Catalog

Einstein ile görüşen 4. Türk bilim adamı Behram Kurşunoğlu Einstein ile yazıştı ve 1953 yılında onunla iki saat görüştü... S ayın Orhan Bursalı,20 Ekim 2006 tarihli Cumhuriyet gazetesinin Bilim Teknoloji ekinde yer alan, "Einstein; Atatürk benim de Türkiye’ye gelmemi istemişti" (sayı 1022, s.1214) başlıklı yazıyı ilgiyle okudum. Prof. Dr. Münir Ülgür’ün Albert Einstein ile 1949 yılında görüştüğünü Osman Bahadır’ın bu yazısı sayesinde öğrendim. Ancak bir nokta dikkatimi çekti. Derginin ka düşündüm. Bu görüşmeyle ilgili kısa bilgiyi ve birkaç kaynağı aşağıda sunuyorum. İKİ SAATLİK GÖRÜŞME Behram Kurşunoğlu, Einstein ile mektuplaşmaya 1940’ların sonunda Cambridge’de doktora çalışmalarını sürdürdüğü sırada başlamış, 1953 yılında ise kendisiyle bizzat görüşmüştür. Kurşunoğlu, bu yıllarda Cornell Üniversitesi’nden burs almakta ve New York’taki Colombia Üniversitesi’nde ders vermektedir. Kurşunoğlu, Einstein’ı 19 Kasım 1953 tarihinde, onun Princeton’daki evinde (112 Mercer sokağı) ziyaret etmiştir. İki saat süren bu görüşmede, Kurşunoğlu ve Einstein fizik teorileri üzerinde konuşmuşlardır. Bu görüşme ve Behram Kurşunoğlu hakkında daha fazla bilgi için, Mehmet Erbudak’ın Yitirdiğimiz HocalarımızAnılarTürkiye Fizikçileri Anı Kitabı (2005, s.5961) adlı çalışmasına ve Bilim ve Ütopya dergisinde B.Kurşunoğlu’nu tanıtan makaleye (Eric Nagourney, Ayfer Kale, "Genelleştirilmiş İzafiyet Teorisini Ortaya Atan Kişi: Behram N. Kurşunoğlu", Bilim Ütopya, Kasım 2005, sayı 137, s.3435) bakılabilir. Bu yazılarda yayınlanan EinsteinKurşunoğlu fotoğrafı, Behram Kurşunoğlu’nun yakın arkadaşı Nejat Veziroğlu’nun kızı Ayfer Kale tarafından sağlamıştır. Feza Günergun İÜ Bilim Tarihi Anabilim Dalı 1) B. Kurşunoğlu, "Gravitation and Electrodynamics" adlı doktora tezini, Cambridge üniveristesinde 1952 yılında tamamlamıştır (bkz. Erdal İnönü, 19231966 Döneminde Fizik Dalındaki Araştırmalara Türkiye’nin Katkısını Gösteren Bir Bibliyografya ve Bazı Gözlemler, ODTÜ Fen Edebiyat Fak. Yay., no:23, Ankara, 1971, s. 2931. 2) "Cake for me and Albert", The Miami Herald, March 31, 2002. arasından seçildiler. Bu bilim adamları, hükümetinizin belirleyeceği kurumlarınızın herhangi birinde bir yıl süreyle hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu ediyorlar. Hükümetiniz, bu başvuruya destek vermesi durumunda, sadece yüksek düzeyde bir insani faaliyette bulunmuş olmakla kalmayacağı, aynı zamanda ülkenize de kazanç getireceği umudumu dile getirme cesaretinde bulunuyorum Ekselánslarının sadık hizmetkárı olmaktan şeref duyan, Prof. Albert Einstein" EN KÜÇÜK KALITIM ÇÖZÜLDÜ Bir yaprak kurdu türünün karnında yaşayan ve sindirimde katkısı olan bir bakteri bilinen en küçük kalıtıma sahip. Carsonalla ruddii türünden olan halka biçimindeki DNA molekülü, sadece 160.000 baz çiftinden oluşmakta. Bu mini kalıtım Arizona Üniversitesi’nden Atsushi Nakabachi tarafından çözüldü. Araştırmacılar şimdi Science dergisinin son sayısında, söz konusu bakterinin canlı bir organizma sayılıp sayılmayacağını tartışıyorlar. Çünkü Carsonella ruddii bakterisinde çok sayıda yaşamsal önem taşıyan genler eksik. Bu bakteri türü Pachypsylla venusta yaprak kurdu türünde yaşar. Böcekler bitki özüyle besleniyorlar. Carsonella bakterileri, böceğin hücrelerinde güvenli bir yaşam alanına sahipler ve buna karşılık olarak böcekleri, bitki özünde bulunmayan besleyici maddelerle besliyorlar. Bu sembiyoz yaşam, doğada çok yaygındır. İncelenen bakterinin kalıtımını iyice küçültmüş olması nedeniyle, "canlı" olarak tanımlanamıyor. Bakteride, hücBöceğin hücresindeki doğal yaşam re kılıfı ve alanlarındaki Carsonella bakterileri metaboliz(açık mavi) manın gelişimi için gerekli olan önemli gen eksik. Bugüne dek bir genomun minimum büyüklüğü 400.000 baz çifti olarak tahmin edilmekteydi. (İnsan kalıtımı üç milyarı aşkın baz çiftinden oluşmakta) . Nakabachi ile çalışan araştırma ekibi, bakterideki genlerin yaprak kurdunun kalıtımına geçerek işlevlerini burada sürdürdüklerini ve Carsonella bakterilerinin böcek hücrelerinin bir organı olarak gelişmekte olduğunu tahmin etmekte. Mesela enerji üretiminden sorumlu mitokondri gibi hücre organlarında, endo sembiyoz teorisi geçerlidir. Buna göre bir zamanlar tek başına yaşayan bakteriler, kalıtımının büyük bir kısmını yitirmelerine rağmen bölünme yetilerini kaybetmemişlerdir. Yazarımız Celal Şengör’ün yazısı elimize geçmediğinden yayımlayamıyoruz. Okurlarımızdan özür dileriz KURŞUNLUOĞLU ve Einstein birarada pağında, Münir Ülgür’ün Einstein ile yüzyüze görüşmüş üçüncü bilim insanı olduğu belirtilmişti. Yazının içeriğinde de, Einstein ile görüşmüş diğer bilim insanlarından Kerim Erim ve Adnan Adıvar bahsedilmişti. Dergi kapağındaki ifade ile yazının içeriği bir arada düşünüldüğünde, sanki, yalnızca üç Türk bilim insanının Einstein ile görüşmüş gibi bir izlenim ortaya çıkmıştı. Bilindiği gibi, Einstein ile görüşme yapan bilim insanlarımız arasında ünlü fizikçimiz Prof. Dr. Behram N.Kurşunoğlu (19222003) da bulunmaktadır. Söz konusu yazıda Behram Kurşunoğlu’ndan söz edilmemiş olduğundan, bu fizikçimizin Einstein ile görüşmesine de yer vermek isteyebileceğinizi CBT 1024/5 3 Kasım 2006 Almanya’dan 40 profesör ile doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye’de devam etmelerine izin vermeniz diliyorum. Söz konusu kişiler, Almanya’daki yürürlükte olan yasalar nedeniyle mesleklerini icra edemiyorlar. Bu kişilerin çoğu geniş deneyim, bilgi ve bilimsel yetenek sahibidirler, yerleşecekleri yeni bir ülkeye son derece yararlı olabileceklerdir. Ekselánslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermenizi dilediğimiz bu deneyim sahibi bu 40 uzman ve seçkin akademisyen, birliğimize yapılan çok sayıda başvuru TIP TARTIŞMALARI