Catalog

24 ikem 2021 2 Toplumsal ve bireysel acılar Siz siz olun her oyuna katılmayın olgunlaştırır mı? Delilik İyi de umhuriyet gazetesi yazarı Mi- aklına Elazığ çarşısında trencilik oy- yase İlknur’un yazılarını zevkle namak geliyor. Kimler bu oyuna ka- okurum, onun kendine özgü bir tılırsa demek ki onlar delidir, onla- dili vardır. Miyase çoğumuzun rı böylece toplayıp hastaneye götü- Cbilmediği yerel deyimler bilir, rürüm, diyor. Dediği gibi de yapı- sözcükler, deyişler bilir. Onun cümbüş- yor, trencilik oyununa katılan insan- kötü de lü dili içimi aydınlatır, hele de insan- lar koca bir konvoy oluşturunca dok- Acının ele geçirdiği ların çoğunun artık kırpıla kırpıla ku- tor onları alıp akıl hastanesine götü- insanların ruhları şa çevrilmiş, “tekbiçim” bir Türkçeyle rüyor. Ama bütün kent halkı bu ara- ve zihinleri giderek konuştuğunu gördükçe. da pek çok “akıllı”nın da akıl hasta- “çoraklaştığı” için Antalya film festivalinde konu- nesini boyladığını biliyor. Gelgelelim yaşamlarını besleyecek şanları dinlerken içim karardı: Her- ne desinler? “O trencilik oynadı ama önce iç, sonra da dış kes seyircilere “keyifli” bir gece ge- deli değildi” desen ne kadar inandırı- gelebilir kaynakları zamanla çirmesini diliyor, filmleri seyreden- cı olursun? tükenir. Ortadoğu lerin filmlerden “keyif” alması dile- HHH ve Afrika ülkelerine ğinde bulunuyor, zaten kendisinin de Siz siz olun her gördüğünüz oyuna nsanın, doğum sü- bakıldığında uzun bu filmi yaparken film ekibindeki ar- katılmayın, bazı oyunlar tuzak olabi- recinde henüz göz- süre acıya kadaşlarıyla çok “keyifli” anlar ya- lir. O tuzağa bir kez düştünüz mü ha- lerini dünyaya aç- boğulmanın ne kadar şadığını, “çok keyifle” çalıştığını ha- pı yuttunuz demektir, kurtulamazsınız. maya fırsat bula- yıkıcı olduğunu ber veriyor. Bu filmin yapımcısı olan Şimdi, dönelim, herkesin yediği ta- İmadan ilk tanıştı- görebiliriz. kişi, “İyi ki var”, bu filmin yönetme- baktan yemeyi sevmeyen, kendi taba- ğı duygulardan biri de acıdır. ni “İyi ki var”, bu festiva- ğına doldurduğunu yiyen Dünyaya gelişle birlikte acı fi- le ev sahipliği yapan An- Miyase’nin dilinden hare- nAZIm ziksel ve psikolojik anlamda talya Büyükşehir Belediye ketle söylemek istediklerime: hızla ve çeşitlenerek artar, ha- lür. Ancak tarih boyunca yaşanan SERİn Başkanı “İyi ki var”. Ona İngiliz dili, Fransız di- bunca acının insanlık için her za- yatımızı kaplar. AcIyI BAL UZmAn da keyifli seyirler dileriz! li, Türk dili diye bir şey İnsanın doğumdan itiba- man olgunlaştırıcı yönde sonuç- PSİKOLOg Hiç kimsenin aklına örne- vardır. O şey ne zaman- lar doğurduğu söylenemez. Acı- ren acıdan kaçınmaya ve haz- EyLEyEnLER VAR ğin, ne bileyim, “Umarım dan beri vardır, ne hacim- za yönelmeye çalıştığı yönün- dan ders çıkarılmamasının temel ormamız gereken en önem- bu filmi seyredenler filme dedir? Bu soruları düşü- nedenlerinden biri, insan zihninin evrim- de yaygın bir bakış açısı var. İnsanın acı- li soru, onunla nasıl yaşaya- ayırdıkları zamana acı- nünce diller sonsuz zama- nın olmadığı, haz, güven, huzur gibi duy- sel sürecinde saklı olabilir. İnsanın evrim- S cağımızdır. Deneyimledikle- mazlar” demek gelmiyor. na yayılmış, sonsuz bü- sel sürecine bakıldığın- guları kesintisiz şekilde yaşama isteğinin, ÜLKER ri acıların tüm bu boyutları üzerin- HHH yüklükte varoluşlardır di- aslında ana rahmindeki ortama bilinçdı- da “insanlaşma” yolun- İnc E de kafa yoran birey ve toplumlar, bu Miyase yalnızca yerel söz- yebiliriz pekâlâ. O dil ka- da daha çok mesafe alma- şı şekilde duyulan bir özlemi ifade deneyimlerden “olgunlaşarak” çıka- cükler, deyimler, deyişler bil- zanında kaynayan şey, ge- ettiğini öne süren psikoloji yak- sı gerektiğini ortaya koyan çok inceulker@ bilme imkânı elde edebilirler. Bunu mez, öyküler de bilir. Ara- nel anlamda dili kullanan- sayıda kanıt ileri sürmek müm- laşımları da var. gmail.com başarabilen birey ve toplumlar, Ha- AŞIRI da öyküler de anlatır. Geçen ların hepsinin katkılarıyla İnsan, elbette hayatı bo- kün. Kitlesel acıları çalışan Ame- san Hüseyin Korkmazgil’in şiirin- gün öyle hoş bir öykü an- oluşmuştur ama tek tek ki- rikalı psikologlar Tedeschi ve yunca ve belki de bilinç- dOZ RİSK de ifade ettiği gibi söylersek, “acıla- lattı ki bayıldım: Geçmişte şiler olarak bizler o kazan- dışı olarak acıdan ka- Calhoun, bir travmanın Her birey ve top- rını bal eyleyerek” kendi benlikleriy- Elazığ’da Mutemit Yazıcı adlı bir psi- dan kendi tabağımıza da birer kepçe toplumları beş fark- çınmaya çalışabi- lumun acıyla baş edebil- le ve birbirleriyle güçlü bir bütünleş- kiyatr varmış, o da Elazığ’ın Mazhar alırız. Bu arada toplumda hangi uğ- lir; fakat bu mümkün lı boyutta ruhsal bü- me kapasitesi var. İnsanların bu me içine girebilirler. Mandela, Rosa Osman’ıymış. Halk o psikiyatrın adı- raş grubuna aitsek o uğraş grubunun yümeye yöneltebi- mü? Dünyaya gel- kapasitelerini aşan şiddette giderek, Luxemburg, Frida Kahlo gibi isim- nı “Mutemet”e dönüştümüş (halk öyle- özel diline de kepçe sallarız (işte o me sürecimizden bi- leceğini ifade edi- “acının şekline” büründükleri görü- lere baktığımızda, hepsinin acıyı, ha- dir, anlamsız sözcükleri sevmez, anlam dile yani belli uğraş alanlarının özel yorlar: uKişi- le bunun mümkün lür. Acının şekillendirdiği birey ve top- yatı ve kendilerini daha üst seviyele- ister, örneğin yabancı dillerden ödünç diline, örneğin hukukçuların, doktor- olmadığını anlıyo- ler arası ilişkiler- lumlarda, “kurbanlaşma”, içe kapan- re taşımak için bir basamak olarak alınmış sözcükleri Türkçenin değirme- ların, lokantacıların, terzilerin, bilim de yakınlaşma. ruz. Ayrıca insanın ma, bencilleşme, yozlaşma, tahammül- kullandıklarını görürüz. ninde öğütür, onu dile uygun, anlaşılır adamlarının, gazetecilerin, roman- acıdan arınık bir ya- u Zor bir olayla süzleşme, güvensiz hissetme, yaratıcı- bir sözcük haline getirir. “Mutemit” de cıların, şairlerin özel diline de “söy- baş etmenin getir- şam peşinde koşması- lığını ve gerçekle ilişkisini kaybet- nedir, demişler herhalde, onu anlamlı lem” denir). nın gerekli olup olma- diği güvende artış. me, sessizleşme/duyarsızlaşma Ac I ÇEKmEK bir sözcüğe, “mutemet”e dönüştürmüş- HHH u Hayattaki seçe- dığı da fazlasıyla tartış- gibi davranış biçimleri ler). Türkiye’nin pek çok kentinde na- Dili kullananlar dili kullanırken ken- ma kaldırır bir konu. nekleri sorgulama ve dAhA İyİdİR öne çıkar. sıl aklını yitirenlere “Mazhar Osman- dilerine göre yeni söyleyişler de üretir- farklı seçeneklerin ola- Zira tüm acıların bitti- azar Danusia Stok’un “Kieslows- lık oldu” denirse, Elazığ’da da “Mute- ler, o söyleyişler toplumca kabul görür- ği bir yaşam tasavvuru, olsa ol- bileceğini fark etme. metlik oldu” denirmiş. se toplumda yeni bazı dilsel uzlaşımlar uİnanç sistemini gözden geçire- ki Kieslowski’yi Anlatıyor” (Afa Ya- sa ölümü temsil eder! Ne var ki acı- Y yıncılık, 1997) adlı kitabında Kies- HHH oluşur, onlar da kazana eklenir. O kaza- nın olmadığı, sonsuz mutluluğun hüküm rek daha derin bir varoluşsal anlam üret- Mutemit Yazıcı Elazığ Akıl na böyle katkıda bulunulması gerekir ki meye yönelme u Yaşamın değerini daha lowski şöyle der: “Acı çekmenin çekme- sürdüğü bir hayatı vaaz eden “öğreti” mekten daha kötü olduğundan emin deği- Hastanesi’nin de başhekimi. Bir gün içindeki çorba azalmak yerine çoğalsın. (inançlar) ve ütopyalar tarih boyunca ve güçlü bir şekilde kavrama. akıl hastanesinden deliler kaçıyor, Dili kullananlardaki o sözcük yok- Günümüzde tüm insanlık Covid pan- lim. Bazen acı çekmek daha iyidir. Bizi ol- günümüzde de en çekici insan düşü ara- gunlaştıran da budur. Kendiniz ve başkası akıllıların arasına karışıyorlar. Mute- sulluğuna, söylemek istediğini bir tür- sında yer alıyor. Ancak “Sonsuz mutlu- demisi nedeniyle acı karşısında sınav mit Bey ne yapsın? Nasıl onları akıl- lü söyleyememe çaresizliğine bakınca veriyor. Dünyanın daha yaşanılır olma- hakkında endişelenmeniz için bir şekilde luk” iddiası, doğanın diyalektik işleyişi- acıyı yaşamış olmanız gerekir. Çünkü acı- lıların arasından ayıklayıp hastane- kazanda da sermaye tükenmek üzere ne de aykırıdır. sını arzulayan tüm birey ve kurumların ye geri götürsün? Sonunda doktorun herhalde dememek olanaksız. “ortak bir bilinçle” harekete geçmeleri- nın ne olduğunu anlamazsanız, acının ol- Tarihe bakınca acının insanlık tarihine madığı bir hayatı da anlayamazsınız.” yön veren temel bir dinamik olduğu görü- ne ihtiyaç var. Soğuklar başladı, çay demleme zamanı ama hazırlığa dikkat Kış aylarının vazgeçilmezi mERVE em lezzetiyle içimizi ısıt- demlemelisiniz. içerisinde tüket- SAATÇİ sın hem de hastalıklardan u Ekinezya: Kan şekeri seviyelerindeki meye özen göste- Beslenme korusun... Soğuyan hava- dalgalanmaları önler, içerdiği flavonoidler rin. Ocak üzerinde Uzmanı larla birlikte bitki çayla- ve antioksidanlar sayesinde bağışıklığı güç- ısıya maruz kalarak H rına daha çok yönelmeye lendirir. Sakinleştirici etkisi olan ekinezya bekletmeyin. Ayrıca başladık. Hangi bitki çayı ne işe yarıyor, ne rahat bir uyku isteyenler için de öneriliyor. mümkünse cam ya da porselen dem- kadar tüketmeliyiz, maksimum fayda için lik/fincan kullanın. OcAKTA BEKLETmEyİn nasıl demlemeliyiz? Bitki çayları hak- u Adaçayı, nane, melisa gibi uçucu bi- u Zencefil Çayı: Sindirim sistemini güç- kında her şey bu yazıda. leşenlere sahip bitki çaylarını kapaklı çay- lendirir, iltihaplanma karşıtıdır. Ayrıca zence- Ihlamur:Özellikle mevsim geçişlerin- danlık ya da kapaklı fincan içinde demle- fil vücut ısısını artırıcı etkisi sayesinde meta- de bağışıklığı güçlendirmede etkili olan meye özen gösterin. bolizmayı güçlendirir, ödemi azaltır. Genelde ıhlamur öksürüğe neden olan bakterileri u Kantaron, BİR yIL İÇİnd E TÜKETİn limon ile birlikte tercih edilen zencefil çayı- vücuttan uzaklaştırır. Ayrıca bağırsakla- enginar, hindiba, nı 4-5 dakika kaynatarak hazırlayabilirsiniz. u 100 derecelik bir ısıya ulaşmış kayna- rın çalışmasını düzenleyerek hazmı ko- civanperçemi gibi bitki u Rezene Çayı: Sindirimi kolaylaştıran yan suyu bitkilerin üzerine eklemeden ön- laylaştırır ve kabızlığı önler. İsteğe gö- çayları içerdikleri farklı etken rezene şişkinlik, hazımsızlık şikâyetlerine ce yaklaşık 80 dereceye kadar soğutun. 3-5 re tarçın, limon, elma, karanfil veya ay- maddeler nedeniyle ilaç etkileşimlerine iyi gelmektedir. Tansiyonu dengelemede, dakika demleme süresi için idealdir. va ile ıhlamuru tatlandırabilirsiniz. Ihla- neden olabilmektedir. Bu yüzden ilaç toksin atılımında, göz sağlığında, anne sü- u Zencefil gibi kök bitkilerin çayları ha- mur kaynatılırsa yapısındaki etken madde- kullanıyorsanız bitki çayı tüketmeden önce tünü artırmada kullanılmaktadır. zırlanırken su ile birlikte cezve içinde kay- ler azalacağı için demlenmelidir. mutlaka doktorunuza danışın. u melisa Çayı: Genellikle mide problem- natılarak; papatya, yeşil çay, ıhlamur, ada- u Adaçayı: Vücuttaki iltihaplanmalara u Ayrıca birçok bitki çayının, çocuklar ile leri, gaz, şişkinlik gibi sindirim problemleri çayı gibi çiçek ve yaprak bitkilerin ise karşı iyi gelir, üst solunum yolu, idrar yo- hamile ve emziren kadınlar tarafından için kullanılmaktadır. Ayrıca baş ve diş ağ- demleme yöntemiyle hazırlanması öneril- lu, diş eti iltihaplanmalarında kullanılan tüketilmesi hakkında yeterli bilgi rısı, âdet ağrıları gibi ağrılar için kullanılan mektedir. adaçayın ın aynı zamanda hafıza üzerinde yoktur. Bu yüzden bu gruplara melisa çayı uyku problemleri, kaygı, stres bo- u Doğru şekilde saklamış olsanız bile bitki olumlu etkileri vardır. Adaçayından mak- önerilmez. zukluklarında da kullanılmaktadır. çaylarından en iyi faydayı sağlayabilmek için simum fayda sağlamak istiyorsanız kay- u Demlediğiniz çayları en fazla 1 saat bir yıl içinde tüketmeye dikkat edin. natmak yerine üzeri kapalı olacak şekilde OTOBÜSTEKİLER Kemal Urgenç pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr 24 EKİM 2021 SAYI: 1650 n Yayın Koordinatörü İmtiyaz Sahibi: HİLAL Kö SE ö ZTüRK CUMHURİYET VAKFI adına n Görsel Yönetmen ALEV COŞKUN MüNEVVER OSKAY Genel Yayın Yönetmeni n Editör DENİZ üLKüTEKİN AYKUT Küçü KKAYA n Sayfa Tasarım EMİNE BİLGET Sorumlu Müdür n Reklam Genel Koordinatörü HAKAN AKARSU ESRA BOZOK Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın dyt.mervesaatci @gmail.com