Catalog

İKLİMBİLİM TEKNOLOJİPOLİTİK Felaketlere alışın; artık yeni “normal” iklim böyle... DÜNYA İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 # 8 AŞIRI SICAKLAR (2010) Rusya Federasyonu: 55.736 GÜNEY AMERİKA İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 # 1 SELLER (1999) Venezuela 30.000 #2 SELLER (2011) Brezilya 900 # 3 HEYELAN (1987) Kolombiya 640 # 4 HEYELAN (1971) Peru 600 # 5 SELLER (1998) Peru 518 # 6 HEYELAN (1971) Peru 500 # 7 SELLER (2010) Kolombiya 418 # 8 AŞIRI SICAKLAR (2010) Peru 409 # 9 HEYELAN (1983) Peru 364 # 10 AŞIRI SICAKLAR (2003) Peru 339 Güney Amerika’da toplam felaketler: 696 Güney Amerika’da toplam ölümler: 54.995 % 80 Seller % 14 Heyelan % 4 Aşırı sıcaklıklar % 2 Fırtınalar Baha Kuban [email protected] # 3 KURAKLIK (1984) Sudan 150.000 # 10 SEL (1974) Bangladeş 28.700 # 4 TROPİKAL KASIRGA (1991) Bangladeş 138.866 # 9 SEL (1999) Venezüela 30.000 # 6 KURAKLIK (1975) Etiyopya 100.000 # 2 TROPİKAL KASIRGA (1991) Bangladeş 300.000 # 1 KURAKLIK (1983) Etiyopya 300.000 # 5 NARGİS KASIRGASI (2008) Myanmar 138.366 # 7 KURAKLIK (1983) Mozambik 100.000 Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü 2014 TOPLAM FELAKET: 8.835 TOPLAM ÖLÜMLER: 1944.653 % 9 AŞIRI SICAKLAR % 2 TOPRAK KAYMASI % 1 ORMAN YANGINLARI Kaynak: http://bit. ly/1okVODr; http://bit. ly/1sEp4u0 Dünya Metereoloji Örgütü’nün (World Metereological Organization) son yayımladığı rapor, 1970 ile 2012 yılları arasındaki aşırı iklim olaylarını kıtalar bazında gözler önüne seriyor. Bu dönemde meydana gelen 8.835 doğa felaketinde toplamda yaklaşık 2 milyon kişi yaşamını yitirmiş. Görüldüğü üzere dünyanın en ölümcül felaketi fırtınalar. Kıta bazında ise Afrika’da kuraklık, Kuzey Amerika’da tayfunlar, Güney Amerika’da seller, Avrupa’da aşırı sıcaklar, Asya’da fırtınalar, GüneyBatı Pasifik’te ise fırtınalar baskın. Scientific American dergisine göre küresel ısınma o kadar uzun süredir hükmünü AVRUPA sürdürüyor ki, pek İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı çok insan sık sık doğa felaketleri 19702012 meydana gelen tayfun, sel, kuraklık # 1 AŞIRI SICAKLAR (2010) Rusya 55.736 gibi iklim felaketlerini #2 AŞIRI SICAKLAR (2003) İtalya 20.089 # 3 AŞIRI SICAKLAR (2003) Fransa 19.490 dünyanın “normal” # 4 AŞIRI SICAKLAR (2003) İspanya 15.090 iklim olayları olarak # 5 AŞIRI SICAKLAR (2003) Almanya 9.355 # 6 AŞIRI SICAKLAR (2003) Portekiz 2.696 algılıyor. # 7 AŞIRI SICAKLAR (2006) Fransa 1.388 Reyhan Oksay # 8 AŞIRI SICAKLAR (2003) Belçika 1.175 # 9 AŞIRI SICAKLAR (2003) İsviçre 1.039 # 10 AŞIRI SICAKLAR (1987) Yunanistan 1.000 Avrupa’da toplam felaketler: 1.352 Avrupa’da toplam ölümler: 149.959 % 94 Aşırı sıcaklıklar % 3 Seller % 2 Fırtınalar % 1 Toprak kaymaları Otomobil Giremez ! Helsinki’de Kentsel Ulaşımda Neler Oluyor? Otomobil, XX. yüzyılın başından, yani ticari bir nesne olmaya başlamasından itibaren popüler kültürün başta gelen ögelerinden biri oldu. Bugün hala tüketim toplumunun en parlak fetiş nesnesi olmaya devam ediyor, bilimkurgu film ve edebiyatında dahi uçan versiyonları ile kadim yerini koruyor. ABD’de kentlerde otomobile ayrılan alanların (yollar, otoparklar, garajlar vb. ile birlikte) toplam kent arazisinin %60’ına ulaşabildiği hesaplanıyor! Beraberinde getirdiği hava kirliliği, gürültü, trafik sıkışıklığı v.s. ile otomobil aslında “şehrin laneti” tam olarak . Ulaşımdan kaynaklanan sera gazı salımları, dünyanın toplam salım envanterinde önemli bir yer tutuyor. Eldeki en güncel verilere göre farklı sektörlere göre salım dağılımlarını aşağıdaki şemadan izlemek mümkün. Dünyanın toplam sera gazı salımlarının farklı sektörlere dağılımı, IPCC WGIII AR5, (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) son Değerlendirme Raporundan. KUZEY AMERİKA, ORTA AMERİKA VE KARAİPLER İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 # 1 MITCH TAYFUNU (1998) Honduras 14.600 #2 FIFI TAYFUNU (1998) Honduras 8.000 # 3 MITCH TAYFUNU (1973) Nikaragua 3.332 # 4 TOPRAK KAYMALARI (1973) Honduras 2.800 # 5 JEANE TAYFUNU (2004) Haiti 2.754 # 6 SELLER (2004) Haiti 2.665 # 7 KATRİNA TAYFUNU (2005) ABD 1.833 # 8 STAN TAYFUNU (2005) Guatemala 1.513 # 9 AŞIRI SICAKLAR (1980) ABD 1.60 # 10 GORDON TAYFUNU (1994) Haiti 1.122 Kuzey Amerika’da toplam felaketler: 1.631 Kuzey Amerika’da toplam ölümler: 71.246 % 72 Fırtınalar % 16 Seller % 6 Toprak kaymaları % 6 Aşırı sıcaklıklar % 40 KASIRGALAR % 35 KURAKLIK % 14 SELLER ASYA İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 # 7 SEL (2001) Cezayir 921 # 10 SEL (1994) Mısır 600 # 2 KURAKLIK (1984) Sudan 150.000 # 1 KURAKLIK (1983) Etiyopya 300.000 # 5 KURAKLIK (1975) Somali 19.000 # 9 SEL (1980) Çin 6.200 # 9 KURAKLIK (1995) Fas 730 # 10 SIDR KASIRGASI (2007) Bangladeş 4.234 # 4 Sel (1974) Bangladeş 28.700 # 6 TROPİK KASIRGA (1977) Hindistan 14.204 # 7 TROPİK KASIRGA (1999) Hindistan 9.843 # 8 TROPİK KASIRGA (1971) Hindistan 9.658 # 3 NARGİS KASIRGASI # 1 TROPİK KASIRGA (1970) Bangladeş 300.000 Myanmar 138.366 # 8 KURAKLIK (2000) Mozambik 800 %1 KASIRGALAR # 5 TROPİK KASIRGA (1985) Bangladeş 15.000 # 2 TROPİK KASIRGA (1991) Bangladeş 138.866 # 3 KURAKLIK (1975) Etiyopya 100.000 # 6 SEL (1975) Somali 2.311 # 4 KURAKLIK (1983) Mozambik 100.000 GÜNEYBATI PASİFİK İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 # 1 TROPİK FIRTINA THELMA (1991) Filipinler 5.965 # 2 KASIRGA BOPHA (2012) Filipinler 1.901 # 3 TROPİK KASIRGA (1973) Endonezya 1.650 # 4 TROPİKAL FIRTINA WINNIE (2004) Filipinler 1.619 # 5 TROPİK FIRTINA WASHI Filipinler 1.439 # 6 TAYFUN DURIAN (2006) Filipinler 1.399 # 7 HEYELAN (2006) Filipinler 1.126 # 8 TAYFUN AGNES (1984) Filipinler 1.079 # 9 TAYFUN ANGELA (1995) Filipinler 882 # 10 TAYFUN NINA (1987) Filipinler 882 G.B. Pasifik’te toplam felaketler: 1,156 G.B. Pasifik’te toplam ölümler: 54.684 % 68 Fırtına % 18 Seller % 9 Heyelan % 3 Kuraklık % 1 Aşırı sıcaklıklar İklim, su ve hava aşırılıklarına bağlı doğa felaketleri 19702012 AFRİKA CBT 1430/10/15 Ağustos 2014 ASYA’DA TOPLAM FELAKETLER: 2.681 TOPLAM ÖLÜMLER: 915.389 % 2 TOPRAK KAYMALARI % 2 AŞIRI SICAKLIKLAR AFRİKA’DA TOPLAM FELAKETLER 1.319 TOPLAM ÖLÜMLER: 698.380 %1 KURAKLIK Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü 2014 % 3 SELLER % 76 KASIRGALAR Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü 2014 % 20 SELLER % 96 KURAKLIK CBT 1430/11/ 15 Ağustos 2014 IPCC’nin son raporundan görülebileceği gibi, ulaşım sektörü toplam salımların %14’ünden sorumlu. Ulaşım sektörünün kendi içinde dağılımına bakıldığında, ülkeden ülkeye değişmekle birlikte karayolu ulaşımı aslan payını oluşturuyor. Türkiye’de de durum esas itibarıyla çok farklı değil. Türkiye’nin duble yollar eşliğinde ‘araba dostu’ ulaşım politikasının gidişatı, kentlerin gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda rastladığımız fiziksel büyüme dinamikleri nedeniyle ulaşımdan kaynaklanan sera gazı salımları, uzun vadeli bir sera gazı salım azaltım politikasının en başta gelen engellerinden biri. Avrupa’da kentlerin pek çoğunda kent içi ulaşımda toplu taşımanın payı Türkiye’den çok daha yüksek. Buna rağmen otomobil kullanımını daha da azaltmak için sürekli olarak yeni düzenlemeler ya da kurallar getiriliyor. 5.5 milyonluk Finlandiya’nın Kadıköy’den biraz fazla nüfuslu, derli toplu başkenti olan Helsinki’de buldukları çözüm ise biraz daha radikal.. Helsinki yerel yönetimi, 10 yıl içinde otomobil kullanımını tamamen gereksiz kılacak bir uygulamayı devreye alıyor. Ulaşım mühendisi Sonja Heikkilä’nın yüksek lisans tezinden ilhamını alan program, tam da Nokia’nın anavatanına yaraşır bir ulaşım çözümü. Zira tümüyle akıllı telefon kullanımına dayanıyor. 2025’e kadar %100 çalışır olması planlanan yeni ulaşım sistemi, Helsinki Belediyesi’ne göre, kent içi otomobil yolculuğunu tarihin çöp tenekesine atacak ! Helsinkililer, akıllı telefonlarına indirecekleri bir uygulama aracılığı ile kentteki tüm toplu taşıma seçeneklerini ellerinin altında bulacaklar. Vapur, otobüs, minibüs, tren, tramvay, hatta bisiklet ve ortak otomobil kullanımı seçenekleri, gerçek zamanda “istendiğinde ulaşım” (mobility on demand”) adı verilen sistem sayesinde ulaşılabilir olacak. Pilot uygulamalar Vallila semtinden başlayacak. Klasik toplu taşıma sistemini aşan bir uygulama olarak düşünülen sistem, yine yerel yönetim tarafından işletilecek ve esnek, düşük ücretli ve verimli olacak. Başka bir ülkede olsa akıllı telefon kullanımı belki sınırlayıcı olabilirdi ancak Finlandiya‘da bu bir engel oluşturmuyor. Uygulamacılar, genç nesillerin artık çoğunlukla otomobil fetişinden uzaklaştığını, otomobil sahipliğini ayakbağı olarak görmeye başladığının araştırmalarla ortaya çıktığını belirtiyorlar. Bununla birlikte, bu tür kültürel kilitlenmelerin kısa vadede aşılmasının zor olduğunu, zaman alacağını da biz ekleyelim.