Catalog

Y A Ş A M G Ü N Ç I K A N bir gece evvel kumarda kaç lira kaybettiğ ini, Dcmokrat Parti'den bu yana ekmeğın kaç kez zam gördüğünü, dış politikada izlenen yanlış tutumlan, peynirin buzdolbına konulmadan nasıl uzun süre saklanacağını, sadece leblebi yenilerek kaç günde kilo verilcbileceğini biliyor. Bu bılgilerı edınmek için az zamanınız kaldı. Çünkü artık tüketmenin dayanılmaz ağırlığı altındasınız. Hertürdentüketım çılgınlığınızı değerlendirmek üzere sözün gerekmediğı, dokunmalann ayıplandığı isimlerinin önüne öncc süper, sonra hiper sıfatını ekleyen marketler hizmetinizde. Neredeyse tümü, kapıtalıst sıstemın tüm değerlcriyle oluşturulduğu ülkelcrin sermaye dcğerleriyle kurulan marketlerin Türkiye'deki ilkini Migros oluşturuyor. Isvıçre'de aynı isimlc bir mağazalar zinciri bulunan Migros, 1954 yılında ilk mağazasını açıyor. 1970'li yıllarda Isvıçrelıler çekilip de faaliyetıniKoçHolding'inTürkMigros'uolarak sürdüren market de Türkiye içinde bir mağazalar zinciri kuruyor. Migros'un bugün otuzsekizi Istanbul'da toplam ellibir alışveriş merkezi var. Bu merkezlerden yılda ortalama 25 milyon kışi alışveriş ediyor. Satışa sunulan ürün mıktan 25 bin civannda. Alışveriş merkezinin büyüklüğü, satışa sunulan malınçeşitliliği gibi kriterlcrlc Migros, MM Migros, MMM Migros isimlerini alan marketın hızmct anlayışı ise dört maddede özetleniyor: "Çağdaşekonomikgüvenilirfırmakalite". MaTdeğiştirme olanağı getiren, kendi bünyesinde kurduğu laboratuvarlarla malın kalitesini değerlendiren Migros, bazı ürünleri de kendi adı altında satışa sunuyor. Cumartesi ve pazar günleri kapanma saatini 22.00'yc alarak daha çok sayıda kişıye ulaşmayı hedeflıyor Migros'un kırk yıldır tek başına sürdürdüğü marketler zinciri scrüvenini 1990 yılında yine tsviçre scrmayeli bir başka şirket, Metro kınyor. 1990 yılının Eyliil ayında ilk mağazasını Güneşli'de açan Metro, 1992'de Ankara ve Kozyatağı, 1993'te de Bursa mağazalarını hizmete sokuyor. Türkiye, Metro'nun kepenk açtığı onaltıncı ülke. Migros'un özelliği, bütün ülkelerde, örneğin !ngilterc, Lüksemburg, Hollanda, Belçika, lspanya, Brezilya, Yunanistan'da da aynı dizayrüa ve ürün çeşitleriyle kurulması. Metro'nun Kozyatağı mağazasından tereyağını hangi raflan alıyorsanız, Atina'daki mağazasında da aynı rafia buluyorsunuz. Metro'nun bir başka özelliği ise sadece vergimükellefiolanların alışveriş edcbilmesi. Alışveriş kartına sahip vergi nıükellefleri yanlannda cn fazla iki yakınlanyla mağazalardan yararlanabiliyor. Etiketlerinde ürünlerin KDV'siz fıyatlannı sunan Metro'nun Genel Müdürü Tahsin Pamir, şu bilgileri vcriyor: "Yirmibeş bini aktif, kırk bin ürün satışa sunuyoruz. Bu ürünlerin on bini gıda, onbeş bini de gıda dışı üriinler. Gıdada yüzde 90, gıda dışı ürünlerde ise yüzde 80 yerli üretimi yeğliyoruz. Çalışan sayısı her mağazamız için ortalama 280.Bütün özelliğimiz bir sistemimi/in olması ve hedef müşteri kitlesinin hem ticaret hem de O E R G İ 1 3 Ş U B A T 1 9 9 4 S A Y I 4 1 2 B E R A T llk market Isvlçpe'den: Mlgpos btanbul'dan bir "Metro" geçiyor Market pslkolojlslnd* raflara dlzl dlxl »ıralanmif rengftrank mallar, tükatlm IçgüdasünO arttıran «n ön*mll 6ft«. Şimdi hipermarketler moda Tüketimin dayanılmaz ağırhğı altında kalan kentlilerinyeni alışveriş yerleri mahalle büyüklüğündeki hipermarketler. B akkal Abdi, akide şekerlerinin durduğu kavanozun kapağını açmaya çalışan altı yaşlarındaki Mustafa'ya sertçc çıkıştı: "Elleme bre, söyle kaç tane istediğini ben vereyim". Annesinin ctcklerı arasına sığındı Mustafa. Kafasından, hcsaba yazdıracaklarının lıstesini geçircn Ayşc Hanım ürktü, "Eyvah, bakkal Abdi'nin heyheyleri üzerinde. Şimdi eski hesapları çıkarıp Ragıp'ı soracak. Bari salçayla un kalsın." O sırada dükkâna gıren Münevvcr Hanım böldü düşüncclcrinı Ayşe Hanım'ın. "Şey" diye dönüp bakkala, kekeledi, "Yarım kilo şekcrle, bir paket yağ alacaktım ben." Biraz öncekı davranışının yarattığı etkiden üzülmüş görünen Bakkal Abdi. "Artık yaşlandım bre. Siz, ciddiye almayın benim densi/.liklerimi" dcdı. Havadakı elektnklenmcnın anlamını bir türlü çözemeyen Münevvcr Hanım, "Hayrola" diye sordu,"neolduki?" Tartışma uzamış, kadın bir daha alışveriş yapmayacağı tehditleriylc dükkânı terk etmıştı. Münevverve Ayşe Hanım, gülüştüler, "Kimbilir bi/lcr için neler düşünüyorsun da ismimizi bildiğinden ya/amıyorsun" "Bir de siz üzmeyin beni", diye söylendı Bakkal Abdi, "Kadına ayıp ettim. Gönlünii almalıyım ama nasıl?" Bu anlatılanlar öyle uzak tarihlere ait değil. Belki sckiz, belki de on yıl öncesinin yaşanmışlıklanndan. Şimdilerde, bir Anadolu kentinde, hatta lstanbul'un herhangi bir mahallesındcbclkısizındeböylebirbakkalınız var. Dükkânının ahşap kepengini sabah namazı dönüşü büyük bir gürültüyle açan, yere scrpıştirdığı nemli talaşla dükkânınt temizlcyen, fare kapanlannı şöylc bir gözden geçinp bir haftada kaç fare tuttuğunun hesabını yapan sizin bakkalınızın da adı belki Abdi. Eğcr varsa ve siz ona sadece vcrcsiye hesabınızın kabanklığı kadar değer bıçiyorsanız, vazgcçin, çünkü o sızı, kimin çocuğunun hatalı sünnet edildiğinı, kimin kocasının C U M H U R İ Y E T