Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
7 ocak 2024
3
Yalanın, gerçeğin giysileriyle aramızda dolaşmasına tarihten birkaç örnek...
Gerçeğin
zamanla sınavı
Sanatın
erçek her zaman aynı mı
kalır? Doğru, gerçekle ne
ölçüde kesişir? Doğru olan
tanıklığı
her şeyi gerçek, yanlış olanları
Ggerçekdışı olarak kabul etmek
nereye kadar geçerlidir? Birçok filozof
Tarihi belgeler ve arkeolojik kalıntılar
bu kavramlarla ilgili çalışmış, küçük ama
kadar sanat dalları da üretildikleri
belirgin farklar ortaya koymuştur. Bir şeyin
eğer fiili varlığı ve özü varsa gerçektir. Öte
çağı anlamamız için önemlidir.
yandan doğru kabul
edilen bir durumun
esimden romana pek çok sanat eseri,
ise kanıt ve akıl
b eethoven “doğru” gördüğü napolyon’da yıllar
ortaya çıktığı çağa tanıklık etmiştir.
yaŞam
sonra “gerçekler”le karşılaştı.
ile gösterilmesi
GÜnl ÜĞÜ
resmin tanıklığı
gerekir. Doğru
ve gerçeği getirme heyecanı ile yola çıkan
Resimler çoğunlukla yapıldıkları
olan bir şey gerçeği
R
Napolyon zaman içinde bir kurtarıcıdan
çağın yaşantısını, yüzünü yansıtırlar
yansıtmaya ve
işgalciye doğru evrilmiş ve hem kendi hem
bize. Bir dönem Avrupa’da zenginler
yorumlamaya
de yaptıkları hakkında doğrular birbirine
ressamlara portrelerini veya
çalışır. Bu nedenle
karışmıştı. Mısır seferi de bunlardan biriydi.
tüm bedenlerini gösteren
pek çok dilde
Resmi olarak Osmanlı toprağı sayılsa
resimlerini yaptırmışlardı.
benzer ya da
da 18. yüzyılın sonunda artık Memluk
İlk bakışta bu resimlerde bir
aynı kelimelerle
beylerince yönetilen Mısır’ı Napolyon’un
güç gösterisi görürüz. Ancak
tanımlanan bu
işgali uzun sürmedi. Ancak kalması
ö mÜr
resim okuma konusunda
l a Vérité sortant du puits armée de son martinet
kavramlar zaman
da kolay olmadı. Orada, kendinin ve
tanyel
pour châtier l’humanité, 1896,
beceri kazandığımızda
içinde de değişime
Avrupa’nın doğrularını kabul ettirmek
Jean-l éon Gérôme (insanlığı Utandırmak için
bu resimlerde üstü kapalı
açık hale gelmiştir.
için gazete yayımlattı ve tiyatro oyunları
kuyusundan Çıkan Gerçek)
bir şekilde kumaş reklamı
Doğrunun
sergiletti. Bunları Avrupalı mantığı ile
Prof. Dr. yapıldığını da fark ederiz.
ve gerçeğin kaybedildiği hissiyatı ise
işletilen okul, hastane ve devlet daireleri
Bugün filmlerde ürün
Üst Ün insanoğlunun en büyük korkularındandır.
takip etse de yerli halkın gerçekleri
yerleştirme yapıldığının
Fransız reklam ve heykeltıraş Jean-Léon
başkaydı ve imparator düş kırıklığı içinde
Dökmen
belirtilmesi gerekiyor.
Gérôme 19. yüzyılın ünlü isimlerindendi.
buraları terk etmek zorunda kaldı. Kendisi
Sanırım bol dökümlü,
Hatta döneminde dünyanın yaşayan
de yaşamı boyunca pek çok kişiyi düş
kıvrımlı, ipekli kumaşların resmedilmesi
en önemli sanatçısı olarak anılıyordu.
kırıklığına uğratmıştı. Bunlardan biri de
izleyiciyi uyarmadan yapılan bir ürün
Mitoloji, oryantalizm, tarihi olaylar
ünlü besteci Ludwig van Beethoven’dı.
yerleştirmesiydi o dönemde.
ve günlük yaşam, çalışmalarının ana
Değerli bir sanat tarihçisi, başarılı bir resim
Düşleri yıkan ‘kahraman’
konularındandı. Mesleğinin doruğundayken
eleştirmeni Prof. Dr. Kıymet Giray eserlerinde
Beethoven, “Kahramanlık Senfonisi”
gerçek kavramına merak saldı. Antik çağ
çeşitli resimlerin yapıldıkları çağlara nasıl
anlamına gelen ve “Sinfonia Eroica”
filozoflarından Demokritos’un “Gerçek
tanıklık ettiğini de anlatır bize.
olarak bilinen “3. Senfoni”sini yazarken
hakkında hiçbir şey bilmiyoruz, çünkü
o dönem kahraman sayılan Napolyon
gerçek bir kuyunun içindedir” sözlerinden
eDebiyatın tanıklığı
Bonapart’ı düşünüyordu. Bu nedenle
etkilenerek dört adet resim yaptı. Günümüze
Tüm sanat dalları arasında galiba en çok
bir süre sonra esere kısaca “Bonaparte”
ulaşan ve ilk kez 1896’da Paris’te gösterilen
edebiyat söylendiği, yazıldığı çağın tanığı
denmeye başlanmıştı. Öyle ya, o zamanlar
“İnsanlığı Utandırmak İçin Kuyusundan
oluyor. Homeros, İlyada’yı söylemeseydi Troya
Napolyon Avrupa’nın çürümüş eski
Çıkan Gerçek” adlı resimde efsanelerle
Savaşı’nı nasıl bilecektik? Kalevela, Nibelungen,
düzenini değiştirmeye soyunmuş bir liderdi.
karışmış şekilde gerçekliğin düştüğü
Gılgamış destanları kadim kültürleri günümüze
Söylemleri arasında özgürlük, demokrasi ve
durumu betimliyordu.
taşır. Pazırık Kurganları eski Türklerin yaşamı
eşitlik eksik olmadığı için yeni bir dönemi
hakkında bize bazı bilgiler verir ancak bilgi
Çıplak ger Çek
başlatacak gerçek bir kahraman olarak
eksiğimizi Manas, Altay Destanları, Dede
Efsaneye göre yalan ile gerçek günün
görülüyordu.
Korkut hikâyeleri tamamlar.
birinde denk gelirler. Yalan neşeyle “Bugün
Tüm Avrupa’nın saygı duyduğu ve bir
Arkeolojik buluntular gibi edebiyat da bize
hava çok güzel” der. Gerçek gökyüzüne
kurtarıcı olarak gördüğü isimken 1804’de
geçmişi anlatır. Hansel ile Gretel Masalı’nda
bakar ve şaşırır. Yalan yalancılığını
işler değişmeye başladı. Çünkü Napolyon
açlık çeken anne babalar çocuklarını ormana
yapmamış, doğru söylemektedir. Yalanın
kendisini imparator ilan ettirmişti.
bırakırlar. Ne yazık ki bunun bir kurgu olmadığı,
doğru konuşmalarıyla geçen yürüyüş
Beklentilerle dolu rüyadan uyanan Avrupa
geçmiş çağlarda Avrupa’da böyle üzücü olaylara
sonrası bir kuyunun başına varırlar. Yalan
artık bir megalomanın hayallerini izliyordu.
rastlandığı düşünülüyor. (Orta Asya Türk
b ashi-b ozouk, 1869, Jean-l éon Gérôme.
kuyunun içine bakar ve “Su çok güzel,
Beethoven taç giyme töreni haberini
edebiyatında böyle ormana bırakma hikâyeleri (Gerome’nin pek çok resmi ortadoğu ve afrika
birlikte banyo yapalım” der. Gerçek
duyunca küplere bindi. Senfonisindeki
topraklarına yaptığı gezilerden izler taşır.)
yoktur.)
kuşkulansa da suyun güzel olduğunu
Napolyon’a ithafı içeren el yazması kısmı
Hüseyin Rahmi Gürpınar cebinde küçük bir
acıma dolu gözlerle bakarken doğrular ve
anlayınca soyunur ve birlikte kuyuya
çıkardı ama öfkesi geçmemişti, tüm
defterle dolaşır, vapur kuyruklarında, vapurlarda
gerçekler hakkındaki kendi çaresizliğimizi
girerler. Ancak yalan aniden sudan çıkar ve
senfoniyi yok etmeye karar verdi. Çünkü
duyduğu konuşmaları not eder sonra da
unuturuz. Gérôme aynı zamanda bir
gerçeğin elbiselerini alarak kaçar. Gerçek
ona göre “Kendi hatalarımızı kendimize
romanlarına yerleştirirmiş. Puşkin, “Yüzbaşının
seyyahtı. Osmanlı, Arap kültür ve
şaşkınlık ve kızgınlıkla kuyudan çıkıp
itiraf etmekten daha dayanılmaz bir şey
Kızı”nda o günkü köylü isyanı olan Pugaçev
yaşamını resimlerinde yansıtmıştı.
elbiselerini almak için yalanı aramaya
yoktu.”
ayaklanmasından söz eder, ayrıca gelecekteki
Bilinen yapıtlarından “Bashi-Bazouk”,
başlar ama gerçeği böyle çıplak görenler “Sinfonia Eroica” arkadaşlarının
asker ve aydın ayaklanmasının tohumu olacak
Osmanlı ordusunda yer alan “başıbozuk”
onu aşağılar ve öfkeyle bakarlar. Bunun müdahalesiyle kurtuldu ve günümüze “3.
Dekabrist hareketini ima eder. Gogol, “Ölü
askerlerinden birini tasvir ediyordu.
üzerine gerçek kuyuya döner ve utançla Senfoni” adıyla ulaşabildi. Napolyon’un
Canlar”da, insanın açgözlülüğünden, ölü
Bunlar savaş sırasında asıl orduya katılan
sonsuza dek ortadan kaybolur. Rivayet o ki halen neleri doğru neleri yanlış yaptığıyla
canlardan bile nemalanma isteğinden söz eder;
gönüllü askerler için kullanılan bir tabirdi
o günden beri yalan, gerçeğin elbiselerini irdelenmeye devam ediliyor. Gérôme’nin
günümüz dünyasında da seçimlerde oy kullanan
ve her milletten olabilirlerdi. Düzenli
giymiş biçimde aramızda dolanır durur. tablosu Anne de Beaujeu müzesinde
ölü canlar vardır. Pirandello’nun romanlarında
bir komuta kademesi olmadığı için bu
İnsanlık da o günden beri çıplak gerçeği “mekânın Mona Lisa’sı” ifadesiyle itibar
kolera salgının ve çağının ekonomik
şekilde isimlendiriliyorlardı. İlk bilinen
görmek yerine onun giysilerini giyen görüyor. Yanlışlar gerçeğin giysileriyle
sıkıntılarının gölgesi görülür.
yalanla karşılaşmaya alışır. örneklerinden biri de Kavalalı Mehmed aramızda gezmeyi sürdürürken bizlere de
Ortaokuldaki bir yardımcı ders kitabımızda
Gérôme tablosunda çıplak gerçeğin Ali Paşa’nın, Mısır’ı işgal eden Napolyon yalnızca insanlığın pek çok konuda gerçeği
Yakup Kadri Karaosmanoğlu için, “Tanzimattan
şaşkın, endişeli ve öfkeli halini öyle Bonapart’ı o topraklardan atmak için bu
görmek istememesine acımak ve şaşırmak
bu yana belli dönemlerin tarih ve toplum
güzel betimlemiştir ki onun yalnızlığına askerleri kullanmasıdır. Avrupa’ya doğruyu
düşüyor.
olaylarını eserlerine konu edinmiştir” yazıyordu.
Şimdi anladığım kadarıyla sadece o değil Halide
berrin kara Den iz
Edip, Reşat Nuri, Faruk Nafiz ve benzerleri de
Osmanlı’nın son Cumhuriyetin ise ilk yıllarına
berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr
v Borusan Sanat’tan yeni yıl konseri
tanıklık etmişlerdi. Yaşar Kemal’in, Orhan
Kemal’in romanları dünya edebiyatında çağına
İFO’nun geleneksel yeni yıl konseri,
Kültür rotası
tanıklık etmiş önemli eserlerdendir.
B11 Ocak Perşembe Zorlu PSM Turkcell
Edebiyat ürünleri sadece yazıldıkları çağa
Sahnesi’nde. Soprano Nino Machaidze ve tenor
tanıklık etmezler. Yazarlardaki değişime,
Jonathan Tetelman’a BİFO’nun eşlik edeceği
v ‘Uykusuz
kapitalist sistemin sanatçıları değiştiren, öğüten
konserin şefliğini Carlo Tenan üstleniyor.
yanına da tanıklık ederler. Gazap Üzümleri’nde
Bir Rüya’
bir sosyalist, hümanist olan Steinbeck daha
v Koyu antoloji
sonra yazdığı “Cennet’in Doğusu”nda faydacı,
erkay Ateş’in
ürk rock müziğinin efsanevi
kapitalist bir insana dönüşmüştür. Romanın
Bkaleme aldığı
Tismi Teoman, kariyerinde
başlarında cennetin doğusuna yakışmayan
ve oynadığı Tiyatro
biriktirdiği özel hikâyeleri
bir ifade vardır. Yazar, “Evet Kızılderililere
D22’nin yeni oyunu
şarkılarıyla birleştirdiği “Koyu
haksızlık ettik ancak yapacak başka şey yoktu”
“Uykusuz Bir Rüya,
Antoloji” ile sevenleriyle
demiştir. Ben bu düşünceyi, “Kızılderilerin
Salim”, 26 Ocak’ta
buluşuyor. 26 Ocak Cuma Ankara
toprakları verimliydi, bize de lazımdı” şeklinde
Atlas 1948 sahnesinde,
Yenimahalle Nâzım Hikmet
yorumluyorum. Sanatla kalın.
biletler mobilet’te.
Kültür Merkezi sahnesindeki
konserin biletleri Passo’da.
v Bir idealin peşinde
v Palandöken: Caz Maz
İmtiyaz Sahibi:
7 OCAK 2024 SAYI: 1761 n Yayın Koordinatörü v Candan Erçetin
tatürk’ün önderliğinde başlatılan ulusal
u yıl dördüncüsü düzenlenen “Caz Maz”ın
CUMHURİYET VAKFI adına
dENİz üLKüTEKİN
Aarkeoloji seferberliğinin ilk kazısı Alaca ürk pop müziğinin
ALEV COŞKUN
Bilk durağı 11-14 Ocak’ta Palandöken olacak.
n Sayfa Tasarım
Genel Yayın Yönetmeni
EMİNE BİLGET Höyük’ten çıkarılan arkeolojik eserlerin Tyıllara meydan okuyan
Lesli Karavil’in stand up gösterisi ile başlayacak
MİNE EsEN
n Reklam Genel Müdürü
önemli bir bölümü “Bir İdealin Peşinde: ismi Candan Erçetin, 20
Sorumlu Müdür etkinlikte Oz. Hybrid Ensemble, Öner
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
EsRA BOzOK
AsLAN YILdIz
Atatürk ve Alaca Höyük” sergisinde bir araya Ocak’ta EKM Erciyes Kültür
Karaçuha Quartet, Aytek Dorken: Impromptu
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın
Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve
ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk.
geldi. Sergi 10 Mart’a kadar İstanbul’daki Merkezi’nde sevenleriyle
Harmony, “Su Sonia” ve Marlô Sway Hotels’te
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad.
No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul dağıtım: Turkuvaz Yapı Kredi Müzesi’nde görülebilir. buluşacak. Biletleri biletix’te.
hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@
katılımcılarla buluşacak.
Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
otanyel@yahoo.com