Katalog

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 48 „ nO. 3 4 9 4 umhuriyet İSTANBUL CAGALOGLU Tclgral ve mefetup adresl: Cumhuriyet. istanbul • Posta Kutusu: îstantml, N& 248 Telefon: Başmuharrir: 22366 Tahrlr mOdurü 23236 tdare müdurO: 22365, Matbaa: 30472 CüinarfBSI 2 7 KâlHMUS&nİ Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütiphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bıılmmak lâzımdır. Yeni dolar Siyasetinin Muhtemel neticeleri on gelen Avrupa gazetelerine ve yüksek malî mehafilin ka • naatlerine bakılırsa, Amerika Reisicumhuru 5 kânunusanide açılan kongreden aldığı yfcni salâhiyetlerle bu ay nihayetinde dolara dahil ve hariçte istikrar verecek gibi görünüyor. Bu istikrar, dolann eskı kıymetinden yüzde 40 »oksanile (takriben 126 ku rus üzermden) yani eski kıymetine nazaran 60 santimden verilecektir. Dolan, bu seviyede tutabilmek için gerek Amerika dahilindeki muamelâtta gerekse hariçte istimal edilmek üzere, Mister Rurveltm emrine 2 milyar dolarlık bir kambiyo tahsisatı veril mistir. Mister Ruzveltin dolann istikranm eloe ebnek için müteaddit tedbirlere müracaat etmesi ihtimali vardır. Bunlann en muhakkak ve kolay olam Amerika dahflinde serbest bir atan pi • yasası ihdasıdır. Böyle bir tedbire muracaat edildiği takdirde dolan», Fran*ız frangına ve altına merbut kalmıs diğer paralara nisbetle, derhal hakikî kıymetinj ihraz etmesme întizar ola nabtlir. Bu takdirde bir «avns» yani 31 kusur gram safi altm Amerikaya 34,45 dolardan satılacak demektir. Bu sahs; tnezkur miktarda dolann mukabilini teskil eden Fransız frangından cüz'i noksan bir kıymet ifade edinciye ka • dar devam edecektir; bittabi altının nakil ücreti ve sair masraflar hesaba kablmak sartile. Bununla beraber yukanda varit gördüğümiiz tedbirin Amerikaya üsüftü • recegi muazzam miktarlardaki akım Mister Ruzveltin kabule mübeyya olup olmadığı da cayısualdir. Çünkü, mesele yalmz bugün noksan olan aJtın mevcudmra dotdurmaktan ibaret olmayıp dolar kıymetinin muhafaza ve idamesi de mevzuubahstir ki; bu işrâ Amerikaya ağır fedakârhklar tahmil etmesi de melhuzdur. Mister Ruzveltin bu tariki ibtiyar et*B»iyerek Pariste altm ve Londrada Ingiliz Krası mubayaa etmek suretile dolann kıymetmi tanrim etmek istemesi de muhtemeldir. Bu tedbirlerden bi rinden biri tatbtk edüerek dolar flati eski krymetine nazaran 60 santime in • dirüecektir. Maamafih, bu hadde m dirildiği takdirde büe, dolan o sevi yede tutabilmek gene ayn bir mesele teskil edecektir. Frangm vaziyeti ne olacak? Mister Ruzveltin dolara 6 0 sent ü • zerinden istikrar vermeğe matuf olan gayretleri, franga nazaran dolar kıy metmin gevsemesini intaç edebilirse de; bu meselede Fransız makamabnm da ne vaziyet alacaklanm düşünmek lâzımdır. Fransız devlet bankası, vaziyeti son derecede kuvvetli olduğu için Ameri • kaya kiiIlryetK miktarda altm gidisini malî cepbeden tam bir soğukkanhlıkla seyredebilecek mevkid«dir. Fakat, böyle bir altm bareketinin Fransız halkı Szerinde husule getirebileceğî menfî, ruhî tesirlere Bank dö Fransuı büsbüton lâkayt kalmasma imkân yoktur. Binaenaleyb, Fransız makamatmm îngiliz lirasmı franga karsı sağlam bir mevkide totmak için, dolann franga karsı zaif olduğu sıralarda îngiliz li • rası satm ahnak suretile Amerikaya altm akışınm onüne geçmege tesebbüs etmesi de bait bh üıtimal değfldir. Bu vaziyette tnçiliz lirası ne olacak? Dolann alhna nazaran, kıymeti eski dolann 60 sent üzerinden tesbtt edfldiğinde 5 dolar bir sterlin addedilirse bir sterlin 76 frank itibar edilecektir. Yukanda mevzuu bahsedildiği veçhile Fransa Devlet bankası vsziyete müdahaie edecek olursa bir tnsrl'z lirasım 80 frank ve 5,19 dolan da bir tnşilîz lirası görebHmemiz muhtemel • dir. îngiliz malî mehanli, dolar düsuk kaldikca yani S.20 dolar bi> ÎH<TIİZ lirası fevkine çıkmadıkça şimdilik, ne olursa olsun, ciddî tedbirlere tevessul edilmesi fîkrmde değüdir. tngiüzler, her ne kadar sterlini franga bağlamak arzusunda değilllerse de tngiliz lirasinm dolara nazaran daha yavas sukut etmesine taraftar göriinüyorlar. Vaziyet yukanki tahlHlerden de anIasdacağı gibi meçhulât içerisindedir. Hali hazvda frank, mukabili dolar satmak Avrupa borsalarmda en kârlı bir » addedilmektedîr. Bu ahval içinde dönya alısverisle rmde hâkim olan dolar, sterlin fiatlermrâ ve bu paralara tâbi diğer ecnebi parahurmm arzedecekleri temevviiç leri kaf î surette kestirmeçe imkân olznadıgı gibi elyevm siyasî hâdiselerin > d e para teınevvucar nda her zaman Irnden fazla müessir olabileceğin» de ısüphe yoktur. •* Balkan misakı ve Sinaga miilâkatı Bulgar kralı Boris Bükreşe niçin gitti? Itaîya hükumeti esasen muhteviyatını bilmediği misakın aktini kat'iyyen tasvip etmiyormuşo. Aziz şehitlerimiz Kahraman tayyarecileri miz için bugün ihtifal yapılacak Maarif Vekilinin tetkikleri Bir Temsil akademisi bir de Opera yapılacak Dün Konservatuvarda Hikmet Beyin riyasetinde i ve Maarif erkânile artistlerden bazıları toplandı Balgar Kralımn Romanyada ikamet edeceği Sinaya sehrinde kâin Peleş fatosu Sofya 26 (Hususî) Bulgar kralı üçüncü Boris hazretleri ile kraliçe hazretleri ve basvekil Musanof cenaplan evveHd aksam hususî trenle Sofyadan Bükreşe hareket ettiler. Krla bir gun Bükreste ve üç gün de sayfiye merkezi olan Sinayada misafir kalacek ve şerefine büyük ziyafetler, resmi kabuller, sürek avlan ve muhtelif kts sporlan ve eğlenceleri terfa'o edilecektir. Bu seyahatten maksat Romanya ve Bulgaris • tan arasında mevcut ihtüaflı m^sele}ernt halli ve ü memleket arasında daha büyük bir samimiyet havasmm ih dası imis. Bu ihtilâflı meseleler Dobrucada kapahlan Bulgar mektep ve kiliselerinin yeniden açılması Vidkı ve Nikbolu civarmda Rumen kövlerindeki Bulgar mekteplerinde haftada altı saat rumen ce okutulması, Dobrucada haczedilen Bulgar emlâkinden haczin kaldmlması, siyasî içtihatlarmdan dolayı Rumen haoishanelerine atılan sekiz yüz Bul gar gencinm serbest bırakilması, Tuna üzerinde bir köprii insasi, Bulgar Rumen ticaret muahedesi akti ve Romanyaya Bulgar ihracatmın tezyidi, Bük • res Sofya Atina bavaî hattının isle l İtalya ve Balkan misak;| Roma 26 (A.A.) Balkan misakı müzakereleri hakkmda Gior nale d'ltalya diyor ki: «Mezkur misak hakkmdaki nkirler kat'î bir sekil almıs obnaktan henuz uzaktır. Yunan hariciye na n n M. Maksimosun M. Mussoliniyi son ziyareti esnasmda ttalyanm mezkur misaka muvafakat ettiği dogru değildir. Ytınan hariciye nazm Romada bulundugu müddetçe misakm umumî mahiyetini anlatmakla iktifa etmiş ve ttalyadan bu baptaki hattı hareketmi tesbit eylemesini isteme mistir. italya, esasen nr.jhteviyatmı bilmediği mezkur misakm aktini kat'iyen tasvip etmemistir. tOmesi hakkmın bir Rumen tayyare şkketine verilmesi gibi iktısadî ve »yasi meselelerdir. Bundan üç ay evvel Bulgar ve Rumen krallan Tuna üzerinde görüstükleri zaman bu ihtilâflı meseleler ilk de(Mabadi beşinci sahifede) Tayyare sehitleri ihtifali bu M bah saat 11 de Fatihte Tayyare parkında yapilacaktır. Bu münasebetle saat 12 den 13 e kadar memleketimizin her tarafında hava faaliyeti tatil edilecektir. Merasim geçisine bir tabur asker, bir topçu bataryası, bir »üvari bö lüğü ile Harbiye mektebi, AsScerî liseler, resmî ve hususî mektepler istirak edeceklerdir. Ihtifale tam saat 11 de Fatih parkı, Beyazıt, Selimiye, Taksim ve Maçkadan atılacak toplarla baslanacaktır. Müteakıben, şehrrde ve limandaki bütün bayraklar yarıya kadar in • dirilecek, bütün gemiler ve fabri kalar düdük çalacaklardır. Aziz sehitlerimize hürmet için bütün halk ve vesaiti nakliye bir dakika olduklan yerde duracak Iardır. Bir dakika sonra bayraklar tekrar çekilecektir. Bundan sonra ordu, Tayyare cemiyeti, halk namma hitabeler irat edilecektir. Bunu, mızıkamn matem bavası takıp edecektir. Badehu Harbiye mektebi talebesinden bir manga manevra fişeğile üç defa havaya ates edecektir. Sonra merasim geçisine basUnacaktır. Merasim geçişi Fatih parkından Beyazıt meydaaına kadar <fevam edecektir. Kolordu, Belediye, Cumhuriyet Halk Fırkası ve Tayyare cemiyeti tarafından Tayyare abidesine çe lenkler konulmasile merasim hitam bulacaktır. t/lSika toplantıda bnlunanlar [onde ortada Şair Yahya Kemed Bey, Molunda Maarif Vekili ve Vali Beyler] Şehrimizde bulunan Maarif Ve kili Hikmet Bey, dijn sabah konservatuvarı ziyaret etmistir. Konservatuvarda Vekil Beyin riyasetinde mühim bir toplantı ya • pılarak devletin yardımile temsil iflerini inkisaf ettirmek« millî bir tiyatro mektebi ve opera kurmak için lâzım gelen tedbirler görüfül • müftür. Toplantıda Vali, sair Yahya Kema| Yüksek TedTİsat umumî müdürii Hâmit, Orta Tedrisat umumî mü dürü Hasan Âli, Maarif umumî müfettişi Resat Nuri, Şehir Tiyatrosu (Mabadi dördünd aahifede) Recep Bey dün geldi Fırka Umumî Kâtibi, Fırka idare heyeti içtimaında bulunmak üzere sah sünü Ankaraya hareketedecek C. Kâtibi Re mumîH. Fırkası Ueep Bey dün aksam tzmir vapu • rile sehrimize gebnistir. tstanbulda bu lunan meb'uslar la Uçüncü Ko lordu Kumandanı Şükrii NaiK Pa şa, Fırka fstan bul idare heyeti reisi Cevdet Ke rim, Ticaret Odası reisi Nemlizade Mitat, Belediye reis muavkü Hâ mît, Emniyet Müdürü Febmi, Li ''rv l . . . . . . . . . Yugoslavyada kabine değişti Kabineyi teşkile esbak Basvekil memur oldu Türkiye Belçika münasebatı M. Himansın Cumhuriyet muhabirine beyanatı Belçika iş adamlannın memleketimizi ziyaretlerinden sonra iktısadî müıjasebetler genişliyecek Briiksel 21 (Hususî muhabirimiz den) Son mektubumda Belçikada yeni Türkiye bakkında büyük bir alâka uyandığmdan bahsederek iki memleket arasında mevcut münasebatm terakki ve mkişafı için gerek matbuat, gerekse resmî mehafilde samimiyetle çalışıldığını kaydetmiştiın. Bu son derece müsaît vaziyetten istifade ederek Belçdca Hariciye Nazın M. (Paul Hymans) Pol Himans Cenaplanndan bir mülâkat rica ettim. Türkiyenin Cemiyeti Akvama iştiraki esnasında mezkur cemiyetin reisi sıfatHe mem'eketimiz hakkmda fevkalâde nazikâne bir lisanla hissiyatmı izhar etmiş olan M. Himans Cenaplan müracaatimi lutfen kab} ederek «Cumhuriyet» vasıtasüe Türkiye ef • kân umnmivesine ht*aben mühhn be yanatta bulundu. M. Himans tarafın dan imzalanmıs olan bu kıymetli tah • riri beyanatı aynen bi'diriyoruni: Belgrat 2S Recep Bey, Galata rıhttmtnda kenditini (A.A.) Dün istikbal eden zevat arannda saat 17 de kaman Şirketi müdürii Hamdi, Halkevi nhfanuna yaklasırken besas yüzfle, k e » bine toplanmış reisi Ali Rıza, Yüksek Tedrisat umum düerini bekUyenleri selâmlamıs ve teve Basvekil bü müdürii Hâmit, sabtk Şehremini operazahüratla karsdamnısbr. kumetin istîfa tör Emin Beyler, Şehir Meclisi azala Recep Bey, vapurda istikbaHne gesım Krala ver n, Fırka ve Ticaret Odası erkânı, matlenlerin ayn ayn ellerini sıkarak gel mis olduğunu ve buat mümessilleri ve diğer birçok ze mek zabmetmde bulunduklan için toKralm bu isti vat Galata nhhmmda Recep Beyi karsekkür ebni», kısa hasbihaller yapmıs, fayı kabul ede • seyabatten Mtifade ettiğini, sahhatmkk f'amışlardu'. rek yeni kabine(Mabadi dördüncü sahifede) Fırka Umumî Kâtibi, vapur Galata nin tes«kkülü ınıınııııııııınniNiiHiuıııouaıuuuihnıııuııııuıııııııııuıiHiıııııuınııuıııııııııııııııiHiuıııımiHiınınHiııııtııııniHiıınıııınınııııınnııııımm ne kadar hüku metin vazifesine Zstıfa eden Başvekü devam etmesini M. SursMç bildirmis olduğunu söylemiştir. Kral âyan ve meb'usan reislerile görüştükten sonra yeni kabineyi teşkile esbak Basvekil ve meb'us M. Uzunoviçi memur etmistir. Senaryo müsabakamız Açtığımız müsabakada en ziyade muvaffak olan Senaryo muharririne 500 lira mükâfat verilecektir Avusturyada Alman propagandası gittikçe Artıyor Berlin 26 (/. A.) Propa ganda naznı M. Göbels bir ko nusma esnasın da Avusturya daki milliyetçi sosyalistler hak kında şunlar. söylemistir: < Alman ve Avusturya mil letleri arasın tpekfltm stüdyosunda yapuan <nBir daki ırk bera M. Göbels Meonlekette bir filhn müessesesi berliği, düşünüs ve duyuş tarzı itivar. Ştmdiye kadar müteaddit yerli barile milliyetçi sosyalistlik Avusfilknler yaptı. Bunlarm ekserisinde turya miUetinin de düşünce ve duyroevzu zâfı en bâriz kusur olarak gularına inkâr ve itiraz götürmez kendini göstermektedir. Birçok e • bir suretle uygun düser^», Bu konusma sırasmda M. Göbelsin mek ve para sarfedilmU olmasma muhatabı birçok memleketlerde be rağmen filinrler, halkı da, onlan ya(Mabadi dördüncü tahifeJtt) panlan da temamile memnun etmi M. Himansın beyanatı « Belçikafclar Tiirk milleti hakkmda ötedenberi büyük bir hürmet ve i tibar beslemişlerdir. Yüksek sahsiyeti memleketinin parlak mukaddeTatına zamân teskil eden Gazi Mustafa Ke mal Hazretlerinin nurlu idaresi altında Türkiye Cumhuriyetinin göstc liği muvaffak ve kudretli mesai ile kısa bir zaman içinde tahakkuk ettirilen büyük lslahat Belçikahlar tarafından takdir edilmektedir.'^ Belçikahlar Türkiyenîn Milletler Cemiyetine iştirakini büyuk bir memnu Cumhuriyetin B»üksel muhabirine beyanatta bulunan Hariciye Nazm M. Pol Himans niyetle selâmlamışlaıdır. Mılletler Ce miyetinin o zamânki reisi sıfatile Türk murahhaslarmı Mılletler Cemiyeti iç timaında kabul ederek onlara Cemiyeti Akvamın tebrikâtını arzetmiştim, Memleketlerimiz arasındaki iktısadî münasebetlef bir asırd?nberi çok inki şaf etmîştİT. Bir kısım Belçikalılar Türkiyede mühim fe«ebbüslerin ve müesseselerin teessüsime yardım etııjisler ve (Mabadi ikinci tahifede') Millet Uyamyory» filmi çekilirken yordu. Sa&'atkârlarm gittikçe artan bir muvaffakiyet göstermelerine rağmen senaryolann hafifliği, fi lhnleri istenilen kuvvetten ve canlılıktan mahrum bırakıyordu. Bu noksan etrafmda kendilerîle görüstüğümüz İpekfilm müessesesi sa #l»t.J»