Catalog

6 SAYFA 1 NİSAN 2012 PAZAR "Antalya'da iŞ'te HAYAT" Hazırlayan PELİN GEL AĞAN Türkiye'de ticareti başlatan aile Antalyalı işadamı Feyyaz Dolunay Tanır; iki dedesi, iki dayısı ve babasının da aralarında bulunduğu 16 Antalyalı işadamının 1924 yılında kurduğu Birlik Terakki Şirketi Yenişehirli Rasim ve Şürekası adlı şirketin Türkiye'nin ilk şirketi olduğunu söylüyor sı ve babasının da ortağı olduğu 16 Antalyalı işadamının 1924 yılında kurdukları Birlik Terakki Şirketi Yenişehirli Rasim ve Şürekası adlı şirketin Türkiye'nin ilk şirketi olduğunu belirtiyor. Arçelik'in de bu konuda araştırma yaptığını ve bundan daha eski bir şirketin Türkiye'de bulunmadığını söylediklerini ifade ediyor Tanır. Bu haftaki Antalya'da İŞ'te HAYAT sayfamızda bir dönem Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanlığı ve 53 yıl Arçelik bayiliği yapan Feyyaz Dolunay Tanır'ı ağırlıyoruz. Tanır ile çocukluğunu, ideallerini, iş yaşamına bakışını ve insani yönünü konuştuk. ANTALYA'YI PALMİYE ŞEHRİ YAPTILAR Eski Antalya'dan bahsetmek gerekirse ne paylaşırsınız bizimle? O zaman Antalya bugünkü kadar kalabalık değildi. Anadolu kasabasıydı. Herkes birbirini tanırdı. O bakımdan o günler Antalya daha güzeldi. Her taraf yeşildi. Beton yığını yoktu. Antalya'da nisan ayı geldiği zaman narenciye çiçek açar. Astım hastaları bile narenciye kokusu yüzünden Antalya'dan uzaklaşırdı. Şimdi o kokuyu duyamıyoruz. Her yerde palmiye var. O palmiyeler maalesef Antalya'nın çirkinleşmesine neden oluyor. Bu vesileyle onu da dile getireyim. Bu palmiye sevdası Antalya'yı bilmeyen peyzaj mühendislerinin bir eseri. Çünkü Antalya narenciye şehri. Antalya'yı palmiye şehri yaptılar. Siz Balbey Mahallesi'nde mi doğuyorsunuz. İstanbul bir süre kaldıktan sonra yine Antalya'ya geliyorsunuz.... Evet. Babam askerliğini bitirip tershis olduktan sonra ömrü vefa etmedi. Biz tekrar İstanbul'a dönmedik. İyiki de dönmemişiz. Ben dünyanın birçok yerini gezdim. Böyle bir şehir hakikaten bulunmaz. İçinde yaşadığımız için kıymetini bilmiyoruz. Dünyanın hiç bir yerinde sırtınız güneşten yanarak karlı tepeleri seyredemiyorsunuz. Birlik Terakki Şirketi Yenişehirli Rasim ve Şürekası’nın ortakları İ ddialı gibi geliyor olabilir bu başlık size. Evet, Antalya iş dünyasına uzun yıllar emek veren Feyyaz Dolunay Tanır paylaşıyor bizle bu bilgiyi. İki dedesi, iki dayı 81 yıllık yaşamınıza çok şeyler sığdır talya'da bitirdim. B u ; Ortaklığı z gülmemiş. Girişi mışsınız. Sizi biraz geçmişe götürelim. NaT ü rkiü ? e yüzün sıl bir çocukluk geçirdiniz? O zamanın AnTicari hayata yön veren bir ai yönd i tavsiyeleriniz var anmak. Aynı ye'nin aynı b talyası'nı anlatabilir misiniz? lenin mensubusunuz. Deyim ye ne gi lerans, saygı ve in1 senedir evli z a m a n d a o 5 T n eşimle 13 Ekim 1931'de Antalya'da doğdum. rindeyse genlerinizde ticaret var. İlk irbiri ilk şirketi k gibi. Be ize inanmasak b k da li li v e mi? Doğduktan sonra babam iş hayatını devam ,dedeleriniz uğraşıyor ticaretle değil Ortaklı birbirim yim. Biz sak yürümezdi bu. ettirmek için İstanbul'a gitmiş. Ben 10 yaşı mi? Evet. sayma na kadar İstanbul'da büyüdüm. 1939 seneDedemin bir tanesi... Sigara ka mizi bir şey. Arçelik le sinde İkinci Dünya Harbi çıkınğıdı ticareti yapıyordu. O böy bir araştırma yaptı. ca babamı ikinci askerliz a Başka bir şirket yok bundan daha eski. Bu ğine aldılar. Çanakman sigara şirkette iki dedem iki dayım ve babam yer alıkale'ye gitti. İstansarılıyordu. yordu. Birlik Terakki Şirketi Yenişehirli bul işgal korkuDiğer dedem Rasim ve Şürekası diye 1924'te kuruldu. Rasuyla boşaltılde yemeni sim Bey benim dedem. Antalya Ticaret ve Samaya başciydi. Yani nayi Odası'nın da ilk kurucularından. KaleBabanız ticarete Antalya'da başlıyor ama 'tilandı. Bizayakkabıcı. kapısı'nda Zincirli Han dediğimiz yerde kucaretin kalbi İstanbul'da atıyor' diye oraya gidiyor... de ağabeKalekapı ruyorlar şirketi. Antalya'nın çarşısı orasıymış. Şimdi de öyle. Herhalde Osmanlı'nın başkenti oluyimle sı'nda Ku Manifaturacısı, gıdacısı her şeyi oradayşu nedeniyle verdiği bir imtiyaz bu İstanbul'a. Birçok işe dedeyumcular mış. teşebbüs ettim. Antalya'da, olmuyor. Anadolu'dan alışveriş min yaArastası TÜRKİYE'YE GAZ DAĞITTIK yapmak için kimse Antalya'ya gelmiyor, İstanbul'a gidin ı n a yorlar. Onun için babam da İstanbul'a git1967'de Tüpgaz işine giriyorsunuz... Antalmiş ve çok başarılı olmuş. Antalya'ya 1935 Evet. İstanbul'da bir firmanın Antalya'ya yılında 5 tane buzdolabı getirmiş. Bu doya'daki bayiliğini yapıyorduk. 1969'da İsgeldik. lapların sadece iki tanesi satılmış. Hem tanbul'da Antalya'dan 10 arkadaşla birlikte Ben 3. sıfakirlik hem de görgü nedeniyle. İhtiyaç Güneşgaz adında bir firma kurduk. Tüm Türnıftaydım. var. Antalya zaten çok sıcak. O dönem kiye'ye gaz dağıtımına başladık. Ama Gazi Muszenginler yemekleri kuyuda muhamaalesef ortaklarımız Antafa Kemal faza ediyor. Sadece tel dolaplar var talyalıydı. Antalİlkokulu'na evlerde. 1950'den sonra ise inyalılarda bir adet kaydoldum. Daha sanlarda buzdolabı alımı vardır. Hemşehrisonra ortaokul derartmaya başladı. lerinin biraz ilerleken liseyi de Antalya mesini istemezler. Lisesi'nde okudum. Fakat ilk senesini Kabataş Lisesi'nde okudum. var. Orası o zaman Yemeniciler Aras Maalesef bazı arkaNedir Kabataş Lisesi'ne gitmenizdeki tası'ydı. Birinci Dünya Harbi'nden sonra daşlarımızın tasvip etneden? mübadele oluyor. Anadolu'daki Rumlar Yu mediğim tutumları neBen futbola çok meraklıydım. Biraz da nanistan'a Yunanistan'daki Türkler Anado deniyle o şirketi satmak haylazlığım vardı. Çok sert bir lise müdü lu'ya gelmiş. Antalya'da ticaret Rumların elin zorunda kaldım. Daha sonra motorin işirümüz vardı: Reşat Oğuz. O bir sene tebdi deymiş. Onlar gidince boşluk oluşmuş. O limekan yapmam için Antalya'dan uzaklaş günkü hükümette meşhur İzmir İktisat Kon ne giriyorsunuz... Hemen hemen aynı yıllarda Mercedes otomamı söyledi. O nedenle Kabataş'a gittim, gresi'nden sonra Türklerin şirketleşmesi için geldim. Ama çok faydasını gördüm. bir kanun çıkmış. Bizim ailemizde o gün An büs ticaretine başladık. Birlik Terakki Şirketi Neden kalmadınız? talya'nın eşrafından ticaretle uğraşan 16 ki bize kalmıştı. Biz iki kardeş... Dayımın çocukları ile bu işe başladık. Yalnız o da isteAntalya'nın sevdası içimizde o zamandan şi birleşerek bir şirket kurmuşlar. diğimiz gibi olmadı. Yine ortaklık sorunu yaberi var. Liseyi Anşadık. Ortaklarımızla fikir ayrılığına düştük. Tabii herkesin görüşüne de saygı duymak laTanır Ailesi zım. Biraz ara verdik. Sonra Kadir Has'tan bir teklif geldi. Onunla anonim şirketi kurduk. O şirket hala devam ediyor. Şimdiki adı Hastalya. Biz ayrıldık o şirketten. Birlik Terakki'den ağabeyinizle ayrılma kararı alıyorsunuz. Neden? Türkiye'de maalesef ortaklık fikri anonim çalışma fikri gelişmemiş. Ağabeyimle Tanırlar Kolektif Şirketi'ni kurduk. Bu şirketle Arçelik Bayisi olarak Antalya'da hizmet vermeye başlıyorsunuz... 53 yıl Arçelik bayiliği yaptık. Arçelik zaten Türkiye'de imalata başladığı gün biz de bayiliğe başladık. 2010'a kadar yaptım. Daha da devam edebilirdim. Ama yaşım ilerledi. Hem dinleneyim, hem de hesaplarımı gözüm açıkken kapatayım istedim. IİNANÇ G Y A S S N en bu TOLERA çok sevmenize rağm mcilere BUZDOLABI GELMİŞ ALAN YOK 1935 yılında Antalya'da 5 buzdolabı sa ra da bırakacağım' dedim. Girdik seçildik. tılmazken, siz 1970'li yıllarda inanılmaz Ama beni bırakmadılar. buzdolabı satıyorsunuz. Dönemleri karşıSevdiler sizi... laştırabilir miyiz? Herhalde. 'Buraya siyaseti sokBabam 1935'te getirdiğinde mayalım' dedim. Beni meclis satılamadı yokluk vardı, buzbaşkanı yaptılar ve 3,5 sene dolabı pek bilinmiyordu. devam ettim. Mümkün ol1970'li yıllarda piyasa aç. duğu kadar ATSO'yu siMal yetiştiremezdik. Mal yasi girişimlerden uzak alacağız diye kavga tutmaya çalıştım. Ama ederdik. O kadar rağbet maalesef siyasi baskılar vardı. Hem de peşin arttı. 1983'te seçimleparayla satardık. Fire iki ay kala belki de yatlar da yüksekti. TürATSO'dan ilk kez iskiye o günkünden datifa etmek zorunda kaha zengin ama bu işi lan başkan oldum. yapan arkadaşlara soOradaki arkadaşlar ruyorum. İşlerin olmasonradan 'sen haklıydığından şikayetçiler. mışsın' dediler. Ama iş Piyasa doyuma ulaştı. işten geçti. S e z g i n Ha n ı m ’ l a 5 1 Artık ancak yeni evlenenyıllık evlisiniz. Nasıl tanışler ya da evindeki beyaz tınız? eşyası eskiyenler alıyor beyaz SezginDolunay Tanır eşyayı. Biz görücü usulüyle evlen1980 yılında dededik. Ben tesadüfen gördüm eşimi. İsnizin kurucusu olduğu ATtemeye gittik, evlendik. Nafiz ve Doğanay SO'nun meclis başkanlığını adında iki oğlumuz oldu. Nafiz ticaretle yaptınız. O dönemin AT uğraşıyor, diğer oğlum da Hollanda'da dokSO'sunu anlatır mısınız? torluk yapıyor. 3 torunum var. Sosyal yaşamınız nasıl peki? Ağabeyim rahmetli Demokrat Parti'nin AnÇalışmaktan pek sosyalleşmeye vakit talya yöneticilerinden kalmadı. Eşim uğraşıyor. Antalya'da Yetişve o zaman hem be tirme Yurdu Çocuklarını Koruma Vakfı'nda lediyede hem ticaret bilfiil çalışır. Çok güzel bir uğraş. Çocuklar odasında üye. 1960 gelir, elimizi öperler. Sizin o zaman üç torununuz yok. Bir süihtilalinden sonra bir nevi tehditkar mesajlar aldık. Böy rü çocuğun dedesisiniz... le şeylere uzak durduk. 1980 senesinde bir Evet kesinlikle. Çok güzel onlarla vakit şeye bozuldum 'ticaret odasına gireceğim son geçirmek. SOKAKTA OYNAYACAK TOP YOKTU Siz İkinci Dünya Savaşı'nı yaşadınız. Nasıl geçti o yıllar? İkinci Dünya Harbi yokluklar devriydi. Biz sokakta oynayacak top bile bulamazdık. Yoktu. Zor günler geçti. Her şey vesikayla veriliyordu. Üstünüze giyecek bir elbiseniz varsa şanslıydınız. Şeker bulunmazdı. Türkiye'de şekersizlikten hastalıklar oldu. Gerçekten de çok zor yıllar. Siz, dede mesleği ticarete 20'li yaşlarda başlıyorsunuz. Gecikmişsiniz aslında.... Okuldaydık. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde okudum. 20 yaşında ticarete başlamam resmen. Ondan evvel yine dükkana gidiyordum. Ağabeyim, baba gibiydi. Paranın tadını alıp da okumam diye beni iş yerinden uzak tutardı. Benim de işime geldi sanırım. Askere gidip geldikten sonra Antalya'da ticarete başladım. Biz hırdavat, nalburiye, zeytinyağı gibi birçok şeyi satardık. C MY B C MY B