Catalog

Çocuk Gençlik Ë Nilay YILMAZ Bu hafta da pek çok konuk ağırladık sayfalarımızda. Salyangoz Yayınları’nın editörü Güneş Ayas’la pencereden sohbet ettik... Sihirli Değnek 20 Mart Çocuk ve Gençlik Tiyatroları gününde Haluk Yüce ve Hasan Erkek’i konuk etti...“Okuma!” bölümünde bu kez korku rüzgârları esti... “Kitapçı” bölümümüz de pek çok yazarı konuk etti bu hafta... Cumhuriyet Çocuklarından Mektuplar bölümümüz çocukların sesleriyle her geçen gün daha da renkleniyor... “EleştiriYorum” köşesi için anne babalardan, eğitimcilerden, uzmanlardan görüşlerini bizimle paylaşmalarını istiyor, mektuplarını bekliyoruz... Haftaya yeni konuklarla, yeni sevinçlerle buluşmak ve buluşturmak umuduyla... Bol kitaplı günler dileriz... (iletişim: [email protected]) OKUMA! Çocuklar için gerilim aileyi geriyor mu? Ë Mavisel YENER T homas Brezina’nın kitapları Avusturya Eğitim Bakanlığı tarafından ‘okuma kitabı’ olarak öneriliyor. Ülkemizde, Dağlarca gibi bir ustanın bile kitaplarının 100 Temel Eser listesinde, “okuma kitabı” olarak yer al(a)madığını düşünüyorum; içim burkularak başlıyorum yazıya… Thomas Brezina Alman dilinde ürün veren en başarılı çocuk ve gençlik kitabı yazarlarından biri. İlk öyküsü “Jüpiter’deki Fare” yi yazarken daha sekiz yaşındaymış. 1990’dan bu yana pek çok kitap yazmış, bu kitaplar çocuk ve gençlik kitabı üzerine çalışan yayınevleri tarafından basılmış. “Ben bir şeyin neden çalışmadığıyla ilgilenmem, nasıl çalışabileceğinin yollarını bulmak isterim.”diyen yazarın serüven ve polisiye öyküleri 35 dile çevrilmiş ve uluslararası yaygınlığa ulaşmış. Yazdığı gerilim dolu serüven ve polisiye öykülerinin yanı sıra üç müzikal, iki tiyatro oyunu, bir sinema filmi ve birçok televizyon dizisi çalışması var. Thomas Brezina, yıllardır Avusturya televizyonunda yayınlanan birçok çocuk programının sunuculuğunu ve yazarlığını da yapıyor. Televizyon çalışmalarının yanı sıra şimdiye kadar 350 radyo oyununu da kaleme almış. Çocuk hakları ile ilgileniyor, 1996’dan bu yana UNICEFAvusturya’nın resmi elçisi olarak görev yapıyor. Dünyanın her yanındaki çocuklar onun kitaplarını severek okuyor. Web sitesine bakarsanız Türk çocukların da ona iletiler bıraktığını görüyorsunuz. Thomas Brezina’nın Beyaz Balina Yayınları’ndan çıkan Define Avcısı Üç Afacan dizisinden Kayıp Hırsızın Hazinesi çocuklarla yeni buluşan kitaplardan biri. Kayıp Hırsızın Hazinesi, Elif Argıllı’nın başarılı çevirisi, Necati Balbay’ın dikkatli editoryal çalışması ve yayınevinin ilgi çeken sert kapak tasarımı ile çıkmış. Dizinin ilk kitabı Timsahlar Adası. Peter Christian (PC), Charlotte (Cha Cha) ve Florian (Floppi) üçüz. Onlara göre üçüz olmak bazen sinir bozucu, bazen de olağanüstü güzel ve eğlenceli. Babaları, seyahatler yapan bir sihirbaz. Çocukları da her fırsatta ona eşlik ediyorlar. Afacan üçüzlerin çok özel bir merakları var: Kayıp defineleri aramak, büyük gizemleri çözmek. Amcaları Sylvester tam bir define meraklısı. Yıllarca nerede, ne tür define var, bilgi toplamış. Hayali, kendini zengin edecek bir define avına çıkmakmış. Ne var ki, umduğu olmamış. Geçirdiği bir kaza onu tekerlekli sandalyeye mahkum etmiş. Bu, hayalini kurduğu şeyi yapamayacağı anlamına geliyormuş. Hayata küsmemiş. Umudunu da kesmemiş. Kendisi gidemiyorsa, yeğenleri gider, diye düşünmüş. Yeğenleri yetenek konusunda rakip tanımazlarmış. Kayıp Hırsızın Hazinesi’nde 1933’de gerçekleşen, kasabaya korku salan esrarengiz soyguncunun peşine 74 yıl sonra dü şen üçüzlerin macerasına tanık oluyoruz. 1933’de altın maskeli bir haydut her yana dehşet saçmaktadır. Bu haydut gizemiyle birlikte birden ortadan kaybolur. Yaşamı boyunca çaldıkları da böylece bilinmeze karışır. Uzun süre kimse onun evine giremez, çünkü evinde hayaletlerin dolaştığı söylentisi yayılır. Bu büyük sır perdesini Define Avcısı Üç Afacan aralar. Merak uyandıran, merakı sürekli tutan ve sonunda merakı gideren bu romanın, çocukları iyi tanıyan bir yazar tarafından kaleme alındığı besbelli. Kayıp Hırsızın Hazinesi, Thomas Brezina’nın anlatı tekniği, akılda kalıcı yoğunluklara yer verişi, mekân kavramını kullanış gibi pek çok düzlemde diğer kitaplarındaki çizgisinden farklılık göstermiyor. Mekânların çocuğun iç dünyasındaki etkilerinin çok iyi farkında Brezina, bunu bildiği için istenen atmosferi yaratırken mekândan alabildiğine yararlanıyor. Coğrafya ve kişi betimlemelerinde işlevsiz tek bir öğe yok. Maceranın üç kahramanıyla duygudaşlık kurabilen okur, etkileşimli bir serüvene yelken açıyor. Çocukların Thomas Brezina kitaplarını zevkle okumasının bir nedeni de, anlatıda gerilim ve heyecan başarıyla iç içe geçerken araya mizah öğelerinin de katılmış olması. Brezina çocuk kitaplarında gerilim yaratırken nerede durulması gerektiğini çok iyi biliyor. Brezina, en sevdiği yazarın Astrid Lindgren olduğunu söylerken şunları ekliyor; “Lindgren’in iyimser bakış açısı, hayatla yüzleşmeye karşı cesareti, ve mizahi yanı benim için çok büyük bir örnek oldu.” Bu sözleri onun bakış açısını yansıtması açısından önemli. Çocukların onu severek okumasının sihirli formülü, sürükleyici kurgularının yanı sıra, didaktik olmaması. Bütün yapıtlarında bundan özellikle uzak durduğu dikkat çekiyor. Brezina,“Yazar öğretmen değildir” noktasından hareket eder, bilgiçlik taslamaz, metinde çocuğun soluk alabileceği alanlar yaratır, yalnızca “anlatır”. Brezina, bir imza gününde, kendisine yöneltilen “Neden tüyler ürpertici hikâyeler yazıyorsunuz? Bilgilendirici, köyde, kasabada geçen, çiftlik hayatını öven şeyler yazamaz mısınız?” soruyu şöyle yanıtlıyor: “Çocuklar, kitabı anne babaları gibi algılamaz. Onların beklentileri farklı... Beklentileri karşılandıkça okumak eğlenceli olur.” Brezina iyi biliyor ki; çocuğa Thomas Brezina ‘nasıl’ anlattığın, ‘neyi’ anlattığından daha önemlidir. “Amacım çocukları mutlu etmek ve onları geliştirmek. Bir yetişkinin söyledikleri nasıl dinleniyorsa bir çocuğun söyledikleri de öylesine can kulağıyla dinlenmeli, onunla doğrudan konuşulmalı, konuşurken gözlerinin içine bakılmalı. Her şeyden önce ona eşit düzeyde biri olarak davranmalı,” diyen Brezina’nın aldığı pek çok ödül var; son olarak 2007’de “Buchliebling 2007” yarışmasında Thomas Brezina 2007 yılının yazarı olarak oylandı. (ikincilik: Wolf Hass, üçüncülük Christopher Paolini). Ayrıca okul öncesi çocuklara kitap kategorisinde ünlü Avusturyalı çizer Gottfried Kumpf tarafından resimlenen kitabıyla üçüncü oldu, çocuk kitapları kategorisinde (68 yaş) “The Knickerbocker Gang” serisinden “The Treasure of the last Dragon” kitabıyla birinci oldu ve gençler katogorisinde romanı “Katie Cat” ile üçüncülüğe sahip oldu. Kitap okumayı sevmediğini düşünen çocukların bile bir solukta okuduğu, heyecanlandıran, sürükleyici, korkutucu metinler kimi zaman yetişkinlerin hışmına uğruyor. “Neden o kitapları okuyorsun? Sana zarar verir… Gerilim ve korku kitapları okuyarak bu hale geliyor gençlik…” Oysa iyi okurlar bilir ki; bu tür kitaplar çocuklara “korkmamayı!..” anlatır. Mizahi öğeler ve karmaşık gibi görünen olayların basit çözümleri onları kitap kurdu yapar. Okuyan çocuk şiddet eğilimi göstermez. Çünkü okuyan birey mutludur, kişisel gelişim yolunda adımlar atar. Bireyin kitapla buluşabilmesi, birçok etkeni içinde barındıran karmaşık bir süreç. Bu süreci olumsuz etkileyen bir veya birden fazla etken başarılı bir okumanın, yani başarılı bir buluşmanın gerçekleşmesine engel olabilir. Çocuğun kitapla buluşma noktalarından biri olan aile, biçimsel okumadan asıl okuma eylemine geçişte onun elinden tutma dışında bir rol üstlenmemeli. Uzun sözün kısası; Çocuk için yazılmış, dozu iyi ayarlanmış gerilim kitapları aileleri germesin! Çocuklar sevebilecekleri kitapları okusun! ? www.maviselyener.com *Kayıp Hırsızın Hazinesi (Define Avcısı Üç Afacan Dizisi) Thomas Brezina / Türkçeleştiren: Elif Argıllı / Resimleyen: Rolf Bunse/ Beyaz Balina Yayınları / 127 s. / 2007 ( 8+ yaş) Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. CUMHURİYET KİTAP SAYI 944 SAYFA 1