Catalog

TARTIŞM AEDİTÖRE MEKTUP ÇE VRE Akademik yükseltme ve Ege Üniversitesi Cumhur Ertekın * "Bılım ve Teknık" dergısının son sayılarında ulkemızde akademik yukseltmeler ve doçentlık sınavlarına ılışkın oldukça canlı bır tartışma ortamı doğmuştur Bu durum sevindırıcıdır ünıversıtelerımızdekı yozlaşmaları gösteren ve kamuoyuna açıklayan bır fırsat yakalanmıştır Bu yazıların çoğunda genel ılkeler doğrultusunda konu ırdelenmektedır Kuşkusuz yapılması ve yazılması gerekenlerın başında bu gelır Ancak her yazar kendl unıversıtesınden somut örnekler verdığı takdırde belki de yazılanlar boşa gitmemış olacak ve unıversıtelerımıze olumlu yonde devınımler getırebılecektır Son 15 yıldır unıversıtelenmız "akademik aşama yolsuzluklan" ıle doludur Mağdur edılmış bırçok değerlı oğretım elemanı vardır Bu meslektaşlarımızın yaşadıkları olaylann kamuoyuna ob|ektıf bır şekllde yansıtılması namuslu bir aydın olmanın gereğidır Bu noktadan çıkarak ben de Ege Üniversitesi Senatosu'nun 31 05 1994 tarıh ve 102 sayılı kararı ıle kabul edılen "Ege Unıversıtesı'nde açık profesör kadrolarına başvurma, yukseltılme ve atama konu8unda senato ılkeleri" başlığı altında toplanmış bazı kararları kamuoyuna bildırmeyı görev bıldım Gorev bıldım, çunku ılk okunduğunda bu ılkeler bıllmı destekleyen ve guçlendıren blr hava ızlenımı vermekte, yakından ıncelendığınde ıse mevcut statukoyu ve bılımsel olmayan ortamı korumaktan öteye geçemedığı anlaşılmaktadır Bu ılkeler dızısının 2'ncı maddesının (a) fıkrasına bakıldığında durum gerçekten açıkça ortaya çıkmaktadır " Madde2 a Aday, doçent unvanını aldıktan sonra, bın yurtdışında olmak uzere hakemlı veya bılım kurulu olan uluslararası bılımsel dergılerde veya bıldın kıtaplarında başvurduğu bılım alanı ıle ılgılı en az 3 özgun araştırma makalesı yayımlamış olmalıdır" Buraya kadar nıyetler, amaçlar fena değıl gıbı görunmektedir Ancak maddeye son bır cumle daha eklenmış, "Yurtdışında yayın yapma zorluğu olan hallerde aday yurtıçındekı benzer dergılerde en az dört makale yayımlamış olmalıdır " Bu son cumle her şeyı açığa çıkarmakta ve yurtdışı yayın yapma zorunluluğunu or tadan kaldırmaktadır Ve eskı tas eskı hamam "duzeysız akademik unvan kayırıcılığı" açık bır yöntem halıne getırılmektedır Herhalde bu durum Turkçe deyimle "minareyl çalıp kılıfını hazırlama"ya tam anlamı ıle uymaktadır Rektorluk ve senatonun bu ılkeleri koyarken hıç de oyle bılımsel endışeler taşımadıklarını vurgulamaktadır 5'ıncı maddede profesorluğe yukseltilecek aday ıçln jurı raporu hazırlanırken akademik aşama lehıne one surulen (g) maddesı de oldukça garıp görunmektedir "Adayın başkanlık, mudurluk, kurul ve komısyon uyelıkleri gıbı yönetım faalıyetlen ve kazandığı yonetım tecrubesı ıncelenıp değerlendırılmelıdır" Idarecılık onemlı bır gorevdır, ama bır kışının profesörluk aşamasında akademik etkınlıkler bakımından tam tersı olumsuz bır yöndur Boylesı kışıler bırakınız özgun araştırma yapmayı, doğru durust "transfer bılgı"yı ızleme ve eğıtıme zaman ayırmadan bıle yoksundurlar YÖK donemı ıçınde ıdarecı olan bırçok oğretım uyesınin "bılımsel aktıvıte" yerıne hangı tıp aktıvıteler ıçınde olduklarını artık tum kamuoyu bılmektedlr llginç bır madde de "Adaylık" başlığı altında " adaylann bu dılekçelennde akrabalık ılışkılen olmayan ve kendılen hakkında referans verebllecek ıkı profesörun ad ve adreslennı yazmalan gerekır" diyen maddedır Bu madde ve sözcukler bır yerde bır suçluluk duygusunu ortbas etme endışesı taşımaktadır Çunku Ege Unıversıtesı, kamuoyu çok lyı bılmektedır kı en azından Tıp Fakultesı ve tam bır akrabalık kurumu olup çıkmıştır Istenırse uzun bır liste hallnde bunlar kamuoyuna sunulabllır özellıkle YÖK donemınde bu adam kayırmacılık ve "evlat, damat, gelın, kardeş" korumacılığı en ust duzeye ulaşmıştır Umarız yıne de bu madde lyı nıyetle ışler ve gerçekten değerlı kışıler olduğu halde bazı "akraba" öğretım uyelerı töhmet altında kalmaktan kurtuluriar Yazılmayan ilkeler Hepsınden ötede bu senato ılkelerinde yazılan deöıl de yazılmayanlar önemlıdır Orneğın 5'lnci Maddede belırtıldığı gıbı bırden çok profesör adayı varsa jun uyelerı oncelık sıralaması koymaktadır Bu doğru, açık ve net bır tavırdır Ancak Madde6 şöyle demektedır "Unıversıte yonetım kurulu, yukandakı raporları dıkkate alarak adaylardan hangısının açık kadroya atanacağına karar verır Kadroya atama işlemı rektörce yapılır" Bu madde 5'ınci Madde'dekı açıklığı bulandırmaktadır Konuyu şoyle açabılırız Adaylar ıçın aynı konularda önceden çalışmış 5 profesörun raporunda belırtllen sıralamadakı çoğunluk goz önune alınacak mıdır? Bu bellı değıldır Bılımsel bır kurulun aldığı sonucu ıdarı bır kurul değıştırme yetkısını taşımaktadır ve bılımsel olmayıp "polıtık" nıtelık taşıyan madde ve en onemlı madde de budur Bununla bağlantılı olarak adayın eserlerını ınceleyecek olan jürı uyelerı ıdarı nıtelık taşıyan unıversıte yonetlm kurulu tarafından seçılmektedır Bu da bılımsel kadrolaşmada kontrolun rektor ve yönetım kurulunun elı altında olduğunu açıkça gostermektedır Boylece dığer bırçok unıversıtede olduğu gıbı Ege Unıversıtesı'nde de "bılım" bır başka bahara kalmıştır Eyyamcılık, çıkarcılık ve adam kayırmacılık yıne butun hızı ıle devam edeceğe benzemektedır Ayrıca bılımsellığe destek veren bır hava yaratarak akademik kadrolaşmayı yıne bıldtklerı gıbı bılım dışı yontemlerle devam ettırecek olan Ege Unıversıtesı Rektoru ve Senato uyelerinın samımı ve durust olduklarını ıddıa etmek çok zor olsa gerektır * Prof. Dr., Ege Ünıv. Tjp Fakultesı Oğretım Üyesl, TUBA Asli Uyesi ) ılım denılınce akla ılk olarak yuksek I oğretım kurumları gelmektedır Oysa "kanımca uzun vadelı duşunduğumuzde, ılk akla gelmesı gereken okulöncesı kurumlar olmalıdır Ulkemızde araştırmacı sorgulayıcı, deneycı eleştırıcı, uretıcı ve bılımı her zaman her yerde rehber edınmış bıreylerın toplam nufus ıçındekı oranını, dunya standartlannın ustune çıkarmak ıstıyorsak, okuloncesınden doktora sonrasına değln blr bütün halınde seferbertık planlanmalıdır 1. Derslerde deneye ayrılan zaman ve mekan son derece yetersızdır Laboratuvarlar dershane halıne getırılmış olup, deneyler de oğretmenın sınıf önunde yaptığı gosterı şeklındedır 2 oğretmenın ders anlatma yöntemi takrır (anlatım) ağıriıklı olup, öğrencı soruları, tartışmalar, gezı ve ıncelemeler ders surelerının çok az bır kısmını kapsamaktadır 3. ödevler araştırma, ınceleme ve göruşme gıbı oğrencıyı aktıf kılacak etkınlıklerı değıl de, bır ya da bırkaç kıtaptan aynen kopya şeklınde yazma gıbı oğrencıyı pasıf kılıcı etkınlıklerı ön plana çıkartıcı nıteliktedır 4. ölçmedeğerlendırme sıstemı oğrencıyı araştırma, ınceleme ve deneyler yapmaya değıl de, yazılı sınavlara hazırlanıp yuksek not alıp, ortaöğretım başarı puanını yukseltmeye programlamaktadır 5. Ders kıtapları tanım, yasa, prensip v b gıbı ezberı teşvık edıcı ve zorlayıcı teorık bllgı ağırlıktadır Ortaöğretım kurumlarında yenı ders geçme ve kredılı sıstemle bırlıkte Bılım ve Teknolojı adlı dersın de seçmelı dersler kategonsınde yer aldığını görduğumde ne kadar sevindığımı anlatamam Oysa sevincimız fazla surmedı' önce kıtap bulamadık, zorlukla adresını bulup getırttığımız ozel bır yayınevıne aıt kıtap da ner yonuyle öğrencıye bılımı sevdırmek şöyle dursun, sankı sevdırmemek içın hazırlanmıştıi Baskısı bozuk, ıçerığı yanlışlarla dolu bır kıtaptan ne beklenebıhrdı? Kıtap uzun ve derın cumlelerie, öğrencıye dua ezberletır gıbı bazı teknolojl terım ve kavramlarını belletmekten öte bır ışleve sahıp değıldı Oysa kalitelı beyaz kâğıda, renklı ofset baskı ıle pedagojık bir yapıda ve ıçerıkte kıtap hazırianabılırdı Bılım adamlarının yaşamlarından kesıtler, buyuk buluşların ve yapıtların, bılım tarıhı ıçlnde ızlemlş olduğu yol, gezııncelemelerı olanaklı kılacak konular, kıtap ıçlnde yer alsaydı, herhalde çok daha iyı olurdu Kıtabı ve mufredatı ızlemekle yukumlu oğretmenlerımızden de çızgıdışı çok buyuk Özverılerı bu durumda beklemek ne denlı doğru olur, onu da sızlerın yorumuna bırakıyorum Orta öğretim kurumları ve bilim Avlan Gölü: Doğanın intikamı Elmalı çevresindeki doğal kaynakların gelecek kuşaklara aktanlması için için bazı önlemlerin alınması gerekiyor. 195O'lı yıllarda Turkıye'de hızla artan sulak alan kurutma furyasından ılk payını alanlardan AntalyaElmalı'dakı Avlan Gölu, bır zamanlar, yöreye adını veren elmaların yetıştığı Elmalı ovasına, eşsız sedır ormanlanna, çevre ılçe ve köylerıne bereket saçan, bolge ıklımını yumuşatan, yeraltı sularını dolduran bır göldu 1960'larda 8300 donumluk alanın tarım arazısıne çevrılmesı amacıyla göl suları, açılan kanallar, tuneller ve dudenlerle başka havzalara atılmıştır Ancak bu durum bugun bolgede ekonomık ve ekolojık bır facıanın yaşanmasına neden olmuştur * Açılan tarım arazılerının kıralanması sırasında ortaya çıkan çıkar çatışmalan nedenıyle toplumsal gergınlıkler doğdu * Golun kurutulması yöre ıklımını değiştırdı, yağışlar azaldı, kuraklık başgosterdı, bunun sonucunda bereketlı Elmalı ovasında, ılk başta artmış gıbı gorunse de, verım her geçen yıl duştu * Eskıden taban suyu 115 metreden çıkarken, su bulmak ıçın artık bugun 150 metreye varan derın sondaj yapma gereğı doğdu. Alt tabakalardan su çekılmesı sonucu yenı dudenler oluştu, toprak, evler ve yollar çökmeye başladı * Iklımın değışmesı sonucunda ovada nem dengesı bozuldu, elma uretımı ıçın yaşamsal önem taşıyan kırağı duşmez oldu, gecegünduz arasındakı sıcaklık farkı arttığından elma yetıştırıcılığı ıçın uygun şartlar ortadan kalktı. * Şımdıden yuzlerce dönum elma bahçesı sokuldü. * Tabanda su olmadığı için kısa köklü bıtkıler kurudu * Sahıl ılçelerde beslenemeyen yeraltı kaynaklarının yerıne denız suyu sızdı ve turfanda sebzecılığın yapıldıgı bölgeler zarar gördu * Çevredekı eşsız sedır ormanlarında kuruma ve hastalık başgösterdı " Elmalı ve Korkutelı, "afet bölgesı" ılan edıldı Ve çözüm... Türkkan Gülyurdu Edremlt Usesi Flzlk öğretmeni lımsel araştırmalarıyla tanınan seçkın bilim adamlarını tıtızlıkle belırlemek ve bunların, araştırmalaranı yasa çerçevesinde desteklemek, gençlerın bılıme özendırılmesı ve bilımsel araştırmaların Turkıye'de gelıştırılmesl ve yuceltılmesı doğrultusundadır Akademının ve Akademi uyesı bilim adamlarımızın kanıtsız, cıddl bır Inceleme ve araştırmadan yoksun bır şekilde eleştınlmesını uzuntuyle karşılar benzerlerı uygar ülkelerde bızden çok öncelerı kurulmuş böyle akademılere herkesten önce, akademi üyesı olsun olmasın, saygın bılım adamlarımızın sahıp çıkması ve desteklemesi gerektığıni kamuoyuna hatırtatırız. T urkıye Bilimler Akademisi Başkanlığı, gazetenızın 4 Mart 1995 tarıhlı "Bilım ve Teknık" ekı (sayfa 4154) ıle 5 Mart 1995 tarıhlı baskısının 2'ıncı sayfasında yayımlanan ve maalesıf Akademı çalışmalarıyla ılgılı gerçeklen yansıtmayan yazılar dolayısıyla aşağıdakı açıklamaları yapmak gereğını duymuştur Türkiye Bilimler Akademısi'nın tüm uöraşları, kuruluşunda amaçlandığı şekılde Akademi üyelığı Içın, dunya ölçüsünde bl Tünkiye Bilimler Akademisi açıklaması Durumun yarattığı çaresızlik karşısında gölün eskı gunlerdekı bereketıne yenıden kavuşması ıçın kolları sıvayan Antalya, Fınıke ve Elmah'dan çeşıtlı gruplar, 37 kdy muhtarlığının da katı/ımıyla 3.000'e yakın Imza toplamış, gol sularını başka havzalara boşaltan duden ve tunellenn kapatılması suretıyle gölun gerı kazanımı için bakanlıklar arasında göruşmelerın başlamasını sağlamışlardır Ancak bırkaç olumlu ılk adımın dışında, henuz Çevre Bakanlığı ve dığer ılgılıler çozum ıçın gereklı kararlılığı göstermemışlerdır Elmalı çevresindeki doğal kaynaklann gelecek kuşaklara ulaştırılması ıçın bır tek koşul vardır Avlan Golu'nun tekrar oluşturulması Aksı takdırde bolgenın do^al ve ekonomık kaynakları blr daha gerı gelmemek uzere yok olacaktır Avlan Gölu'nu yeniden yaşatalım! Dofial Hayatı Koruma Vakfı 4784