Catalog

HAYVANLARDÜNYASI Hayvanlar âleminde tecavüz Cinsel taciz ve tecavüz sadece insan ilişkilerinde değil, primat sınıfı hayvanlarda da çok sık görülen bir olgu. C insiyetler arasındaki ezeli mücadele, erkek taraf dişi tarafın direncini zorta kırmaya çalıştığında doruğa ulaşıyor. Insansı olmayan primatlarda da erkeklerin cinsel saldırganhkları gözlendi. Bunun karşısında dişi hayvanların kendilerini koruma çabaları görülüyor. Bununla beraber cinsel taciz genelde başka eylemlerden çok zor ayırt edilebilmektedir. Hr.yvanlarda dikkat çeken bazı IIginç özelükleri şöyle özetleyeblliriz: Erkek hayvanların kuvvet ve erkeklik gösterileri bazen rakiplerin korkutulmasına bazen de dişilerin bu güç gösterilerinden etkilenmesine yarıyor. Östrus (cinsel eşleşme) dönemine girmemiş ve bu nedonle cinsel çekiciliği olmayan paviyan dişileri, gene de erkeklerin saldırısına uğramakta veya en azından günlük haşlanma paylarını almaktadırlar. Genel olarak söylemek gerekirse saldırganlıkların çoğunun cinsel bir nedoni var. Amcrikalı Antropolog Barbara B. Smuts'a göre bu olgu en çok dişilerin doğurganlık döneminde kendini göstoriyor. En uç örnek vahşi orangutanlar; bunlarda tüm genç erkekler ve olgunlaşmıç cinsdaşlan birleşme eyiemlni dişilerin büyük bedensel direnci altında gerçekleştiriyoıiar. Şempcnzclerdo bu durumlarda baskın olan topluluk önderi erkek şempanzelor, alt kadamelerdeki erkekleri cinsel tacizde gördüklerinde demir yumrukla araya (jiror ve müdahale eder. sözde östrus dönemi eşlik eder. Sürüler halinde birkaç erkekle beraber yaşıyan maymun dişileri, çokça önder erkekleri tercih ederler. Bu olgu hep dişilerin çocuklanna paşanın "değerli" genlerini aktarmak istemeleri ile açıklanmıştı. Barbara Smuts'un görüşüne göre bir başka açıklama, böylesi bir ilişkinin diğer erkeklere karşı koruma sağladığı yönündedir. Dişi resus maymunlan üst konumda bulunan bir hayvanın himayesinde olduklannda daha az rahatsız edilirler. Başka türlerde dişiler değişik erkekler ile ilişkiye girmektedir. Bunun bir nedeni, babalığın izlerini kaybettirerek çocuklara karşı saldırıları önlemek olabilir. Bir çok primat diDişi cslon fizik güçsüzlüğü nedeniyle avlanma sırasında erkeğlne yenilirken yavrulanna yöne~ şileri zor durumda kaldıklannda kendilerini lik tohlike karşısında son derece yırtıcı olabilirter. Cinsel şiddetin yaygın bir biçimi genç hayvanlann yabancı erkeklerce öldürülmesidir. Bu olay çok değişik familyalara ait hayvansı ve insansı maymunlarda görülmektedir. Katil, çoğunlukla yerel güç sahibini devirip yerine gecen yeni bir erkek olmaktadır. Çocuklann öldürülmesi ile anne hayvanlar emzirme döneminden kesilir ve böylece yeniden doğurganlık dönemine girer. Böylece dişiyle yeniden çıftleşmek için gerekli koşullar yaratılmış olur. Hayvanlarda cinsel şiddet dişilerin yaralanmasına ve partneıierini özgürce belirleyememelerine yol açıyor. Bu nedenle dişiler karşı stratejiler geliştiriyorlar. Çoğunlukla yavrulannı korumak için direnirler, ancak erkeğin bedensel üstünlüğü dolayısıyla ender olarak başanya ulaşırlar. Dağ gorilleri ve orangutanlarda dişi hayvanlann erkek türdaşlanna karşı pek şansı yoktur. Ancak örneğin spiral kuyruklu lemurlarda ve patas maymunlannda çoğunlukla erkekler mücadeleyi kaybederler. Bazı primatlarda daha çok pasif koruma önlemleri görülür. Paviyanlann dişi hayvanlan bir tür önlem olarak yeni bir lider erkek geldiğinde düşük yapmaktır. Paviyanlarda, langurlarda ve gorillerde hamile dişiler "yeni paşaya" serbest cinsel hizmette bulunurlar. Bu cinsel hazırlığa çoğunlukla, babalığı belirsiz kılan ve doğacak neslin hayatını kurtarabilecek olan bir Hayvanlarda cinsel şiddet karşısında dişiler doğlşlk stratejiler uyguluyor. Dlşl hayvanlann çoğunda bu saldıya karşı korunma mumkün olmadığından çoğu hayvan pasif dlrenmeye geçfyor. Sadece Lemurlar ve maymunlann da bu mücadeleyi dişiler kazanıyor. Patas koruyabilecek amaçlı dostlukları ayakta tutmaya çalışııiar. Bazı türlerin, örneğin makaken ve örümcek maymunlann dişileri hamilelikleri sırasında bu ilişkelere çok zaman ayınrtar. Smuts'a göre birçok bedensel üstün erkek hayvan, dişiler gerektiğinde takviye alabilecekleri için uslu durmaktadır. Makakelerde ve diğer hayvansı maymunlarda, 'kadın muhafızlann1 askıntı erkekleri bir daha geri gelmemek üzere kaçırdığı görülür. Bu nedenle şempanzelerde tüm erkekler dişilerin üzerinde hakimiyet kurmuştur; buna karşın bonoboslarda tüm ortanca (erkek) kademelerin ve hatta lider hayvanlann bile dominant dişi hayvandan korkmak için nedeni vardır. Cinsel şiddet uygulayan erkekler çekingen erkeklere göre genlerini çok daha iyi aktarabilmekteler. Ote yandan zorla birleşmeye karşı kendilerini başarıyla koruyabilen dişiler evrim teorisi açısından genetık "tazeliklerini" koruyabilmekteler. Dengenin nerede olduğu ise ekolojik duruma bağlı. Insanlarda buna kültür ve yasalar gibi başka etkiler de ekleniyor. Kaynak: Nuw NO: 250. Levent Kafadar