Catalog

Sayfa 10 • Vananın başındaki kişiye benzetilen "broker"ların heyecanlı, stresli ve hızlı bir hayatı var. Aslında Türkiye'de brokerlık mesleği operatörlüğe denk geliyor. Operatörün görevi ise sadece "alımsatım" emrine göre hareket ederek tuşlara basmak. Ancak operatörlerin çoğu kendi adına oynayınca iş değişiyor. kazanıldığını vurguluyorlar. Küçük paralarla borsaya girenlerin bile enflasyonun üzerinde kazandığına işaret eden brokerlar, "Zaten amaç enflasyonun üstünde, repodan veya dövizden daha fazla getiri elde etmek" diye konuşuyorlar. "Bütün hareketleri ilk siz görüyorsunuz, ilk yaşayan sizsiniz" diye söze başlayan Sümer Yatırım Brokerı Gülen Gül, mesleğin ilk etapta çok heyecanlı ve dinamik olduğunu ancak bunun zamanla insanı sinirsel olarak etkileyerek zarar verdiğine dikkat çekiyor. Gün geçtikçe daha asabi, unutkan olunduğuna da işaret eden Gül, borsanın yoğun dönemlerinde stresten iki gün üst üste aynı saatlerde durmaksızın bumunun kanadığını belirtiyor. "Bu durum beni gerçekten çok korkuttu ve endişelendirdi" diyen Gül, aktif olarak üç yıldır brokerlık yaptığını ifade ediyor. Hata yapıldığında meblağının önemli olduğunu kaydeden Gül, bazı zararların maaştan kesildiğini, ancak bazı durumlarda art niyet olmadığının anlaşılması halinde, savunma alındığını ve zararın hata portföyüne atılarak hatanın kapatıldığına işaret etti. Kapak İMKB'de brokerlık yaıunda porttby yöneticiliği yapanlar da var. Ancak bunlann sayısının oldukça az olduğu ifade ediliyor. Memurgibi calısanlar daha mutlu Aslında borsada kendi adına işlem yapanlar dışında bir de memur gibi belirli saatte gelip, belirli saatte giden brokerlar var. Onların para kaybetmek gibi bir kaygıları yok. Sabah gelip akşam 17.30'da nerdeyse Istanbul'un her tarafına giden servislerle evlerine gidiyorlar. Yurtdışındaki brokerlar gibi müşteri adına karar vermediklerini belirten Sümer Yatırım'dan Erol Akkurt, "Biz operatör gibiyiz. Alım satım emri veriyoruz. ArGe bölümündeki arkadaşlar gibi değiliz. Büyük hata yapmadığımız sürece çok sürdürüyoruz" şeklinde görüş stresli çalışmıyoruz. Ama belirtiyorlar. sorulursa görüşümüzü belirtiyoruz" diyor. Yurtdışındaki broker mesleğine Normal denk gelen görevleri vasantıları nasıl? Türkiye'de portföy yöneticileri yapıyor. Istanbul Menkul Brokerlar da herkes gibi güzel Kıymetler Borsası'nda (İMKB) havada dolaşıyor, seyahate brokerlık yanında portföy çıkıyor, kitap okuyor, müzik yöneticiliği yapanlar da var. dinliyor, spor yapıyor, Ancak bunlann sayısının sinemaya, tiyatroya gidiyor, oldukça az olduğu ifade farklı hobilerle uğraşıyor. ediliyor. Ancak diğer insanlardan ayrılan bir yönleri var. Bankacı brokerlar ile aracı Brokerlar nerde olursa olsun, kurum brokerleri arasındaki ne kadar kendini engellemeye rekabet ise sürüyor. Hangi çalışırsa çalışsın "piyasayı" kesimin "profesyonel ya da konuşmaktan kendini amatör" olduğu konusundaki alamıyorlar. Seans arasında ve uzlaşmazlık bir türlü bitmiyor. seans bıtiminde borsanın Bankacılar, "Biz profesyoneliz, onlar amatör" kafeteryasındaki uğultu hiç derken, aracı kurum brokerları bitmiyor. Ertesi gün ne olur, hangi kâğıtlar çıkar, hangi tersini düşünüyor. Bankacılar, "Biz profesyoneliz, çünkü bu kâğıtlar iner kritiği yapılmadan işi meslek olarak görüyoruz. rahat edilmiyor. Brokerların deyimi ile "oturup kalkıp" Normal aile yaşantımızı piyasa konuşuluyor, ancak stresın atılması için insanı rahatlatacak güzel uğraşlara da hayır denmiyor. Seans sırasındaki hızlı davranma zorunluluğu bazılarının hayatına da yansımış durumda. Çabuk ve anında karar veriyorlar. Ancak önemli konularda borsadaki gibi ani karar verilemiyor. "Önemli konularda bütün yönlerin düşünülmesi gerekiyor. Fakat diğer insanlara göre daha hızlı karar veriyoruz" diyen brokerlar, dikkatin de hayatlarından çıkmadığına işaret ediyorlar. Yurtdısında brokerlık Yurtdışındaki brokerlık Türkiye'den çok farklı. En önemli ayrımlardan biri ise gelişmiş ülkelerin çoğunda Brokerların maaşları arasında büyük farklar var. 2530 milyon gibi çok düşük ücretle çalışanlar olduğu gibi 400 milyon lira maaş alanların olduğu da söyleniyor. Düşük ücretle çalışan brokerların kendine çalışma ihtimali yüksek olarak gösteriliyor. Ve onlar için maaş değil, oynamak önemli. Çünkü saniyelerde büyük paralar kazanmak mümkün. 400 milyon civarında alan broker sayısının ise birkaç kişiyi Ne kadar kazanıyorlar? geçmeyeceği bunlann da şirketin ortağı ya da büyük müşteri potansiyeline sahip kişiler olduğu belirtiliyor. Brokerlar "Bu rakam maaş olarak değil de artı primlerle de söyleniyor olabilir. Elinde müşteri potansiyeli yüksek kişiler yüksek işlem hacmi yapar. 500 milyarlık ya da 1 trilyonluk işlem yapıyorsa, binde bir komisyon aracı kurum sahiplerini rahatsız etmez. Ama bu brokera iyi bir getiri sağJar" şeklinde konuşuyorlar. Basında çok büyük rakamlar aldıkları yönünde çıkan haberlerden de rahatsız olan brokerlar ortalama ücretin 80 ile 100 milyon arasında değiştiğini belirtiyorlar. Bankaların aracı kurumlarında çalışan brokerların yılda dört ikramiyesi bulunuyor. Aracı kurumlarda böyle bir durum söz konusu değil. Ancak bazı aracı kurumların bayramlarda ekstra para verdiği belirtiliyor. brokerların kendi adına işlem yapamamaları. Bu ülkelerde brokerlık Türkiye'den farklı. Bu brokerlar müşteri adına karar verebiliyor. Bir diğer fark ise mesleğin yıpratıcı yanı da göz önüne alındığı için brokerların mahkemedeki tanıklıkları kabul edilmiyor. Mesleğin çok dikkat istemesi ve bunun kişi üzerindeki olumsuzluğu ileri sürülerek bazı ülkelerde mesleğin ömrü kanunla sınırlanıyor. Hafta içındekı çalışma günleri de sınırlı olan bu brokerler 4 ile 5 yıl arasında brokerlık yapabiliyor. Türkiye'deki sistemden farklı olarak bazı ülkelerde seans salonu ve broker bulunmuyor. Danimarka ve Isveç gibi ülkelerde Türkiye'dekinden çok farklı bir uygulamanın bulunduğuna işaret eden borsa çevreleri, " Bu ülkelerde borsayı görmek istiyorum gibi bir istekte bulunulsa, verilen cevap bilgisayarları mı göreceksin olur" şeklinde konuşuyorlar. Borsalarda şirketlerin seans salonlarının bulunduğuna da dikkat çeken çevreler, işlemlerin oralardan yapıldığını belirtiyorlar. New York insanların kendi adına işlem yapabıldiklerini de vurgulayan borsacılar, "Amerika'da canlı seans var. Bizimki gibi bilgisayarlaşmış bir seans yok. Buna karşılık Stockholm, Kopenhag tamamiyle bilgisayarlı borsa" açıklamasını yapıyorlar. ^ D