Catalog

YENİ İKTİSAT PENCEREMDEN Oktay Yenal [email protected] Ürünler iPhone’a özel yazıcı Bolle BP10, özel olarak iPhone için geliştirilen ilk yazıcı. Cep telefonu aletin üzerine yerleştiriliyor. iPhone yazıcı 10x15cm’lık kartpostal formatında basıyor. Üretici firmanın açıklamasına göre BP10, iPhone 3G, 3GS ve iPhone 4 ile uyumlu. Baskının gerçekleşebilmesi için, kullanıcının Bolle firmasının bir App uygulamasını iPhone’da çalıştırması gerekiyor. Bununla tek fotoğraf bir sayfaya veya birkaç fotoğraf mozaik biçiminde tek sayfaya basılabiliyor. Yazıcı diğer App uygulamalarıyla uyumlu değil. Fiyatı: 120 pound. Bilgi için: http://www.mobilefun.co.uk/bollebp10photoprinteriphonep26889.htm biliyor. Kılıfın kenarında kulaklık için bir boşluk var. Çelikten üretilen bilekliğin üzeri lastikle kaplanmış. Bileklik cırt cırtla kapandığı için her bileğe uyuyor. Bilekliğin kırmızı, mor, pembe, mavi, yeşil, sarı, turuncu, kırmızı ve siyah renk seçenekleri var. Fiyatı: 25 dolar. Bilgi için: http://www.griffintechnology.com/products/slap/ Bırakalım ülkeler, liderler ya da köşe yazarları kendilerine sosyal adalet taraftarı, demokrat, solcu, sağcı, liberal gibi etiketler seçsin, dünya büyüyen yoksulluğu giderecek düşünürlerini ve eylemcilerini bekliyor. Liberal miyim? Gençliğimin yılları, her yerde okumuş kuşakların sol görüşlere daha açık olduğu bir dönemdi. Ben de bu akıma katılarak solcu iktisadın kalesi olarak bilinen London School of Economics’de okumaya karar vermiştim. Fakat okula başlayınca yanıldığımı anladım. Ancak yanılan sırf ben değildim. Birçok Amerikalı öğrenci de bu yanlış bilgiye ve dünyanın sol eğilimli birçok ülkelerinde – İngiltere, Kenya, Fildişi Sahili, Hindistan, Latin Amerika gibi ülkelerde – yüksek mevkilere gelmiş LSE mezunlarına bakarak çok uzak yerlerden bu okula gelmiş fakat karşılarında solcu öğretim üyeleri yerine oldukca muhafazakâr kimseleri bulmuşlardı. Harold Laski ölmüştü. Hayek Amerika’ya gitmişti. Tawny artık ders vermiyordu. Bunların yerine Lionel Robbins’in güçlü iktisat tahlili ve Karl Popper’in felsefesi etrafında onların destekledikleri oldukça muhafazakâr öğretim üyeleri gelmişti. Ne var ki okul hâlâ kurucularının, özellikle Webb’lerin ve Bernard Shaw’ın ideallerini taşıyordu ve geniş, derin iktisada önem vermekteydi. Okulun solculuğu ancak öğrencilerinin işci sınıfından gelmesinde ve öğrenci derneklerinde kalmıştı. Bu hava içinde iktisat bilgim arttıkça ben de kendimi “liberal” olarak tanımlamaya başladım. Istanbul Üniversitesi’ndeki asistanlığım sırasında da, öğrenci ve genç öğretim üyelerinin büyük kısmının sol düşünceli olmalarına rağmen ben “liberal” hatta “klasik” iktisatçı olarak bilindim. Ben ise kendimi “pozitif iktisatçı” diye tanımlardım. Bu nedenledir ki doktora sonrası Amerika’ya gitmem söz konusu olunca da, hiç tereddütsüz Hayek’in gitmiş olduğu ve Milton Friedman’ın en ünlü yıllarını geçirdiği Chicago Üniversitesi’ni seçtim. Chicago’dan da çok şey öğrendim. Klasik iktisatçı şöhretimin bana maliyeti de ağır oldu. Genç arkadaşlarım benim düşüncelerime alaycı bir şekilde bakar, ben odaya girince heyecanlı ideoloji tartışmaları yerini sessizliğe bırakırdı. Fakat asıl büyük şok, doçent olduktan sonra geldi. Istanbul Üniversitesi’nde “genç dimağları iğfal ederim,” diye bana ders verdirmediler. Yalnız o sırada Attila Karaosmanoğlu’ndan yeni kurulmakta olan Devlet Planlama Teşkilatı’nda çalışma teklifi aldım. Bu teklif ve benim bu teklifi kabul etmem çok kimseyi şaşırtmasına rağmen, Attila ile düşünce arkadaşlığımız hep sürdü. İktisat düşüncesi konusunda yine büyük bir devrim yaşıyoruz. Basit etiketler artık tanım güçlerini yitirmiş bulunuyor. Geçen yüzyılın sonlarına doğru Sovyet Rusya’nın çökmesi ile solculuk önceki, Stalinist anlamını büyük ölçüde yitirdi. Buna birkaç yıl Amerikalılar çok sevindiler ama “tarihin sonu” ya da “Washington Concensus” modaları da çabuk tökezledi. Maoist Çin’in ne biçim alacağını ise pek bilen yok. Benzer kargaşa kardeş doktrin alanı olan siyaset sosyolojisinde de sürüyor. Temelde, elbette insan haklarından yana olmak, yoksuldan yana olmak yine insanların hangi düşünce sistemine yatkın olduklarını tanımlıyor ama her işte olduğu gibi burada da ayrıntılar önemli. Bana öyle geliyor ki basit etiketler, bu günlerde eskisinden daha az önemli. İktisat konusunda olduğu gibi siyaset konusunda da önemli olan tahlillerin sağlam esaslara dayanması. Ama ne var ki siyaset alanında da, iktisat konusunda da günlük tartışmalar daha çok sloganlarla yürütülüyor. “Demokrasilerde çare tükenmez” ya da “özel sektör kutsaldır,” gibi sloganlarla ancak yerleşmiş ve iktisaden büyüyen düzenlerde eyyamcılık yapmak mümkün. Oysa günümüzdeki gibi işsizler ordusu çığ gibi büyür, açlarla tokların arasındaki uçurum gittikce açılırsa, bunun karşısında ne demokrasi dayanır ne de görünmez el piyasası. Bırakalım ülkeler, liderler ya da köşe yazarları kendilerine sosyal adalet taraftarı, demokrat, solcu, sağcı, liberal gibi etiketler seçsin, dünya büyüyen yoksulluğu giderecek düşünürlerini ve eylemcilerini bekliyor. Ülkemizde de gereği kadar anlaşılmayan konular var: Atatürk hareketinin nasıl kokuşmuş bir toplumdan modern çağa geçiş olduğu, son yıllarda giderek bu harekete karşı bir karşıdevrim başladığı, Batı emperyalizmi ile Avrupa’nın Aydınlanma felsefesinin birbiri ile karıştırılmaması gerektiği gibi temel konular yeterince takdir edilmiyor. Ne yazık ki, hiç olmazsa benim kuşağım, eski ümitlerini, beklentilerini, heyecanlarını yitirmiş bulunuyor. Ne kadar güzel söylemişler: “Ne sağcıyız ne solcu, futbolcuyuz futbolcu.” Pratik kek makinesi Breville firması, içinde küçük kek veya küçük tart pişirilebilen bir alet üretti. Büyük bir tost makinesini andıran alet aynı anda dört adet küçük tart veya küçük keki sadece sekiz dakika içerisinde pişiriyor. 27x38x12cm boyutlarındaki aletin fiyatı: 80 dolar. Bilgi için: http://www.ohgizmo.com/2010/11/15/brevillepersonalpiemakercouldbethebestdeskaccessoryever/ Razer Nostromo: Oyun klavyesi Razer Nostromo oyun klavyesi ilk bakışta, üzerinde klavye bulunan bir fareyi andırıyor fakat alet aslında oyuncular için özel olarak geliştirilmiş bir mini klavye. Razer Nostromo oyun klavyesi sağ elle kullanılmıyor. Sol el Razer aleti üzerinde, sağ el ise farenin üzerinde bulunmalı. Klavyeyle tüm tuş komutları yerine getirilebiliyor. Aletin on altı programlanabilir tuşu dışında, sekiz farklı kayıt kapan hafızası da var. Fiyatı: 70 dolar. Bilgi için: http://store.razerzone.com/store/razerusa/enUS/pd/productID.221675100/parentCat egoryID.35156900/categoryId.53491100 İçme suyunu mikroplardan arındırıyor Bildik su filtreleri genelde ağır metalleri ve kloru süzerek suyu yumuş a t ı r . Homedics firması tarafından geliştirilen filtre, klasik filtrelemenin yanı sıra UV teknolojisiyle sudaki bakterilerin ve virüslerin yüzde doksan dokuzunu öldürüyor. Fiyatı: 99 dolar. Bilgi için: http://www.homedics.com/restore Viewsonic 3DV5 3DV5, Viewsonic firmasının yeni üçboyutlu camcorder kamerası. 5megapiksellik iki kamera 720p çözünürlükte üçboyutlu görüntü alıyor. Üçboyutlu görüntüler gözlüksüz olarak aletin 3D ekranında, üçboyutlu televizyon veya üçboyutlu dizüstü bilgisayarında da izlenebiliyor. Kamera iki boyutlu görüntü de kaydediyor. Fiyatı: 180 dolar. Bilgi için: http://www.zdnet.com/blog/digitalcameras/viewsonicrollsout3dpocketcamcorderdigitalphotocopier/4184 iPhone 4’e Q klavye Dokunmatik klavyeye bir türlü alışamadıkları için iPad ve iPhone kullanmayanlar artık bu yeni ürün sayesinde fikirlerini değiştirebilir. Boxware firması iPhone 4 için klavyeli bir kılıf üretti. Kılıfın klavyesi iPhone’a Bluetooth ile bağlanıyor. USB ile şarj edilen klavye 45 gün çalışıyor. Klavye üzerinde bulunan açma kapama düğmesi ile klavye istenildiğinde devre dışı bırakılabiliyor. Fiyatı: 69.99 dolar. Bilgi için: http://www.boxwave.com/products/keyboardbuddycase/appleiphone4keyboardbuddycase3968.htm Nilgün Özbaşaran Dede iPod Nano’ya bileklik Griffin firması Apple’ın yeni iPod Nano modeli için bir kılıf üretti. Slap ile iPod Nano saat gibi bileğe takıla CBT 1237/ 5 3 Aralık 2010