Catalog

Bilinmeyenin peşindeki renkli yol1 İnsanoğlu yaradılışından bugüne dek varlığını devam ettirebilmek, var oluş nedenini öğrenebilmek ve mümkünse ölümsüzlüğü bulabilmek için çalışmıştır ve çalışmaktadır. İçgüdülerinin dürtüsü ile başladığı bu çalışmayı, bilim ve sanat yolu ile devam ettirdi. Her iki yolda da hedef varlık nedenini, başlangıcı, bilinmeyeni bulabilmektir. Farklı biçimlerde ilerleyen düşünce şekillerinin ortak paydaları, varsayımlara sahip olmalarıdır. Varsayımlar insanın sezgileri sayesinde ortaya çıkar. Bu da sanat dallarının (yaratıcı özgür düşüncenin) üzerinde yürüdüğü, yayıldığı ve kendini gösterdiği ana yoldur. Merih Akçam1, Ayşegül F. Yelkenci2 1MİA Sanat Atölyesi, Fenerbahçe, 34726 Kadıköy, Istanbul, eposta: merihakcam@yahoo.com 2 İstanbul Kültür Üniversitesi, FenEdebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, eposta: a.teker@iku.edu.tr yin koni ve silindir ve üçgenden oluştuğunu söylerken ilk defa resmin içine geometriyi getiriyordu. Aynı zamanda da farkında olmadan kübizmin temellerini atmış oluyordu. Fovlar renkleri hür ve abartılı biçimde kullanırken içlerindeki enerjinin bilinmeyen yönlerini dile getiriyorlardı. Birbiri ardına çıkan yeni sanat akımları insan beyninin düşünsel ve düşsel gelişiminin bir göstergesiydi. Sanat yeni bir düşünce biçimi öğretiyordu – sorumluluk duyan yapıcı bir düşünce. G enlerle insana aktarılan kültür ve birikimler, çevre şartları ve duygularla birleşince değişik sorular ve sorunlar ortaya çıkar. Edinilen bilgiler bu soruları çozümlemeye yeterli gelmediğinde; akıl, mantık, duygu, sezgi ve hayal gücüyle birlikte bir serüven başlar. Duygusallığa düşmeden duyguların bilgiyle donatılması sonucunda sezgiler devreye girer ve değişik varsayımlar Rembrandt –Anotomy Lesson fo Dr. Tulp, 1632 MonetRouen Cathedral, 1893 üzerinde düşünmemizi sağlar. rın düşüncelerinde oluşan değişimler resimlerine de Düşünürken hayal gücünün sınırı yoktur. Korku ve meyansıdı, ışık ve renk konusundaki yeni yaklaşım rak en önemli ve en güçlü itici unsurdur. Ancak sezEmpresyonizmi doğurmuştu. giler bu sınırsız ortamın belirliyicisidir. Buna göre görüntünün ilk belirtisi olan renk dünİlkçağlarda içgüdülerinin sesi ile yaşamaya çalışan yada olan değil, zihinde olandı ve ışığın durumuna göre aynı obje farklı durumlarda algılanma şansına sahipti. Monet, Rouen Katedrali’ni günün beş değişik zamanında resmetmiş ve güneşin durumuna göre her defasında farklı bir görüntü ortaya koymuştur. Bazen parlak ve açık, bazen puslu, silik ve pesimist ya da hüzünlü veya sığınılabilecek, güven verici görüntüler elde etmiştir. Ceazanne hem ışığı vurguluyordu, resmin ışık ve gölgeyle oluştuğunu söylerken hem de doğada her şe Odilen Redon – Cyclop, 1904 Unicorn Resmi, Lascaux Mağrası, MÖ.14000 CBT 1186 / 12 11 Aralık 2009 ilkel insanın ateşi bulması, mağara resimlerini oluşturması bilimin ve sanatın ilk adımlarını atarak serüveni başlattı. İlkel insanın en primitif duygu olan içgüdüleri ile bu bilinmeyenleri bulması, aslında bilinmeyenlerin insanın derinliklerinde gömülü olduğu düşüncesini ortaya getiriyordu. Yaşamın içerisinde teknik gelişmeyle sanatsal gelişme birbirine paralel olarak sürdü. Yaşamı tarihsel belge gibi bize aktaran ressamla Frans Marc – Large Blue Horses, 1911 (Fovist) Odilen Redon kendi çalışmaları için şöyle söylüyordu: “Benim bütün orijinalliğim, hayatın oluşumunu görünenin mantığını görünmeyenin açıklamasında uygulayarak, fantastik bir dilde yaratmaktır.” Yaratılan her sanat eserinde (gerçeğin sırrı) bilinmeyenin soruları vardır, ya da, bilinmeyene gidilen yol anlatılmaktadır. Sanatçı eserini ortaya koyarken kültür, bilgi ve birikimlerinden yola çıkarak hareket eder. Ancak eserin betimlenmesi, ortaya çıkış hali, bilinç hali ile bilinçsizlik arasında gerçekleşir. Eserin yaratılış anı, bilinmeyenin kendisi ile bilinçsizce yüzleşme anıdır. Bilinçli bir durumda bilinçsizce karşılaştığı gerçeği sanatçı, o anki durumuna uygun bir şekilde anlayacak, kavrayacak ve aktaracaktır. Bu nedenle her zaman psişik duruma göre değişen anlatım ve aktarımlar olacaktır. Bilinmeyenin yolunda yürüyen sanatsal çalışmalar; şu anın sonrasını eskide görebilen yapıtlardır. Ya da “başlangıçla sonu” şu anda (sezgilerin katkısıyla) anlatabilen yapıtlardır. (devam edecek)