Catalog

2EYLÜL2001.SAYI806 13 Söylenceleri ve batık kentiyle unutulmaz bir göl ;^;'i: var Doğu Anadolu'da. Trekkingden dağcılığa değişik olanaklar sunuyor tatilcilere. Hazar Gölü'ne gitmek zor değil. Konaklamak için pansiyon ve kiralık ev de var. dostum Latif, şimorkellerimizi takarako muntazam yapıların taş duvarlanna dokunabilmiştik.FakatBayramöztürkve grububukenti görüntülemişti. Suyun 15 m. derinliğinde, genişbiralanayayılmış, 50 m. arayla birbirini izleyen çatısız binalar... Baklava dilimleri halinde ustalıkla işlenmiş yapı taşları kullanılmış. Binalarsapasağlam vedimdik ayakta. Duvarlar 10 m. boyunda, pencereler 1 m. Batıkkent'e yakın duran ada, su içine uzanan biryol var. Efes'teki yollaraçok benziyor. Bu yol 20 m. kadar sürüyor. Kekova'da "Batıkkent" denilenyerdeki birkaç ev kalıntısı onca ziyaretçiyi topladığınagöre, Hazar Gölü'nün budimdik ayakta duran Batıkkent'i kim bilir ne kadar ilgi çekecektir? Kültür turizmi için önemli birpotansiyele sahip, birtarih hazinesi..NevarkiBatıkkent'ingünışığına çıkması yolunda ilk adımı atan Bayram öztürk ve grubuna soruşturma açan dönemin Kültür Bakanlığı, o gün bu gündür bu konuya sessiz kalıyor, bunu anlamak gerçekten çok zor. Sivrice Belediyesi, Elazığ Valiliği, Elazığ Kültür ve Tanıtma Vakfı da bu konuya sessiz... Batıkkent 'in taş duvarlanna dokunamadık, amayöredekiköylülervebalıkçılardan ilginç söylenceler dinledik; romanlara, öykülere.filmlerekonuolabileceksöylenceler. Korsakoff olsa da aylarca yürüyemese, uyuyamasa da yanımda... Gidenlerin acı sını unutmak mümkün değil. O parlak gençlerle an an yaşadım, bu acıy ı unutamam. Barış bu soruları yanıtlayabilecek güçte değil, henüz kafasını toplayıp yoğunlaşamıyor, bu y üzden ben yanıtlıyorum. Tedaviye başladığından bu güne kadarbiraydır, arahklarlaancak uyuyabiliyor. Aylardır masaj aletleriyle yaşıyor, açlık, sinirsel proteinleri deyıpratmaya bağladığmdan (doktorlar öyle diyor) ayaklan uyuşuk, ve devamlı ağn yapıyor. Beynı büyük hasar aldı. Vucudundaki uyuşukluklar, ağnlardevam ediyor. Buna rağmen yaşıyor ya, bir anne olarak ömrünün sonuna kadar oğluma bakanm... Bcdenini kaç kcz açlık grevine, ölüıtı orucuna yatırdın? A. Yıldınm: Banşcezaevindekaldığı6 yıl boyunca bir süresiz açlık grevine, bir ölüm orucuna ve sayısını hatırlamadığımızprotesto açlık grevlerinekatıldı. 400 günden fazla aç kaldı. Kaç Barış gününü cezaevindegeçirdin? A. Yıldınm: Barış 19952001 yılları arasında altı "Barış Günü"nü cezaevinde geçirdi. Ismini kim, neden Banş koydu? A. Yıldınm: Adını babası koymuştu amahiç barış içinde yaşamadı. Dilerim ki, banş dolu bir dünya olur da Banş da diğer Banş'lar da barış içinde yaşarlar. Tek temennim bu... Adını neden Barış koyduğumuzu, babası son ölüm orucu sürecindeyazdığıbirşiiriyleözetlemiş: Yaşım küçük "bilmezdim" /Ama bilirdim o zamanlar bile / Savaşsız olmayacağınıBarışın... Yetmişbeş'lerde insanlık sınıfkavgasını/ Belliydi işte kazanacaktı çalışanlar/ Tabanları yağlayıp kaçacaktı çalışmayanlar/ Hakları için ölmeyecekti çalışanlar/Onun için Barış koydum adını./ Yanılmışım oğlum / Çok yanılmışım / Savaş koymuştum ilk adını / SAVAŞ OĞLUM! Barışı nasıl tanımlıyorsun? Barış seniniçinne? Barış: Barış benim için insanların sömürülmediği, haksızlıklann, yoksulluklann, zulümlerin, haksız ve yoksul ölümlerin olmadığı bir dünya demek. Böyle bir dünya olmadıkça da Barış günleri, Banş sözleri pek anlamlı değil. Kafamı tam toparlayamadığım için aynntılandıramıyorum ama bu konuda "Barış şarkılan" isimli şiirlerimde bir şeyler söylemiştim. Barış sözcüğünün telafuzunun bile bela olduğu bir ülkede yaşadığını ilk ne zaman, nasıl fark ettin? Barış: Çocuklukyıllarımda.evimizin basılmayabaşlandığıgünlerdenberiülkemizdeki gerçeklerin farkındayım. Solcu olduğu için kırılan, kırılmaya çalışılan 4. kuşaksın, senden öncekiler ve sonrakilerle yolun nerede kesişiyor, nerede ayrılıyor? Barış: öteden beri ülkesinin ve insanlarının sömürülmesine karşı duranlar var. Kuşaklararasıayrımlarvarmıdır?Mutlaka vardır ama bence önemli olan bin y ıllardır, ta Baba Ishaklar'dan beri bu topraklarda daha iyi ve özgür bir yaşam için kavganındurmamışolması... ^ beratguncikan@turk. net Doğu'nun Yalova'sı... H MEHMET MADEN azar Gölü'nün, insanı büyüleyenbirdoğası var. Birkaç gün kalıp dingin, mavi sulanna dokunsanız, güney kıyısındaki Hazarbaba Dağı'ndan aşağı efil efil esen rüzgârı dinleseniz, bir daha buradanaynlmak istemezsiniz. Gölün 13 m. derinliğinde yatan Batıkkent'le ilgili söylencelerse, unutulacak gibi değil. Batıkkent'in bulunduğu kıyı boyunca sarp çehresiyle uzanan görkemli Hazarbaba Deniz Kızı: Buradaki papazın kızı, sudağında yazın trekking, kışın ise kayak ların altındaki kilisede hâlâ yaşıyormuş. yapma imkânınız var. Bu göldeki sazaPapaz, Müslüman bir Türk'e gönül venın, tadını asla unutmayacaksınız. Buzul ren kızına karşı çıkmış ve kaçmasın diye kökenlı olma ihtimali yüksek olan ve tektonik bir çukura yerleşmiş bu benzersiz gölün deniz seviyesinden yüksekliğil284m.,alanı86km2. Bu tatlısu gölünün kuzey ve güneyini çevreleyen sarp görüntü, alüvyon birikimine neden olup suyun berraklığını bozuyor. Göl suları kışın alçalıp yazın yükseliyor, temmuz ayında en yüksek seviyesine ulaşıyor. Hazar, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Van, Çıldır, Erçek'tensonraen büyük gölü. Uçakla, otobüsle, trenle veya kendi otonuzla gidebilirsiniz. Uçakla gidildiğinde, Elazığ ya da Diyarbakır havaalanına inmeniz gerekecek. Gölün güney kıy ısından MalatyaElazığDiyarbakırKurtalan demiryolu, kuze Hazar Gölü çevresine yapılan tatil siteleri gölün korunması gerektiğini hatuiatıyor konuklarına. yinden ise MalatyaElazığDiyarbakır karayolu geçiyor Elazığ'ın ise sulann altında yüzyıllardır zamana onu kiliseye kapatmış. Kenti aniden su göle uzaklığı 20 kilometre.. Gölün çevre direniyor. Batıkkent, demiryolunun geç basınca herkes ölmüş, ama bu güzel sinde pansiyon ve kiralık ev dahil konak tiği güney kıyısında, Sivrice ilçesine ya kalpli kız ölmemiş ve o gün bu gündür lama yeri bulabilirsiniz.Son birkaç y ılda kın, kıyıya lOOmaçıklıkta duran bir ada sulann altındaki kilisede yaşıyor. YıkılsınHarputKalesi.Başkabirsöyyapılan50'yeyakıntatilsitesiyle kuzey nın200m.doğusunda. llkkez 1989'un kıyısı tamamen betonlaşsa da Hazar'ın Eylül ayında, Istanbul Üniversitesi Su lenceye göre de kilisedeki bu kız aslında gerçek dostlan bu güzelliği korumak için Ürünleri araştırmacılarından Bayram kıralın kızıymış ve sulann altında zümÖztürk vegrubu tarafından bulundu. Bu rütten birköşkte yaşıyormuş. Büyülübir çabalıyor. Osmanlı döneminde "Gölcük" olarak birrastlantıydı.Çünküonlar,TRTyönet kızmışbu. Yıldabirkezuyanırve "Haranılan bu doğa harikasının adı, Atatürk menlerinden Ertuğrul Karslıoğlu'nun put Kalesi Yıkıldı mı?" diye sorarmış. tarafından Hazar Gölü olarak değiştiril hazırladığı "Fırat ve Dicle" belgeseli Çünkü Harput kalesinde onu sevdiğine miş... 1937'de AtatürközelbirtrenleDi içinçekime gelmişlerdi. Fakatyöredeki vermeyen zalim babası oturmaktaymış. yarbakırgezisine çıkar. Tren Sivrice ilçe balıkçılann itirafları, onlan araştırmaya Kaleninyıkılmadığınıduyuncayeniden uykuyadalarmış. sinegelince Hazar Gölü'nün oeşsizma itti. viliği tren yolunun önüne serilir. Atatürk Zaten daha önce göl suyunun aşırı çeGün ışığına çıkmayı bekleyen Batıkbu doğal güzelliğe hayran kalır. Gölün kilmesisonucu,bazıyapılarortayaçıkkent'ten ayrılırken söylenceler kulağı ' sonuna, Gezin istasyonuna geldiklerin mıştı. Suyun çekildıği o dönemde ben ve mızda yankılanıyor. ^ de, programda olmamasina rağmen 2 km. kadar geriyeyolalınarakyine gölün kıyısında öğle yemeği yenir. Atatürk burada gölün içine doğru uzanan Kilise Adası' na hayranl ıkla bakar ve yardımcılarına, "Burayı Doğu'nun Yalova'sı yapalım" diye talimat verir. Kilise Adası'na yüksekten bakan tepeye bir sanatoryum yapılması kararlaştınl ır. Hemen hazırlıklara başlanır. öyle ki çok kısa bir süre içinde Gezin istasyonundan Kilise Adası 'na doğru ek bir demiryolu döşenir. Ancak Atatürk'ün ani hastalığı, bu projenin gerçekleşmesine izin vermez ve Hazar Gölü zaman içinde unutulur. Gölün derinliklennde yatan Batıkkent