Catalog

İîayvan beyni en güçlü bilgisayardan çok üstün ubat 1949'da JO lonltik ilk "elekirunlk beyine", bir balisıik yörünge hcsaplatıldığı zaman, kimse bıı canavardan korkmamışıı. Adt EN1AC olan bu canavann karnı acıkınca 150 kilovval yiyordu. O çalısmaya başlayınca. Phiiadelphia'mn batı vakası karanlıga g(»mlllüyordu. Uilgisayarlann hızla gelişmesini sağlayan ırn öncnıli olaylurdan biri transistörlei iıı htılunınası ve cıııegrc dcvrelerin üretilmesi oldu. Böyleee bilgisayarlar çok buyiik bir hatı/aya sahip oldıılar vc asın hı/. ka/andılar. Ba« bilinı adaınlannın dcdiginc gflrc, "Arlık bıı KC/cgendc karnon kimyasıno ıluyalı Ituyut sona ermekle: sınırsı/ grnifleınr °'u" naklarına sahip, ötiimstiz vilisyumhiljJİsayarlarda kullanılun bir maden ıkvri hııkıım siirrcrk." Yine dc bilgisayarlnr şimdilik hirvr maki nadan başka bir>ey dcgiller. Hir girii> sisieıni ilc bir vıkış sislcminılcn ba^ka. 2 lahanına görc lıcsap yapaıı bir merkLV.c hağlı ha)'ı/amanycıik bir haııı veya plak bttliııııundcn mcydanagcliyoılar. Dtlgisayarın yapabildigî ıck >cy, içindcki dcvrclcrc prire hai'ı/asını yoklayarak. cvei vcya hayır deınck. Hu yü/den. progıaınlandtgı alaıııtı dı^ııuı «.ıkamıyor. Yine de giltikı;<' geli^cn progranılanıa tckniği saycsiııde, onıcgiıı clckuontk sanlranı,' oyuncusu bilgisayarlar oldtıkca gclivmi.V dıırımıdalaı. Öyle kı l'Mlyıtmda Saıilranç >ampiyomtiHitı bir bilgisayar olacağı söylt'iıiyoı. Şimdidcn bu nıakiııclcr, saniratK oyuncularımn yü/.dc 9fl'ını yeniyorlar. Ama süphesiz /cka e >an1ran '' • *'' oyunu kaı^ılaşiınlatııa/.. Peki< tlcUir fcU Teşhisi koyabilmek için gerekli zthin çahşmasının büyük bölümünü bilgisay üsttenhıce, daktortar için tettavi kısmıyla daha fazla uğraşahiliyor. Ş Bilgisayarlar hastanelerde de görev yapıyor Hastalara teşhisi bilgisayar koyuyor ^Hastanelerde kullanüan bilgisayarlar iioğıtrntı kohtylaştmyor, akciğer ve karaciğer çalışmasını denetliyor, enfarktüs hastalarma muhtemel tehlikeleri hildiriyor, ilâçların yanetkilerini hesaplayabiliyor. ir hastanın u*davisinde en oncmti a$ama şüphesi/ "le$his"iıt. Ooktor haslasını muayenc cdcr, una derdini anlattırır, sorular sorar ve ddc citiği bılttin verileri değfrlendircrek kal'asında ba/.ı ihtimal lıesapları da yapiıktan soııra ie$)ıisini koyar. Uutıdan sıinıa atılacak bütün adımları bu ıcşhis bclirlcyccckfir. l$tc hu cok öııcınli a^amada, birçok dokloruıı yanında otdukva güvcnilir hir yardınıcı var artık: Hilgisayar, Tıpla vc saplık hi/mcık'rinde ilcri iilkcler, "ti'şhisc yurdım" adı allmda ö/c)]ikle hastaııek'idc, bilgısayarlardaıı gcniş ölcilde yararlanıyurlur. örnegin sırf Fraıısa'da 17 hasıanc, bu ytlııı şubat ayından bcri st>/konusu sisİLtni kıtllaıııvor. yorsa haşka bilgiler de yine bilgisayara veriliyor. Bilgisayar, lıadzasindaki temei bilgilerlc yeni verileri biraraya geıirerek leslıis icin bir var.sayıım oriaya aiıyor. Tabiî buna dayatı oiarak yapılması gcrckcn tıbbî uygulamaları ve lcdavi yrinetıncteriııi de valık veriyor. Doktorlann tcşhis için lıarcadıgı zaman vc enerji böylccc çok büyük oranda a/.alıyor ve tedavi konusunda calışmaya datıa Ta/ta imkâıı bulabiliyorlar. Kasianclerdc "Rörev" " bilgi.sayarlann en v o k yararİ1 oldu Su alanlardan biri de dr>ğum. Doğum önccsinde ana rahminde olan bitenleri i/lcmesi sağianan bilgisayar, rahimdekt tepkileri kaydediyor, atıali/ler yapıyor ve gerekli hormomı kendiliğiııdcn artıracak lilreşimlcr gOııdercrek doğınuıı kolaylasmasını sagiıyor. Bilgisayarların hastane hizmelleri bunlarla sınırlı değil. Anestezi sırasında cnsefalografiyle hastayı i/leyebilcn bilgisayar, radyolerapik etkileri ölçebiiiyor. Beyindeki kan dolaşımtnın ve kafaıası içinde kan dotaşımıyla artan basınçın gclisimi, yine bilgisayarlarla izlenebiliyor, Aygıtlar, karaciğer ve akcigerlerin çalışnıasını denetliyor, yumurtanın döllendiği tarihi hesaplıyor, enrarktds hastlarını kontrol edip muhtemel tehlikeler konusunda öncvden uyan yapabiliyor. da B hastalık için 2 bin 500 IH'scarıcs'in "Düfiinuyorum, oyleyse vurım" öncTmosini.Turiııg "ICftcr benim Rİbiys«, düşünüyordur" diyc ccvirmi$. Ikiyicce ortaya bir dc ileti^inı sorunıı t,ıkıyor. Bir /.ckaya salıip olmanın cn öııçmli göMcrgesi itelişim kurabilrnok. Oysa bilgisayarlar aııcak bclli konularda, belli kavrjm lar ilc konuşahiliyorlar. Programlandıkları konular diîjiııa vıkamıyorlaı. Keııdi kcııdmi pmglamlamaya ptlince, bu ilkc oiarak başarılmış dıırıımda. Ama csas surun programlanmanın dıi/cni vc ycni bir olayla karşıla^ıldığı zaman onu hafı/aya ycrl^tirmekic i/lcnccck yöniı'iııdc. program , I'ransa'da "AIJM" knduyla taıunan sislcmdc, 2 bin 500 hastalığııı 22 bin belirtisi ve bunlarla ilijkili 3 bin 500 ayrı tıbbî bilgi dilimi bilgisayara depülanınış. Hastanın şikâyetleri, yaşı, mcslcfti, geçirdigi hasialıklar. varsa sürekli rahatsızlığı ve gercki 400 milyon •clam ' c r bılgısayarlann l ?IBln daha lıı/lı nlmalanııı gLıı'kliriyor, bftylece süpcrbilgisayar ya• • > hı/laıııyot. Üslün bilgisayarlar, saniyc• ılc 40() milyon işicm yapabilecck kapasitLdc. Dütiln diıııya bu kapasiu'yi artırmaya valı•jiyor. lapon hukümcıi pt\~cıı yıl varolanlardan bin kat daha JJÜVÎIJ hir bilgisayar yapııın K'i') 42 nıilyar liraya yakın para ayırdı. Saniycdc 10 milyar i^lcm yapabilccck nkın bu makina, bir lü/cniıı tıavayı yarış hızırıı 10 saniyedc h(.>saplayabil{.ı;ck güvıc. Diğcrlcri hıı işi onscki/ saailc yapabiliyorlar. YitK* dc bir hayvan bcyni saniycdc H ) nıilyar işlcm yaM parak, en gudu kanıpııurılci) kat kat ttstıııı bir bcyinı1 salıip olduptıııu Bııgiitı îvin bilgisayar u/ııuıııları. "dvrvek biİKKayar devri daha haşlaınuıtı" divoı laı nmün bu sorunlar ve yrni gereksinm^ İlâçların büyük tchlıkelerden biri. ilâçların yan etkileri, bilgisayarların hastanın durumuna göre hangi ilacın nasıl bir yanetki yapabilccegini oriaya koymasıyla, önlcncbilivor. Bütün bunlardan sunr«ı yakın bir gelecckte bîlgisayarlarııı beyaz önlükler giyerek haslane knridorlarında dolaşacagı yine de sanılmamalı. Çünkil onları programlayan ve onların verdijti sonuçlara göre asıl uygulamayı yapıınların doktorlar, yani insantar olması, ortadan kaldırılamayacak bir /onınlulıık. Ayn«. ««Ja»idf m SA YFA 6 CUMHURİYET/BİLGİSA YAR