Catalog

s i C U M H U R E M C A N B A Z O Ğ L U MALCOLM X'İN SİYAH BEYAZ YASAMI merika'dakı siyah Müslümanların lıderi Malcolm X'in politik yaşamının son günleri; gcriye dönüşlerlc 30 yıllık yaşamı doldııran birçok olay, anı, zafer, ihanet... Gecen sezonun en çok konuşulan filmi Malcolm X, gcç de olsa bizde de gösterınıc gıriyor. Fılmın sahıbı Warncr Brothers'ın Malcolm X'ı Türkiye'ye getirip boiju boşunu 'sonın* yaratmak ıstemcmcsi sonucu, bu iij başkalanna diiijtü. Fılmin Türkiyc haklarını satm alan Ajans Estet, Malcolm X'i 21 mayısta sınemalarda göstcrmeye başlıyor. Spike Lee'nın yönettiği Malco m ' X zor bir fllm; 33 milyon dolara mal olan 3 saat 20 dakikalik bir öykü. Bir yanda ABD'ye yakın tarihi anlatan bir belgcsel, diğcr yandan milyonlar doğuran ticari bir kaynak; şapkalar, ti^örtler, posterler, çıkartmalar, Lee'nin çekım öykiisünü anlattığı kitap, tllmin dayandığı Malcolm X biyografisı (Pulitzer ödüllü, Kökler'in yazarı Alcx Haley'in kıtabı) vc lllmlc ilgıli bir sörıı hcdıyelik eşya. Malcolm' X gıbı bir ısmin sirtından para kazandığı içiıı aşırı dinci kesimlcr ateş püskürüyorlar Spike Lee'ye. Filmın ABD'de göstcrime girmesinden bu yana çok ıızun süre gcçmesine karsjin gazetclerde hâlâ 'Malcolm X'i ikinci kcz öldürdüler vc me/arını hediyeliklerle A MALCOLM K\/~7 örıtüler' gıbı yorumlar çıkıyor. Malcolm X kim? Fılm iki bölümde anlatıyor Malcolm X'i. Birinci bölüm 2. Dünya Savaşı yıllannda başlıyor. Malcolm Little fakir bir aile çocuğıı. Altı yaşındayken babasını öldürüyorlar, annesi de tımarhaneye düşüyor. Beya/. bir ailenin yanında büyüyor. Okulda da iyi bir öğrencı; ancak öğretmenlerin baskısı sonucu öğrenimıni bırakıyor. Serserilerin arasına karışıyor. Uyuşturucu, muhabbet tellâllığı derken hapse giriyor. Burada Islamla tanışıyor. 1952'de hapisten siyahların üstün bir ırk olduğuna inanan ve i'jin dinci akımı bemmseyen Chicago alcolm X Makko zlyaretlnda lalamda ırkçılık olmadığını anlıyor. kokenlı Milli tslam örgütü üyesi olarak çıkıyor. Kısa süredc örgütün liderliğine yükseliyor. Bu arada Afrika'daki köklerini bilmediğinden sembolik olarak X soyadını alıyor. İkinci bölüm ise Malcolm X'in 1964'te örgütünden kopup Afrika'ya, Avrupa'ya, Mekke'ye gitmesiyle başlıyor. Mckke'de tslamda ırkçılığın olmadığını farkediyor Malcolm X. Dönünce 7 Haziran 1964'te yandaşlarına resmen örgütten koptuğunu açıklıyor. Adını ElHay Malik KlŞahbaz olarak değiştiriyor ve 21 Şubat 1965'te öldürülüyor. Katilin kimliği bclli, ama arkasında gizli servislerin mi, yoksa terk ettiği Mılli tslam'ın mı bulunduğu hâlâ sır. Bu bakımdan, Spike Lee'nin Ken ncdy'nın ya^anımı anlatan JFK ile başlayan lider yaşamları ve cinayetlerini sorgulayan film akımını sürdürdüğü söylenebilir. Spike Lee şu anda Hollyvvood'un en 'kızgın yönetmeni.' Filmlerinde siyahların yaşadığı sorunları anlatmakla ilerlcmeyi secti. Hollyvvood da 35 yaşındaki genç yönetmenin yarattığı yeni pazan görüp ona istediği parayı sağlamaya başladı. Basında iyi yeri olan Lee'nin artık her dediğı yapılıyor. örneğin Malcolm X'i Norman Jenison çekecekti. Spike Lee isteyince Jevvıson hemen kapıya konuldu. Lee şimdi Mıles Davis'in yaşamını çekmeye ha/ırlanıyor, buna da evet dendi. Lee, Malcolm X'i ona çektirmelerini şöyle açıklıyor "Baba'yı italyan asıllı O E R G İ 1 6 M A Y I S 1 9 9 3 S A Y I 3 7 3 18 C U M H U R İ Y E T