Catalog

Ahmet Ercan, Oğuı Gündoğdu, Celal Şengör ve Aykut Barita halka 'bu gece deprem olacak' anonsu yaptı (Gazeteler 27 Hazıran) 4 2 . 29 Hazıran 2000 akşamı Adapazan'nda yapüan deprem tatbıkaünda pohs telsızlerınden 'kentaıızde orta şıddette bır deprem meydana gelmıştır' şeklınde yapüan anons haüa sokaga dokmustur Bunun uzerıne 'korkulacak bır şey yoktur' anonslar yapılmaya başlanmıştır (Gazeteler 30 Hazıran) 4 3 . 30 Hazıran 2000, ATV 20 00 Haber 17 Agustos 1999'dan bır kaç gun once Golyaka'dakı Eftenı kaphcalannda su ısısının degısımı gozlenmıs, ancak elde destekleyıcı yeterlı verı olmaması nedenı ıle değerlendırüememıstır Kaplıcalardakı su ısısı ve mıktanrun degışımı, yerdekı tılt (hareketler) gıbı 15 cıvannda dıger parametrelerın ortak bır degısıklık gostermesı ancak onceden bır deprem olacagının habercısı sayılabılır Bır veya bırkaç parametredelkı degışım dogru bügı vermeyebıhr (Gundogdu) 4 4 . 17 Agustos ve 12 Kasım depremlen sonrasında haüa bügdendırme ve genel onlemlerden bazılan • Mıllı Egıtım Bakanlıgı ükogrenım 2 ve 3 sınıflara programına afet, ılk yardım ve acü mudahale dersı koydu Eylul 2000'de program başlayacak • Aralarında degısık dısıpbnlerden 20 bılımadamının oldugu Deprem Konseyı oluşruruldu, • Istanbul'da 27 Eylul'den ıtıbaren yapüara zorunlu deprem sıgortası uygulaması başlatüacak • Bügılendırıcı konferanslar venlıyor Unıversıteler, Deprem Araştırma Daıresı, TUBÎTAK ve benzen kuruluşlar yaym, rapor ve web sayfalan ıle deprem hakkında bügıler venyor, • Valılüderde afet yonetmelıklerı gozden geçırıldı, Is tanbul'da oluşturulan afet yoneton merkezı 2000 sonbahannda deprem tatbıkatian yapacak 4 5 . 7 Temmuz 2000, geceyansı 03 25 te Istanbul Adalar'ın dogusunda 4 2 buyuklugunde bır deprem oldu Adalar'dan zıyade, Istanbul'un Anadolu yakasırun Marmara sahıllerı, Kartal ve cıvan etküendı 27 kısı kendını balkon ve pencereden aşagı attıgı ıçın yaralandı, bır kışı kalp knzı netıcesınde hayatını kaybetu Işıkara (TRT 1, 17 00 Haber, Sabah, 8 Temmuz 2000) 4 2 buyuklugunde bır deprem Japonya'da olsa hayat hıç bır şekılde aksamaz, bızde ıse ınsanlar kendını aşagıya atıyor, evlennı terkedıyorlar Bu durum ınsanların yapılara guvenmedıgını gostermektedır 4 6 . 8 Temmuz 2000, Sabah ve Cumhunyet, CNN 17 30, BRT 19 30 Haber Uşumezsoy Bu deprem faylann dengelenme hareketlennden kaynaklanmıştr, kınlan YalovaÇınareık hattınm yaratugı yan faylar nedenı ıle doguya dogru bır süoşma sonucu olmuştur, bu nedenle oncu deprem olarak duşunulemez, bagımsız Adalar fayı uzenndedır. Bu fay rejımı buyuk deprem uretmez 4 7 . 8 Temmuz 2000, BRT 19 30 Haber, Ulbent Ezen. Uşumezsoy'a kaulıyorum, 21 Ekım 1999 da olan 4 4 luk depremle aynı nıtehktedır, adalardakı fay duşey atmlıdır 4 8 . 8 Temmuz 2000, Sabah ve ATV 20 00 Haber, Gundogdu Bu deprem bagımsız karaktere sahıp gorunmekle bırlıkte, oncu de olabılır 1894 depremı Adalar cıvarında olan bır depremdı bu nedenle daha once, 21 Ekım'de Adalar'ın baüsında olan 4 4 luk deprem benı çok korkutmuştu Ancak ben olası buyuk depremı Marmara'nın ortasında beklıyorum Barka 17 Agustos depremının artçısı olarak duşunulebüır Marmara'da faylan veya depremlen kuçulterek deprem nskı azalülamaz, asıl bınalanmızı guçlendırmelıyız 4 9 . 8 Temmuz 2000, Sabah, Şengor Bu konuda kım700/32 se net bır bügıye sahıp degıl Konuyu takıp eden uzmanlara sormak gerebr 5 0 . 8 Temmuz 2000, Sabah, Murat Bırsel'ın Mustafa Aktar'la (Kandıllı Jeoüzık Ana Büım Dalı Başkanı ve TUBITAK Sısmolojı Bolumu) roportajı Henuz kesın sonuç ıçın vakıt erken, arazıdekı kayıt cıhazlannı ıncelememız lazım Ancak, bu deprem yanal anmlı ıse Marmara'dakı olası deprerrun tek seferde kınlması olasüıgını destekler 5 1 . 7 Temmuz 2000, Deprem Konseyı başkanı Tugrul Tankut yapugı yazılı açıklamada bu deprem hakkında konu şabümek ıçın henuz bulgulann ıncelenmedıgını, bunun bırkaç gun alacagını belırth 5 2 . 7 Temmuz 2000, Cumhunyet Gorur Marmara denızınde bır stres bınkımı oldugu bılınıyor, burada bu tur dogal olaylan beklıyoruz Sorunu çozecek şekılde bulgularımız var Marmara tabanında yapüan kayıtlar ITU ve Japonyada ıncelenecekbr, Eylul 2000 de TUBİTAK koordınatorlugunde Fransız'larla Marmara'da tekrar araştırma gemısı üe ıncelemeler yapüacaktır 2001 yüı ıçınde daha net ve büınçlı açüdamalar yapabılınz. SONUÇ: MODEL TARTIŞMALARI YARARLI Ml ZARARLI Ml? Marmara denızınde devam eden araştırmalann 21 Istanbul'un daha az etküeneceğı şeklmdeh bulgulann ferahlatıcı 2000 tanhh ara tahhhnde KAF m parçalı olarak kmlma ıhtunalı bu olarak kamuoyuna sunuhnası olası buyuk depremden etküenecek konu uzenne yapüan açıklamalann şımdıh en olumlu ve manmak dığer kent ve yerleşımlerde yaşayanlann daha az onemsendığı ıstedığunız sonucu olarak gozuhnektedır Bır seruven nıtelığı taşı şekhnde bır ımaj oluşturmaktadır Bu şekü yaym ve anlayış çağyan depremle ılgıh tum açıklamalann doğruluğunu zaman goste daş, adü ve eşıthkcı bır toplum okna nıtehklennı zayıflatmaktadır recektır Ancak bu kronolojık dızının amacı büım msanlannın hanBu tartşmalarda az da olsa yer alan bazı kanyerlenn medgılennın tahmın ve modellennın dogru çıkacağmın tespıtı değü yaük canbeden, büımsel de olsa maddı/manevı bır kazanç elde dır Zaten bu konu, bu saürlann yazannm uzmanhk alanının dışma etmekten, unlenmekten kendüennı alamadıklan gonüebüır Bu, çıkar Ancak bu konudakı beyan sahıplerının tyı nıyetlermden kuş ınsanm torpulemesı gereken doğal bır tutumudur Büım ınsanlan ku duymamak gerehr Onlar kamu gorevlerını ınsanlan bugüen veya kurumlar arasmdat rekabet bırbırlennden bügı saklamaya dırme şekhnde yerme getırmışlerdır Boylece bıhmın gunluk haya kadar gıdebümektedır Zaman zaman da olsa tartışmalann şeklıtı ügüendıren konularda halka bılgı, goruş sunarak bılgınm toplunın ve düınm net ve anlaşüır oknaması toplumun genış bır kesıma ulaşmasmda çok onemh bır gorev ustlenmışlerdır Aktanlan mmde oldugu gıjbı bu seçkm kesımının de üetşımdeh eksıklennı konularda ve soylemlerdekı çok modelhhk ve çok sesklık, tek, ortaya koymuştur ozelhkle de baskm bır kaynaktan yapılacak olan hahm açıklamaMesuhyetlen depremle ügüı tatbıkatian ve bügüendırmeyı dan çok daha guvenıhr olduğunu ortaya koymaktadır Konulann de kapsayan kamu, yerelyonetım ve guvenhkgorevlüennın bu komsanlardan halktan saklanması nuda once kendüerınm bügı veya tartışmalann kapalı kapılar ve tecrube sah±>ı olmalan geardrnda yapdmasmda buyuk sareğı onemle ortaya çkmışur kmcalar olabılır Zaten tersınm duBügı eksıkhğmden oturu hura şunulduğunu gosteren bır kanıtta felere ınanmayı ahşkanhk habulunmamaktadır, ancak, halka hne geürmış bır ınsan grubuanlaşıhr bır dılle, net olarak bügı nun plansız, habersız tatb±atverümesı gerekmektedır lara tabı tutulmasmdan oturu panık ve kanşüdıkyaşanmıştır 17 Agustos ve 12 Kasım Buyuk depremlerden yaklasık 1999 depremlennın ardından bı11 ay sonra, televızyon ve bahm ınsanlannın kamuoyunda yapsmda halh depreme karşı bü tığı açıklama ve tartışmalardan güendırme konusunda bunca tartışüan konulann otesmde çok yaym yapüdıktan sonra 7 çeşıth alanlarda onemh sonuçlar Temmuz 2000 geceyansı çücmaktadır Bu çahşmanm amacı Adalar açüdannda 4 2 gÜDi da zaten bu yan etküerı ortaya koymakur Bu sonuçlardan bır tanesı, kamuoyuna açık olarak bılm kuçukbır depremde büe ınsanlarpencere ve balkonlardan kendımezlen çozme uzenne yapüan büımsel tartışmalann muphem lennı aşağı atmışlardır Benzer artcı sarsıntüarda ınsanlann bu nedenle hayatlannı kaybetmelerı bügısızhğm derecesını ve belkı de noktalardan oturu bu konuda bügı sahıbı ohnayan ınsanlan telaşa, korkuya ve hatta büıme karşı guvenszhğe sevk ettığıdır Bügı ve bügının ınsanlara ulaşmadığını veya anlaşümadığını gostermekteteknobji eksüchğının de korukledığı spekulatıf duşunce ve model dır Eğer bügısızhk dınlememekten, seyretnemekten kaynaklanı ler ınsanlan gelecekte olası deprem üe ügüı endışelendırmıştır, yorsa bır çozum bulunabüır Ancak, dınleyıp te hala anlamıyor ve ancak tam anlamı üe doğru bır bügı sahıbı yapamamıştır Bu tar ya başka turlu anhyorıse o zaman durum çok daha vahımdır Okutışmalarda gorev yapan sunuculann ıse konu üe çok daha (azla bü ma ve yazma konusunda fazla ügüı ohnayan halhn behrh bır kesıgı sahıbı oknası gereğı ve on hazırlık yapma zorunluluğu bazı mının televızyon gıbı gorsel ısıtsel bır ortamla oluşturulabüecek programlarda gorulmuştur Sunuculann sorduğu bazı sorular ve bügüendırmeden, eğıtımden de fazla haberdar ohnadığı goruluya kullandığı terımler bu konuda çok temel bügüenn büe eksüc ol yor Halbuh depreme karşı hazırlıkh olabümek ıçın en azmdan deprem oncesı, sırası ve sonrasında neler yapüacağmdan haberh duğunu gostermektedır Açüdamaîarda kullanılan tammlar orneğın Marmara'nın or olmak gerekmektedır Bu durum karşısmda ınsanlann eğıtım ve tasmda bulunana çukurlara 'Çmarcüc Çukuru' denümesı Çınar oğrenımını tamamlayabümelen ıçın okumayazma ve gorsel orçüc'hlan veya olası depremın 'Istanbul Depremı' olarak ısımlendıtamlan da ıçeren ama daha etkm, yenı modeller kurma zorunlulu rümesı Istanbul'lulan endışeye duşurmektedır Bu ısımlendırme ğu ortaya çüanaktadır lerde notr, çağnşım yapmayan ad kullandmahdır Aynca, tum açıklamalann Istanbul'un ne kadar etküeneceğı uzenne odaklanması, * Dr Ogretım Gorevlısı Mımarlık Bolumu, ODTU Eposta erman@arch metu edu tr