azade Fahrettin, Cer puru 5 buçuk saat teahhurla gele • becizade Abdullah, tbrahimzade M hmet Kadir, tmamzade Ahmet, Abraet bilmistir. Fırtına sebebfle Tarı vapuru, Karade Arif imzalarile aldığimiz bir te'grafta: tnebohı limanmda, fırtına dolayi • niz limanlarindan Ayancik, tnetolu, sile on gündür sevkediiemiyen 4500 Zonguldağa çikmalari >cap eden 95 yolcuyu İstanbula getirmeğe mecbur olmuş sandık elmalarinı kua bir müddette tzmir vapuruna yükletip çürümekten tur. Çünkü firtinanin şiddetinden bu kurtardığı için, vapur îiivarisile mü • limanlara yolcu çikarmak imkânini bu» rettebatına teşekkür edilroektedir. lamamistir. Amasyalıların toplantısı Amasyalılar dün Halkevinde husu • sî mahiyette birleşerek Amasyada yeni seçilen Blediye Kurultaymı tebrik ve memleket menafüne ait bazı di leklerde bulunarak muvaffakiyetleri ni özlemislerdh. Bundan sonra memlekete çok vrrimli hasbihallerde bulunmuşlar ve bu dertleşmeleri daha iyi basarabilmek için 7/12/34cuma günü saat 10 dan 12 ye kadar tekrar birîeşnrk ü/ere da ğılmişlardir. İtaya Kralı Somaliden döndü Brendizi 30 (A.A.) îtalya Kralı Somaliden Brendiziye gelmist't . Kral'o bind'iği vapura ikinci deniz filosu ile bir deniz tayyaresi filo»u refakat etmekte idi.