Catalog

GC KuyrukluyıldızJüpitepçappışmasının Çarpışmadan elde edilen yüzbinlerce fotoğraf bir bir incelenmeye başlandı. Gezegenin atmosferi üzerine yeni bilgiler elde ediliyor. stronomlar, Güneş sistemimizin dev gezegeni Jüpiter'in, ShoemakerLevy 9 kuyaıkluytldızıyla olan çarpışmasına oldukça "alçakgönüllü" bir yanrt verdiğini belirtiyorlar. Kuyrukluyıldızın Q1 isimli parçasının en önemli çarpışmaya neden olması bekleniyordu, ama durum böyle olmadı. Q1 parçası çarpmadan sonraki ilk 10 dakika boyunca oldukça şiddetli bir ışık pariamasına neden oldu fakat daha sonra ısı ve ışık zayıflamaya başladı. Sonuç olarak Q1 çarpışması şiddet yönünden daha önceki çarpışmaların oldukça gerisinde kaldt. Çarpmadan sonra oluşan siyah bir leke de kısa süre sonra kayboldu. Q1 parçası gezegene çarpan 21 parçadan en büyük üçünün arasındaydı. A Q1'den sonraki çarpışmayı kuyrukluyıldızın R parçası yaptı. R parçası Q1'in çarpışma noktasına oldukça yakın bir yerden gezegene vurdu. Güney Afrika'lı astronomlar S parçasının etki alanının Q1 'inkinden yaklaşık iki kat daha paıiak oiduğunu ve 15 dakika boyunca görünüriüğünü koruduğunu bildirdiler. Çarpışmalardan sonra oluşan minik lekeierin bazılan yer teleskoplarından bile tespit edilebildi fakat artık hepsi kayboldu. Gezegende en geniş lekeierin oluşmasına neden olan parçaların G ve L parçalan olduğu belirtiliyor. Ingiliz astronomlar Q1 parçasının etklsinin beklenenin gerisinde kalmasının nedeninin, parçanın gezegene yaklaşırken parçalara bölünmüş olması olabileceğini belirtiyorlar. Bununla çelişen bir başka kuram ise Q1 parçasının çok yoğun olup bir patlamaya neden olmadan gezegen atmosferine dalmış olabileceğini savunuyor. Çarpışma etkisini radyo sinyalleri yoluyla tespit etmeye çalışan araştırmacılann sonuçlannın birbiriyle uyumsuz olmasının önemli nedenlerinden birinin, kullanılan frekansların farklılığı olduğu belirtiliyor. öte yandan, Çinli ve Ingiliz astronomlann bulgulannın neredeyse aynı olduklan belirtiliyor. Kuyrukluyıldız parçalannın Jüpiter atmosferinin alt tabakalanndaki su buhannı neden yu JHubbie Uzay Teteskobunun genlş açılı gezegen kamerası lle 21 Temmuz'da alınmif Jüpiter'in bu morötesi görüntüsünde kuyrukluyıldızın 8 parçasının gezegene çarptığı yerier açıkça görülmektedir. Lekenln moröteslnde böyleslne koyu gözükmesinln nedenl stratosferde büyük mlktarda tutulmus tozun güneş ısığını soğurmasıdır. Dlskln yukansındakl leke İse uydulardan blrlnln görüntüsüdür. kan doğru iterek açıga çıkarmadığı ise hala tartışılıyor. Bu durumun nedeninin kuyrukluyıldız parçalannın yeterince derinlere etki edememeleri olabileceği söyleniyor, Jüpiter'deki alçak bulut tabakalarının atmosferin en üst kısmının 50 mil altında olduğu düşünülecek olursa bu açıklamanın mantığa uygun olduğu söylenebilir. Jüpiter atmosferinin yukan tabakalan için ise durum biraz farklı, çarpışmalarda ortaya çıkan parlak ışığın rengi bu seviyelerde hidrojen sülfıd gazının var olabilecegi konusunda ipuçlan içeriyor. Hidrojen sülfıd, lisedeki kimya derslerinden de hatıriayabileceğiniz gibi, çürük yumurta kokusunda olan bir gaz. Hubble teleskobunun tespit ettiği görüntüler üzerinde çalışan kimyacılar, gezegen atmosferinde karbon disülfid bulunma olasılığının da sanılandan yüksek olduğunu belirtiyorlar. Bahsettiğimiz iki gaz da sülfür içerdiği için önemli ölçüde renk değişikliğine neden oluyoriar. Jüpiter bulutlannın kimyasal yapısı oldukça ilginç. Astronomlar JUpiter bulı lannda "fosfin" gazının izlerini belirl meye çalışıyorlar. Son derece zehirli t gaz olan fosfin, hidrojen ve fosfor k kenli bir bileşik. Satürn'deki bulutlarc bu gazı tespit etmiş olan araştırmacıl gazın Jüpiter'de de bulunup bulunm dığı konusunda emin değiller. Çarpışma bölgelerinin, morötesinc alınmış fotoğraflarda koyu lekeler ol rak gözükmesi, stratosferde toplanrr büyük miktarlardaki tozun, gezegeı gelen güneş ışığını soğurması sonuı olduğu tahmin edilmektedir. Bilim damları, bu lekenin evrimini izleyer stratosfer.deki rüzgarların yapısını gelişimini ortaya koymayı planlamakt dır. Bazı astrofizikçiler Jüpiter'e bir g zenden çok, Güneş olmayı başaram mış bir zavallı olarak bakıyorlar. G< çekten de Jüpiter'in yapısı çok genç I Güneş'i andırıyor, bu fikri sayunan raştırmacılar, Jüpiter'in "güneşleşme için gereken füzyonları bir türlü yarai Avusturalya Ulusal Üniversltesi'ndekl 2.3m'llk teleskop lle yakın kırmızıöteslnde alınan bu fotoğraflarda kuyrukluyıldızın K parçasının çarptığı yer (üstte) ve C parçasının çarptığı yere alt 101 sanlye ara lle alınmış iki fotoğraf görülmektedir. (altta) 3858