Catalog

5NİSAN 1WS. SAYI628 duyuyorduk.Şimdıgeriyebaktığımda,gerçckten dc olağanüstüydü." Doris Lcssing birden fazla yas,amı siirdürmeyi başarabilen ender ınsanlardan. Otuz yaşına geldiğinde, iki evlilik yaşamış üç çocuklu birkadındi. İki çoeuğunu Rodezya'da bırakıpgiden,bununacısını iliklerindchissetmeklebirlikte,dışavurmaktanhepkaçınanl.essing,"Mutsuzolmayamahkumdum; aklıbaşındaherokurbunuanlayışlakarşılayacaktır,"diyeyazacaktı. Ingiltere'ye ayak basarbasmaz, tüm yaşamınıyazmayaveçoeuğunaodakladı.Önce Komünist Parti, daha sonra da Nükleer Silahsızlanma Kampanyası adına eylemlcrc katıldı. Tüm bunların yanı sıra, şimdi olduğu gibi, o zaman da insanlarla sürekli iletişim kuransıcak vecanayakınbirkişiliği vardı. Yeni yapıtındaki cn çarpıcı olayların büyük birbölümünüonunçevrcsindckibohemruhlusanatçılaroluşturdu. Yapıtınbirsahnesindc yazar saf ve tcmiz duygularla Kenneth Tynanilebirlikteoluyordu: " Yatak odasının duvarlan türlü türlü kamçılarlasüslenmişti.Odabirkamçımüzcsinden farksızdı... bizde uykuya daldık." Lessing'in,inişliçık ışlı,duygusal bir yaşamıdaoldu. llk iki evliliğinin hüsranla son bulmasınınardından,birilerincgelenekscl bağlarla bağlanmaya karşı çıktı. Amaç, giivcncedeğil,sevgiydı. Ancak,kcndisininde içtcnlikle dile getirdiği gibi, bu her zaman öylcolmadı. Lessingyaşamındaderinizler bırakan iki ilişkisini özyas.am öyküsünde açıkyüreklilikleanlattı: "Sadık kalmaya niyctli olmadıklarını açıkça bclirtcn bu iki crkcğc nc etmeye bulaştım ki? Ama bulaştım. Hclc bir tanesi, hiç kuşkusuz yaşamımın aşkıydı. Sanirım, bir ilişkinintuzağınadüşmektenhepkorktum." Venihayet,birkadınınyaşamınıenyalın ve cn duru biçimde aktardığı "Altın Defter" kitabına her şeyi tutkuyu, siyasal yaşamı, anneliği,yazarlığısığdırdı: "Kitap yayımlandığında ilk tepkiler oldukça sertti. Zamanla bu öfke yatıştı. Şimdi kadınlarbanamcktuplaryazıp,kitabıbüyükanne ve annelerinin de okuduğunu, kendilerinin kitabın üçüncii kuşak okurları olduklarını söylüyorlar. Kitap oldukça büyük bir yankıuyandırdı." Doris Lessing 30 'lu yaşlarında... yim.Amayaşamımınhiçbirdönemindebunalıma girmcdim. Olsa olsa, çok acı çektim. ' Love Again' adlı kitabımda anlattığım türde bir acı." " Yeniden Aşk"de Lessing yaşl ı bir kadının genç bir erkeğe duyduğu aşkı anlatırken, "Çektiğim aeı kolaylıkla ruhsal bir çöküntüye dönüşebi 1 irdı,'" dı yor. "Gölged Y ürümek" de, içkiye bağımlılığını o çarpıcı içtenliğiyledilegetiryor: "Bir yıla yakın bir süre boy unca tam anlamıy la bir alkoliktim." "(iölgcde Yürümek"yapıtında içinden çıkılması en güçşeyonunusçuluğa duyduğu inancı yitirmesi ve tasavvufa ilgi duyması karşısında getirdiği açıklama. "Insanlarbenimçıldırdıgımı düşünebilirlcr. Usçuluğun kendisi bir din gibi: Çocukluk ve gençlik yıllannm geçtiği Rodezya 'da babası ve erkek kardeşiyle... Kimse ona karşı gelinmesinc dayanamıyor," diyen Lessing şimdi bu konuda neler düşündüğünü aktarmaya pek istekli olmasa da, en azindanbirçabaharcıyor: " Yaşlandıkça dünya bana daha az inandıncı geliyor. Geçmişe baktığımda, her şey düş ve gölgelerden farksız. Bunun dışında bir şey olduğuna inanıyorum. Ancak sözünü ettiğim süreç, sürekli ınanç vc geleneklerdenarınmaklailgili. Öyle ki, sonunda inançlar giderek azalıyor ve kendi değerli kişiliğınize duyduğunuz ilgi yok oluyor." Bir roman yazarı için oldukça güç bir durum, değil mı? Bu soru üzerine Lessing öfke dolu bir bakışfırlatıyor ve "Arzu ettiğim düzeyde bir yazar değilim. Yazmaktan büyük bir keyif alıyorum, ama bunu çok da ciddiye almıyorum," diyor. Lessing, kadın olmanın, dahası insan olmanın sorunlarına eğilen ve buna yeni bir boyut getiren 20. yüzyılın ender yazarlarındanbirisi. Yapıtlarındakitutkudoluyüreklilik onun daha uzun bir süre gündemde kalacağını gösteriyor. "GölgedeYüriimek"Lessing'inyaşamının 1962 y ıl ına dek uzanan bölümünü içeriyor. Yazara göre, özyaşam öyküsü burada son buluyor: "Bunu daha fazla uzatamam. Yoksa insanları üzerim. Altmışlı yıllardaev kadını denen türde biriydim. Gençlerlcdoluptaşankocaman birevim vardı. Bugençlerinherbirinın şöylcyadaböylcbaşıdertteydi.Bunlanyazacak değilim." Bugüne dek yazdıklany la kendisine adım adımyakınlaştığımız Lessing, yalnızca bir yazar değil, yaşamının her anını dolu dolu yaşayan bir insan.^ The Guardian 'dan çeviren: RlTA URGAN » ' Kişisel olan siyasal mı?... Işınaslınabakılırsa,"Altın Defter"i yazın dünyasindaçığıraçanbirkilomctreta$ısayılıyor. Peki, "Altın Defter"i bu dcnli önemli yapanözellikne?Bu bir ölçüde, kişisel olanla siyasal olanı, 20. yüzyıldahiç alışık olmadığımız bir biçimde kaynaştırmasından ve çağdaş kadın kavramına yeni bir boyutgetırmcsinden kaynaklanıyor. Yapıt genelde bir feminist roman olarak değerlendirilse de, gerçcktefeminist bir bilinçleyazılmadığı gibi, siyasal açıdan da baştan sona doğrulan aktaran bir yapıt dcğil. Feminist bir roman olarak algılanması, kadın ımgeleminin de, genellikle erkeklerle özdeşleştirilen türde bir gücc sahip olduğunu ortaya koymasından olabilir. Lessing, "Romanı yazarken, özelliklekışkırtıcı vcortalığıalevlendirecekbir şeyleryazmayıaklımdanbilegeçirmedim. Siyasal ey lemlerim sırasında kadınlann sorunlarına,erkeklerebakışlarınaortakoldum. Bu özel sohbctlerimi satırlara dökünce insanlarşaşkınadöndüler. Sankibuyazdıklarımı daha öncehiçbir kadın ağzınaalmamıs. gibiydi,"diyor. Lessing "Altın Defter" yapıtındaki kahramanınıruhsalbirbıınalımıneijiğindendöndürüyor. K.endisinikolaylıklakapıpkoyvermeyen ya/aryapıtlanndadelilik, bunahm, acı gibi duygusal durumlara sık sık yer veriyor: "Sanırımdeliliğesondereceeğilimlibiri 21 roman ve farklı türlerde 25 kitap... îmza: Doris Lessing. llk kitabı Altın Defter'i yazana kadar gecekonduda yaşadı, kirasını ödeyebilmek için annesinin mücevherlerini sattı. Şimdi omuzlannı silkse de, özyaşam öyküsünde yoksul, göçmen ve çocuğunun sorumluluğunu tek başına üstlenen Lessing'i anlattı. Siyasal olanla, kişisel olanı kaynaştınrken delilik ve acıyı aktardı... Şimdi 7H'ine ayak hastu "Yazmaktan büyük keyif alsam da bu isi çok ciddiye almıyorum."