Katalog

Hayat Ânsiklopedisi üncü cüzii çıktı Dokuzuncu sene: No. 3122 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektup adreal: Cumhuriyet, tstonbul Posta Iratusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrlr müdüru: 23236. İdare müduru: 22365, Matbaa: 20472 Ilân sahifelerimlz berkese açıfctır. Cnmhuriyet'te neşrettirilecek flânlar Için doğrndan doğruya idarehanemize dahi möracaat olunabilir. u mh u r Cuma 13 Kânunusani 933 Hayat Ansiklopedisî Büyök bir küfüphaneyi bfr arada evinfze getiren en faydalt eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Osmanh borçlan Mes'elesi Fırkada aıııımınıiHiıiiiıııiHinmıııııınııtnıııııııııııııııınııııııııııın ıııııııııııınınııtuffinHiıuııınıniHitıııtmnn tllllllnilllllllllllltlllllllllllltlllllllllllllllilltlfllllllllllMliMniM...«n.« Dahilî fsiikraz Kanunu DUn Mecliste Kabul Edildi Mecliste hararetli bir celse Ankara: 11 tkincikânun (Başmuharririmizden) Osmanh borçlan Jnes'eleai bir daha Tiirk milleti mümessillerinin önüne geldi. Bu mes'elenin Fırka Grupundaki izah ve müzakerelerine ait intibalanmızı evvelki gün kaydetmiştik. Bu mes'elenin asıl hakikî mahiyetine ait mütalealarımızm tafsilini biraz daha sonra gelecek olan merhun vaktine bırakıyoruz. S«mdi borçlu Türk ile bashca alacakh Fransız'm mütekabil vaziyetleri hakkmdaki fikirlerimizi tçbarüz ettirmek istiyoruz bir. Bir de Osmanlı Bankasmın bu meyanda tecdidi talep olunan imtiyaz mukavelenamesine dair b!sr iki söz söyletnek istiyoruz. Ve bugün ilk kısmı ele alıyoruz. Demek ki Lozan'da bu mes'elede dahi Ismet Paşa haklı imiş. Mü»arünileyh orada Osmanh borçla rından bahsolundukça ve bunlarra Türkiye'ye ait kısmının aynen ve tamamen tediyesi IUzumu musırrane ilerl sürüldükçe bu işin bizim tediye kabiliyetimizi fersah fersah gecen bir iş olduğunu bütün ciddiyet ve kat'iyeti ile beyan ederek bilhassa ilk anlannda hemen hemen kat'î bir imtina Ue mukabele etmekten usanmıyordu. O zamankf rayicile Fran sız franginm tediye parasi olması bile bizim havsalamıza sığmamakta îdi.Halbuki alacakh taraf böyle bir kompromiye dahi gelmemekte idL Lozan'da bu mes'ele ilk bir inkı(aa sebep olmuştn, ve ikinci defa ise onun aynca tetkik, müzakere ve hallolunmak üzere tefrikiledir ki sulh maksadını selâmetle yürütmeğe ve neticelendirmeğe hnkân bulunmuştu. Bu mutavassıt çareye nazaran borçlar mes'elesini Türkiye Cumhuriyeti devleti kendi alacakhlarile karaı lutısıya tnüz&Kere ve hallcJeeekti. Bu taahhüt diger alâkadar devlet lerin nevama murakabe ve takiplerî altında cereyan edecekti. Lozan'dan sonra ilk iş olarak eski Osmanh borçlarınm O&manh Imparatorlugundan aynlmış devletler arasında taksim ve tefriki ameliyesi yapddı. Bu borçların mecmuu 161 milyon altm liradan fazla idi ve Türkiye Cumhuriyeti hissesine düşen mikiar da 107 milyon altın liradan fazla idi. ı Âlacaklılara gore Türkiye bu borcu behemehal, tamamen ve altın oIarak odemeli idi. Borçlu olan Türkiye ise borcu ödemek hissinden asla tecerrüt etmemiş olduğu halde acaba onun uhdesinden geiebilecek mi endişelerme zebun bulunuyor, Te bu seratt içinde borcun ödenmesi kabil bir şekle ifrağıru istiyordu. Türkiye'nin borcu ödemek hissi fiı esaslara istinat ediyordu: 1 : Bu borç Cumhuriyetten evvelki zamanlara ait olmakla beraber nihr.yet kendisinin tevarüs ettigi topraklara taalluk ediyordu. Bu itibarla mes'elede bizim için yüksek bir haysiyet mes'elesi yok değildi. 2 : Türkiye esasen kendi tabiatine h'tç uymıyan borç inkân yolile haricî kredUini kendi elile yıkmaktan uzak kalmamn lüzum ve ehetntniyetini de pek iyi takdir ediyordu. ' Bu mutalebe ve muhak«meler içinae Paris'te bir itilâf aktetmeğe gittik. Böyle bir itilâf aktine imkân olursa memlekete akın edecek haricî krediler'n vaziyetimizi pek ziyade kolaylaştıracağı da temin oluntnaktaidi. Paris'te vur aşağı tut yukarı haziran 1928 iblâfı neticesine vardık. 100 mil yon altın liradan fazla borcu faiz ve amortismanile bize 250 milyon alfan liradan fazla bir tediye ile öde tecek olan bu itilâf 30 sene zarfın'da gittikoe yükselen ve ikinci DTT 3P sene zarfmda ise tenezzül ederek giden palierlerle aldatıcı zavahirden terekküp ediyordu. îlk tediye1er en kolayı olduğu halde onlan yapmağa çahşırken bu yükün altmda ezileceğ'imizi bütün ağırhğile ve bütün dehşetile derhal anlamıştık. Nihayet iki tarafın da hüsnü niyetleri kadar emellerine ve hayallerine de dayanmış olan Paris itilâfı herkese bir tek hakikat öğretti: Bu borcun bu şekil ve surette edasına imkân ölmadığı hakikat mi!.. 1 Vaziyeti tetkik için gelen mütehas•îslar dahi bu hakikati müşahede ve îlân etmekten baska bir sey yapa madılar. Bunun üzerine yeni esaslar bulmak :iıtiyacile yeni müzakerelere girişilmesme intîzaren tediyat &çte bire tenzil suretile tadU edil İstikraz kararı umumî memnuniyetle karşılandı Muhtelif hatiplersöz söyledi veneticede kanun ith'fakla kabul edijdi Reisicumhur Hz. Pazar günü Ankaradan hareket ediyorlar Ankara 12 (Telefonla) Reisîcumhur Hazretlerinin pazar günü memleket dahilinde yapacaklan seyahate çıkmalan mukarrerdir. Gazi Hazretleri Balıkeair'i şereflendirdikleri vakit Kultur köyüne giderek tetkikatta buluna ğ caklardır. I İstanbuFun su mes'elesi Terkos şirketi ile yeni idarenin farkı nedir? Yeni idare kendisim halka sözle yapacağı işle göstermek istiyor Cihan İktisat Konferansma Iştirak ediyoruz Dahilî istikraz kanunn munasebetiie s3z Tahsin ve Büyuk Millet Mec&si bugSn Rek vekili Hasan Beyin rtj asetiode toplanmısbr. Radyo kanunu 'ivihasınTn geri verOmesi hakkındaki Başvekâlet tezkeresi okunmus ve 1932 .«.enesî muvazenei umumiyesine dahil bütçelerin muhtelif fanl ve maddeleri arasmda 125 bm küsur liralık mü'iakale yapıbnasına ait kanun kabul edilmjftlr. Hudut ve Sahfller Sıhhat Umum M3dürlüğünün 1932 senesi biilçeaine 1000 liralık munzam tabsisat konulması ve Tütün Inhisar idaresinin 1932 senesi bütçesinde 35 bin î'ralık rrünakale yapılması hakkmdaki kanuular müzakere ve tasvip edilraifÛT. SeyrîsefRÎn idarfrsînîn 1 9 3 2 tpnn! zarfmda yapacağı istikra?a Maliye Vekâletince kefalett* Luhınuhnasına dair kannnon ikinci müzakere*." yapılarak kabul edOmif ve bunu müteakıp ikramiye•Sylîyen meb'uslardan Refik Şevket, Elmin Beyler Ii dahüı istikraz ^iddnnJaki kanunun müzakeresine g«*^rnistir. Bu münasebetle söz alan Refik Şevket Bey (Manisa) teklif edilen kanu nun devletin mille f e ve milletin devlete karşi zaten mevctrt olan karsüıkh teyidine yanyacagı cihetle çok şayanı dikkat olduğunu isaret ederek demistir kiı c Daima millctm hayatina, terakkisine taalluk eden en ceztî ve en makul ve en flmi tedblrlerini tatbik eden devlet, hem siyase^nin ana hatlarmdan biri obnak itibarile geniş Türkiye'mizia garbini şarka, şimalmî cenuba raptetmek hususunda feJakârLğnu her za • man sostermîs, ve î.unun 'çin icap eden tahskab vermekten geri kalmanufhr. Iste ayni siyasete ve maksadın motat yolar haricmds kanunlarm ihbar ve Utdbadi 5ind saiftde) Dün Hariciye Vekâletinde bir komişyon toplandı Ankara i(Telefonla) Londra'da top lanacak cihan jkt»at konf e ransı için bu * rada hazırlıklar yapıhnağa bas lanmtstn*. Dünya 1 " bsadı buhra nana karss a * * lmacak tedbir leri müzaker edecek olan bu TMlk Rü$Rl Bey kooferancta hükumeftimîzin de kuv ( Mabadi 6 tnet sahifede ) U. MüfettişÜk Eski İktisat Veküi Bey tayiu edüectk Ankara 11 tbrahim Ta I! Beyden m hrlâl eden bi rinci umumî müfettişliğe, d a ha vâsi salâhi yetlerle Mec Ks t k t u a t Enoumeni Reisi Edîrne m e b ' nsu Şakir B«ym tayin edile cegi «öylenil mektedir. • ^SSc "Bey Esbak tktısat Veküinbı sarkt sanayi hayatı uyandırılmasına ça lışttdıği su sırada mü«nir faaliyet Jerde bulunacağı ümit ediloıekte dİr. 933 Türkiye Kraliçeliği İlk seçme müsabakası bayramîn ikinci fiünü verilecek danslıcayda yaDiIacaktir Terkosu Belediyeye maletmekîe Istanbuî'a un utulmıyacak bir Mzmet gormSf' olan Muhittin Bey ve Terkos Suyu İdaresinin eski şrket kâğıtlan uzerire bastığı damga ., Terkos »iıicefî nelerce kale kesilen bu binayi ben bir üe I«tanbul Betaş yığını farzediyordum. Meğer Terkos tesisah kadar eski ve harap bir virane lediyesİ Ter • kos suyu ida ımıs. resi arasmda ne Fotografçı Namık ile beraber dar, fena aydınlatılmıs bir kapıdan içeri girfarkvar? 1 dik. iki taraflı ahsap bir merdiven yu« Terkos testsat< kan doğru yükselîyor. Solda bir kena< Belediye nuJı ol ra tahta çercesasli bir yıgnı tabelâ yvkduktan on gv, mıslar. «Nedir?» diye sordum. Eslri sonra bir akşaı şirket zamanmda merkez binası ile şu> üstü bu farkı tesbelerin kapılannda asıh duran levhalar* bit etmek uzerc mıs. Kaldırmışlar. YenOeri yapılıyor • eski şirket binasına muş. Beledıye terkos suyu giiim. Memurlarla hademelerin yakalarinlstanbul lndkî • idaresi müdür muadaki pirinç rozetler bfle sökiilmüf. De* vini Ihsan B. nm »urabma seLutfen sahifeyi çevirini» Hava seferleri başlıyor Dün tecrübe uçuşları yapıldı Bir Hava Yollan idaresi ihdas olunacak fstanİMil Üe Ankara ara * sında hava seferlerini yap * mak üzere Amerika'dan ge lerj t\i tayya renin kurulma lan tamamen bittiği için dün Yeşilköy'de ba zı tecrübe u ~ çuşları yapd » mı«tır. Dün, tay • Dün tecrübe uçnslari yapan tayyarilerden blri yarelerden yalnız bir tanesi uç ~ r köy'den havalanmif ve sehir üzerinmuştur. Tayyare saat on birde Yesil I (Mabadi 6 mct sahifede) t^ltllillIllllillllIIHUIIIIIIMIIIIIIIUIIUIIIIIIIIUllUIIUtllHllllltlllllllillinilllllIIIlnfnttllllllllIllllltlllllllIllllUIIITIlltllllllllltllltllllltlllll IHIIIIflHIIM Aka Gündüz Ankara meb'usu oluyor Ankara 11 (Telefonla) Geçenlerde ve fat eden Ali Beyden mün hal Anakra meb'usluğuna muharrir Aka Gündüz Beyin namzet gös #*, terilmesi ta karrürr etmiştir Romanları ile millî edebiyal nümunelerinin Aia Gündüz Bc en güzellerini veren, makale ve fıkralarile Türk inkılâbının en canlı, en şuurlu ve en müessir fikciyatını yapan Aka Gündüz'ün meb'us inti habı kendisine millet vekilliği tevcihile hizmetlerinin rriükâf «Hand'ırıl ması şeklinde telâkki edilmiş ve herkesi memnun etmiş4ir. " \ Foto Süreyya" 38 Guler Hanım Bugün Güzeüik müsabakamıza iştîrak edenlerden Güler Hammm (müstear isim) resmini dercediyoruz. Vilâyet kongresi bugün toplanîyor Seçme mösabakamız bayramîn ikinci gOnQ Seçme musabakamız, bayramîn ikinci günü verilecek bir danslı çayda icra edüecektir. O gün, danslı çaya istirak eden zevat, müsabakaya giren hanımlara rey vereceklerdir. Bu seçmede en fazla rey alanlar, hakem heyeti karsısına çıkaruacaklar • dır. Foto 38 Oüler Hanımm boy resmı Danslı çay saat dört buçuktan yedi buçuğa kadar devam edecektir. Müsabakaya giren hanmdar, akrabalarmdan bir hanım veya bir beyle çaya IMabadi 5 Ind sahifede) tannı dahi azamî gayret ve himmet sarfederek ancak ödemekte devam edebilecektir. Bu netice ile ayni zamanda istihsal olunan Türk Fransız dostluğunun pürüzlerden temizlenmesi ne ticesi de başhbaşma büyük diğer bir neticedir. tki tarafm daha kıymetli olan bu asıl büyük netîceyi lâyık ve lâzım olduğu veçhile inkişaf ettir meğe çahşacaklannı ümit etmek lâzımdır. J ıııııııiMiııııııııııııiıımnHitnııınnuııımıınıınıııııımıtıııniMiııntHnıııııııııııiMiııifiııınııtııtııııınııııııııııttıııııııınıınıııtııııııııııııııııııııının mişti. Şimdi elde edilen neticede senevî 700 bin liralık altın taksitlerle 8 milyon altın liralık itibarî resülmaIinde bir borcun edası mevzuu bahsolunuyor. Netice pek mühkn, büyük ve sükrana hakikaten lâyık olmakla beraber Fransa'daki alâka darlann guya çok ziyan görmüş olduklan iddiasile çok yerinmelerine gene mahal yoktur. Çünkü simdiki iktısadî ve malî çerait ile Türkiye borcun bu sekle ifrag olumnus mik 697 numaraya 200,000 lira çıktı Piyango numaralcm 3 üncü sahifede Istanbul'a ayrılan Kontenjan listesi 4 üncü sahifemizde Halk Ftrkası lstanbul Vilâyet merkezinde konçre için hazırlanan sakm M Vüâv*t idare heyeti leısi Cevdet Kerim Bey YUNUS NADl Halk Fırkası Vilâyet kongresi bugün fırka merkezinde toplanacaktır. Kongrede; ocaklardan itibaren tesbit edilerek kazalara ve nihayet vilâyet kongresine kadar gelen dilekler etrafmda müzakere cereyan edecek ve icap eden kararlar verilecektir.