Catalog

B R İ Ç ŞiarYalçın 563 Yağmurdan kaçarken doluya yakalanmayın R75 A63 « A652 • 974 • V • * 432 RDV9 1094 D102 K B G •6 D ¥ 10854 • RV87 • RV65 S A T R A N Ç KahramanOlgaç Brüksel 1988 S.W.I.F.T. Turnııvası Uluslararası usta Belçikalı Winants, eski dünya şampiyonu Karpov karşısında kazanca giden bir durum elde edince 25'e 1 iddiaya giren müşterek bahisçiler dut yemış bUlbUle dönmüşler, başka oyunlara aldırmayan seyirciler ise, oyunun başına birikmişlerdi. "Kazanılmış oyunu kazanmak güçtUr" derlcr. Genç Winants, eline geçen fırsatı değerlendiremeyerek sonunda oyunu kaybetti. I.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 b6 4.g3 Fa6 5.b3 Fb4 6.Fd2 Fe7 7.Fg2 c6 8.Fc3 00 9.00 dS 10.Abd2 Abd7 ll.Keı Kc8 12.e4 Ae8 13.Kcı Ac7 14.Fb2 Fb7 15.h4?! |15.Vc2 ve Kcdı arkasından Vbı fikri ile ya da 15.Vc2 c5?! 16.exd5 exd5 17Ae5 beyaz Ustün.l 15..Ke8 16.Fh315 17.a3 Ff8 18.Ke3 h6[18..g6!? 19.cxd5 cxd5 20.e5 Fh6] 19.cxdS cxd5 20.e5 Ab5 21.a4 [21.Ffı? A: 21..Fxa3? 22.Fxb5 Fxb2 23.Kxc8 Vxc8 24.Abı Fc6 25.Fxc6 Vxc6 26.Ke2 Vcı 27.Vxcı Fxcı 28.Kc2 kazanç B: 21..Axa3! 22.Kxc8 Vxc8 23.Kc3 Vb8 24.Vaı b5! siyah UstUn] 21..A«7 22.Ffı Kxcı 23.Vxcı bS!? [23..Fc6 ve Va8 arkasından b5] 24.»xb5 Vb6 25.Fd3 [25.g4!?] 25..AxbS [25..Kc8? 26.Vfı] M.g4 Kc8 27.Vfı? (27.Vdı beyaz hafif üstün] 27..Fa6? |27..Aa3! 28.g5 Ac2 29.gxh6?! Axe3! 30.h7 Şh8 31.fxe3 (31.Ag5? Af5 kazanç) 31..f6 32.Ag5!? fxg5 33.Vf7 Fb4 34.Af3 (Ag5, Vg8 ve A n mat fikri ile) 34..Fa6! 3Î.Fg6 Kf8 36.Axg5 Axe5ü kazanç] 28.g5 Ac7 29.gxh6 Fxd3 [tek hamle 29..gxh6 30.Vg2 Fg7 31.Fbı kazanç] 30.Vxd3 gxb6 31.Ah2 Fg7 32.Kg3 Vb4 33.AK4 Şh8 34.Ve3 VI8 35.Af6ü [35.AO!? Ae8 36.Ag5! hxg5 37.hxg5 Ve7 38.Af6 Adxf6 39.gxf6 Axf6 4O.Vg5! Kg8! 41 .Vh4 (Tek hamle 41 .Kh3? Ah7 42.Vxe7 Ff6 siyah üstün ya da 41.exf6? Vxf6 42.Kh3 Fh6 43.Kxh6 Vxh6 siyah üstün) 41..Fh6 42.exf6! Kxg3 43.fxg3 Vf8 44.Fa3! kazanç] 35..Ve7 tek hamle (35..Axf6 36.exf6 Fxf6 37.Fa3 kazanç] 36.F«3? [36.Ade4ü Speelman'ın bulduğu şahane bir hamle! A: 36..dxe4 37.Kxg7 Şxg7 38.Fcı Kh8 (38..Axf6 39.Vxh6 Şg8 4O.exf6 Vf8 41.Vg5 Şh8 42.Vh5 Şg8 43.Fh6 kazanç) 39.Vg3 Şf8 4O.Fxh6 Kxh6 41.Vg8 mat B:36..Ab5 37.Şg2ü (37,Ah5 Vxh4 belirsiz) 37..dxe4 38.Kxg7! Şxg7 39.Fcı Kxcı 40,Vg3 Şf8 41.Vg8 mat] 36..Vx«3 37.Axd7 Ab5! 38.Af6?7 [38.Kxg7! Şxg7 39.Vg3 Şh8 (39..Şh7? 4O.Vd3) 4O.Vf4 Kg8 41.Şh2 Kg7 42.Vxh6 Kh7 43.Vf6 Kg7 44Vh6 beyaz hafif Ustün] 38..V»ı 39.Afı Axd4 40.Kxg7 Şxg7 41.Vg3 Şh8 42.Vd3 AfS 43.V»6 ve beyaz terk eder. [Analizi Bert Ligterink, oyuncuların yardımıyla yaptı.] Guney 1 Pik 2 Pik 4 Pik Kuzey 2 Karo 3 Pik Pas ADV1098 72 D3 A83 Işte bu gibi durumlarda defansın işini kolaylaştırmak için "Smith Konvansiyonu" denilen bir sinyalizasyon yöntemi icat edilmiştir. Şöyle ki: Ortağının çıkış kâğıdına iki bitisik onöründen küçüğünü koymuş olan oyuncu, UstUndeki onör de elinde ise (örneğimizde pik valesinin yanı sıra pik damı), deklaranın ilk girdiği rengc anormal bir büyük kâğıt vererek bunu ortağına bildirir! Yok eğer başka onörü yoksa, normal olarak küçük bir kâğıt (artık sayı bildirmeye kalkışmadan en küçüğünü) verir. Doğunun ikinci elde oynanan köre üçlüyü verdiğini gördük. Bu açıkça küçük bir kâğıttır (Doğuda 32 olmak üzere sadece iki kör bulunması imkânsız gibidir. ÇünkU bu takdirde deklarana dört kalır ki öyle olsaydı ikinci turda ortağının körünü desteklemesi gerekirdi.) Batı bu mesajı alınca pik danıının ortağında olmadıgını anlar ve tek şansı olarak trefl döner. Trefl ası Doğuda olunca da pik dönüşüne oyunu iki batırır! Dört elin dağılımı şöyleydi: • » • • • A10842 865 • R6 1053 B G • ¥ • • 76 ARDV DV7 V987 K • V93 D »1943 • 853 • AD4 WinantsKarpov Batı kör ruasını çıkar. Bu eli bağışlar mısınız? Bağışlamazsanız, ikinci elde ne oynarsınız? CEVAP: İlk eli bağışlamanın elbette hiçbir anlamı yoktur. Üstelik, Batı kuşkıılanıp ikinci clde trefl dönerse, boynunıızu celladın satınna teslim ctmiş olursunuz! Tek şansınız, trefl asınız yıkılmadan karo damınıza el yaptırmaktır. Ama bunun da bir yolu yordamı vardır. Reflekslerinize kapılıp bir tek el bile koz oynayacak olursanız artık iş işten geçer. Koz rengindeki blokaja dikkat edin! Kör çıkışından sonra, karo damını ilk üırda kaçıramazsınız ki yetenekli bir Doğu yerden küçük bir karo oynadığınızda hemen karo ruasını alır, karo damından sonra karo asınızı da yapabilmeniz için tek yere geçeriniz pik ruasıdır. ö t e yandan, karo damınız ikili olduğuna göre, ası çekmeden dama doğru küçük oynamanız şarttır. Onun için, kör asıyla yerde olmanızdan yararlanarak bunu hemen yapmanız gerekir. Doğu muhtemelen ruasını alıp kör dönecektir. Artık rakipler trefl oynasalar da kontratın batarı kalmaz; trefl as, AD pik, karo dam, pik rua ve karo as! PortlschNikollc I.d4 dS 2.c4 c6 3.Af3 Af64.Ac3dxc4 5.a4 Aa6 [5..Ff5] 6.e4 Fg47.Fxc4e6 8.Fe3 Fb4 9.Vc2 Fxf3 10.gxf3 00 11.00 c5 12.d5 (A: 12.dxe5Fxc5! (12..Axc5 13.Aa2Va5 14.Axb4 Vxb4 beyaz hafif Ustün) 13.Fxa6 Fxe3 14.Fxb7 Ff4 15.Fxa8 Ah5 16.Kfdı Vg5 17.Şfı Kxa8 durum dengeli B: 12.Fxa6 cxd4 (12..bxa6? 13.dxc5 Kc8 14.Aa2 beyaz üstün) 13.Fxb7 Kb8 eşitlik] 12..Fxc3 13.bxc3 exd5 14.Kadı Ac7 |14..Vd6 15.Fxd5 (15.exd5!? g6! belirsiz) 15..Axd5 16.Kxd5 Vc7 17.Kfdı beyaz hafif Ustun] 15.exd5 Ad7 [15..Vd6 16.Vf5! Ff4 fıkrı ile. Ya da 15 Ace8!? I6.FXC5 (16.d6? Axd6 l7.Ff4 Afe8 siyah Ustün) 16..Ad6 belirsiz] 16.Fe2 Vf6?J16..Ace8 17.d6göve Ag7 arkasından Af5 fikri ile belirsiz bir duruml 17.Şhı Ae8 IS.Kgı g6 118..Ad6 19,Fg5 Ve5 2O.Fd3! (2O.hh6g6(2O..Af5 21.Kg5 kazanç) 21.Fx»8 dengeli bir durum) 2ü..g6 21x4! Fikir söyle: f4, f5, Keı, Fcı ve Fb2 beyaz üstün] 19.d6 Ve5 [19..Axd6?? 2O.Vd2 ka/.anç] 2O.f4 Vf6 21.f5 Ag7 22,Fd3 Ve5 23.Kg5 c4 |23..Vxd6? 24.fxg6 fxg6 25.Fxg6 kazanç] 24.Fxc4 Axf5 25.Kxf5 VxfS 26.Vxf5 gxfS 27.Fd4 Kfc8 28.Kgı şra 29.Fd5 Kab8 ]29..Kc6 3O.Fxc6 bxc6 31Fg7! (31.Kg7?? c5 32.Kxh7 cxd4 33.Kh8 Şg7 34Kxa8 d3! siyaha kazanç) 31. .Şe8 (31 ..Şg8 32.Ff6 Şf8 33.Fe7 kazanç) 32.Keı Şd8 33 Ke7 kazaıiı;| 30.KR7 siyah terk eder. [Analiz: Michel Jadoul], RU5 72 A10942 R62 564 Smith konvansiyonu • • A10842 V 86.' • K6 * 1OS1 76 ARDV OV7 * V987 K B li Kuzey 1 Kör 3 SA D Eğer Doğunun elinde trefl ası yerine pik damı olsaydı, deklaranın ikinci elde girdiği köre onluyu verecek ve böylece pik damının elinde olduğunu ortağına bildirecekti. O da karo ruasıyla el tutunca pik dönüp oyunu en azından bir batıracaktı. Smith konvansıyonuna göre, deklaranın ilk girdiği renge küçük bir kâğıt vermek için açılış rengine devam edilmemesini, büyük bir kâğıt vermek ise açılış rengine devam edilmesini ister. Ortanca bir kâğıt ise ortanca olduğu belli ise nötr bir tutum gösterir: "Ortak, çıkış renginizden başka onörüm yok, ama antrem de yok; onun için başınızın çaresine bakın!" gibilerden bir mesaj iletir. Smith konvansiyonu Doğu tarafından uygulanabileceği gibi Batı tarafından (yani bizzat açılışı yapan tarafından) da uygulanabilir. Diyagranıdaki dıırumda, Batı da ikinci elde oynanan köre sekizliyi vererek ortağından pike devam etmcsini ister. (Tabii fırsat bulursa.) Ama pik ası olmayıp da örneğin onludan açılmış olsaydı, köre küçük vererek pik dönüşüyle ilgilenmediğini ifade ederdi. Bu oyun nasıl biter? Geçen hattakı oyun $öyle bitıyordu: 12..Af6! 13 Vxh8 Vcı 14.Şf2 Ae4 15.Şgı Ve3 mat (N.NHeuacker, Nürnberg 1934) "Oyun sonu" çalı$alım! Bu haftadan itibaren, geçen hafta da başlayacagımızı duyurmuş olduğumuz oyun sonu alı^urmalarına yer verıyorııın Söz konusu alıştırmanın yanıtını gelecek hafta vereceğim. Satrançsever okurlarımıza başarılı çalışmalar dılerım. D BigunMalisov, SSCB 1981 lieyaı «}nar, kazanır. Guney 1 Karo 1 SA TalTrlngov (Amsterdam 1964) 1 .c4 g6 2.d4 Fg7 3.Ac3 d6 4.Af3 c6 5.Fg5 Vb6 6 Vd2 Vxb2 7.Kbı Va3 8.Fc4 Va5 9.00 E6? lO.Kfeı! a6 U.1T4 e5 12.dxe5 dxe5 Oyunu burada kesıyorum. Sonunu si/ getireceksiniz. Başarılar dilerim Beyaz oynar, kazanır. D Siyah oynar, kazanır. Pik dörtlüsünü çıktınız, ortağınız valeyi oynadı ve deklaran ruayla aldı. İkinci elde deklaran küçük bir kör oynayarak yere gecti (ortağınız üçlüyü verdi) ve karo damını oynadı. Defans planınız ne olmalıdır? Cevap: Tabii karo ruanızı aldınız ve düşünmeye başladınız. Acaba pik damı kimde? Eğer deklaran ilk piki damla almış olsaydı, ruanın kimde olduğundan hiç kuşkunuz olmazdı (yoksa olur muydu?). Ama şimdi deklaran, dam elinde olsa bile ilk eli ruayla almış olabilir. Hatta çok acemi bir oyuncu değilse, bu klasik aldatmacayı mutlaka yapmış olmalıdır. Öte yandan deklaranın muhtemelen beş karosu vardır ve bunlann dördü sağlanmış bulunmaktadır. O halde yerdeki dört metr körle birlikte dokıi7 eli hazır demektir. Tek umudunuz kontratı piklerinizle batırmaktır. Ama bunun iki yolu vardır: Eğer pik damı ortağımzda (ve trefl ası Güneyde) ise, hemen pik dönrrteniz gerekir; yok eğer pik damı deklaranda ise eli ortağınıza geçirip onun pik dönmesini beklemeniz şarttır (meğer ki deklaranın pik RD'ı doğuştan sek olsun). Bunun için de tek şansınız trefl dönmektir. 565 Trefl damı kimde? A32 654 D1086 • R92 » V « • R6 A83 543 A V1087 K Komblnezon: 59 WadeMatulovic Skopje 1968 Etfld: 99 Juri M.Maklezovv SSCB 1978 Pfoblem:59 J.N.Jakaview SSCB 1980 B G D Bab 1 Karo 2 Kör Kuzey Pas 3 Trefl... Doğu 1 Kör GUney 2 Trefl Siyah kazanır. İBUI Beyaz kazanır. '9 > li£MV İO"I Ikı hamlede mat JBUI93VT EPA'I JBiu Zi\l IBUI zaxHî u• ı Batı karo ruasını çıkar ve karo asıyla devam eder. Doğu ikinci karoya küçük bir pik defos eder. Batı üçüncü bir karo oynar ve Doğu yerin onlusuna çakarak kör damını döner. Oyunu planlayın. LJ İİSPJ 'JN S İZJ jBuı i 8 j o i 'A 9Jd'6 9M§ İV8J8 A'M Ü'L Z 8«§9 M X I9»S 8P H S 8P>0J A8Pt 8»)! LPİ £ P » Î P " A Z İÎPJ İ9PI CPH'I 21