Catalog

OOOT O ıne Tanol Turkoğlu (TanolT@yahoo com) CeBIT 03 ve eDEVLET PROJELERİ Ce BIT 03 de basarı ıle tamamlandı Organızasyonun ço ğunu televızyonlardan ızledım Fuarı ıse son guz ızleyebıldım Bır salon olduğu gıbı c Devlet proıelenne ayrılmıştı Kamu kurum ve kuruluşları edevlet projelerını, mevcut durumlannı bu standlarda sergıledı Bu \alonu gorunce karmaşık duygular ıçıne gırdım Sergıle7 nen seyler ıçın sevınmelı mıyım yoksa uzulmelı mı Aklıma geçtı ğımız gunlerde 9 Cumhurbaskanı Sn Suleyman Demırel'ın 12 tylul 1980 gunu Çanakkale'ye goturulurken helıkopterde esıyle yaptığı konuşma geldı (bunu bızzat kendısı bır gazete roportaıın da beyan etmıstır) Buna gore hehkopter Yeşılkoy'den havalanınca Sn Demırel, havadan esıne kendısı donemınde yapılan fabrıka ları vb gostermış Eşı de o gergın ortamda lafı yapıştırmıs "Senı bunun ıçın mı şımdı Çanakkale'ye gonderıyorlar1 Yazılımalann bıldığı bır laf vardır Yazılım projelerının yuzde SO'ı başansızlıkla sonuçlanır dıye Bu nasıl bır oran boyle7 Be nım ıçınde bulunduğum dunyalurdu oran hıç de boyle değıl yıllurdır Yok yok kendımı ovmeye çalışmıyorum Şunu vurgulamak ıstıyorum Onemlı olan bır projenın tamamlanması mıdır7 Proje yonetım eğıtımı almış uzmanlar bu konuda sıze farklı bır şey soyleyecek Onemlı olan projenın zamanında ve hedeflenmıs butçe ıçınde tamamlanmaudır Şımdı bu krıtere gore sız yukarıdakı yuzde 80 oranını yenıden bır değerlendırın Çevrenızde hıç zamanın da ve butçesınde bıtmış bır yazılım pro/esı gordunuz mu7 (Ben 15 yılda bır tane gordum) eDevlet salonuna gerı donersek llk aklıma gelen bazı ornekler vermek gerekırse, orneğın ulkemıze odul kazandırmış VEDOP Pro/esı (vergı daırelerın eleştırılmesı), tmnıyet Cenel Mudurluğu'nun polıs otolannı merkezı olarak ızleyebılmesı, başbakanlık devlet arşıvlerı Burada duruyorum Dorduncu bır şey aklıma gelmıyor Gerı kalanlan bıldığımız portaller Eleştırmek yerıne sadece kafamızı kuma gommeyı engellemek ıstıyorum Bızın ulke olarak durumumuz bu Internetten an ladığımız da bu, teknolo/ıden anladığımız da Otesı laf salatası Done done gelıp aynı sorulara takılıyoruz Devletı yonetme anlayışımızda yapısal donuşumler sağlamadan, edevletleşme surecınde basarılı olabılır mıyız7 Kamusal sureçlen ıdealıze etmek uzere var olması gereken burokrası kendı ıçınde bır amaç halıne gelmışken, buradan beslenenler bındıklerı dalı kesmek ıster mı7 Bır yandan ulkemızın dunya konıukturu ıçınde yer aldığı konumdan haz etmıyoruz (bız boyle fakırlığe, bu enflasyona, bu krızlere layık bır ulus değılız) dığer yanda da buradan kurtuluş olarak tozlanmış, yozlaşmış modellerı guya kımseye bellı etmeden kıtlelere empoze etmeye çalısırken, herkesın bındığı trene arkadan el sallamakla yetınıyoruz Her ulke, he kultur konvansıyonel dunyada sahıp olduğu ogelerı dı/ıtal dunyaya taşımakta zorlanmıyor Orneğın ABD'de bır "garaf satışı kavramı vardır Zaman zaman aıleler kendı ış\e rıne yaramayan şeylerı garajlarının onune yığıp, gelen geçene satarlar Bu model donuşerek, Interneüe eBay gıbı dev bır muzayede ortamını yaratmıştır Yıne ABD'de, perakendealığın gurusu sayılan kışılerın çelıştırmış olduğu katalogla satıs yapan kıtap kulup ler var(dı) Internete bu oge Amazon com "dunyanın en buyuk kıtap satıası" sıtesı olarak yansıdı Bızım kulturumuzun ogelerı nelerdır7 Işte edevlet pro/elerınde de onu goruyoruz Halk tabanına baktığımızda da gorduğumuz şey benzer bır analo/ı Bızım ınsanımız lak lak yapmayı sever Işte sıze chat odalannda sabahlayan Turkler Bız daha kulturumuzde aracıları ortadan kaldıramamısız ve bunların varlıklarının bedelını odeme konusunda hıçbır rahatsızlık duymuyoruz kı Turk kulturu ıçın bır aracıların ortadan kalktığı satıs sureanı Internet'e tasımak, daha uzun bır sure, karlı bır eyatınm olabılsın (Oysa kulturumuzde kapı kapı dolaşan bır "eskıa" kulturu vardır ama bunu Internete uyarlamak kımsenın aklı na gelmıyor) Devletın açıklık ılkelerı çerçevesınde çalışmasını sağlayamamışız O halde daha uzun bır sure e devletı başaramayacağız Ceçtığımız gunlerde renklı kışılığı ve ıcraatıyla benım de taktır ettığım valımız Sn Recep Yazıaoğlu beklenmedık bır trafık kazası sonucu vefat ettı Mezar taşına ulkesının kurtuluşunu goremeden qıttı turunden bır yazı yazılmasını vasıyet etmıs Halkın valısı olan Sayın Yazıaoğlu ınşallah bu kadere maruz kalan son kuşagın temsılası olur Şeker hastalığı: Clobal epidemi İlk kez MO 200'de Kapadokya bolgesinde tanımlandığı bilinen şeker hastalığı (diyabet), dunyanın butun ulkelerinde en onemli halk sağlığı sorunu olarak kabul ediliyor. Cunumuzde 120 milyon olan diyabetli saymnın 2025'de 250 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor; bu nedenle de Dunya Sağlık Orgutu (WHO) ve Dunya Diyabet Federasyonu (IDF) diyabeti "Clobal Epidemi" olarak niteliyor. en onemlı amacını kan şekerı dengede tulaidk bu kumpkkd^yonldidan toıuıı mak oluşturuyor Kongıe'dekı en onernlı konu başlıklanndan bırısını dıyabete baglı komplıtdi>yoııldim oulenmesı oluştuıuyoıdu Arnerıka ve Avrupalı bır çok ardştırmacı mıkrovaskuler komplıkasyonların molekuler temelleı ı ve kan şeketı yukbeklıgmın zdidilı etkılermı onleyecek üaçlar kan şekerı dengesının (Bu denge 3 dydd bır bdkıldn ve HbAlc ddı verüen bu testle degetlendııüıyor Bu değerın %7den olması ıstemyor) korunrndsırıın uzun donemdekı yararlarını kan şekerı dengesını saglaya cak yenı ınsulrn ve teknolo|üet ı anlattı B u onemlı hastalığı hem butun yonlerıyle tartış mak hem de dıyabete karşı mucadele eden kı şı ve kuıuluşlaıı bıı aıaya getumek amacıyla (iu/erılenerı 18 Durıya Uıyabet Konyıebi lOOOOkı^mm katüımı üe 24 29 Agustos 2003 tarıhlerı arasında Pa ıısdeyapıldı Kongıe de konu^ulan ve onemlı gordu gum 2 konuya degınmeden once dıyabetle ügılı lasa bıı ozetle bd^laydlını Şeker'in nedeni Diyabet kan şekeı ı yukseklıgı üe kendını goste ren bır hastalık ama esas ozellıgmı besınlerle alınan karbonhıdratm (şekerlı besmler) basta kas hucrelen olmak U7ere vunıt huneleı ı tdrdfınddn kulldruldiüdmd sı oluşturuyoı Diyabet hastaldiımn % 10 rıu şekerı hucre ıçıne sokan ınsulın hormonu yokluguna baglı Tıp 1 diyabet hastaları geıı kalan buyuk çogunlugunu ıse ınsulınırı baglandıgı reseptorlerde dırenç olmasına bağlı Tıp 2 dıyabet hastaldn oluşturuyor Tıp 1 diyabet daha çok çocuklarda ve gençlerde gorulurken 'Iıp 2, dıydbet şışmdtüaıdd ve üen yaşlardd daha sık gotuluyor Tuıu ne olursa olsun diyabet hasta Ameııkadan Pıof David Nathan 10 yıl once yapılan ve dahd ıyı rnetabolık kontıolun dıydbete bag lı komplıkasyonlan belırgın olçude azalttıgını gosteren DCCT didşlınridimı deqeılendırdı Dr Ndthan 10 yıl once daha ıyı HbAlc dcgctınc sahıp olan hastalaıın daha sonra karı şekeıı dengeletı bozulbd bıle kornplı kasyon sıklıklarının daha az oldugunu cıken donemde ydpılacak gırışımm maksımum yaıat sdglddıgırn bıı kez komplıkasyon ortaya çıkmca yavaşlatmanın zoı ol duguna dıkkdt çektı Butun draştırmdlar HbAlcdekı' n 10 duşuklugun gozlerdekı zararı % 45 azalttıgını boy le bır başaı ı saglandıgında ornegm ABD dekı 120 000 Tıp 1 dıyabetlının toplam 611 000 yıl ek yaşam suresı kazdnacdgını gosterıyor Daha iyi bir yaşam Bununla berabeı kan şekerı dengesını koı umak her zaman o kadaı kolay degü Oellıkle Tıp 1 diyabet hastaları heı gun ınsulın kullanialaı ve gunde 4 5 kez kan şekerı olçseler bıle artık çdlışrnayan pdnkrdesldrı gıbı kan şekcrlerını dengeleyomıyorlar Bu nedenle son yıllaıda tekombmdtı DNA teknolojısıyle mi,ulın molekulu uze rmde oynanarak daha fızyolojık etkılı ınsulınleı elde edümeye çakşıiıyot Kongrede bu yenı msulınlerden olan ve derı altına veııldıgmde etkısı 24 bdat suıen Insulın c Glargm tanıtıldı ve bu ınsulmı kullanan ha talann daha ıyı ribAlc degerlerme bdlup olurken esas onemlısı daha az kan şekerı duşuklugu ydşadıklan uzeımde duruldu lJlkemı?de ?004 yılında pıyasaya verüecek oldn bu ınsulııı ddha once kullanjlma ya başlayan losa etkılı ınsulın analogları de Ülkemlzden çok sayıda doktor, hemşlre ve dlyetlsyenln katıldığı kongre de Türklye Diyabet Vakfı; Türk Diyabet Cemiyetl ve Kıbns bırlıkte dıydbet hditdldiuıa dalid ıyı bu yd şam vaat edıyor Türk Diyabet Derneğlnln standlan vardı. larında besınlerle dlınan şeker erıerjı ıçın kulidiulaını yoı ve dolayısıyla damarlaıda bırüayor bır sure sonra ıse ıdıarld dtürridya başhyor bu aıada organızma sankı şeker açlıgı varmış gıbı yaglardan şeker yaparak du mmu ıdaıe etmeye çdkşıyoı ve tam bır kasır dongu olu şuyor Tip 2 Diyabet Önlenebilir mi? Kongrerun bır dıger onemlı konu baslıgını glob al brr sorun olan ve son 10 yüda çocukları da et küemeye bdşlaydiıTıp 2 dıyabetuı otüenrnesı oluşturdu Son yülardakı çalışmalar Tıp 2 Dıyabet rıskı olan eıışkuüeıde ydşam stüı değısıklıgı (hdftddd en di 150 dakıka fızıksel aktıvıte ve % 7 kılo kaybı) ıle Tıp 2 dıyabet gelışme ııskmın °ı 58 azaltüabüeceguu gosteıdı Amerıka ve Frnlandıyadd yapüdn çalışmdlarda dynı sonuçlar alınuıcd dü<kdüer Tıp 2 Dıyabetın onlen mesuıe çevrüdı Tıp 2 dıyabet sıklıgını yuksek olduğu 1mlandıya dd Uıyabet Detneö;ı Fıp 2 dıyabetın orüerımesı konusunda 2003 2010 yülaıını kapsayan bıı ulusdl progrdm hd/ırlddı Bu progıamTıp 2 dıyabet ıçın en onemlı ıısk fak toru sayüan obesıte(şışrridtLİık) sedentdi ydşdin taızı ve beslenme dengesızlıgının(aşırı enerjı ıçeren besın leı az lıflı besm tuketrmı) duzeltümesrnı dmdçlıyor Prof. Dr. Şukru Hatun shdtuıılgısbdrık net tı Kocaelı Unıv Tıp Fak Çocuk Sd^lıgı ve Hastalıkldiı Aıidbılmı Dalı Colalı yaşam tarzı Ozellıkle Tıp 2 dıydbet biklıguıdakı artma üe faz la tuketıme ve az aktıvıteye dayalı Cocacolanızasyon' olaidk mtelen ydsam taı zırun onemlı bır üışkısı vaı Bu artış uzun bıı suıe azla yetınmeye alışmış tarım top lumlarındd (Asya gıbı) çok beluguı çunku bu toplumlaıda yaşam tarzı degışüdrgı sonucunda hızla şışmanlık ve arkasmddn 1 ıp 2 dıydbet gelışıyoı Dıyabetın onemı sıklıgındakı artış kadar yol açtı gı komplıkdsyonldrddn kdyndkldnıyor Sureklı yuksek kan şekerı darnaı endotel hucrelermde şekerın tok sık duzeyleıe çıkrıidMrid ve kuçuk ddmaı laı m bozul masma neden oluyor Kuçuk damarlar bozulmaya başlayınca qorme kaybı bobıek yetmezlıgı suur hdrd bıyetı (noropatı) mıyokaıd enefaıktusu gıbı yaşamsal sorunlar ortaya çıkıyor Bu nedenle dıyabet tedavısuıuı