Catalog

4 Tarihin tarihe karıştığı yer BATMAN HASANKEYF Yazı ve fotoğraflar: Mustafa Andıç asankeyf Batman il merkezine 37 kiH lometre uzaklıkta bulunan tarihi bir yerleşim birimi. Kuzeyinde uzanan Raman sıra dağları ile güneyindeki sıra dağlar arasında bulunan vadi içerisinde akan Dicle Nehri kenarında bulunuyor. Hasankeyf günümüzde endişeli bir suskunluğa bürünmüş olmakla birlikte tarih fışkıran görüntüsü ile izleyenlere geçmişin ihtişamından esintiler sunuyor. Diyarbakır ile Dicle’nin aşağı kısımlarında bulunan şehir ve kasabalar arasındaki her türlü ticaret ve nakliyat, yüz yıllar boyu Dicle Vadisi’ni takip etti. Bu nedenle de Hasankeyf askeri ve iktisadi önemini asırlar boyunca muhafaza etmiştir. Hasankeyf’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesinlik kazanmamakla beraber, şehrin kıyısında bulunan mağaralar burada tarih öncesine kadar giden bir yerleşim olduğunu gösterir. Hısn Keyfa olmuş Hasankeyf Mezopotamya bölgesinin en eski yerleşim alanlarından biri olan Hasankeyf’e yekpare taş kalesinden ötürü geçmişte ‘‘Kaya Kale’’ anlamında ‘‘Hısn Keyfa’’ ismi yakıştırılmıştır. Hasankeyf, Bizanslılar ile Sasaniler arasında tarih boyunca el değiştirmiştir. Dördüncü yüzyılın ortalarında Hasankeyf’e sağlam bir kale yapan Bizanslılar, Müslümanların bölgeye hakim olduğu yedinci yüzyıl başlarına kadar egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Hasankeyf milattan sonra 639 yılında Emeviler’in egemenliğine geçmiştir. Bundan sonra; Abbasiler, Artuklular, Eyyubiler ve Osmanlılar yöreyi ele geçirmiş ve kendi kültürleri ile ilgili izler bırakmışlardır. Türkler tarafından Hasankeyf’in fethi 1071 Malazgirt Meydan Muhaberesinden sonra olmuştur. Selçuklu Sultanı Alparslan’ın komutanlarından Artuk oğlu Sökmen, 1101 yılında burada ilk Urartu beyliğini kurmuştur. Hasankeyf Artukoğullarına 130 sene başkentlik etmiştir. Bu devlet 123132 yılında yıkılana kadar şehri imar etmişler. Hasankeyf, en parlak dönemini Artuklular zamanında yaşamıştır. Bu dönemden günümüze kadar gelen Hasankeyf Kalesi’nin yanı sıra, Artuklu eseri olduğu sanılan Büyük Saray, Küçük Saray, Ulu Cami, on birinci yüzyılda Artukluların yaptığı ortaçağın en görkemli taş köprüsü, kale ile köprü arasında. ElRızk Camisi’nin kalıntıları yer almaktadır. 1232 yılında Eyyubi Hükümdarı elMelik, elKamil şehri zaptederek Artukoğulları hakimiyetine son verdi. Eyyubilerin hakimiyetindeyken