Catalog

AR AŞTIRMA Toprağın derinliklerinde sıcağa âşık mikroplar Yeryüzünün derinliklerinde keşfedilen mikroplann fazlalığı yeryüzündeki yaşamın tümünü kapsayan bir biyosferin varlığını ortaya çıkarıyor. T oprağın kilometrelerce derinliklerinde keşfedilen mikroplann sayıca fazlalığı bilim adamlarını yeraltında, yeryüzündeki yaşamın tümünü kapsayıp hatta aşabilecek yapıda gizli bir biyosferin variığından şüphelenmeye zoriuyor. Derin bir biyosferin keşfi halinde bilim adamlan, yaşamın kökenleriyle ilgili sırlann yeni bir bakış açısıyla aydınlanacağını belirtiyortar. Bu yeni tür mikroplan olağanüstü kılan yönleri, diğer canlı türierinden farklı olarak aşın aıcaktan hoşlanmaları. Bu organızmaların bir bölümü 110°C sıcaklıkta gelişip büyüyebiliyor hatta 350°C sıcaklıkta rahatlıkla varlıklarını sürdürebiliyorlar. Oysa bunlann akrabaları deniz seviyesinde sıcaklık kaynama noktası olan 100°C'ye ulaşmadan ölüyoriar. Sıcağa âşık bu mikroplar eski tür organizmalar sınıfına sokuluyor. Son 10 yıl içinde yapılan araştırmalarda "hyperthermophile" olarak adlandınlan bu mikroplara sıcak su kaynaklarında, volkanik kraterlerde, okyanus diplerinin altındaki deliklerde ve kısa bir süre önce petrol yataklarında rastlandı. Gün ışığına hiç çıkmayıp karanlık mekanlarda bannan bu organizmalar, enerji gereksinmelerini fotosentez aracılığıyla güneş ışınlanndan sağlayan yeryüzü canlılanndan farklılaşarak kendi aralannda değişik, tuhaf bir "krallık" oluşturuyoriar. Araştırmacılann amacı ise yeryüzünün derinliklerindeki bu ilginç dünyanın sıriannı ortaya çıkarmak. Seattle'daki VVashington Üniversitesi'nden Dr. John A. Baross, derin bir biyosferin var olduğunu belirterek burasının, dünyanın ilk kuruluş yıllannda meydana gelen kaya parçalanması ve radyasyon dağılımı olaylarıpdan uzak, güvenli konumu nedeniyle yaşamın başlamasına kaynakhk et 9er kabuğunun dış tabakalannda, daha dipteki tabakalann ısısıyla ve okyanustan gelen suyla sürdürülen karmaşık bir çevrinti vardır. Bazı bilim adamlan bu sirkülasyonun canlı yaşamına olan etkisinin ^ sanılanın çok üzerinde t olduğunu belirtiyoriar ve " yeryüzündeki yaşamın * başlangıcıyla ilgili bağlar kurmaya çalışıyorlar. miş olabileceğini öne sOruyor. Bilim adamlan derinliklerdeki biyosferle ilgili araştırmalann dünyanın evrimiyle ilgili çeşitli ongorüleri tersine çevirebileceğini belirtiyorlar. Bu ilginç gözlem, mikrop fosillerinin kökeni ve yaşadıklan yerierte Hgili yeni ipuçlan sağlayacağı gibi atmosferın oluşumuna ve değişımine yo) açan gaz çıkancı organizmalar sınıfına art yeni adaytar da ortaya koyabilir. Aynca petrol yataklannın, attın, gümüş, platin gibi çeşitli madenlerin ouluşumuna biyolofik etmenlerin de yardım etmiş olabilecegi teorisi ileri sürülebilir. Bunlann yanı sıra, biyoteknolojik devrim İçin zengin bir genetik çeşitlilik ömegi sunabilir. Dış kabuk j Dış kabuk ve dış.v fçekirdek arasında' ' ki katman Sıcak su kaynaklan, volkanlar, okyanua dipleri ve petrol yataklarında aşın sıcaktan hoşlanan mikrop türterine rastlandı. Dünyanın birkaç kllometre derinliklerinde bannan bu organizmalann dipte ofo/asan sıcak beain maddelerinden tkymrarlandıklan " duşünülOyor. YeryÛzünün derinliklerinde gizllbirbiyosfer mivar? Mikroplar, dev'huzmeler halinde dısan salınıyor BOtOn kayalar suyla dolmus durumda. Bu su yavaşca kayalann arasından akıyor. Ancak bazı bilim adamlan bu tezlere kuşkuyla yaklaşarak bu tür savlann ortaya atılabilmesi için daha fazla araştırma gerektiğini be l lirtiyorlar. örneğin mikrobiyolog Dr. Hotger W. Jannasch, yeryüzünün dennliklerinde canlılar dünyasının variığından söz edebilmek için sıcağa dayanıklılık özelliklerinın düşünülenden çok daha ileri boyutlarda olması gerektiğini öne sürüyor. Dolaşan sıvı K'.''.I''I »*•'•','' Işınmış olan su İ'l''.''1vlfc;'',''1 çatlaklardan 1 nlercemet re derinliğe ı kadar kayalari çok gözenekl li. kabukta bol miktarda bulunan mikroplann \ ekosistemini besliyor. Deniz suyu asagTya'<$,;,• M ^ # D e l l t ^ Ç^ a ". s u 7 5 0 İndikçe mağmanın ^•fij^^.Jsıcaklıktaolabılıyor. etkisiyle ısınmaya '",' 'ML\^' îv *'*'.'. F ü §& j$gg& Daha diplere inildikçe kayalann gözenekliliği ve su miktan azalıyor. Biyologlar dünyanın en sıcak bökjelerinde mikroplara rastlayınca derin bir biyosferin variığıyla ilgili bulgular son birkaç yıl içinde çoğaidı. "Hyperthermophile'lerle ilgili ilk açıklama 1981 yılında, Almanya'daki Regensburg Üniversitesı'nden Dr. Kari O. Stottor ve ekibi tarafından yapıldı. Dr. Stetter ve arkadaşlan Izlanda'daki sıcak su kaynaklarında aşın yüksek ısıda yaşayabilen mikrop türterine rastlamışlardı. 400°C'de ya da daha yüksek sıcaklıkta büyüyebilen mikroorganizmalar "hyperthermophile'' olarak adlandırılır. Hyperthermophıle'lerin bü Sıcaktan hoşlanan mikroplar yük bir bolümünün kökeni, diğer okyanus tabanından gelıyor Hayvanlar Bitkiler Mantarlar bakterilerden farklı eski bir tür olan lar, bunlar yaşayan nesneleArchea'dır. rın ilk ömeklen arasındalar. Günümüzde hyperthermophi Bazı bılım adamlan bunlann le'lerin astl mekanının denizlerin de oluşturduğu dalın (Archaea) rinlikleri olması, buralarda sıcak bir yer kabuğunun altındaki sıcak akımda gızlı bir ımparabolgenin var olduğunu gösterir. An toriuk halinde olduğunu becak söz konusu yerierin derinliği ve lirtiyorlar. Bu dalı çekirdekMikro genişliği henüz bilinmediği için de lesmış hucrelerin izledığını Jy sporlular nizlerde ve karada derin sondaj ça söyloyen bilim adamlarına Thermoproteu göre daha sonra da bılınon ve pyradictıum lışmalanna girişılmesi tasarianıyor. Mikroplar çok kuçük kaya delik türler yeryüzünün tamamını içeriyor kapladı. lerinde yaşayabilırier. Bu da teorik açıdan, mikrop kolonilerinin dünyanın dibindeki kaya kütlelerine kadar \ Eucarya yayılmış olabileceğine işaret eder. Bakteria Hücreleri bilinen çekiröte yandan elverişsiz koşullan deklere sahip olan orga nedeniyle hiçbır canlı türünün bannizmalar namayacağı düşünülen petrol yataklannda da hyperthermophile'lere Yeni bir araştırma alanı rastlandı. Ancak söz konusu canlılar, petrol üretiminde kullanılan deniz suyu aracılığıyla da buralara taşınmış olabilecekleri için, bilim adamlan bu yerierin mikroplann doğal yaşam alanları olduğu konusunda emin değiller. Bristol Üniversrtesi'nden Dr. John Park*s ve Dr. Jam«s M«xw«H tüm bu bulgulardan yola çıkıp biyosferin jeosfer üzerinde basit bir ince katman olmadığı görüşünü savunarak sıcak bir yeraltı biyosferi teorisiyle ilgili araştırmalann hızlandırılmasını istediler. Sonuç olarak bilim dünyasındaki gelişmelerin, çoğu zaman ortaya atılan ilginç bir görüşe dayandığı söylenebilir. Başlangıçta tuhaf gelen bir fikir, araştırmalar ve örneklerle gelişip somutlaşarak yepyeni ufuklar açabılir. (a.h. N«w York Times) YenHenmlf yaşam ağı 38911