Catalog

ayanagı AıyHhlUf 1. kromozon Alu'da %60 7. kromozom Alu'da %50 (Iklslnde blrden zer şekılde bır ırkın ortak kavramları bır ınsanın genetık altydpısını yansıtmaz Pratik yararlar Iık ve gcnctık fdrklüıklar arasındakı ılış kıyı anlamak pratik açıdan yararlıdır Gruptan gıuba sıklık açısından farklüıklar gosteren pokrnorfizmlerırı sağlık uzerınde spesıfık et talerı vardır Sozgelımı orak hucrelı anemı ve kıstık fıbıo7 gıbı hastalıklara yol açan mutasyonlar sıklık açısından faıkhlık gosteren ge netık degışıklıklerın bır sonucudur Çunku bu hdildlıkldi Afrıkd ve Avrupddd sıklıkld goru len başka hastalıklaıa karşı koruyucu olarak evrımleşmıştır Orak hucrelı anemı polımorfizrnımn tek kopydsını tdşıydn uifadnlar sıtrnd ya karşı dırenç gosteıırler Benzeı şekılde kıstık fıbrozun tek kopyasını taşıyanlar ıse koleicinın yaidtügı vucudun aşırı susuzluğuna karşı dırençlıdır Bu hastalıklann semptomlaıı bu rnutdsyonldrın ıkı kopyasuu taşıyan talıhsız ınsanlaıda oı taya çıkaı Bu or nekleıde de gorulduğu U7ere polı moı fızm, be lırlı bır hasta lıkta oldukça ıyı bır yol gos terıcıdır Eğer genetık tara ma ucuz ve kolay bır ışlem olsaydı tum uısanldr hasta gnıptd farklı bır etkıye yol açtıgını ortava koyuyor Dolayısıyla bu tuı sorunldr pohtrıorfızmın hastahk terapısınde yararh olma şan sıru duşuruyor Karmaşık hastalıklarda genlerın ve çevrerun etkıleruıe ılıskuı ıleı ı çalışmalar yapümadıkça doktorlar hastarun kcndı geçmısıne ılışkın verdığı bılgılerden sonuç çıkartmak zorundadır Irklar ve tıp Son yıllaıda belırh bır ırka bağh olmdk la hastalık arasındakı ılışkı sert tartışmalara yol dçıyor Geçen ocak dyında Ameııkdn Cıda ve Ilaç Dauesı (FDA) kluıık deneylerde uk ve soy konusunda nasıl bılgı toplanacağınd ılışkırı yenı kuralları belırledı Bdzı drdştıı ma cüara gore, ırklar arasındakı farklar o kadar kuçuktur la genetık ve tıbbi araştırmalarda ınsanlaıı ırklajırid goıe sınıfldiıdurridnuı hıç bır bılımsel anlamı yoktur Bu kısıler kılınık deneylerın ydlni7Cd genetık verıleı U7erıne yoğunlaşmasuıı oneıeıek, uk konubunun bı lımsel de rıeylenn dışmda tutul masını ta lep edıyor Oysa dığer bılım d d d rn ı rı a goıe de ırksal verı leıın yaıdımıyla, spe sıfık bır hastalıkta Irkların Genetiği • Pek çok ırkın tanımında kullanılan dış belirtiler ten rengi ve saç şekli bir avuç gen tarafından beiirlenir. Oysa aynı ırktan gelen iki insanın genleri çok farklı olabilir. Bunun tam tersi, farklı ırklardan gelen iki insanın paylaştığı gen yapısı, aynı ırktan gelen iki kişiden daha fazla olabilir. • Her şeye karşın, bilim adamları genetik biliminden yararianarak buyuk toplulukları coğrafi koklerine gore gruplandınyor. Ancak bu yaklaşım, birbirleriyle karışmış gruplarda işe yaramaz. • Tıbbi çalışmalarda ırksal genetik farklılıklardan yararlanma konusu hâlâ sert tartışmalara yol açıyor. Çulu'nm şoneyln <iekl AMkelılur I. kromozon Alu'da %95 7. kromozom Alu'da %5 I. kromozom Alu 7. kromozom Alu 2 Alu blrden tlen DNA'nın kısa parçatmdan yararianarak, farklı topluluklann blrblrleriyle lllfklsl evl yoktur. Ancak ylne de kopyalanarak çoğalıHar Insanın genomu Içlnde gellflguzel mış Alu lar kendllerinl yok etmedlkleri içln Alu'nun dlzlllmlne bakarak blr Imanın uluğa genetlk açıdan ne kadar yakın olduğu anlafilablllr. Sozgellmi 1 .Kromozom \nde yaşayan AMkahlann yüzde 95'lnde görulürken, Avrupalı ve kuzey Afrlkalılarda zerlndeki Alu pollmorfizm, Sahra'nın güneylndekl afrlkalılarda yüzde 5, Avrupalılarda ım, kendl bafina, blr Insan grubundaki üyelerin tttmunü ayırt etmeye yetmez. Ancak Iık bağlantılı gen taramdlannı yaptırırlaıdı Ancdk genetık testler hâlâ pahalı Ancak daha da onemlı olan konu genetık taramaların ozel hayata ve ınüdnın nzdsınd kdrşı bır tehdit oluşturmdsı Bazı insanlar ozel bır hastalıga karşı egılımlı olduklarını bılmek ıstemeyebılırler Bu sorunlar çozumlcrımedıkçe doktoılar teşhıs ko yarken ınsanların kendı soylarına ılışkın ver dıklerı bügılere guvenmek zorundadır Insanlaıın ataları hakkındakı bılgıler bazı topluluklarda yaygın olan hastalıklar korıubunda onem tdşır Yuksek tdiısıyon ve şekeı gıbı sıklıkla gorulen hastalıklar bırden fazla gendekı polımorfızmın bırıkımı sonucu oılayd çıkdi Son ydpıldiı didştunidlaı, bu gıupta etkılı olan polımorfızmın başka bır genetık ve çevıesel etmenleıın bııbıruıı nasıl etkıledıı^ı anlaşılabüır Bu tarüşma bılımsel bır değış ken olarak ırkların geçerlılıgı konusunda ya pılacdk ılerı araştırmalar sonucıuıda çozunılenebılır Irkların sosyal çağrışımları Tıbbi çağnşımlannı bır kenara buakır sak ırklann genetık yapıları başka alanlarda da ışe yarıyoı Yuzyülaıdıı ınsanlar, bazı gruplann nereden geldıgını ve bu gruplann bırbınyle oları benzerlıkleı ının dltında yatan nedenlen merak edıyoı Insan gruplarının fızıksel ozelüklerının nıçın farklı oldugu ve bu fdikldiın ydlnızed dış gorunuşlerı ıle sınırlı olup olmadıgı pek çok araştırmaya konu olusturuyor Yenı genetık verıler ve yenı dndlız yonternlerı bu sorulara nasıl yaklaşılması gerektığını yavaş yavaş ortaya çıkartıyor Bunlann yar dımıyla bıyolojık yapumzı ve dıger ın sanlarla olan benzerlıkleı ımızın ol çusunu daha ıyı anlayabılecegi7 Reyhan Oksay Scıentıfıc Amerıcan, Aralık 2003 lımorfiJTnİprı yansıtrrwlar Dolayısıyla 3İlıkleı veya doğal seleksıyorı tarduııddiı hrlcncn polımorfızmlor grup uyehğı konu ıda çok kesın ıpucları verme/ler Insanları smıflamamn ne denlı zoı olguna ornek olarak ABD'dc yaşayan toplu ları gosterebılıri7 Kendılerını ıka kokenlı Ameııkalı olaıak tanlayan kışüerın ataları gcncllıklc [ı Alnkadarı gelrnıştır Ve Batı Af dlüdiın sahıp olduğu polımoıfık lıklar Avruyalı Asyalı ve Amerı a Yerlılerınden farklıdıı Alrıka kenlı Amcrıkalüdiın Bdtı Afııkalı la paylaştıklan gen farklılığı ora nı tekduze degıldır çunku yuzyıllar boyunca Afrıkd kokenlı Ameııkdlüaı Afrıka dısmddn gelen gruplarla kanşmıştıı Bu durumda ınsanlann hangı atadan geldıklerıne ılışkın kendı tanımları, geneük yapıldrı hakkındd doğTu bılgı vermez Ben Farklı topluluklardan gelen insanlar, ortalama olarak, aynı topluluklardan gelen insanlara göre biraz daha farklıdır. Ancak bu fark çok küçüktür. Genetik analizleri insan gruplarını coğrafi koklerine göre ayırt edebilir. Ancak bu çok kesin bir ayırım değildir. 873/9