Catalog

SAYFA CUMHURİYET 11 EYLÜL 2012 SALI A4 ANKARA Yaşam İki altın madeni işleten TÜPRAG’ın Şirket Müdürü Mehmet Yılmaz: ‘Türkiye’de 5 bin 500 ton altın keşfedilmeyi bekliyor’ TÜPRAG ismini daha önce duymuş muydunuz? Hayır TÜPRAŞ değil, TÜPRAG! Ankara’nın vergi rekortmeni ve Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları listesine (ISO 500) Ankara’dan giren en büyük 5 şirketten biri (Türkiye 82.’si) olan TÜPRAG Metal Madencilik A.Ş.’nin ismini pek kimse bilmiyor başkentte. “Listelerdeki rekortmen Ankaralı kimmiş acaba?” diye kapısını çaldığımızda, karşımızda ODTÜ mezunu, Cumhuriyet, Atatürk ve motorsiklet aşığı Mehmet Yılmaz’ı bulduk. TÜPRAG Şirket Müdürü Yılmaz ile kahve molamızdan yansıyan notlar şunlar: Ankara maden açısından fakir ¦ Ankara tektonik açıdan çok sağlam bir zemine oturduğu için, metal madenciliği anlamında çok fazla bir potansiyele sahip değil. Bir tek Işık Dağı var. Kazan’da ciddi bir trona cevherleşmelesi var. Yine Çayırhan’da kömür yatağı var, termik santral de kurulu. O kömür yatağının altında yine çok büyük bir trona cevherleşmesi var. Avrupa’nın en büyük altın madeni TÜPRAG, Kanada Merkezli Eldorado Gold şirketinin yüzde 100 iştiraki. Uluslararası altın üreticisi TÜPRAG, UşakKışladağ ve İzmirEfemçukuru altın madenlerinin işleticisi. Yaklaşık 1500 kişiye istihdam olanağı sağlamış durumdalar. Uşak’taki işletme yılda 12 buçuk ton altın üretimi ile Avrupa’nın en büyük maden işletmesi. 2011’de üretime başlayan Efemçukuru madeni ise yılda 3 buçuk ton metal altın üretme kapasitesine sahip. Bürokrasi için Ankara’dayız ODTÜ Jeoloji Mühendisliği’nden mezun olduğum günün ertesi günü bu işe başvurdum ve kabul edilerek başladım. 25 yıldır aynı şirketteyim. Madenler Ege’de olsa da bürokrasi Ankara’da olduğu için merkezimiz burada. Başta Çevre Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı olmak üzere bakanlıklarla işlerimiz yoğun. Bakanlıkların izleme ve denetleme komisyonları var. Çevre Bakanlığı, Enerji Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’nda süren işlerimiz var. Çoğu zaman illerdeki bir kamu kuruluşundan alacağınız belge için buradan görüş soruluyor. Merkezde olmak, mevzuattan haberdar olmak çok önemli. Ankara’da 40, madenlerimizde 1500 çalışanımız var. Kah M ve o Bergama’dan çok ders çıkardık Türkiye’de altın madenciliği konusunda yaşanmış bir “Bergama süreci” var. Biz o süreci önemsedik ve çok ders çıkardık. Bizim çok duyulmamamızın nedeni, madenlerin açılması öncesi toplumsal bilinçlendirme, bilgilendirmeye çok önem vermemizdir. Devlet size madencilik ruhsatı vermiş olabilir, ama orada yaşayan insanların, ne yapacağınızı, ne tür planlar yapacağınızı bilme hakkı var. Ruhsatı sizindir ama o toprakların sahibi olan o insanlar. Tabi bu bizim üniversite yıllarında topluma bakışımızla da alakalı. Çok iyi teknokratlarla çalışabilirsiniz ama bu işin içinde bir de sosyal boyutu var. Gençliğim ciplerin üzerinde geçti ¦ Tüprag 1986 yılında kuruldu, ben de 1987 yılında göreve başladım. 25 yıldır aynı şirketteyim. 2000 yılına kadar hayatım cip üstünde geçti. Keyifli bir jeoloji mühendisliği hayatı yaşadım. Dünyaya bir daha gelsem yine aynı mesleği seçerim. Türkiye’nin tamamını ilçeleriyle hatta dereleriyle köyleriyle gezdim. Efemçukuru’nun ilk tespiti 1992 yılıdır. İlk numunesini bir arkadaşımızla beraber ben aldım. Arada kısa süreli Brezilya ve Meksika’daki madenlerde de çalıştım. an da bizim köylerde, çatılarında güneş enerji sistemi olmayan, içinde bulaşık makinesi olmayan ev kalmadı. Hepsi özel sağlık sigortası kapsamında. İnsanlar ciddi paralar kazandılar. Paraları çarçur olmasın diye köylülere bir taşıma kooperatifi kurdurduk, işçilerimizi o kooperatifin araçları taşıyor. Sosyal sorumluluğa 10 milyon dolar Yaklaşık 10 milyon dolar sosyal sorumluluk projesi yürttük. Eğitim, sağlık, çevre eğitimi ve altyapı olmak üzere yöredeki köylerin tüm eksikliklerini biz giderdik. 9 köyün içme suyunu sağladık, atık su sorununu çözdük. 5 köyün kanalizasyonunu tamamladık. Özellikle ana çocuk sağlığına yönelik olarak gezici sağlık tarama aracı yaptık. Böbrek hastaları için bir hemodiyaliz merkezi kurduk. Yaklaşık 10 bin ağaçlık TÜPRAG Ormanı diktik. Kente göçü önleyen sektör Madenciliğin Türkiye açısından şöyle iyi bir yanı var: Köyden kente göçü önleyen bir sektör. Kırsaldaki insanın kapısına iş götüren bir sektör. Madenlerimizin olduğu yerlere gittiğimizde elektrik yol, su hiç biri yoktu. Şimdi Kışladağ’da çalışanların yüzde 82’si yörenin insanı. Efemçukurunda ise yüzde 70’ler mertebesinde. Çocukluğunu bildiğin insanlar madene girdiler evlendiler, çocukları oldu. Şimdi onları işe alıyoruz. Oradaki insanların yaşama bakış açıları değişti. Bundan 5 yıl öncesine kadar keçi gütmekten başka bir şey bilmiyorlardı. Şu üstümüzde yabancı menşeli başka hiçbir işletme yok. Ford Otosan, Migros, Coca Cola gibi devler hep bizim altımızda yer alıyor. Ekonomide bu kadar çok sanayi devi varken bizim rekortmen olmamızın en büyük nedeni vergimizi eksiksiz ödememiz. Çin’de 4, Brezilya’da bir, Yunanistan’da 2 maden işletmemiz var. Uluslararası borsalara tabii olduğumuz için en ufak bir yolsuzluk, usulsüzlük, yanlış üretim, çevre sorunu gibi olaylar şirket hisselerinin düşmesine yol açabilir. En dikkat ettiğimiz konu vergidir. Bizde vergi tam ve eksiksiz ödenir. dönüştürebilmeli ve bu rezervi ekonomiye kazandırmalı. Bu sektör hem devlete faydası olan hem de sağlayacağı istihdam açısından önemli bir sektör. Yaratacağı katma değer ve bunun sağlayacağı refah düşünülmeli. Katkımız herkesten fazla Altın fiyatları çok yükseldi. Biz bu madenleri projelendirdiğimizde altının ons değeri 50 dolar seviyesindeydi. Şu anda 1600 dolar. Kar marjı yüksek olduğu için fazla vergi veriyoruz. Bir de bizim sektörümüzün diğer sektörlere oranla ülke ekonomisine katkısının fazla oluşunun sebebi verdiğimiz devlet hakkı ödenekleridir. Devlet hakkı hem madenin bulunduğu ilin özel idaresine doğrudan ödeniyor hem de hazineye. Vergilendirmeden önce toplam satış geliri üzerinden ödeniyor. İster zarar edin ister kar edin, devlet hakkını ödemek zorundasınız. Köylüyü işçi yapmak zor Fakat oranın insanını köylü sınıfından çıkarıp işçi sınıfına aktarmak çok kolay bir süreç değil. Adam hayatı boyunca çiftçilikle veya hayvancılıkla uğraşmış. Siz ondan bir sanatkar çıkartmaya çalışıyorsunuz. “Senin iyi çalıştığının en önemli göstergesi iş kazasına neden olmadan çalışabildiğinin ortaya konulmasıdır” diyoruz. Onu anlamaları çok zor. Üniversitelerin maden mühendislikleri bölümleriyle çalışıyoruz. 40 yaşın altında motorsiklet riskli ¦ ODTÜ için Ankara’ya gelene kadar Elazığ’da yaşadım. Ankara’da sinema ve tiyatro tutkunuydum. Krediyi çektiğimiz gibi Ankara Sanat Tiyatrosu’na giderdik. İlk gençlik yılları madden ve manen biriktirme dönemi. O dönemi tamamladıktan sonra ufak ufak zevkleriniz ortaya çıkıyor. Şimdi bir Harley Davidson motorum var. Hafta sonlarımızın en büyük keyfi. En uygun yer de İncek Bulvarı. Motora binmek için 40 yaşın üzerinde olmak gerekir. Delikanlılık döneminde biraz riskli bir hobi! Tonlarca altın keşfedilmeyi bekliyor Türkiye’ye çok büyük katma değer sağlayabilecek bir sektör madencilik. Özellikle de altın. Türkiye’deki toplam metal altın potansiyelinin 6 bin 500 ton olduğu söylenir. Türkiye için çok ciddi bir değer. Şu anda sadece 800 tonu rezerv haline dönüştürebildi. 5 bin 500 ton ise keşfedilmeyi bekliyor. Metal fiyatları çok yüksek üçbeş yıl sonra nereye gideceği belli değil. Türkiye bunu avantajlı hale Migros, Coca Cola ve Otosan altımızda Kurumlar vergisi sıralamasında Türkiye 23.’süyüz. Özel şirketler arasında Ankara vergi rekortmeniyiz. Cirolar açısından İSO 500 listesinde 82. sıradayız. Bizim FOTOĞRAFLAR: GÜRSEL GÖKÇE C M Y B C M Y B ı las