Catalog

yakılıyor! Prof. Dr. Tayfun ÖZKAYA Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi D ikkatinizden kaçmamıştır sanırım. 2003 yılında Tekel’in özelleştirilmesinde 1,15 milyar dolarla teklifte bulunan Japon JTI sigara firmasının yarısı Japon devletinindir. Bizim iflah etmez özelleştirme Ayetullahları bu durumda devletçiliğe karşı değillerdir de sanki sadece Türkiye devletine karşıdırlar. "Bizim elimizden gitsin de isterse Japon devletine gitsin fark etmez" mi demekteler? Bu kafada olan bürokratların bazılarını toplantılarda görüyoruz. Yakalarında ay yıldızlı rozet taşıyorlar. Ben öneriyorum. Japon devletinin bayrağı olan kırmızı güneşten yapılmış bir rozet taşıyabilirler. Neyse ki JTI’nin önerdiği değer az bulunduğu için özelleştirme gerçekleşmemişti. Yanılıp ta firma biraz daha çıksaydı iş bitmişti. Bu JTI firması 2006’da İngiliz kökenli Gallaher firmasını 14,7 milyar dolara satın aldı. Londra’daki ekonomik analistlerden Stephan Pope bu firmanın çok ucuza alındığını söylemiş. Şimdi bir karşılaştıralım. Tekel’in pazar payı yıllardır çeşitli vergi kararları ve başka yollarla sürekli azaltılıyor. Şu anda 30 milyar sigaraya indi. Ancak bu rakam 2000’li yıllarda bile 70 milyar adet idi. Tekel kapasitesinin çoğunu kullanamıyor. Gallaher ise 2006’da 174 milyar adet sigara satmış idi. Bu hesaplara göre Tekel’in en az 6 milyar dolar etmesi gerekmez mi? Nitekim Almanya’nın Tekel’den küçük sigara üreticisi Reemtsama’yı İngiliz Imperial Tobacco firması 6,2 milyar dolara almıştı. Bu hesapları yaparken 5–6 milyara dolara satılmasına razıyız anlamı çıkmasın sakın. Çünkü tekel işçilerinin dediği gibi "Tekel vatandır, satılamaz". Türk iş adamlarına satma numaralarını da artık yutmayacağız. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyeceği gibi en son Tekel’in içki bölümünü alan kişilerin bunu kısa zamanda Amerikalılara sattığını da henüz unutmadık. Böylece yeni rakı oldu Amerikalı. Tütün kanunu ile zaten üreticiler tam bir kıskaç altına alındı. Tekel’in de özelleştirilmesi son darbeyi indirecektir. Eskiden tütün üreticisinin sattığı bir kilo tütünün fiyatı bir 70’lik rakının fiyatına eşitti. Şimdi tütün 7YTL. Büyük rakı ise 22,5 YTL. Neden? Tütünü yabancı sigara tekelleri alıyor. Rakının da satıcısı Amerikalı şirket oldu. Yabancı düşmanı olmadığımızı ancak monopollere karşı olduğumuzu tekrarlayalım. Tekel’in özelleştirilmemesi için çok gerekçeler var. Bunların hepsini burada kısaca anlatamayız. Tümü tekellerin elinde olan bir sigara sanayinde sigara promosyonları insafsızca artacaktır. Sonuçta şurada hazineye girecek olan üç beş milyar doların bir kaç katı her sene toplumca sağlık harcaması olarak yapılacaktır. Bunu engelleriz diyecek olanlara bu güne kadar engelleyemediklerini hatırlatalım. Dava sonuçları dosyalarda duruyor. Üniversitelerde ve okul önlerinde bedava sigara dağıtmaktan, ilkokul çocuklarına sigara logoları içeren defterler ve marka sigaralarına benzeyen çikletler üretmeye kadar neler var neler. Düğün salonlarında "burası da asfalt değil.."diye devam eden şarkı ile göbek atanlara hatırlatalım. Bu ülkenin tütünü üzerinde Osmanlı döneminde hegemonya kuran Tütün Rejisi 7000 silahlı kolcu tutmuş ve 60 bin köylüyü öldürmüş idi. Bu şarkı aslında bu acıklı durumu anlatmaktadır ve asla gülünüp göbek atılacak bir şarkı değildir. Cumhuriyet bu rezilliğe bir son vermişti. Osmanlıyı diriltmeye çalışanlar da bunu unutmasın. Şimdi benzer bir hegemonyayı kendi elimizle mi boynumuza geçireceğiz. Türban üzerine yapılan tartışmaların yarısı da bu konularda yapılsa iyi olmaz mı? Belki de bu türban hikâyesi bu davaları halkın gözünden kaçırmak için bilerek yapılıyor. Ay yıldızlı rozet takan ama gereğini yapmayan bazı bürokratlara seslenelim: "Tekel vatandır, satılamaz"