Catalog

8 Erdal SARIZEYBEK TUSAM İç Güvenlik ve Terör Danışmanı esarizeybek@tusam.net Hem birbirini besliyor, hem de biri çözülmeden diğeri çözülemiyor… C S TRATEJİ kaçakçı da fırsatını bulduğu yerden sınırları aşmaktadır. Terörist, kaçakçı ve üçüncü ülkelerden gelen sığınmacıların illegal sınır geçişlerine ilişkin basında sıkça yer alan haberler bu düşüncelerimizi doğrulamaktadır. 3497 Sayılı Yasa gereği İran sınırını kuzeyden güneye doğru jandarmadan teslim almaya başlayan Kara Kuvvetleri birlikleri için sınırkarakol denkleminin bilinmeyeni yoktur; arazinin hakim noktalarında konuşlanmış birinci sınıf karakollar, sınır boyunu kontrol edebilecek güçte birinci sınıf araçlar ve uzman personeliyle bu birlikler bu denklemi kolayca çözümleyebilmektedir. Sınır görevini Kara Kuvvetlerine devretmeyi bekleyen jandarma için ise sınırkarakol ilişkisi çok bilinmeyenli ve çözümü zor bir denklem gibidir; arazinin mahkumunda konuşlanmış, cumhuriyetin ilk ve orta yıllarının izini taşıyan kapasitesi yetersiz karakollar, tehdidin ağırlığı nedeniyle merkezden yönetilen araçlar ve günün yirmi dört saati görevli personeliyle jandarma, bir yandan teröre öte yandan kaçağa karşı yaşam mücadelesi vermektedir. Kaçakçılıksınır sistematiği açısından jandarma karakollarının konumlarına birebir bakıldığında Yüksekova, Şemdinli ve Çukurca’daki karakollarının İran ve Irak’tan gelen ana kaçak yolları üzerinde bulunduğu görülmektedir. Doğal yapısı gereği kaçak geçişlerini kolaylaştıran vadi ve dere tabanları ile patika yolları kapatacak şekilde konumlanmış karakollar, kaçakçılar için aşılması zor bir engel teşkil eder. Bu durum ise kaçağı teröre yönlendirir. Terör desteğiyle sınırı aşan mallar günümüzde başta uyuşturucu maddeler olmak üzere silah, hayvan ve akaryakıt olarak sıralanmaktadır. Kaçakçılığın değişmez kuralı gereği bu malların cins, miktar ve önceliğini, arza sunulacağı yerdeki "fiyat ve talep" belirlemektedir. Ucuz olduğu yerden alınan kaçak mal, en kısa yoldan sınırı aşmakta ve yüksek değerle talep olan yerde satılmaktadır. Van güneyi ile Şırnak doğusundaki sınırlarımızın korunması diğer bölgelere oranla daha zor olduğu için doğal olarak kaçakçılık olayları da bu bölgede yani HakkariVanŞırnak hattında yoğunlaşmaktadır. Arazinin sınır güvenliğini olumsuz etkilemesinin yanı sıra sınırdaş köylülerin arasındaki akrabalık ve aşiret ilişkilerinin varlığı da bu yoğunluğu arttırıcı bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bulundukları yer itibariyle bir üçgeni anımsatan bu stratejik coğrafyada meydana gelen kaçak olaylarının analizi, BaşkaleYüksekovaŞemdinliÇukurca hattının yani VanŞırnakHakkari üçgeninin cazip bir kaçakçılık bölgesi olduğunu açıkça göstermektedir. T ürkiye’de terörün ana finans kaynaklarından başta geleni İran ve Irak sınırlarından yapılan kaçakçılık eylemleridir. Terörün özellikle VanHakkariŞırnak üçgeninde bir kaçak ekonomisi yaratmış olduğu bilinmesine karşın siyaset yapıcıları bu konuya gereken önemi vermemekte ve devlet yönetimi terör ve kaçakçılık üzerinden rant sağlanan bir trajediye dönüşmektedir. Bir yanda kaçakçılık yaşam bulabilmek için terörden destek alırken öte yanda terör, kaçağı teşvik ederek kendine finans sağlamaktadır. Kaçak ve terörün birlikte vurduğu halk yerli üretimden vazgeçerek ikisi arasında kendisine yer bulmaya çalışmakta, sınırı korumakla görevli asker ise çözümü zor sorunlarla boğuşarak çile çekmektedir. Terörle kaçağı birbiri ile ilişkilendirmek uzmanlar için zorlu bir iştir ve aralarındaki organik bağı görüp çözümleyebilmek yıllar gerektirir. Kaçağın giriş ve çıkış patikaları ile terörün kampları arasındaki sistematiği kavrayabilmek için her ikisi arasındaki yolu adımlamak, sınırdaş köylülerle tanışmak, bölge insanının yaşam koşullarını bilmek gerekir; arazi tecrübesi ister, belki de en önemlisi kaçakterörsınırkarakol dörtlüsünün analizini yapabilecek düzeyde bilgi birikimi ve yaşam tecrübesi ister. Terör ile kaçağı buluşturan ortak nokta karşılıklı çıkar temelinde şekillenen sınır boylarındaki rastlaşmalarıdır. Devlet otoritesindeki zaafın buluşturduğu bu iki ortağın karşına çıkan tek engel ise sınırı namus bilip görev yapan karakoldur. Bu gerçeği görmeden karakola saldırı eylemlerini yalnız terör gözlüğü ile analiz etmek, terörün ayrılmaz bir parçası durumundaki kaçakçılığı göz ardı etmek anlamına gelir. Kaçağı göz ardı etmek ise, bundan zarar gören çaresiz halkımızı ve sınırı namus bilip korumaya çalışan askerimizi dikkate almayan, terör ve kaçağı ranta dönüştürmek için çaba sarf eden bir siyasetin trajedisini tanımlar. Teröre kaçakçılık desteği 6815 Sayılı Kanun’dan doğan görevlerin Jandarma Genel Komutanlığı’nca yerine getirilmesine devam olunur" hükmü getirildiğinden sınır koruma görevi halen kara ve jandarma birliklerince müştereken yürütülmektedir. Bu yasa kapsamında karakolsınır koruma sistematiği incelendiğinde Başkale’yi içine alan Van kuzeyindeki İran sınırı kara kuvvetleri birliklerince, Yüksekova dahil Şemdinli ve Çukurca’yı içine alan Van güneyindeki İranIrak sınırı ise jandarma sınır birliklerince korunmaktadır. Jandarmanın korumakla görevli olduğu sınırlar Van’ın kuzeyine oranla daha sarp, yüksek, engebeli bir araziden geçmekte ve engellik özelliğine sahip bir fiziki güvenlik sistemiyle desteklenmemektedir. Dolayısıyla zorlu bir coğrafya içerisinde yer alan bu sınırlar birbiri ardına dizilmiş karakollardan çıkarılan asker gücüyle korunmaktadır. Gerçeği itiraf etmek gerekirse, o coğrafyada ve o mevsim koşullarında fiziki güvenliği olmayan bu sınırların asker gücüyle korunabilmesi olası değildir, dolayısıyla terörist de Türkiye’nin İran ve Irak sınırı terör sızmalarının yanı sıra, kaçakçıların da güzergahı olarak kullanılıyor. Bölgede uzun süren terör kaçakçılıktan rant sağlama yoluna giderek önemli bir gelir elde ediyor. KAÇAKÇILIK VE SINIRLAR Türkiye’de kara sınırlarının korunması ve güvenliği 3497 Sayılı Kara Sınırlarının Korunması ve Güvenliği Hakkında Kanun esaslarına göre yürütülmektedir. Anılan yasaya göre, kara sınırlarını korumak ve güvenliğini sağlamak görevi Kara Kuvvetleri Komutanlığına ait olup bu görev sınır birliklerince yerine getirilmektedir. Ancak yasanın Geçici 1. maddesiyle, "Doğu ve Güneydoğu sınırlarının korunması ve güvenliğinin sağlanması görevi Kara Kuvvetleri Komutanlığınca fiilen devir alınıncaya kadar TERÖR VE SINIRLAR Terörsınır denkleminde çözüme terör kamplarından yola çıkarak ulaşmak soruna gerçekçi bir yaklaşım için en akılcı yoldur. ABD’nin "anlık istihbarat paylaşımı" söylemiyle başlayan hava harekatının hedef analizi, terör kamplarının fiziki varlığını kanıtlayan en önemli verilerdir. 16 Aralık 2007’de başlayıp günümüze