Katalog

Hayat Ansiklopedisi 47 *ncı cüzii çıktı , y «.„ !• 110. d 4 l Z umhuriyet ÎSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektup adresi: CTimhuriyet, îstanbul Posta tutusu: frtanbul, No. S4€ Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrlr müdürü: 23238, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 30473 far&amha Vaı9amu«« i 1OOJ Hayat Ansiklopedisi 1834 Biyiik bir kfitiphaneyi Ur arada t v h l u goKrw M faydalı oserdir. Her evde Ur lane bnlnflmak lâzımdır. Universiteyi nasıl Takviye edebiliriz? ğer medreseler asrrlann tekâmülünü takip etmis oltalardı 'bugua Türkiyede Avrupaatn mumasfl müesseselerile oıma öpüsen yüksek üim ocaklan yanardı Garptey gfjksek flim müesseselerinden birç o U t m n menseleri vaktüe birimki • lerine benziyen medreselerdi. Ancak bizde aîm çok geçmeden dinî bahis lere hasredilmis ve onda da mahdut ve adeta sabit fünrlere irca krlmmış olduJhmdan Türkiyede içtihat kapm gibi marifet kapısı da kapanarak roemle ketnniz ilim noktasmdan orta çag hujrafelerine esir kalmıstır. Bu snretle ilim ntaksadınctaıi ayruan medreseler te • reddi ede ede Hmîn cıgınndan dahi çıkmışlar.ve ondan alabüdigme uzakUftmslardır. O kadar ki nice zaman •onra Türkîvede ümî tesis edebil mek Içm medreselerle mücadele etmeğe mecburîyet ehrermis ve nihayet aneak medreselerm ügasile hakntf maarif vahdetmî yenidea te«s etmek mömkün blabflmistir. , .' Bu muk«4den»eyî summ içm yariyornz H memleketîmîz ilim bahsinde dogra yoMan aynlmıs ohnanm ee*a tini agır cekmistir, b^flci hâlâ da cek mekte btJnmivor. Memleketîn hayal meyal seıdîîff Sme gSsterdigî itibar b&tun medreselere zamanlarma gore temin olunırra* evkaf varidatmdan îstîdlâT onmabüir. E*er do*ra volda yöraw5lm8s olsa îdî ba evkaf hakfaten Hme îstmat noktası oimakta devam >4erefc nugBn bîr deŞü, mnteaddit ünîversitelere mevdan vermîs bulomv 'du. Medreselerin fliml« alâkalan o ka3»r mnnkaH olmartn kî onlan îlga ettiğhniz zaman memlekette îlmî tenmıyeyt) tahsîs edilmis olan evkafm bir denbire aîdivet cibetinî tayin edebîl mekte kendimîz bile hâlâ yenîlemiven xorlnklar cekmefcten kortulamadık. Shndi îimî bîz yenîden kuruyomu, enun îstinat nofctalarmı da yeniden yeBÎy« teVr»« »âcade gerireceftâ. tlmin «ficak bö^ük fedakarbklarHy yürfi» « İÖT. yük<eTtilebn«ce$Tni gSrmega v« takdjr etmese baslad'k zannediyoroE. Hakflcî Unîversitevi kurdu^umuz za man karşunua çıkan hakikatlerden biri ba olda. * • Garezkârane sayialar tekzip olunuyor! metçe müzakere edilmekte olan ik fasadî program mihıasebetile fstanbulda baa malî mebafîlde deveran ettiği söylenen sayialar asılsızlık lan ilk nazarda anlayılacak çirkin uydurmalar olduğu halde va zîyeti sarahatle ifade etmek için sa lâhiyettar menabiden tahkikatta bolundum. Bu sayialardan hükumetin tedavülü geni»letmek ve sanayi progranu tatbikatmda kullanmak âzere mevcut evrakı naktiyeyi ikiye böle rek bütiin halktan mecburi bir istikrax yapaoagı ve ecnebi bankalar da dahü olduga halde bütun bankalardan aynca istikraz feklinde para alacağı hakkmdaki rivayetler tamamen asıl MZ tasniattan ibaretthr. Hükumetin mecburi istikraz gibi rnülî para için tehlikeli ve hiçbir es babı mucibeye müstenit olmıyan bir hatt» hareketi terviç etmiyeceğinin en kuvvetli delili, iktısat ve tasarruf haftası mönasebetile Basvekil Pasamn söyledigi nutuktur. Hükumetin millî Bakır altııuhr, fakat... Bakırı demiryolu altın yapar Adliyedeki kasaların açılması devam ediyor 36 bin küsur liranın bir kasadan sapasağlam çıkmasında iki kavunun hizmeti... Evrakı naktiyenin ikiye bölünmesi suretile^ Demiryolunu da, vatanmecburi bir dahilî istikraz yapılacağı daşlar, siz vücude şayiaları tamamen uydurmadır getireceksiniz Ankara 2 (Telefonla) Hükupara hususundaki büyük hassasiyeti millî parayı mfistakar tutmak için tevessül ettiği birçok esaslı tedbirler, çirkin ve garazkârane tasniahn umumî hayatta hergün tecellı eden filî tekzipleridir. Bundan ba^ka bugün sun'î olarak tedavü'ü genis'etmek îhtiyacı da yoktur. Merkez Bankasmm alhn stoku % 1 0 0 karstlıklı olarak daha 1520 milyonluk banknot çıkanl masına miisait oldugu, bundan baska Reeskont ve bazt devlet tahvilleri mukabilinde Merkez Bankası kanu • nuna tevfîkan tedavüle para ihracı mümkun bulundugu halde buna te • vessül edilmemistir. Tedavül ihliya cı ancak yeni sanayîin teessüsünden ve ziraî mustahsalâtın kıymetlendi rilmeamden sonra genisliyebilirken halen tedavülde bulunan para ile uormal seküde tedavüle çıkanlmatı imkânı her laman mevcut olan paranın ba ihtiyaa uzun bir zaman için belâ ğan mabelâğ karfilıyacağı muhakkak I tur. (Mabadi 3 üncü tahifede) Romanyada vaziyet gittikçe karışıyor M. Titulesko istifa etti, yeni Başvekilin de çcküeceği söyleniyor, tevkifat devam ediyor Londra 2 (A.A.) «Deyli Meyl» gazetesi, Bökresten oğreniyor: M. Tituleskonun kra] Karole bir Kelgraf çekerek Romanyaya dönmeği reddettiğini ve hariciye nezaretinden istifa eylediğini bildirdigi haber verili. yor. M. Tituleskonun bu karanna sebep olarak M. Dulutun hayannın muhafa zası için kâfi derece tedbir ahnmadığım bildirdigi söyleniyor. Bu haberin kabine azalan arasmda derin bir heyecan uyandvdığı anlasıhyor. Ayni zamanda haber verildigine gore, Kral Karol, Enfluenzadan mozta • rip olduğundan M. Duka için yapüa • cak millî cenaze merashnine istirak edemiyecektir. Diger taraftan, basvekil M. Ange . lesko, Kraldan bu vazifeyi üstünden abnasmı istediği rivayet olunuyor. Basvekilin ismi, demir muhafızlarm «mahkumlar listesinde» bulunmamakla be raber hükumetin basında kaknak istememektedir. M. Bratiano, sıhhî esbaptan dolayı basvekâleti hiç te uhtesine almak niyetinde ohnadıgnu bazı dostlanna söylemiştir. Evet, bakır altın kıymetmdedir, fakat bakırı altın yapacak vasıta demiryoludur. Demiryolunu ise vatandasların himmeti yapacaktır. Ergani bakır yolu inşa edilme dikçe, Erganideki bakırların altın olmasma, memlekete »ervet ve refah getirmesine imkân yoktur. Fakat bu demiryolu yalnız Ergani bakır • lannı altına tahvîl edecek değildir. Ayni zamanda o yolu yapmak için açılan istikraza istirak eden ve tahvilât satın alanlar da mühim fay dalar tetnin edecektir. Yüzde beş faiz gibi haylî yüksek bir faiz ve tayyare piyongosunu andıran ikra miyeJer, Ergani demiryolu istikrazı tahvillerini, halk içm çok istifadeli bir «ekl» «okmuştur. Bu istikraza istirak eaenier hem memlekete, hem kendilerine hizmet etmiş olacak • lardır. Reisicumhur Hz. ve yeni yıl Ahkari İ {A.A.) Riyaaeticum' hur Umumî Kâtipliğinden: Retti • cuttıhur Hatretleri yeni ytlr katlu • lamak vetiletile, meb'tu ve vali beyetendiler, Belediye ve C. H. Fırkan reialeri, profeaörler ve halk tarafından gonderilmiş olup haklanndaki derin aevgi ve aaygtyt goateren tel yaztlartndan çok mütehassit olduklarıntn, yeni yılın da büyük milletimizin yükaeliş ve ilerileyiş yo • landaki aavaşlannda muvaffakiyetler dola geçmerini dilediklerinin bildirilmeaine Anadolu ajantım tavait bayurmttflardiT. İ Yangtn yerinde dün bir kaaa açthrken, 2 Kaaantn Içindeki gösI«r ve evrak, 3 Alttn ve kâğtt paralartn tetkiki, 4 Memurlar 5nündm Itaam tnuhteoiyatt , çiırnlg «tafinfthen^^fi ~ jgjndeftî rrr%ktn kül Ifaildtği geruUn kâi« ** ^ s~.*~ *1 Yanan Adliye binasmdaki icra. buçukta yangın yerine giderek dairelerin« ait kasaların açılma lere içinde otux alb bm küsur Kra bosı ameüyesine dün de devam edümishnan ikmci ksaqn da açbrmışlanhr.' tir. Müddeiutnumî Kenan, Belediye Paralar bozoMttttif bir balde meydaf makine ve sanayi şubesi müdürü Şefik na çıkmıştır. Yalntz; desteleriıl Sst ftısBeylerle diğer bazı zevattaa mürekkep mma tesadüf eden kâgıt paralardan bir bulunan heyet dün sabah saat dokuz Mabadi 2 inci tahîfede Dsrülfunundan ken bize bu intikal devresinm fevkalâde bîr mssrafa mal olaeaŞım tahmîn cbnîstîic. Fiiivat tabnunimizt geçti. tlk tneı4i»lede tahmm baricî bir bucuk m3!îra<!an fazla maaraf zarareti kar^ kaimaktan m&tebayyh* oinrastnk. Halbuki o kadar da değilmi*. GitHgimiz yolda îieriledOııce fevkalâde sarifin üd milyonu bile geçmek dmda oMagnnu da gördülc Mühim kuan bîr defaya mabsns olan bu fevkalâde mssraflardan belki bazılanm tasarrof etmek kabfl olurdu. Fakat ne miktar tasamrf edenek edelim îlmin paranz tesis ve idamesme imkân ol • mıyacağım olsun bu vesîle 3e öğren * mls bulnmıyorur. O kadar ki herbangî bîr Ünîversîteyî devlet butceskıden aldığı aîdahn kadrosfle bakikî bir ilim ocağı haünde yurütmenm zor olduğunu ve zor olacağmı da kezalik bu meyanda anlamaga başlıyor gibiyiz. FflbakSca Üniversftelere tesmî devlet bütçesî baricmde butün memleketnı mnhtelif soretlerde aynca cîddî bim • metlerj taaliuk etmek lâzpn geliyor. Vaktfle medreselere tabsis oltranp maballne masrnf olmaımş olmaktan dnlayı heder olan evkaf yerine şkndi Universitemiri dayayıp totacak yeni ev • kaf vucode geJme*Tn! zarurî buhryoruz. Harp sonn bayatrarâ fevkalâdelikJeri içinde tabsilm her derecesi eski sme kıyas olunamivacak bir pahalılık, bir ço§a mal olmak vaziyeti mevdan alnos bultmdu. Ezcomle yoksek tahsile geles* talebeden nebarî oianlannm birçoğn ayni zamanda hayatlanm kazanmak mecbnrîvetmde de bulunuvorlar. Maişet derdi il« bîr arada yiiru tulecek tahsilin kor topal olmamasi Sçin pek fevkalâde fıtratlere ibHvac vardtr. Herkesten ba fevkslâdeliği beklemege haklamîz vokrur. Ne ba • cet, bîz talebenîn degîl. bocantn bile bayatmi yalnır tedrise hasrederek bunun barîcîndeki messralelerini kısalt rnasmî Ifizomlu görmiîstük. Dusunön ki talebe îc?n<îe taJ^nîp? Hmî tabarri lere dogra üeriTetecek fevkalâde isti ^atlar bulunabil'r. Bu ba] vüksek kabilivet'i bazı bocalar icsîn evlevîyetle varittir. Bu flmî taharri ve tetkilderin yapılmasırn resmî butc^nm dar çerçevesi lcolaylashramaz. Üniversitenin bfitçe barieinde kendisîne mahsns ayn bir kasasi bohmmadıkca îlhn icra flim yoIımda yfirSmenin butün şartlan yerine get'»flmts olamıvacaktır. olarak Belçikada harpten son> mıs, ayni zamanda umumî siyasi va • ziyeti pek ziyade iğlâk etmistir. Bükreş 2 (A.A.) Anadolu Ajansmın husus! muhabiri bildiriyor: Dün gecedenberi M. Titulesko • nun kabineden çekildiğine dair çok kuvvetli bir sayia deveran etmek tedir. Malum olduğu üzere M. Titulesko elyevm Sen Moriste bulunuyor. Mumaileyh evveke millî köylü fırkasının kabinesinde Hariciye Na zırı olduğu halde Valda hükume tinin sukutuna rağrnen çekilmemiş ve hiçbir fırkaya mensup olmadi ğından, haricî siyaset islerindeki yüksek mevki ve ihtisasından dolayı M. Duka tarafından teşkil edilen nasyonal liberallerden mürekkep kabinede de yeni Hariciye Nazırı olarak muhafaza edilmisti. M. Dukanm katli ile M. Angelesko kabine riyasetine geçince Avrupada bulunan M. Titulekoya tel graf çekerek Hariciye Nezaretini teklif etmişse de bugüne kadar kendisinden müsbet bir cevap alınamamıstır. Binaenaleyh, M. Titulesko nun istifası değil, yeni kabinede vazife almaktan istinkâfı mevzuu bahsolabilir. Burada M. Tituleskonun, demir muhafızlarm kara listesinde dahil Mabadi S inei sahifede den tetnin olunamaz. Zaten Universi temiz henüz biriciktir. Birdenbire o kadar paraya da ihtiyacunız yoktur. Fakat şuradan buradan UniversHeye yavas yavaş bir üd mflyon liralık ye kun yapacak tebemi mahsulü bir sermaye temin etmeliyiz, ve bir kere girdiğimiz cok ciddî yolu böyleükle alabildiğine takviye etmix bulunmaltyız. YUNUS NADt M. Tithlesko ' ' Bir zavallı sporcu genç te Zeynepkâmil hastanesinameliyat Çatalca Maarif memuru de Şislidieki Etfal iü^vmu takdir edilemediği için öldü götü bileti başkalanna satmış hastanesine bir çorülen hasta Tayyare pi yangosunun 500 bin liralık bü • yük ikramiyesi ni kazanan 14045 numaralı biîetin onda bir parça • sına sahip bulu nan Çatalca maarif memuru Abidin Bey tel • grafla sehrîmîze çağnlmıştı. Fakat dvn bi Uğurlu biletin yirmi letin bugünkü sa sahıbinden biri Belhibinin Abidin Prat köy muaHtmi Bey olmadıgı meydana çıkmıştır. Abidin Bey, «'* rimizden aldığı yılbaşı Tayyare piyangosuna ait 20 biletîn bhr kısmını Çatalcada satmıstrr. 'Mabadi 3 Bncü wahifedes Büyük yeni sahipler çıktı Ölen çpcuğu hastaneye ikramiyeye almıyan doktur bulundu Anadolu Ajansının haberleri . Havas ajansının verdiği malumat Bükres 2 (A.A.) Ajans Havasın muhabiri bildiriyor: Salâhiyettar mahaffl, Hariciye Nazın M. Tituleskonun istifasmı ne teyit, ne de tekzip etmemekte musırdır. Maamafih iyi haber alan mehafDin noktai nazarma göre Hariciye Nazm, istifasım Krala göndermiştir. Bu karar M. Dukanm vefatile yeni bir riyasî vaziyet hâdis olmasmdan ileri gelmistir. Eski kabinenin bükmü kalmadığından, yeni bir heyet teşküi icap etmistir. Arkadaslarma karşı hiçbir fikri muhale fet beslememekle beraber, M. Titu • lesko, yeni vaziyeti mceden inceye tetkik etmek ve hangi şartlar altında, bundan böyle, hükumete istirak edebile ceğini anlamak mecburiyetindedir. Bu aksam, daha aydmlanmıs bir vazîyet karştsmda bulunubnası çok muhtemeldir. M. Tituleskonun istifa haberi, siya sî mehafilde derin bir hayret uvandır • ra üniversiteleri takviye etmek üzere mnhtelif teşebbüsler mahsulü olarak meydana getirilen evkaf yekummun bizim paramızla 20 mflyon liraya vâsıl olmuş olduğunu zikredebiliriz [ 1 ] . O kadar para bizim icîn simdilik bir [1] Belçikadakl bu yüks* tahsU cvkafı hakkında gazetemizln bn nüshasına kâfl malumat koyuyoruz Bu malumatı uçuncu sahıfemizde bulacaksınız. IIIHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllllllllllimilllmillMlllllllilllllllillllllinilllllllllllllllllllllUllltlllMlllllllllUIIIIIIMIIIIMIIIintllllllllllllllllllllllltlllt cuğun hastaneye kabnl olunmama sı yüzünden öldt: ğünü bir kariimi zin sikâyeti üzer' yaznustık ne Hangi doktorur veya hangi hasta. ne memurunun çocuğu hastane ye almadıgı tah kik ediliyordu Hâdise aksam' hastanede nöbetci hekhni olaraî. Fahri, asbtan D ' ~tfal ve Zeynepkâmil kattanelerinin birer köşen ğistanh Abdullah Beylerin bulundugu nihayet tesbit edilmiştir. Hastanenin esas kadrosunda is. mi ohnadığı söylenen Abdullah Bey, gaUsküdarda Zeynep Kâmil has*.an«zetemizde bu meseleye ait sikâyet meksinde de bir facia chnustur. tubu çıktığı zaman kendi nöbeli zamaGeçen cuma gecesi saat ikiye dogrnnda böyle hâdise olmadığmı soylemiş ro bir tabanca kursunile kazaen kar ise de bilâkare vak'avı hahrladıeim nınt^n yaralanan tüccar kâtiplerm • hastane bashekhnine büdirmis, ölen den 29 yaslannda sporcu Nuri Bey ' Ankara 2 (Telefonla) Heyeti çocuğu niçin kabul etmedigi sualine otomobille Zeynep Kâmil, hastanesine Vekile bugün tekrar Basvekil ts su cevabı vermiştir: götürülmuştür. met Pata Hz. nin riyasetlerinde top« Getirilen hasta çocuğu mnayene lanarak iktısadî program üzerîndeNöbetçi doktoru Mete Bey yarahyt etthn. Fakat mesele ihtısasnn haricinki müzakerelerine geç vakte kadar muayene etmistir. de oidugu için mütehassıs doktoru keydevam etmistir. Hastanm aüesi tarafından muddei fivetten haberdar ettim. Yapılan tet Heyeti Vekilenin yann (bugün) umumiliğe yapılan sikâyete nazaran, kîkat neticesmde hastalıgm difteri olde toplanması muhtemeldir. Mete Bey, Nuri Beyin karmnda kalan madırı ve hastanede yahnası icap etkursunu çıkarmak ve müstacel tedbir ntedifi »nla*ıldığmdan bu cihet aile sine izah edibniş ve difteri seomr yap almak için ameliyat yapılması teklifnri Ankara 2 (Telefonla) Basvenazan itibara almamıs ve: «Simdi ope» n>"5a lüzum görâlmemistir.» kil İsmet Paşa Hz. ile İktısat Vekili rator burada yok, yartna kadar sab Tahkikat bitmedigi için bu hâ Celâl Bey, iktısadî programın müredin!» demistir. zakeresi ikmal edildikten sonra sediseden kimlerin mes'ul tutula Mete Bev, zabıtaya da, yarantn tehyahate çıkacaklardır. Ba »ebeple caklannuı henüz malun ollikeli olmadığın» dahr rapcr ver seyahate ancak on gün sonra basmadıgı salâhiyettar zevat tarafmdan miştir. .^, . . lanacaktır. İsmet Pasa Hz. ile Celâl beyan edilmektedir. Mes'ul bugün anHalbuki yaralı bütSn gece; «Kar Bey, evvelâ Turhala, oradan da Samsuna kadar gideceklerdir. ^lasılacakhr. Mabadi 4 Sneu sahifed* Bir gencin 6 ömüe netice'ereft bir vak'a daha i Iktısadî program Başvekilimizin seyahati