Katalog

\ Hayat \nsiklopedisi inci cüzü çıkti 48 umhuriyet n | ( 1 . 3495 Hayat Ansiklopedisi İSTANBUL CAÛALOĞLU Telgrat ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta Kutasn: Istanbnl. NO. 240 Telelon: Başmuharrlr: 22366 Tahrlr müdürü: 23236. Idare müdurü: 22365, Matbaa: 30472 28 KânUMISailİ 1934 Büyik bir kılipfeaneyi bir arada evinize geüren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulnnmak lâzımdır. Küçük kredinin Tanzimi umhuriyet, bkkaç gün evvel tkhsat Vekfli Celâl Beyefendinin tefecüiğe karsı açtığı miicadelenuı mühim esaslarmı kaydetmistL Hem eemiyet hayatımız, hem de iktısadî hayatunız noktasından en mühim bir derde temas eden bu mevzu hakkmda tkbsat Vekilimizin gosterdiği enerjik faaliyet üzerinde durmamak kabil degildir. Hükumet, bu çok çetin mücadele mevzuunu idare içm geçen yaz Millet Meelisinden 3d mühim kanun geçir mişti. Bunlardan birisi «ödünç para verme isleri kanunu» öteki de «Halk bankası ve Halk sandıklan teşkili kanunu» dur. Her iki kanunun da hedefi, buyük kredi müesseselerile münasebete girmek imkânmdan mahrum olan küçük san'atkâr, küçük tacir ve küçük müstahsillerin, hatta ecir sınrfı gibi küçük müstehlik kütlelerinm acil ihti • yaçlarmı tatmin edecek krediyi nor • mal ve ucuz şartlar içinde temine mü • teveccihti. Muhitmt biraz yoklıyan herkes btlir ki küçük krediye muhtaç olan bu kütleler, şimdiye kadar en ağtf şartlar içinde bunu bulabiliyorlar ve bu yüzden en ağır tazyikiere maruz kalı • yoriardı. Bu kredi sartlannm agirhğı • nm derecesmi şu da gösteriyor ki, bu kredinin faiz nhbeti ayda % 10 gibi tahammül edilmez bir haddi buhıyordu. Bu kadar ağtr sartlara maruz kalan büyük vatandaş kütlelerine teneffüs ve faaliyet knkâm verebilecek bir saha haznlamak, devlet için hem sosyal bir vazife ve hem de tereddiye giden küçük İstİhsal branşlarmı tahrik içm ikttsadî bir zaruret olmucta. Bir hareket ve faalîyet ad*nu olan tktısat Vekili Celâl Bey, bu vazife ve saruretten mülhem olarak roevıuu bahsettiğnntz iki kanunla salâhiyet aldı ve iBc icraat ol • mak üzere bankalardan baclıvarak bun» fcum faiz nkbetlermi azamî % 1 2 olarak tesbft ettirdi. Diğer taraftan da asıl efrat tararmdan yapılan ikrazatm da bertürlü masraflar da dahil olmak şarbie bo azamt % 12 faiz nisbetine tâbi olmevtnı temin edecek teşebbös kre gİriştL Birmct kanunun mevfuuna giren bu işlerde devl«t, aUkadarlara mecburİyet ve mokellefryet yâkletmek suretile «xeerî» yoldan yürümektedir. Hassas bir takin ve enerji çerçevesi içinde bu yolda elde edileeek neticeler ayni za • manda ekononrik bir silâhla birlikte yürümezse mahdnt ve nastif kalması tabiî olduğtı için. ba kanun, ekonomSc zararetlerden mülhem 3dnci bir ka • nunla yani «Halk bankası ve Halk sandıklan kanunu» ile ikmal edildi. Bu suretie dev'et sermavesinin de istnakile teskfl edileeek kredi müesseseleri, kü çük kredinin tanzbnmi bir âmme hizmeti ve bir âmme menfaati olarak üzenlerine amnş bulunacaklar ve bunlar isledikçe, alınan zecri tedbnrler yavaş yavas otomatik denilecek bir ahenk içinde ortadan kalkacaklardı. tşte buyük vatandaş kütlelerinm en derin ihtiyaçlanna dokunan bir meselede, tktuat Vekflmin bas vurduğu tedbirleır bunlardır. Bu tedbirlerden birmcîsmin ne kadar çetin ve ne kadar muğlak şartlar tçinde devamh bir mücadeleye mevzu olduŞunu tkhsat Ve kfli bizzat anlatıyor. Ve ayni zamanda bu çetmlik kendtsmm bu sahadaki az • mmra de ifadesine bir vesile oluyor. Bu azimkâr kararda kendisme rauza heret, yamn resmî teşekkuller için değü, Vatandaslar için de bir burçtur. tkmci tedbir, tamamen ekonomik , mahryette olan ve hakikî olan asıl tedbirdir. tlerleme», ber memlekette bu tedbirin muvaffak olması için garpte ber devlet bunu buyük bir vazife olarak Szerine ahnts ve bu sahaya bilfül devlet sermayesile müdahale etmistir. Hatta uzak garp memleketlerine gHmeksîzin komsumuz Bulgaristana bakabfliriz: Bulearistanda bundan otuz sene evvel halk bankalannı organize etmeği üzerine alan devlet, bu müesseseler savesmde, mhitat içînde bulwn»n kü cüfe sanayi ve esnaflığı, kuçük istihsalâb dirilterek îierlethfon, ba organi • zasyon, fkttsadî bayah canlandırscak en kudretK bir nâzım haline geh'yor ve halk içm de en büyük itimat ve ekonom<Tt manadaki «tasarrtrf» için emnivetli bir birikme ve plâsman müessesesi oluyordu. Bu Himadm ve mki^afın e hemmivetini aniamak îctn 1903 te te«kil edilen ilk halk bankasindan sonra, ba küçük memlekette, 1930 da bunlann saytsmm 208 e çıktığına bakmak kâfidir. Memlekethnizin en hayatî mevzulannı en Ounalkâr bir vaziyette tevarüs eden Cumhuriyet rejimi, btnbir muazzara davası arasına bu müskül davayı da, yamtz halk menfaati ve memleket hJnşafı cephesinden, ahmş ve buna da yukanda tahlil ettiğimtı şartlar içinde azmfne ve faaUyetine bir mevzu yap • mışbfc •* • Hariciye Vekilimiz yarın Belgrada hareket ediyor Balkan misakı 2 şubatta imzalanacak Bulgar Kralı Boris ve Başvekil M. Muşanof Bulgaristanın Balkan misakını îmzalamıvaca&ını acıkca sövlediler Ankara 27 (Telefonla) Balkan misakını nihai olarak tetkik ve belki de imza etmek üzere Belgrat da 2 fubatta ciâ kadar devletler Hariciye Nastr ları tarafından bir içtima yapılaeagt burada da mevzau bahtol maktadtr. Hariciye VekUimiz Tevfik Rüstü Beyin pazarteri yahut »a /t günü Belgrada hareket etme • n mnhtemel görülmektedir. Tevfik Rüştü Beyin^yeraberinde Kalemi Mahm* Müdürü Refik Âmir Bey bulunacahtvr. kili, buradan Belgrata birlikte hareket edeceklerdir. layyare şehitleri ihtifali Dün aziz şehitler için ihtifal yapıldı Fatihte muhtelif teşkilât namına hararetli nutuklar irat edilerek şehitlerimiz hürmetle anıldı Kral Boris 6azi Hz. ne dostluk hissiyatınt bildird Bükreş 27 (A.A.) Anadora A • jansının Balkan butosî muhabiri bfldiriyor: Bulgar Kralı Hazretleri, dün gece Sinayada Romanya Kralı tarafından şereflerine verilen büyük tuvarede se firuniz Hamdollah Suphi Beye bilhassa ötifat ederek, Reisicumhurumuz Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin sıhhatleri hakkmda ma'nmat istemiç ve ken dilerine dostluk hissiyatlannm bildîrilmesi ricasında bulunmus'ardır. Kral Hazretleri, aynca Başvekil t»raet Pata Hatretlerinin Sofvada kendi aralarmda bırakmıs oldtdclan çok kuvvetli hatıradan muhabbetle bahse • derek bunu unutmıvacaklanm töyle mişler ve B»wekfl Hazret'erine de selâmlannm bildirilmesini ilâve etmiflerdir. Kral Hazretleri, bu beyanatlanna munzam o'arak: (Mabadi beşlnci tahifede) Bir askeri kıfamız ihtifale îştirak ederken Her sene oldugu gibi bu sene de 27 kâmınusani tayyare şehitleri ihtifaline tahsis edilmisti. thtifal dün, Fatih parkında merasimle yapılmıştlT. Tevfik Röştö Bey Belgrada M. Tıtulesko ile beraber gidecek Bükref 27 (A.A.) Anadola Ajan nmn Balkan hususî muhabiri bîldtri • yor: Mevsukan haber aldığnna göre Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyefen • di, ayın ikishvde Belgratta bulunmak ü • zere Köstence ve Bükreş tarikmi ih • tiyar edeceklerdh. Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüftu Bey Müçarünileyh, Bükreşten geçerken Rumen Hariciye Nazın M. Titulesko ile buluşacaklar ve her Hri hariciye Ve Merasime Vali ve Belediye Re isi Muhittin Bey, Kolordu Kuman danı Şükrü Naili Pasa, Belediye reis muavini Hâmit, Halk Fırkası vi liyet idare heyeti reisi Cevdet Ke • rim, Polis müdürü Fehmi Beylerle Kolordu erkân ve zabitanı, Sehir Meclisi azaları, Tayyare Cemiyeti erkâm ve mensubini ile bmlerce halk işttrak etmistir. Kolordu, Belediye, Tayyare Cemiyeti, muhtelif tayvare shket^eri ve bazı müessesat tarafvndan abideve cMerMer kmimustur. Merasim başlarken Merasime istirak edecek kıta&t v^ mektepler aaat on buçukta FatUı parki civarında toplanmıslardi. Sa at on birde atılan bir topla mera sim ba^lamiBttr. Bu sırada lîmand' bulunan bütün getniler de düdüt (Mabadi altmcı aahifede) ' Fransız kabinesi istifa etmiye mecbur kaldı Yeni kabineyi M. Heryo veya M. Daladyenîn teşkil etmeleri muhtemel görülüyor Paris 27 (A.A.) Kabine 16,15 te istifa etmistir. saat Yumurta ihracab İhracat tacirleri dün bir içtima yaptılar Yelkencizade ve mahdumu mü essesesinin Is panya ile memleketimiz ara • sında bir deniz hattı tesisine karar verdiğini yaz mıstık. Müesse se bu hususta ki hazırlıkları na hararetle d*e vam etmektedir. liiiı a. Şehrimizde yumurta ihracatı ile mesgul olan belli bash teşekküllerden 15 büyük müessesenin mümessilleri dün Yelkencizade Lutfi Beyin nezdinde mühim bir içtima aktetmişlerdir. Bu içtimada Türk yumurtaları nm tspanyada revacını temin edecek hususat uzunboylu görüsül müştür. Yumurta ihracatçıları içtimala rında bütün ihracatı Yelkencizade vapurlarile yapmakta mutabık olduklarmı bildirmislerdir. thracat tacirleri bundan başka Türkiye Ispanya ticaret itilâfınm biran evvel aktini temenni etmeyi ve tktısat Vekili Celâl Bey sehrimize geldiği vakit bazı temennilerde bulunmak üzere kendisini ziyaret eylemeyi de kararlaştırmıslardır. Ordu namına mölâzim ederken nutkvmu irat Kabine niçin istifa etti? Paris 27 (A.A.) Son dakikada anlaşılmakta olduyuna göre, hâlen, banker (Sakazan) hakkmda adlî tabJdkah mucip olan ve günlerdenberi sag cenah ve sosyalist gazetelerinin hücumlarma maraz kalan ticari bir müessesentn vaktüe idare beyetinde bulunduJhı için istifası istenilen Adliye Nazın M. Roynaidi, bugün, hareketinde serbest kalmaği istiyecektir. Bu takdirde, onun yerine bir başka nazır getirîlmekten ise M. Sotanm rü fekasile birlikte istifayı tercih etmesi ve kendisi yeni kabineyi teskilden. ağlebi ihtimal imtina evliyeceği cihetle, M. Löbrönün Basvek»lete ya M. Heryo yu, vabat Y M. Haladyeyi davet et mesi muhtemel dir. Pari» 27 (A.A.) Sosyalist gropa mümessilleri M. Sotam nvaret ederek miHHiııııiMiıııııı japonya bütün Çine hâkim olmak istiyor lapon Hariciye Nazurı M. Hirotonun son nutku her tarafta endişe uyandırdı Londrada münteşir «Deyli Herald» gazetesi yazıyor: Japonya Hariciye Nazın son günlerde söylediği üstü örtülü sözlerle mühim taleplerde bulunmustur. Nazır bütün Çin ülkesinin Japonyaya ait bir nüfuz dairesi addolunmasının tasdik edilmesmi devletlerden istemiştir. M.Hiroto Japonyanm «arkî Asyanm her tarafında istikran temin etmek gibi bir vazifeyi haiz bulunduğunu beyan eylemiştir. Mumaileyh Japonyantn Çmde şimdiki Çin hükumetinin nza ve teariki mesaisini temin etmeksizin sum ve intizamı tesis etmeği tasmim eylemis olduğunu anlatmıs ve Japonyanın bu vazifesinde Ingilterenin yardım etmesbri istemiştir. Bu suretle Japonya artık baklayı ağzından çıkarmı* bulunuyor. Bu devletin Asyada Mançuriyi zaptet(Mabadi ikinci sahifede) HmıuınııınnmmınnımnmıııınıınınHnnm MHMm.mın i (Mabadi üçüncâ sahifede) Isüfa eden Başvekil M. Şotan ttııı Rana Beyin beyanatı ııt ıuı ıı ııı tııı ııı ı nn ıiü ı ııt 1 ıımıııutınıııtfitımtMiımıtntıııııuııııııııııımııııiMiıifnııifiıımnııııııııııııımiMrıı 1 M. Hiroto ııııııı.ımııiHmnımnn,,, m Yeni sene bütçesi hazırlandı, Inhisar memurîarı için de bir «koruma sandıgı» tesis edileeek Ankara 27 (A.A.) Gümrük ve tnhisarlar Vekili A1İ Rana Bey tstanbuldan gelmiçtir. Vekil Bey, gaxe teler için muhtelif meseleler hakkmda atid'eki izahatı vermişlerdir: « tnhisarlann 1934 bütçelerini haztrladrm. Şubatm birinde Maliye Vekâletine, Vekâletin diğer kısımlarua ait bütçelerle birlikte takdim edeceğim. Varidat kısmı Maliye Vekâleti nin yapacağı tetkikat neticesinde B. M. Medisine takdim edileeek sekli alacaktır. Masraf kısmına gelince, tuttuğumuz esas 1933 bütçesin^n fazla masraf yapmamaktır. thtiyaçla • rımızı buna göre tahdit ettik. Tü tün fnhisar? kanun lâyihası üzerinde tetkikatımızı tamamladık. Lâyi • hayı bir haftaya kadar B. M. MecCsine takdhn edecegiz. Bu lâyiha da tütün istihsalini ve ihraoını taa> zim edecek esaslar oldugu gibi tütün ekicileri lehine de birçok tek lifler vardır. , ' unüiıınmHinnııntınıı » Senaryo Müsabakamız tirinciliği kazanana 50C| ilira mükâfat verilecel Dün de yazdıgimız üzere, iyi mülî bir filim senaryosu yapmak »cin, tpekfilm müessesesile müstereken bir senaryo müsabakası tertip edi yoruz. Bu müsabakanm seraiti sunlardır: 1 Müsabakaya her istiyen istirak edebilir. 2 Müsabtklar, senaryo mev • zuunun bir hülasasmı bir küçük hflcâye seklinde yazarak gazetemizde neyredilmek üzere idaremize göndereceklerdir. 3 tdarehanemize (Mabadi dörduncu gönderilen tahifede) Hayrullah Ef,mn muhakemesı Şahitlerden biri iddia edilen sözlerin söylendigini, diğerleri bunları duvmadıklaıını söylediler tnhisarlar Vekili Rana Bey Tuz tnhisarına ait mevzuat bir tahifede) (Mabadi âçüncü Vaiz Hayrullah Efendi, danka muhakemesınde reısın bir sualine cevap verirken Ramazanda Beyazıt camisindeki 1 derken bu sırada halkı tahrik edeTazmda Adliye yangımndan bahse 1 (Mabadi altmcı »ahifede)