Catalog

DEPREM SONIRASINDA ÇOCUKLAR İÇİN DEĞİNMELER Osman Sabuncuoğlu* loprak ana ve "devlet baba"dan oluşan ust aılenın ıçme duştugu krız, hepımızın ıçınde çaresızlık ve yalnızlık duygularını dayanılmaz olçude buyuttu Bu ceza mı gormuşfuk, daha gorecek mıydık9 Boyle ba kıldıgtnda, yaşı ne olursd olsun bırer çocuk olan butun ebeveynler duyumsadıkları kaygıyı kendı çocuklarına aktardılar Deprem nedenıyle çocukların ruhsal evrenın de yaşananlara bır başka boyut eklendı Daha once de felaketler yaşamış olmamıza karşın çocuklara ılk kez boylesme oncelıkle yaklaştık Ture ve soya yonelık teh dıt esla tufanları anımsatacak boyuttaydı ve çocukların kurtulması, hem de saglıklı olarak kurtulması çok onemlıydı BİR AKUT ÜYESİNİN DUYGULARI VE İZLENİMLERİ A Yurt olgusu Enşkın olsun, gelışmekte olsun, bıreyın onceden yaşadıgı ve yaşamakta oldugu cografya psıkolojık anlamlar taşır Yurt olgusunun bunun otesınde sosyal davranışsal ozellıklerı vardır ve çoğu kez bır ınsan omrunden daha uzun sureçte evrımleşır Goç eden msanların yeru topraklara donuk beklentılerı ayrıldıkları topraklann saglayamadıklarını ve hatta daha fazlasını ıçerır Depremın etkıledığı bolgenın bu açıdan bakıldıgında ılgınç bır kavşak nıtelı ğmde oldugunu goruyoruz Kafkaslar ve Balkanlar'dakı savaşlar sonucu guvenlı bır yurt ozlemıyle gelen multecılerın karşılaşma ve yerleşme dlanıdıı 19 yuzydınıkın cı yarısından berı suregelen bu durum sona ermış degıldır Ote yanda, cumhunyet donemınde aanayı yatırımlannın yogunlaşması ızlerını çocuklar uzerınde surebüe cegımız karmaşık sosyolojık ettaler yardtmıştır Yıkım ve yapılanmanm, yanı uretımın bır arada oluşu, "Sakarya" sozcugundekı mıt yok oluştan dırılışe geçış anlamının ulusal yogunluğu ügınç bır koşutluk oluşturuyor Bolgede daha once yaşanmış 1944, 1967 depremlerme aıt ışlemlenmış anıla rın ve yas sureçlerının yenıden canlanması enşkınler uzermden çocukları etkıleyebılecek bır başka boyuttuı Depremlerın dışmda kalan geçmışe aıt her tur travma toıtusu ıçın de çapraz etkılenme nedenıyle aynı durum geçerlıdır KUT dernegının bır uyesı olarakyaşadı gımız bu son olayla ılgılı gozlemlerımı aktdrmak ıstedım Bıı de ılk gununden pazar gunu akşamı saat 21 OO'e kadar olayların ıçınde olan bırınden duymanızı ıstedım Butun Turkıye'nın tek bır yumruk olup bır şeyler yapmaya çalıştığı halkımızın çok buyuk bır çogun lugunun bır mum bıle olsa yardım vererek katü dıgı bu kampanyddd, yaşananlar, bır ulusun zıhnırıde sonsuza kadar yaşayacaktır Dunyadakı hıçbır kamera veya fotograf makınesı bunları betımleyemez En fazla kışısel olarak etkıleyen ve goz pınarlarımdan ıkı damla yaşın ak masına engel olamadıgım bolum ıse Yunan (Grek demek daha dogru) halkının Turk'lerın acılarmı paylaşmaları Yıllardır polıtıkacıların ve uluslararası guçlerın üa halkı duşman yapma çalışmalarırun boşa gntıgını gormek ve aslında bırbırıne kultur olarak çok yakuı bu ıkı halkın boylesıne acı bır olayda bunun farkına varmalarıydı belkı de benı etküeyen Doganın bu bu yuk olayında son yıllarda fay haüarındakı hare ketlerden dolayı Yunanıstan'a bır metre daha soyledıgımızde, hemen kendısının butun fidan lan sokebılecegını soyleyen, fıdeler ıçın harcadıgı aylar suren emegını unutan fahr koyluler gordu (Bunu yapmadıgımız ıçm de bıze kustu1) * Ana kampa enkazdan bır saat once gelen tım'lerın Pazar sabahı saat 06 00'da yagmur bulutlarının bolge uzerınde dolaşması uzerıne verüen alarm ıle yuzlerce kışmın uyku tulumla nndan firlayarak (AKUT uyesı ve AKUT gonullu lerı) bolge ıçın gereklı malzemelerı koruma al tına almak ıçın ıh buyuk çadır kurup tonlarca yardım malzemesını guvenceye alan hem de tum bunları 25 dakıka gıbı kısa bır zamanda ya pan ve hıçıtıraz veya şıkayet etmeyen ınsanlar gordu (bolgedekı uykusuz geçen gunlerın 7 gunu) * Golcuk'te gece saat 0400'te jenerator olmadıgı ıçın çalışmayı durdurmak f.orunda kalan kurtarma ekıplerıne son derece vakur, sessız ve endışesız (şokta oldugu ıçın herhalde) bır şekılde, "ıçerde 20 yaşında bu oglum kaldı acdba yaşıyor raur dıye sorarken, saat sorar gıbı bır ıfade takınması karşısında hungur hungur aglayan "Baba bız buradayız merak etme eger yaşıyorsa ınan ol kı çıkaracagız" dıyen ınsanlaı yoıdu * Tekneleı ınde yan qelıp yatmak dururken kurtarma ekıplerı ıçın zamanm ne kadar onemlı oldugunu anlayıp mılyaılık teknelerı IU kurtarma bırımlerı nın emnne veren ınsanlar gordu, * AKM onunde uç Fransız hıppı gencm bella de ceplerındekı son parayla yıyecek ıçecek ne gorekıyorsa almak ıstıyoruz deme Öncelik öksüz ve yetimlere Bu tuı felaketler sonrası çocuk ve ergenlere yonelık psılayatrık psıkolojık ükyardım ve destek gırışımlerınde öncelik oksuz ve yetımlerp, bedensel olarak ya ralananlaıa, kardeşını ya da kendısı ıçın anlamlı başka bır yakınını kaybedenlere, annebabası yaralananlara aıttır Gerek bu obektekıler gerekse fızıksel tehdıtten kendısı ve aılesı zarar gor meden kurtulanlar ıçın de hızmetler uzun erımlı olarak planlanır Gelışmekte olan ulkelerde yaşanan felaketlerın gelışmış ulkelere oranla daha fazla saglık sorununa yol açtıgı gerçeğı bızı daha dıkkatlı olmaya yoneltıyor Yetısmış ınsan gucunun sınırlı olması onemlı bır sorundur 17 Agustos depremmden on ce bolgede akademık personel dışında gorev yapan çocuk psıkıyatnstlerının sayısı ıkı elın parmaklan kadar bıle degıldır Adapazarı, Yalova ve Bolu gıbı ıllerde ıse hıç yoktur Bu soyledıgımızı çocuk ruh saglıgı ekıbının uyesı olan dığer dallar adına dd genışletebüırız Gonullu çabalar çok onemlı olmasına karşm felaketler son rasmda sunulacak orgun ruh saglıgı hızmetlerınm ulusal duzeyde planlanrnası bır zorunluluktur Erışkınleı ıçm de rahatlıkla genelleyebüecegımız bır onemlı gerçek lık de, çeşıtlı nedenlerle 'demode" olan msan davranışmm sosyal boyuruna yonelık çalışmaldrm artrridsı geregıdır Ayrıca, psıkotravmatolojıyı "sakmcalı" goren ba kış degışmelı, bılımın en gerçek yol gosterıcılıgı hayatımızda karşüığmı bulmalıdır En çok zedelenen çocuklar Genel olaıak çocuklar travmatık olayların adsız kahramanlarıdır, orselenmeye karşı verdıklerı mucadelenm bazen en yakınlan bıle farlanda olmaz Oysa yetermce şıddetü her travmatık olay her çocukta ruhsal sorunlara yol açar Pek çok ınsanın olumune neden olan doğal afetler en başta gelen etkenlerdendır Felaketın nıtelıgı, bıreye ve ortama aıt degışkenler etkıleşerek ruhsal yapınm sonuç olarak verecegı yanıtın ozellıgını belırler Travma sonrası stres bozuklugu, dıger kaygı bozuklukldrı ve depresyon en sık karşımıza çıkabüecek sorunlardır Ancak çocuklar ve ergenler, sayılanlar ıçme gırmeyecek pek çok ruhsal bozukluk ya da sorun davranış sergıleyebıkrler kı, bunlann da "travma sonrası durumlar" olarak ele alınrnası yararlı olur Şu da var, bazen daha onceden sorun olan bır davranış da ortadan kalkabılır Çocukların yaşama gızılgucu uygun yardım ve destekle yarma yonelır Sanıyorum o nedenle bu yazıyı, bır başka travmatık olayda yıtırdıgımız Dr Behçet Aysan m yıllar once Izmıt ıçm kaleme aldıgı dızelerle bıtırmek uygun olacak '' yokuluk hazırhğında I uçuşan ruzgâr damlalan I sebp ustunde sulann I bır çocuk gıbı I yeru bır sımya I yeru bır hayat *Uz. Dr , sabuncuoglu@hotmaıl com yaklaşmışız ama kalplerımız ulkelerımızden daha da yaJon bırbırıne Bu gozler, * Kısıtlı maddı ımkânlara sahıp oldugu halde talebımız uzerıne Golcuk'tekı ekıplerın gıda ıhtıyacını karşılamak ıçın sabaha kadar ugraşıp 50 ekmek arası sandvıcı tek tek doldurarak, naylona sarıp beledıye otobusune bınerek AKM onundekı AKUT otobusune zorlukla getıren ve sandvıçlerın agulıgı alüna ezüen fa kat yaptıgı ıle gozumuzde yucelen 25 yaşlannda bır bayan gordu (ılk konvoya ulaştınlan tek yıyecek maddesı ıdı ve AKUT ekıplerı bır ekmegı dort kışı paylaşmaya çalışıyordu, enerjı toplamak ıçın yenıden ve yenıden enkaza o be ton yıgınlarına yümadan saldırmak ıçın), *Satın almaya ancak gucunun yettıgı 2 adet 5 lıtrelık suyu oflaya puflaya, fakat hıç yuksunmeden AKUT otobusune taşıyan 6070 yaşında nıneler gordu Bu gozler, AKUT ana kampının konuşlandıgı ve çadır kuracak yer sıkıntısının oldugu Degmnendere'de bahçesıne gunluk ıhüyacı ıçın ekılı domateslerın uzerıne mal zeme çadırı kurulmasını ısteyen, zor oldugunu lerıne şahıt oldu, * Gunlerce konvoy taşıyan saatlerce yollarda bekleyen ısımsız kamyon şoforlen, 48 saat aralıksız vınç kullanan, hıç çıkarsız.operator ler gordu, * Elınde verecegı emegmden başka bır şey olmayan emeklı dozer operatorlerının elınde bır naylon poşetı ıle AKM onunden otobuse bınmek ve bolgeye gıttnek ıçın yalvarmasını ızledı, * Kaçkarlar'da araştırma yapan AKUT uyelerının Trabzon'dan Istanbıü'a bır an once getırılmesı ıçm ozel uçagını kaldırmakta bıran bıle tereddut etmeyen ışadamları gordu, * Otobuslere nıtelıksız oldukları ıçın alınamayan gonullulerm o bır şey yapamama ofkelerını ta yuregınm derınlerınde hıssettı Not Bu yazı yaşadıgımız afette dolayL veya dırekt yardımda bulunan "ısımsız kahraman'lar ıçın kaleme ahndı Oradakı çalışmaların başarıya ulaşması ıçm var gucu ıle çalışan bır ulusun perde arkasındakı kuçuk hatta mınıcık bır kesıtıdır Selçuk Tuzün 654/15