Catalog

KİMYA SÜT \ Geridöngü= Tutumlu olmanın çevrebilimsel tanımı Batıda plastik torbalann, doğal yoldan yok olmayan polivinil klorürden yapımı yasaklandı. uz gıbı bıranızın alumınyum kutusunu ormana, suyunuzun plastik şışe1 sını denıze, yemeğınızın organık artıklarını duvar dıplerıne atıverırken ger>sıni duşunuyor musunuz? Hıç duşundunuz mu o alumınyum kutunun sızden oncesını vesızdensonrasını?Sızın +10°C'denefis bıra ıçmenız ıçın bınlerce ton boksıt mıneralının sudkostıkle önc© sodyum aJumınata dönuşturulduğunu, sonra alumınyum hıdroksıtolarakçökturulduğunu, bunun oksrtlenıp krıyolıtte çözundurulduğunu ve sonra 9501000°C sıcaklıkta elektrolız edılıp uretilen sıvı alumınyumun daha sonra kutuk halden ınce yassı tabakalara haddelendığını Bırkg sıvı alumınyum uretmek ıçın 16 Kwh elektrık enerjısı tuketıldığını, bunun ıçın de 10 kg lyı lınyrt ya da 30 kg AfşınElbıstan lınyıtının yakıldığını bılıyor muydunuz? Şımdı öğrendınız, ama anlamaya da çalışın Hasta hanginiz? B Bebeğin bir iç dünyasının olduğu artık tartışılmıyor. Bebek bu dünyasıyla ilgili sözel bilgi vermez. Sorun, bu dünyaya nasıl sızılacağıdır. Yankı Yazgan ömerKuleli Osman Gürel S B üt çocuğu demek dıle kolay Bu muthış tıp 12 ayda, bır durtya yaratırken, bız 12 ayda bır araştırma planlayamıyoruz Son onyıllarda onu an lamaya çalışmak bılımsel çevrelerde ağırlık kazandı Bebek ya da sut çocuğu, bu ıkı kelımeyı zaman zaman bırbırlnın yerıne, dıl alışkanlıkları sonucu kullanabılırım Her ıkı durumda da kastettığım 03 yaş arası çocuklar olacak Sut çocuğu belkı bır bıllur kadar guzel ve tatlı, ama onu anlayabılmek, dokusu nu, yapısını kavrayabılmek ıçın bıllur kurenın yere duşup parçalara ayrılmasını ve kendını tum ayrıntılarıyla ortaya koymasını beklemek zorunda değılız lamak gerekıyor Anababanın çocukla ılgılı fantezılerı şöyle ya da böyle, çocuğun dav ranışlarını ve nıhayet fantezılerını bıçımlen dırır Çocuğun yaşantısını erışkın yaşantısının bır yansıması olarak gorme egılımı sut çocuğu psıkıyatrısı çevre"lerınde egemen İş bebekte bitmiyor... Bu göruşe gore erışkınler olarak bır za manlar sahıp olduğumuzu ve kaybettığımızı duşunduğumuz şeylerı bır erışkınde ıdeal olarak değer verdığımız şeylerın bıraz ödun verılmış şeklını çocuklarımızda görmek yaşantılarında bulundurmak" ısterız Sut çocuklarındakı problemlerın tanımlanmasında blzim toplumsal değerlerımızın ve hedeflerımızın rolu ağırlıklıdır Bu etkıleşımlerın zıncırleme bır karakterı var örneğın bır annenın çocuğuna yaklaşı mında kendı annesının ona bır çocukkenkı yaklaşımı ve onun bır çocuk olarak yaşantı sının nıtelığı belırleyıcı rollerden bırını oynayacaktır Karşımızdakı bebeğı anlayabılme mız ıçın kuşaklar otesı bır yolculuk yapmamız, bırkaç kuşak boyu ana baba ve çocuk ılışkılerını anlamamız gerekıyor Gereklı. amao denlı kolay değıl Aynı kuşaktan annelerde, gözleme ve nesnel olçme lere dayanan yontemlerle bıle anlaşılamayan pek çok şey varken örneğın ağlayan bır bebek 'normal" bır annede oksıtosın (bır hormon) salgılanmasına ve meme uçlarının ır<leşıp, dıkleşmesıne neden oiur Ama "ılgısız" annelerde de aynı mekanızmanın ışleyıp ışlemedığı bır turlu anlaşılamıyor Bebek diye bir şey yoktur Alanın onculerınden Wlnnicott'a göre bebek dıye bır şey yoktur!' Bebeğı tek başına bır şey olarak ele alamayız, bebek anneyle bırlıkte değerlendırılmelıdır Bebeğı/sut çocuğunu tek başına ele almayı yadsıyan bu yak laşım tamel onemını surduruyor Bır dığer ön cu kışı Bovvlby, Batılı toplumların anababalık etme ve edılme ıçın oluşturduğu koşulların bır tur sosyal kırlenmeyı (pollutıon) andırdığını öne surer Daha genış bır çevre desteğınden yoksun çekırdek aıle, potansiyel olarak zararlı bır oluşumdur Her şey yolunda ıken durumu ıdare edebılır, ama bır şeyler aksayınca kolaylıkla çuvallayabılır Işler yolunda gıtmedığı zaman psıkıyatrıstler akla gelır, onlar da davete ıcabet ederler ve problemlerı ıncelemeye başlarlar Çekırdek aıle sıstemınde ortaya çıkabılecek psıkopatolo|iler uç ayrı kumede ıncelenebilirler 1. Hasta, problemlı veya engellı anababanın normal doğmuş olan bebeğe etkı lerı 2. Hasta, problemlı veya engellı bebeğin normal anababa uzerıne etkılerı 3 Hem bebekten hem de anababadan kaynaklanan rahatsız edıcı durumların karşılıklı etkıleşımı Bu alanın ılklerınden Bowlby'nın meseleye bakışının sut çocuğunun yanı sıra anababayı da kapsadığına tekrar dıkkat çekmelıyım Alanın ılklerınden" derken, Freud'a haksızlık yapmamak gerek Zıra konuyla ılgılenen ler bılırler, Freud'un "Kuçuk Hans" vakası yanı sıra kendı torunu ustundekı gozlemlerı sut çocukluğu dönemıyle psıkıyatrının ılk cıddı ılışkısını oluşturur Metalin sonu var mı? Boksıt yenılenebılir bır kaynak değıldır Bıtkıler gıbı guneş, su ve besınlerın yardımı ıle kendını uretıp yenıden bır kaynak olarak sunamaz bıze Bır kez onu topraktan ayırıp alumınyum levha bıçımıne getırdıkten sonra ondan tekrar yararlanabılmenızın tek yolu var Geri döngu. Kısacası alumınyumdan (ya da tum metallerden) yapılan, tuketılıp çope atılan malzemelerı çöpten ayırmak, turlerıne göre ayırmak, temızlemek, tekrar erıtıp yenı bıçımlere sokmak Geçmışte çok hovardaca tuketllen tum malzemeler artık daha tutumlu kullanılıyor Hepımız her şeyın bır sonu olduğunu anlamaya başladık "Maddenın Sakınımı Yasası var, nasılsa hıçbır metal atomu yok olmuyor" demeyın sakın Trılyonlarca demır atomunu topraktan çıkarıp bır çay kaşığı bıçımıne sokmak hıç de sanıldığı kadar kolay değıl " Denız kenarı kumdolu, gökte guneş Yapsanıza evde bır kw gucunde bır guneş pılı, evın elektrık faturasını yuzde 80 azaltırdınız, cebınıze de, TEK'e de lyılık yapmış olurdunuz! Ulkemızın koşulları gerı dongunun pek çok malzeme ıçın uygulanmasına elverışlı öncelerı marjınal bır çalışma alanı olarak doğan kent çoplerının değerlendırılmesı artık onemlı bır ekonomı öğesı Batı dunyasında daha çok çevre koruma bılıncı ıle yapılan pek çok gerı dongu ışlemı bızde kârlı bır ış olduğu ıçın yapılıyor Metaller, cam, kauçuk, kâğıt ve plastıkler şımdılık bu kesımın para getıren malzemelerı, kalanı ıse baş belası, onlardan para kazanılmaz, beledıye uğraşsın onlarla Içınde klorlu tarım ılaçlarından kadmıyumlu pıllere, freonlu spreylerden kuduz kopek leşlerıne, arsenıklı sıçan zehırınden asbestlı kâğıtlara dek her şey beledıyeye, kamuya armağan Insanlar çoğaldıkça, ınsanlar zengınleştıkçe bu ıstenmeyen armağanlar da artıyor Çözum? Zengınlerın tehlıkelı çoplerını fakırlere satıvermek değıl elbette Yakmak çözüm mü? Örneğın o guzelım yenı gıysınızı ıçıne koydukları fıyakalı plastik torbaya hıç goz attınız m\'> "Ben bunun ıçıne çoplerımı doldurup atınca ne olacak"?" dıye duşundunuz mu? Bu torbalar gıbı çok tuketılen kımı eşyaları artık Batı ulkelerınde polivinil klorürden yapmak yasaklandı Neden? Çunku doğal olarak bozunmayan bu maddeyı (PVC) yok etmenın tek yolu var Yakmak Yakınca da havaya karışan hidrojen klorur nemle bırleşerek başımıza asıt olarak yağıyor. Yakma amacıyla yapılan özel gemıler artık hangı lımandan demır alsalar, yanlarında, artlarında bır Greenpeace (Yeşıl Barış) gemısı Büyük üreticı fırmalar da artık gelişıme uymak zorunda kaldılar Torbalar artık tekrar kullanılabılen, yakıldığında verdiği zarar çok az olan polietılenden (PE) yapılıyor Sız de o torbalann altında 34 dılde yazılmış, "Bu malzeme çevreye zarar vermeden yok edılebılır" yazısını göruyorsunuz Ya da guzel bır kıtabın ıç kapağında, "Bu kıtap tamamen gerı döngu kâğıda basılmıştır" Kısıtlı hammaddelerın pahalı oluşu nedenı ıle de olsa büyuk kentlerımızde çöplerın ayrıştırılarak önemlı ölçude gerı donguye sokulması olumlu bır olay Bır de gerı kalan, şımdılık para getırmeyen çöplerı de tehlıkesızce, sağlıklı olarak yok etmeyı becerebılsek de doğal çevremızle daha uyumlu yaşayabılsek Ne bız Turkler ne de dığer mılyarlar dunyanın kısıtlı kaynaklarını duşuncesızce tüketme hakkına sahıbız önunde sonunda bır tanecık dunyamız var... Ve de çoook çocuğumuz... Bir süt çocuğu psikı Bebek, do • Sanıyorum, 1980'den beri sut çocuğu psikiyatrisı ıçersindesinız. Bu disiplinln doğuşuna tanık olmuş birlsinlz. Sut çocuğu psıkiyatrısi neden ortaya çıktı, böyle bir dalı doğuran ne oldu? • Şımdı sağlık ve ruh sağlığına ılışkın şey lerın temelı doğuştan ıtıbaren var Yanl, problemler daha ılk başlangıç aşamasında tespıt edılıp pek çoğunun onune geçılebılır Çocuk psıkıyatrısı zaten koruyucu hekımlık yönu kuvvetlı olan bır ıhtısastır buradan hareketle sut çocuklarının, yenı yurumeye başlayan ların ruh sağlığını ele almak ıcap ettı 1977'de VVashıngton DC'de Sut Çocuğu Programla rı Mıllı Merkezı kuruldu Bu merkezler gıde rek ABD'nın çeşıtlı yerlerıne dağıldı 1980 de hadefler tekrar belırlendı Önleyıcı tedbırler gelıştırmek, kazanılan tecrube ve bılgılerı yaymak ve paylaşmak, bu alanda çalışacak uz manlar yetıştırmek gıbı • Sut çocuğu psikiyatrisının, çağdaş pslkiyatridekl donum noktalarından biri sayılan gelişimsel teorllerln ürünu olduğu söylenlyor. • Evet Freud dan berı uygulanan metapsıkolojıydı Yanı bır ruhı problemı olan kışı doktor tarafından değerlendırıldıkten sonra, ' kuçukken şunlar şunlar olmuş" gıbı bır hı potez ortaya konur ve buna göre davranılırdı • Nasıl? Doğrudan gözletn gibi mt? • Vıdeo ıle tespıt edılen şeyler var Mesela Freud'un teorısıne göre bebek, doğduktan sonrakı ılk ayda tamamen ıçe dönuktur Kendısı annenın bır parçası gıbı olur Mahler'ın de öne surduğu bır 2 aylık sımbıyotık dönem vardır Bunların hepsı kesınlıkle çurutuldu Şu kesin kl, bebek doğar doğmaz Bebeğin Iç dünyasına sızmalı, ama.. Bebeğin bır ıç dunyası olup olmadığı artık tartışılmayan bır şey Bebeğin bır ıç dun yası var ama buna nasıl sızılır, nasıl gırılır? Bebek, kendi iç dunyası hakkında sözel bllgl vermez. Klasık göruşme teknıklerıyle ondan bır şey alamayız Ama onu gozlemek, bazı kognıtıf (bılışsel) ödevlerı yerıne getırışını, çevresıyle duygusal ılışkılerını, genel davranışlarını ızlemek, ıç dunyanın ıçerığıne yaklaşılabılmesını sağlar Dığer yandan sut çocuğunun bakımını yapan kışının ıç dunyası da bıze bu yaklaşım lar kadar bılgı verır Çocuğun bakımını yapan kışı deyışıyle, sadece onun altını alan ya da mamasını veren bır kışı kastetmıyorum Bu kışı (kı çoğunlukla anne) çocuğa en yakın olan, onun her türlü ıhtıyacını karşılayan ınsanı ıfade edıyor Çocuğa bakan kışı ıle çocuk arasında paylaşılan, ortak olan duygusal ve bılışsel anlamı bulabılmemız. sut çocuğunun ıç dünyasının kapısını epeyce aralamamızı sağlar Anababa ıle sut çocuğu (ya da herhangı ıkı ınsan) arasındakı Ilışkının en esrarenglz yanlarından bırısı de, "taraf'lardan bırinın dtgerının oznel olarak neler hissettığinı bılmesıdır Yalnız, bu noktada bır tenomenı hatır