Catalog

Politik Bilim Aykut Goker Cüzel şeyler de olur (2) Sozunu çok ettığım Vızyon 2023Teknob)i Ongoru Pro/esı sonuca doğru gıdıyor TUBlTAK'ın esgudumunde yurutulen bu pro/e çerçevesınde oluşturulan on ıkı panel, 2023 yılında nasıl bır Turkıye arzu ettıklennı ortaya koyduktan sonra, bu hayâllennı erısılebılır kılmak ıçın, kendı ılgı alanlarında, bugunden baslayarak onem verılmesı gereken teknolojik faalıyet konulannı ve teknoloji alanlarını belırledıler Çalışmalarını Bılgı ve lletışım, Ener/ı ve Doğal Kaynaklar, Sağlık ve llâç, Savunma, Havaalık ve Uzay Sanayıı, Tarım ve Cıda, Makıne ve Malzeme, Ulastırma ve Turızm, Kımya, Tekstıl, Insaat ve Altyapı, Çevre ve Surdurulebılır Kalkınma, Eğıtım ve Insan Kaynakları alanlarında surduren bu panellerde yedı ay sureyle yaklaşık 300 uzman gorev aldı Celınen aşamada, ılk on bır panelın ortaya koyduğu toplam 4 7 3 ongoru (bu, 413 teknohjik faalıyet konusu ya da teknolo/ı alanında Turkıye'nın bellı bır yetkınlık kazanmasını ongormek anlamına gelıyor) "Delfi sorusturması" olarak anılan bır yontemle çok daha genış bır uzman çevresının suzgeanden geçırılıyor. Proıe'nın Yonetıası Dr Filiz Çimen'ın verdığı bılgılere gore, sorusturmanın ılk asamasında 7000'ı aşkın uzmana ulaşıldı ve bunlardan yaklaşık 2400'u kendı uzmanlık alanlanyla ılgılı gorduklen ongorulen değerlendırdıler, yoneltılen soruları yanıtladılar, farklı goruş ve onenlerı varsa bunlan ekledıler Yapılan soruşturmada, katılımalardan, panellerce ongorulen ^onu ^° ^° °'o"'of^° yetkınlesmenın Turkıye'ye ne kazandıracağını aşağıdakı krıterlere gore değerlendırmelerı ıstendı • Uretkenlık artısı yoluyla, ozellıkle de yuksek katma değerlı urunlerde rekabet gucu • Bılım, teknoloji ve ınovasyon yeteneğı • Çevrenın korunmasına katkı, eneqı tasarrufu ve verımlılığının artması • Ulke ıçınde yaratılan net katma değerın artması • Yaşam kalıtesının yukseltılmesı Proıe'nın kamu kesımı, sıvıl toplum kuruluşları, meslek oda ve bırlıklerı ıle unıversıtelerden gelen 65 temsıladen oluşan bır "Yonlen dırme Kurulu" var Bu oncelık knterlerını de bu kurul kararlaştırdı Ongorulen yetkınlık duzeyıne enşebılmek ıçın o konu ya da alanlarda ışe nereden başlamak ya da ne tur ARCE faalıyetlerıne onem vermek gerektığı (temel arastırma, uygulamalı arastırma ve sınaî arastırma, rekabet oncesı sınaî gelıstırme vb), ongorulen yeteneğe ne zaman sahıp olunabıleceğı, ve butun bu ongorulerı gerçekleştırmek ıçın alınması gereken onlemler de sorgulanan hususlar arasında Doğal olarak, soz konusu konu ve alanlarda bugunku durumumuz da sorusturuluyor, boylece, ongorulenlen gerçekleştırmek ıçın ayaklarımızı basacağımız zemın de yoklanmış oluyor Araştırmaa potansıyelımız, ARGE altyapımız, ılgılı temel bılımlerdekı hâkîmıyet derecemız, fırmalarımızın yenılıkçılık (ınovasyon) yeteneğı, ve rekabetçı fırmaların varlığı, bu bağlamda değerlendırılmesı ıstenen hususlar arasında yer alıyor Alınan yanıtlar Pro/e Ofısı'nce değerlendırıldıkten sonra, sonuçlar, Delfı sorusturmasının ılk aşamasını yanıtlamış olan uzmanlara ıletılecek ve bu çerçevede goruşlerını yenıden gozden geçırmelerı ıstenecek Bu aşamanın tamamlanmasından sonra da, panellerden, Delfı sorusturmasının sonuçlanna bakarak son değerlendırmelennı yapmaları ıstenecek ve nıhaî raporlar kamu oyunun bılgısıne sunulacak Çalışmanın en guzel yanı farklı kesım ve dısıplınlerden gelen ınsanların gonullu olarak panel çalışmalanna katılmış olmaları, başlangıçta kendılerıne yabana gelen, ongoru çalışmalarına ozgu kavramlara, yontemlere uyum gostermelen ve aralanndakı goruş farklılıklanna rağmen, bellı noktalarda bulusmayı başarabılmelerıydı Bır baska guzel yan da sorusturmaya 2400 uzmanın katılmasıydı Ortaya konan her ongoru elbette mutlak doğruyu temsıl etmeyecek Ama, bu ongoruler zaman ıçınde, değışen koşullara, uygulamada alınan sonuçlara gore sureklı gozden geçırılerek, her sefennde doğru olana bıraz daha yaklaşılacak Yeter kı, bu ongorulere, bunlan hayata geçırebılme nıyetıyle yakiasalım ve bu çalışmaları kurumsallaştıralım, bu ongorulen yapan uzmanlarımızı ve çalışmanın mutfağında yer alan, bılgı ve deneyım kazanmıs kadrolarımızı dar sıyasî hesapların çıkmaz sokaklarında yıtırmeyelım Ikı hafta sonra, bır başka guzel çalışmada, TUBA'nın bılımsel arastırma ongorusunde bulusmak uzere. R'ınlorro Prostat kanseri tedavîsinde yeni seçenekler Pek çok erkeğin korkulu rüyası olan prostat kanserinin tedavisinde bugün 6 farklı yöntem uygulanıyor. K uzman kişinin katılımıyla 2023 Türkiye manzarası çiziliyor adınlarda gogus erkeklerde prostat yaş ılerledıkçe sorun çıkartan ıkı uıeme organı Kadınldr ıçın gogus kansen ne kadar tehlıkelıyse prostat kanseıı de erkekler ıçın aynı deıecede rıskh Uretranın (ıdrar yolu) çapıazında rektumun (bagırsagm ma kada bıtışık duz parçası) onunde yer alan cevız buyukhıgunde bır bez olan prostat spermlerm vucut dışında dahd kolay hareket etmesıru sağlayan bır sıvı salgılar Erkek yaşlandıkça bu bez buyuyeıek bazen şef tah boyutlanna ulaşır ıdraı yapmayı zorlaştınr mesane (ıdrar kesesı) veya bobrek sorunlanna yol açar Aynca bu evrede hımor egılımı aıtar Bu tumorler mesaneye lenf nodullerıne veya kemıklere sıçrayabılır Prostat kanseri erkeklerdekı en yaygın kanser turlen sırala mdsında ıkıncı (bırıncı den kansen) ölüme neden olan kanser tıpı sualamasında da ıkınndır (bırıncı akcı ğer kansen) Prostat kansen çok yavaş üerleyen bır kanser turuduı Oyle kı hasta senelerce yaşayabılır ve olumu başka bu nedene baijlı olabüır Ne var kı hastalık kemıklere sıçraısa tedavısı olanaksızlaşır ve pek çok kanser tıpınde oldu^u gıbı çok acılı seyreder Ancak pıostat kansprınden olumler gıderek aza lıyoı Amenkan Kanser Bırlıtjı'mn tahmınlenne gore bu yıl ABD de prostat kansennden olenlerm sayısı 29 000 e duşecek Bu sayı 2001 de 31 500 ve 2002'de 35 000 ıdı (Bır karşılaştırma ıçın kadınlarda gogus kansennden olenlenn sayısı son 10 yılda 43 000 den 39 800'e genledı) sın bu tahmınde bulunmak zordur en kotusu de bunun bır olum kalım meselesı olmasıdır Hastaüğın yavaş bır seyır ızledıgı yaşlı hastalarda hıçbır şey yapmamak belkı de en ıyı çozumdur Tedavı konusunda alınan herhangı bıı karar herkes ıçın geçer h olmadıgı ıçm Newsweek 6 farklı yontemı artı ve eksı lenyle tek tek ıncehyor ve bu tedavılenn uygulandıgı kışüenn goruşlenne de yeı vererek uygulamada oıtaya çıkan sorunlara dıkkat çekıyoı Radikal prostatektomi Konvansıyonel açık amelıyat yontemı ıle prostatın çıkartüması dıger tedavüeı ın ışe yaramadıgı duıumlarda altın standaıttır Prostat bezı ıle sınırlı kan&en oıta dan kaldırmanın en ıyı yolu bezın total olarak çıkditılmasıdıı dıye konuşan ]ohns Hopkıns ten urolog Patrick Walsh, bugune dek 3 000 prostatektomi amelıya tı yapmış Ortalama olarak kanserh bır prostatta 7 be hrgın tumor bulundugunu belırten Walsh Hasta ne kadar gençse ve onunde ne kadar uzun bır yaşam suresı varsa prostabnın çıkartılması konusunda daha uzun du şunmek gerekır dıyor Hasta öyküsit: Bu tedavıyı seçenlerden bın 59 yaşındakı yazıbm uzmanı Myle Holley Prostatımm çıkartlmasını ben ıstedım dıye konuşan Holley amelı yatuım uzerınden uç ay geçügını ve kendını saglıkk hıs settıgını belırtıyor Ne var kı bu arada opeıasyonun yan etkılerıyle tamşıyoı Mesane uzerınde kısmı kontıol kaybı ve cmsel ıktıdarsız hk bunlann başın da Prostat penısvp mesaneye gıden kan daman ve sırur yoUarının uzerınde bulunur Dolayısıyla damar ve binııleıe uar vermeden bezı çıkartmak Myle Holley. olanaksızdır Bu zarann boyutldn doğal olarak hastaya ve cer rahın yetenegme bagbdır Pek çok erkek zaman ıçınde mesane kontrolunu yenıden kazanır Ne var kı çok az sayıda hastada bu kontrol bır daha gerı kazanılmaz Pek çogu ozellıkle yaslılaı cınsel fonksıyonlanna yenıden kavuşamazlar ve en azından eıeksıyon durumunu suı durme konusunda zorluk yaşarlar Bazı durumlaıda Vı agra yardımcı olabüır Prostdt olmadıgı zaman ejekulas yon (aüm) olanaksızdır erkekler unsel doyuma ulaşa büır ancak bu hıçbu zaman eskısı kadar doyurucu ol maz Holley operasyondan sonra yaşadıkldiuu şoyle dı le getırıyor Bu kere ped kullanmaya başlıyorsunuz Aynca cınsel kapasıtem hakkmda artık hıçbır şey bümıyorum Doktorum bana bu konu uzerınde du şunmemem gerektıgını soyledı Zaman ıçınde ped den kurtuldcagımı sanıyorum Ancak ıkıncı sorunumun ne olacagı meçhul Yme de yaşadığıma şukur1 Ölümler azalıyor Prostat kanseı mdekı bu azalma teşhıs ve tedavı dekı ıyüeşmeye baglanıyoı Sozgelımı akcığer kansen üe karşılaşuıdıgımız zaman prostat kansenrun rısk fa torlen ya bılınmıyor ya da kaçınılmaz oluyor Yaş bun lardan bın 40 lı ve 50 h yaşlar arası hastalık 53 eıkeğın bınnde 60 ve 79 yaşlan arasında 7 erkegın bırmde go ruluyor Aıleleıınde prostat kansen vakası olanlarda bu nsk daha yuksek Bdzı bılımsel çahsmdlaıa gore obezıte ve hayvanı yag bakımınddiı zengın gıdalarla beslpnmek hastalık rıskını aı ünyor Domateste bulanan hkopen'ın koruyu cu etkısı oldugu dusunuluyoı Bu arada vasektoım (me nı kanalı amehyatı) bısıklete bınme ve aktıf bır seks yaşamının (veya seksten uzak durmanın) herhangı bır et kısının oldugu konusunda somut bu bulgu soz konusu degıl Teşhıs konusunda son 20 yıbn en onemlı gelısmesı PSA denılen (prostat spesıfık antıjen) basıt bır test PSA nın kan duzeyının yukselmesı prostattakı degışıkhklerı haber venr Kural olarak 4 un uzenndekı PSA değen bır uyan olarak algüanmah 2 5 un uzenndekı bır deger kışı 40 h yaşlanndaysa kuşku uyandıncı bır du rum olarak ele alındbılu Pek çok doktoı tek bır deger den çok ardarda yapılan olçumlenn daha anlamlı oldugu konusunda hemfikır Yuksek bır de<Jeı ıkmcı bır test ıle dogrulanırsa doktorlar bıyopsı ı.?teyebılır Kanser hucrelen egeı vaısa Gleason olçegıne gore degerlen dırılıı 1 üe 10 arasındakı bu olçekte sayı ne kadar yuksekse tumor o denlı tehbkelıdır Işte bu nedenle tedavının nasıl bır seyır ızleyeceğı hastaya ve doktoıa baglıdır Bu sureç modem tıbbın karşı karşıya kaldıgı en zor seçımlerden bırıdır Tedavı seçeneklen bırden fazladır yan etkıler konusunda ke http://www.inovasyon.org 849/6