Catalog

29 EKİM 2022 CUMARTESİ 2 99. YIL GURURU 29 EKIM 1923’TE TÜRK MILLETININ TARIHINDE YENI BIR DEVRIN KAPILARI AÇILDI AYDINLANMA DEVRİMİ leceği konusunda kısa bir program Ulu önder Mustafa Kemal yaparak arkadaşları görevlendirdim. Atatürk, Çankaya’da yakın Yaptığım programın ve verdiğim ta- çalışma arkadaşlarına “Efen- limatın uygulanışını göreceksiniz. diler, yarın Cumhuriyeti ilan Efendiler, görüyorsunuz ki Cum- ediyoruz” dedi. 29 Ekim gü- huriyet ilanına karar vermek için Ankara’da bulunan bütün arkadaş- nü Cumhuriyetin ilanı kabul larımı davet ederek onlarla görü- edildi. “Egemenlik kayıtsız, şüp tartışmaya asla lüzum ve ihti- şartsız milletindir” sözü yeni yaç görmedim. Çünkü, onların da yönetimin meşalesi oldu. aslında ve tabii olarak benim gibi düşündüklerinden şüphe etmiyor- kinci dönem Türkiye Büyük Mil- dum. Halbuki o sırada Ankara’da let Meclisi’nin (TBMM) toplan- bulunmayan bazı kişiler, yetkile- İmasından iki ay sonra 13 Ekim ri olmadığı halde, kendilerine ha- 1923’te Ankara, Türkiye’nin hükü- ber verilmeden, düşünce ve rızaları met merkezi oldu. O güne dek dev- alınmadan Cumhuriyetin ilan edil- let başkanlığı görevi, TBMM başka- miş olmasını bize gücenme ve biz- nı olarak Mustafa Kemal Paşa tara- den ayrılma sebebi saydılar.” fından yürütülmüştü. Mustafa Ke- ‘Yaşasın Cumhuriyet’ mal Paşa, 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması Mustafa Kemal Paşa o gece İs- üzerine Çankaya Köşkü’nde arka- met Paşa’yla 1921 Anayasası’nın ba- daşları için Latife Hanım’a bir sof- zı maddelerini değiştiren kanun ta- ra hazırlattı. İsmet Paşa, Ali Fuat sarısını hazırladı. “Türkiye devleti- Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami nin hükümet şekli Cumhuriyettir.” Bey’in de yer aldığı akşam yeme- hükmünün yer aldığı tasarı üzerin- ğinde yaşananları Mustafa Kemal de TBMM’de yapılan konuşmalardan Paşa, Nutuk’ta şöyle anlattı: sonra saat 20.30’da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla Cum- ‘Hiç şüphe etmedim’ huriyetin ilanı kabul edildi. Bu ilan “Gece olmuştu... Çankaya’ya git- “Yaşasın Cumhuriyet” sesleri ve al- ‘PARLAMENTER REJIM’ mek üzere Meclis binasından ayrı- kışlarla karşılandı. lırken koridorlarda beni beklemek- Böylece yeni devletin yönetim bi- evletin işleyişine göre, cumhur- TBMM Başkanlığı’na seçildi. Türk gıcı oldu. Hariciye Vekaleti, 2 Şubat te olan Kemalettin Sami ve Halit çimi tüm açıklığıyla adını almış ol- Dbaşkanı başbakanı atayacak, halkı, 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim gü- 1925’te bir yasa teklifiyle 29 Ekim’in Paşalara rastladım. Ali Fuat Paşa, başbakan da bakanlarını seçip cum- nü Cumhuriyetin ilanını kutladı. 26 bayram olmasını önerdi. Teklif, Mec- du. Cumhuriyetin ilanıyla “Egemen- Ankara’dan hareket ederken bun- hurbaşkanının onayına sunacaktı. Bu Ekim 1924’te yayımlanan kararna- lis Anayasa Komisyonu’nca incelen- lik kayıtsız, şartsız milletindir” il- uygulamayla, Meclis Hükümeti Sis- me ile Cumhuriyetin ilanının 101 pa- di ve 18 Nisan’da karara bağlandı. ların Ankara’ya geldiklerini o gün- kesi de artık devlet yönetiminde en temi yerine parlamenter rejime ge- re top atışı ve düzenlenecek etkinlik- TBMM’de teklifin 19 Nisan’da kabul kü gazetede ‘Bir Uğurlama ve Bir belirgin şekliyle yerini buldu. Ar- çilmiş oldu. İlk hükümeti kurmak- lerle kutlanmasına karar verildi. Ka- edilmesiyle 29 Ekim, 1925’ten bu Karşılama’ başlığı altın- dından cumhurbaşkanlığı seçimi- la İsmet İnönü görevlendi- rar doğrultusunda 29 Ekim 1924’te- yana “Milli Bayram” olarak kutlan- da okumuştum. Daha ne geçildi. Yapılan gizli oylamada rilirken Fethi Okyar da ki etkinlikler, kutlamaların başlan- maya başlandı. kendileriyle görüş- 158 milletvekilinin tamamının oyu- ATATÜRK memiştim. Be- nu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, nimle konuş- melerini, Milli şa ile Kazım Paşa’ya ve Fethi Bey’e laştım. Onları da yemeğe alıkoy- TBMM tarafından yeni Türk devle- DIYOR KI mak üzere geç Savunma Ba- de Çankaya’ya benimle birlikte gel- dum. tinin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Bu- “Milli kahramanlık ve vakte kadar kanı Kazım melerini söyledim. Çankaya’ya git- Yemek sırasında: ‘Yarın Cumhuri- nun üzerine kürsüye gelen Musta- bilincin kıymetli eseri olan aziz orada bekle- Paşa vasıta- tiğim zaman, orada, beni görmek yeti ilan edeceğiz’ dedim. Orada bu- fa Kemal Paşa, yaptığı konuşmasını, Cumhuriyetin, bugünkü ve yarınki diklerini anla- sıyla kendi- üzere gelmiş bulunan Rize Millet- lunan arkadaşlar, derhal düşünce- “Türkiye Cumhuriyeti mesut, mu- neslin demir ellerinde her an yükselip yınca, akşam lerine bildir- vekili Fuat, Afyonkarahisar Millet- me katıldılar. Yemeği bıraktık. O da- vaffak ve muzaffer olacaktır” sözüy- sağlamlaşacağına itimadım tamdır.” yemeğine gel- dim. İsmet Pa- vekili Ruşen Eşref Beylerle karşı- kikadan itibaren, nasıl hareket edi- le bitirdi. l ANKARA/Cumhuriyet (1927) İSTANBUL KADIN CUMHURİYET KURULUŞLARI BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN! BİRLİĞİ SCALA YAYINCILIK Cumhuriyetimizin 99. Yılında Geri Adımlardan KAYGILIYIZ Ulusal egemenlik temeline dayanan Cumhuriyetimizin TAM BAĞIMSIZLIK, LAİKLİK, EŞİTLİK, DEMOKRASİ, KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ, HUKUK BİRLİĞİ, EĞİTİM BİRLİĞİ ilkeleri yıpratılmaya çalışılıyor. Bu geri adımlardan kaygılıyız. Kadınların kazanılmış haklarının yasa değişiklikleriyle geri alınması girişimlerinden kaygılıyız Medeni Kanun başta olmak üzere kazandığımız eşit . yurttaşlık haklarımıza, Birey olmanın onuruna her zaman sahip çıkacağız. İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği üyeleri olarak, Atatürk ilke ve inkılaplarıyla çizilen yol haritamızı izlemeye, elele vererek Cumhuriyetimize sahip çıkmaya, çağdaş uygarlık hedefine ulaşana kadar mücadeleyi sürdürmeye ve Kazanımlarımızı Korumaya kararlıyız. Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir Tek kişiye bırakılamaz... İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği, Koordinatör Nazan MOROĞLU; • Kadın Araştırmaları Derneği • İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi • Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu • Notre Dame De Sion’lular Derneği • Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği • Kadın Haklarını Koruma Derneği • Üniversiteliler Eğitim ve Kültür Vakfı• Çağdaş Anneler Derneği • Uluslararası Kadınlar Dayanışma Derneği İstanbul Şb. • Türkiye Yardımsevenler Derneği Beyoğlu Şubesi • Çocuk Gelinlere Son Grubu (ÇGSG) • İstanbul’u Sevenler Derneği • Kadın ve Mücadele Derneği • Çağdaş Eğitim Vakfı • İstanbul Dayanışma Platformu • CHP Kadın Kolları • Beşiktaş Kent Konseyi Kadın Meclisi • Bakırköy Kent Konseyi Kadın Meclisi Cumhuriyet Bayramımız Kutlu Olsun