Catalog

LE TRAVİRTENLERİ a harikası kurtulur mu ? rlr. Yani bu sırt tipi traverten en az 24.000 yıl aktif olarak traverten oluşturmuştur, diğer bir deyişle bugün gördüğümüz bu sırt en az 24.000 yılda oluşmuştur. Oaha önce belirtildiği gibi bölgenin tektonik aktivitesi suyun baska çatlaklardan çıkmasına ve yeni sırt tipi travertenler oluşturmasına neden olmuştur. Pamukkale bölgesindte aktif traverten sırtı oluşumu yanında birçok aktif olmayan traverten sırtları da vardır. Aktif olmayan bütün traverten sırtlarının uzun eksenleri boyunca genişlikleri yer yer 10 metreyi bulan çatlaklar mevcuttur. Bu çatlaklar daha önce sözü edildiği gibi önceden suyu yüzeye çıkaran merkezi çatlaklardır. Içlerindeki onikse benzer travertenlerin işletilmesi ya da traverten depolanması durduktan sonra tektonik hareketlerin devam etmesi sonucu bu çatlakların çoğunda bugün derinlikleri 30 metreyi bulan açıklar gözlenir. urneğin Foto. 2'te bu durum açıkça görülmektedir. dan desteklenmektedir. Pamukkale travertenlerini tehdit eden etkenler ana hatlarıyla şöylesıralanabilir: (1) Dünyanın değişik yerlerinden gelen yüzbinlerce insanın Pamukkale'yi ziyaret etmesinin tek nedeni, başka benzeri olmayan bu doğa harikası travertenlerdir Bunufırsat bilenler, bölgede düzensiz yapılaşmayı hızlandırarak Pamukkale'yi gezilecek bir yerden ziyade konaklama merfcezl konumuna getirmişlerdır Pamukkale'yi ziyar ret edenler bu doğal guzelliğin üzerindeki yoğun yapılaşma karşısmda şaşkına dönmektedirler Dolayısıyla Pamukkale konaklama ve kaplıca gibi kullanılma işlevinden bir an önce kurtarılmalıdır. (2) Her ne şekilde olursa olsun travertenler üzerinde yürümek travertenlerin oluşumunu ve güzel görünümünü tahrip etmektedir. Çünkü traverten üzerinde yürümek, oluşumu çok uzun zaman alan ve onlara güzel görüntüyü veren küçücük gölcüklerin oluşumunu engellemekte, onların yokolmasına ve traverten yüzeylerınin kararmasına neden olmaktadır. Daha önce belirtildiği gibi Pamukkale travertenlerinın üçte birı büyüklükte olan Amerika'daki travertenler üzerinde insanları n yürümesi için ağaçtan patikalar yapılmıştır (Foto. 3). Böylece travertenler üzerinde insanların yürümesi önlenmiş ve hlç ayak basılmamış bu travertenler tüm güzellikleri ile insanlara sunulmuştur (Foto. 4). Pamukkale travertenleri daha büyük ve muhteşem görünümlü olmalarına rağmen ne yazık ki bu tür güzelliklerini ziyaretçilerine sunamamaktadırlar, çünkü travertenler öncelikle var olma savaşı vermektedirler (3) Yukarıda bahsedilen ilk iki problem günümüzde açık olarak görülen ve sonuçları Pamukkale travertenlerıni kısa süre içinde tehdit eden unsurlardır. Bunların dışında Pamukkale bir de uzun süreli tehditlerle karşı karşıyadır. Günümüzde henuz başlangıç safhası içinde olan bu tehditler etkılerini zamanla göstermeye başladıklarında, alınabilecek önlemler belkı imkansız belki de her yönü ile boyutları daha büyuk olacaktır Bu tehditler: (a) Pamukkale'yi ziyaret eden insanlara hizmet amacıyla (!) Karahayıt bölgesinde birçok otel yapılmaktadır Bu oteller sondaj yaparak sıcak su çıkarmakta ve yeraltı suyunu çekmektedirler. Beslefime alanı ve kapasitesi sınırlı olan bu yeraltı suyu azalma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yeraltı suyunun azalması doğal olarak yüzeye çıkan sıcak su kaynaklarının teker teker kaybolmasına neden olacaktır. Bunun en açık örneği Karahayıt Köyü içinde bulunan değişik renklerdeki travertenlerin depolandığı ve yüzbinlerce insanın onu görmek ıçın gittiği 'Kırmızı Su' olarak bilinen aktif traverten sırtında 1993 yılı başlarında gozlenmiştir. Kaynaktan çıkan suyun azalmaya başlaması sonucu hiçbir araştırmaya gerek duymadan suyu tekrar eski debısine ulaştırmak isteyen doğa sevgisinden yoksun Travertenleri tehdtt eden • , unsurlar : Sırt tıpı travertenlerden bir görünüş. Sırtm uzun \zi çatlak tektonik hareketler sonucu açılmifbr. r Hierapolis'in yanında oluşan terastipi avertenlerdir (Kapak fotografı) Bu tür trasrtenlerin dünyada en lyı bılınen örnekleri merika'daki Yellovvstone Milli Parkı'ndaki lammoth travertenleri olmasına rağmen, unlar Pamukkale'deki travertenlerin anak üçte biri kadardırlar Bugün Pamukkale ve Karahayıt boyunca yer alan, yani suyun yüzeye çıktığı bölgesinde aktif olarak oluşumlarını devam ettiren travertenler en az 400.000 yıldan beri değişik yerlerde depolanmışlar ve yaklaşık 10 km2'lik bir alanı kapsamaktadırlar. En az 400.000 yıllık tayinleri, bu traverten sırtının günümüzbir geçmişi olan bu doğa harikası elden giden en az 57 400 ± 3.600 yıl önce oluşmadiyor diye feryat eden Türk Halkı'nın bu ya başladığını ve 33.200 ±2.500 yıl önce haklı tepkisi bütün dünya insanları tarafıntraverten oluşumunun durduğunu göste Sırt tipi travertenler Bu tip travertenler yaygın olarak Pamukale'nin yaklaşık 5 km kuzeyinde Karahayıt ;öyu ve çevresinde görülmektedir Çatlakır boyunca yüzeye çıkan suların çatlağın 1er iki kenarında akmasıyla yüzeyde depoanan travertenler zamanla çatlak boyunca ırt oluştururlar. Su, merkezi çatlaktan yanara aktığı için traverten tabakalarının eğini sırt ekseninden uzağa doğrudur yani bir ıevi çatı şeklindedir (Foto. 2) Çatlak boyunca yüzeye doğru yükselen ;u çatlağın her iki yüzeyinde onikse benzer leğişik renklerde sert ve sıkı dokulu dikey raverten bantları çökeltir. Çatlak içinde di;ey olarak oluşmuş travertenlerin kalınlıkarı traverten sırtının aktif olarak kalma süesine bağlıdır. Çünkü bölgenin tektonik a;ıdan aktif olması çatlakların genişlemesiie neden olmaktadır [3]. Dolayısıyla bir /andan çatlağın açılması bir yandan da çatak yüzeyinde depolanmanın devam etme3İ daha kalın dikey traverten bantlarının ouşumunu sağlamaktadır urneğin Karaha/ıt Köyü'nün hemen güneybatısında kuzeyoatı güneydoğu uzanımlı sırttipi travertenden (Foto 3) alınan örneklerde U/Th (U uranyum, Th toryum) metodu ile yapılan yaş Foto. 3. Mammoth travertenlennden (Amerika) bir görünüf. Zlyaretçllerln yürümesi İçin yapılan patikalar travertenlerin çiğnenerek tahrip olmasını önlemektedlr. Lütfen sayfayı çevlrlnlz. 3399