Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
20 TEMMUZ 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13
Cftroen'in
atagı
• EkoDomi Servisi —
Türkiye'de Citroen
otomobil bolluğu yaşanıyor.
Geçen yıl sadece 5 tane
ithal edilen Citroen
marka otomobil
bu yıl HürpaT
nm
yürüttüğü kampanyalarla
atağa geçerek yılın ilk
varısında 1159 adete ulaştı.
lk kampanyasını Töbank'la
yürüten Hürpa, şubat
ayında 935 adet otomobüin
satışına aracılık
etmisti. tş Bankası
ile ortaklasa
düzenlenen ikinci
kampanyada ise 600
otomobüin pazarlanması
düşUnUlüyor.
Hazine:
'Ekonomi iyi
yolda'
• ANKARA (ANKA) —
Hazine ve Dış Ticaret
Musteşan Namık Kemal
Kılıç, ekonominin her
yönden rayına oturduğunu
ve öngörülen sonuçlann
alındığını belirterek, "Hasta
adam ayağa kalkü" dedi.
Namık Kemal Kılıç,
Türkiye'nin gerçek serbest
tüketim ekonomisine
girdiğini söyleyerek "Biz
Türkiye'nin buna bu kadar
hızlı adapte olacağına
inanmıyorduk. Hatta
tüketim biraz
beklentilerimizin üzcrinde
gerçekleşti" diye konuştu.
Tüketimi kısmak için
herhangi bir çaba
harcamadıklannı da
kaydeden Kılıç, bu
dengenin kendiliğinden
sağlanacağıru vurguladı.
Petkiırfden
zam
savunması
• İZMİR (Cumfaariyet Ege
Bttrosu) — Son olarak
önceki gün bazı ürünlerinin
fıyatlarını yüzde 6-9
oranında arttıran Petkim'in
dünya fiyatlanna paralel
olarak ayarlama yaptığını
savunan Petkim Genel
Müdürü Faruk Yağız,
"Dünya fıyatları düştüğü
zaman fiyatlan indirmekte,
yükseldiği zaman
yükseltmekteyiz. Tabiatıyla
bu ayarlamalar ABD Dolan
bazına göre yapıldığından
ABD Dolan'nın TL
karşısındaki değer artışı da
fiyatlanmıza
yansıtılmaktadır" dedi.
Vergi iadesi
iyice eridi
• ANKARA (ANKA) —
Memur maaşlan ve işçi
ücretlerindekı artışa karşıhk
vergi iadesinde tutar ve
oranlann aynı kalması,
iadenin giderek önetnini
yitirmesine neden oldu.
nkokul mezunu en düşük
lemedeki memurun
aitnğı vergi iadesi 1986
yılında maaşının yüzde
13.8'ine karşılık gelirken bu
oran son maaş artışla
birlikte yüzde 7.6'ya
geriledi.
Emsan'ın
sahibi öldü
• DENtZLl (Cumhuriyet)
— Emaye tencere
ürctiminde Türkiye'de ilk
sırayı alan Emsan Şirketler
Topluluğu'nun sahibi
Doğan Demircioğlu
geçirdiği kalp krizı sonucu
öldü. Denizlispor'un
asbaşkanlığını da yapan
Demircioğlu'nun ani ölümû
kentte üzüntü yarattı. 1972
yılında kurduğu Emsan
AŞ'yi 11 ayn şirket haline
dönüştüren ve Avnıpa ile
Uzakdoğu ülkelerine çelik
tencere ihraç eden
Demircioğlu, 50 yaşında,
evli ve 2 çocuk babasıydı.
Hazine
bonolan
• ANKARA (AA) —
Devlet iç borçlanma
senetlerinden 6 ay vadeli
Hazine bonosunun yıllık
ortalama faizi, önceki gün
yapılan ihalede yüzde
46.64'e yükseldi. 6 ay vadeli
bono faizi en son 20
haziran tarihinde yapılan
ihalede yüzde 45.98
olmuştu. Hazine, dün 250
milyar lira tutannda bono
satısa çıkardı.
Sermaye
urttınmına hız
• ANKARA (ANKA) —
Şirketler yüksek
enflasyonun etkisiyle
sermaye arttınmlanıu
hızlandırdılar. Yılın ilk beş
ayında 8 trilyon 500 milyar
lira sermaye arttınmına
giden 3 bine yakın şirket
geçen yılın tamamında
gerçekleşen 11 trilyon 450
milyar liralık sermaye
arttırımımn yaklaşık yüzde
75'ine beş ayda ulaştı.
Yurdasokulmayaçalışılan eskitekstilmakinelerigümrükte bekletiliyor
Bursa Gümrüğü hıırdalık gîbiTürkiye'ye beş yaşından büyük tekstil makinesi
girişinin yasak olmasına karşın boyanıp etiketi
değiştirilerek gümrükten geçirilen yaşlı makinelerin
Bursa, Uşak, Denizli ve Gaziantep illerindeki orta
çaph tekstil kuruluşlarını doldurduğu öğrenildi.
KUTLU ESENDEMİR
Bursa gümrüğünün şu anda sahte etiketli olduğu bilirkişi
raporlarıyla saptanmış otomatik eski dokuma
tezgâhıyla dolu olduğu belirlendi. Yurtdışından sahte
etiketli makine getiren işadamlarına Faisal Finans
Kurumu'nun kredi dağıttığı öne sürüldü.
BURSA — Türkiye'ye beş yaşından bü-
yük tekstil makinesi girişinin yasak olma-
sına karşın, boyanıp etiketi değiştirilerek
gümrükten geçirilen yaşlı makinelerin
Bursa, Uşak, Denizli ve Gaziantep illerin-
deki orta çaph tekstil kuruluşlarını dol-
durduğu öğrenildi.
Edinilen bilgüere göre son altı ay için-
de 6 bini aşkın 5 yaşını asmış, sahte eti-
ketli, "makyajh" tekstil makinesi yurda
sokuldu. Türkiye'ye kaçak makine sokan
tekstilciler herhangi bir "operasyon" ola-
sılığı karşısında panik içindeler. Bu kişi-
lerin çoğunun, makine almak için banka-
lara ve Faisal Finans Kurumu'ndan aldık-
ları kredüere karşılık olarak mal varlık-
lannı ipotek ettirdikleri de öne sürüJüyor.
Bursa Gümrüğü'nün şu anda
"makyajlanmış" ve sahte etiketli olduğu
bilirkişi raporlarıyla saptanmış otomatik
dokuma tezgâhlanyla dolu olduğu'öğre-
nildi. Son 80 gün içinde yurda soktuğu
tekstil makinelerinin bir bölümünün sahte
etiketli olduğu bilirkişi raporuyla belirle-
nen bazı kişi ve kuruluşlar şunlar:
özgüven Dingil Sanayii ve Uludağ Ga-
zetecilik ve Matbaacüık Anonim Şirketi
sahibi Nail Yenice. Yenice"nin getirdiği 2
tezgâh için de "olumsuz" raporu verümiş
durumda.
Bursaspor Yönetim Kurulu üyesi Men-
di Tekstil Sahibi Erhan Mendi. Mendi,
yaklaşık 2 ay önce 50 dolayında getirdiği
1970 -1974 yüı arası yapımı SOMET mar-
ka, îtalyan yapımı tezgâhlan gümrükten
geçirmiş. Bu makineler Çalıköy'deki bir
binada duruyor. tşadamı Mendi'nin 1973
yapımı 30'a yakın yine SOMET yapımı
tezgâhı da gümrükte bekliyor.
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Meclis
Başkanı Cengiz Battalcıoğlu'nun yeğeni-
ne ait Emre Tekstil Fabrikası'nın Isviçre
patentli Ruti marka en az 10 yaşında olan
2 tezgâhına da bilirkişi olumsuz raporu
vermiş.
Eskınler'e ait Niser Tekstil Sanayii'nin
S.A.C.M. marka Fransız malı 12 otoma-
tik dokuma makinesi en az 10 yaşında. Bu
kuruluşa ait makinelerin de bilirkişi rapor-
ları olumsuz.
Artunçteks fırmasının getirdiği Fransız
malı Saurerdiederichs marka 2 dokuma
tezgâhına da olumsuz rapor verilmiş.
Gül Ipek Kumaş ve Konfeksiyon Sana-
yii'ne ait 1 adet makine olumsuz. Ancak
bu makinenin diğerlerine oranla çok ba-
kımlı olduğu ve eski makine olduğunun
firma tarafından bilinmediği öğrenildi.
Bursa Gümrük Müdürlüğü'nde son 4
gündür yaptığımız araştırmalar da üzeri-
ne makinelerin çok iyi bir biçimde araş-
tırmadan geçırildiği, ancak bundan önce
gümrükten geçirilen makinelerin işletme-
lerle calışmaya devam ettiği büdirildi. Sah-
te etiketli yaşlı makinelerin gümrükte ele
geçen bölümü şu an Sundurma ismi veri-
len depoya çekildi.
Faisal Finans
Yurtdışından sahte etiketli makine ge-
tiren işadamlanna Faisal Finans Kurumu-
nun teşvik kredisi dağıttığı ileri sürüldü.
Kurumun borsa şubesi ile telefon aracılı-
ğıyla, "tekstilci" olarak "kredi
konusunda" görüştük:
— Selamın aleyküm. Hayırlı günler.
Krediler servisinizi rica etmiştim.
— Ne konuda görüşecektiniz? Ben yar-
dımcı olayım.
— Tütüncüoğlu Çiftliği'nden anyonım.
12 tezgâhlık bir atölyem var. Yurtdışından
2 makine getirecektirn. Sizin teşvik kredi-
lerinizin çok uygun olduğunu söyledi
komşular. Bilgi alacaktım.
— Adınız ne arkadaşım?
— Kutlu Esendemir. Esendemir Tekstil.
Sizin adınız?
— Ergin.
— Krediler servisinden değil mi?
— Muhasebeden. Kredi veriyoruz tabii.
Siz makineyi getiriyorsunuz, Biz ödüyo-
ruz. Bizim verdiğimiz kredi diğer banka-
lardan düşük.
— Şartlar?
— Referans çok önemli. Gelin görüşe-
lira.
— Bize bir dergi yardımcı oluyor ma-
kine getirmede. Onlar referans olabilir mi?
— Olabilir tabii. Gelin müdür beyle
görüşun.
— Biliyorsunuz bizim getirdiğimiz ma-
kineler bayağı problemli. Samimiyetinize
güvenerek söylüyorum. Yaşını büyültüp
gümrükten sokacağız.
— Biliyorum. Siz makineyi getirin, biz
gerisini hallederiz. Şimdi müdür bey yok.
Bilgiyi ondan alırsınız.
— Parayı nasıl şartlarda alacağız
sizden?
— Siz getireceksiniz. Bizödeyeceğiz. Bir
dakika. Müdür bey geldi. Ona bağ-
lıyorum.
— Hayırh günler.
— Sağolun.
— Makine kredisi konusunda görüşe-
cektim.
— Gelin görüşelim. Meseleyi burada
hallederiz.
— Kimle görüştüm?
— Hasan Dursun. Müdür.
Orta çaph tekstilciler
Çeşitli >öntemlerle yaşlı tekstil makine-
lerini yurda sokmayı başaran aracüar, en
çok orta çaph tekstil sanayicileri sayesin-
de para kazanıyor. Büyük sanayiciler tek-
nolojik yenileme ve uluslararası rekabete
daha çok önem veriyor. Küçük çaph tek-
stilciler ise bu eski makineleri bile alacak
satın alma gucüne sahip değiller.
Borsaya 'sıcak para'Yakın dönemde hızla
artış gösteren kısa
vadeü sermaye girişinin
bir bölümünün borsaya
yöneldiği ve bunun,
arzdaki tüm artışa
rağmen fiyatları ayakta
tuttuğu savunuluyor.
ABDURRAHMAN
YILDIRIM
32 sayılı karardan sonra artış
gösteren Türkiye'ye yönelik kısa
vadeli sermaye narekeüerinin bor-
sayı hedeflemeye başladığı belir-
tiliyor. Yılbaşından bu yana yo-
ğun bir şekilde süren özelleştirme
ve halka açıhnayla borsadan tril-
yonlar çekilmesine karşılık bu pi-
yasadaki canlıhğm devam etmesi
ve talebin kesilmemesi, yabancı
yatınmcının ilgisine ve "kısa sü-
rede vnrgun vurmak isteyen ya-
bancı spekülalörlerin varlığına"
bağlanıyor.
Piyasa uzmanlan, konjonktü-
rün kısa vadeli sermaye hareketi
olarak tanımlanan sıcak paranın
borsaya girmesine elverişli oldu-
ğuna dikkat çekerken "Dünyada
böyle bir fırsattan yararianacak-
lann sayısı çok" dediler.
Hisse senedi pıyasasımn öncü-
sü bir büyük bankanın menkul
kjymetler müdürü "kara para gö-
işlem hacmi (MHyar TL)
1.3*4
rünümüode yurtdçı kaynaidı bazı
başvurulann kendilerine kadar
getdigiııi" doğruladı. Bu basvuru-
lan geri çevirdiklerini belirten adı-
nın açıklanmasını istemeyen yet-
kili şöyle dedi:
"Dünyada kflr maıjlan son de-
rece düşuk. TL'nin dövizler kar-
şısındaki performansı ise yüksek.
TL değeri ile doviz kuru arasın-
da bu makastan yararlanmak is-
teyen belli bir kesim var. Bu ke-
simden bize Ulep geliyor. Vani bi-
ze kadar uzandı. Biz kabal etmi-
yoruz, ama kabul edenleri duyu-
yoruz. Şimdilik borsaya yönelik
talebi arttıncı yönde etki yapan
bn olay zamanla tersine döoecek.
Çünkıi bu şekilde gelenler olaya
uzun vadeli bakmıyorlar. L'ygun
konjonktürde vurgun vnrnp glt-
meyi bedefliyorlar."
Aynı konuda görüşlerini sordu-
ğumuz Manufacturers Hanover
Finans'ın genel müdürü Sami
Erol, yurtdışından borsaya yöne-
lik talebi "marjinal" olarak de-
ğerlendirdi. Borsaya sıcak para-
nın girmiş olabileceğini belirten
Sami Erol, bu paranın olumlu et-
kisi yanında olumsuz etkisinin de
olabileceğini kaydetti. Sami Erol,
bayramdan önceki hafta ile son-
raki hafta içinde yabancılann ha-
rekete geçtiklerini belirtti. Erol,
kendilerinin gerçekleştirdiği işlem
hacminin yüzde S'ini yabancı ta-
leplerinin oluşlurduğunu bildirdi.
Türk Ekonomi Bankası'nın
Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr.
Zafer Başak ise borsada sıcak pa-
ranın varlığına ihtimal vermedi-
ğini belirtiyor. Yabancılann kısa
süre için borsaya girmeyi göze
alamayacaklannı kaydeden Zafer
Başak, sadece bazı yabancı kişi-
sel yatınmcılann piyasayı dene-
mek için birkaç milyon dolarlık
portföy oluşturduklarını kaydet-
ti. Başak yabancılann talebınin
daha kararlı ve daha sürekli oldu-
ğunu söyledi.
Geçen yılın ağustos ayında ya-
yımlanan 32 sayılı karardan son-
ra büyük canlıhk kazanan kısa va-
deli sermaye hareketleri 1990 yı-
lının ilk üç ayında 4.7 milyar do-
lara vardı. Kısa vadeli borç ve
mevduat şeklinde yurda giren "sı-
cak para"nın yurtiçinde TL'ye
çevrilip ve bir süre kullanıldıktan
sonra yurtdışına çıkanlraası sıra-
sında hem kur farkından ve hem
de dışanya göre daha cazip oian
yurtiçi faizlerden getiri sağlanmış
oluyor.
BMQ Volvo Ue mahkemelikANKARA (ANKA) — Türkiye'nin önem-
li motorlu kara tasıtı üreticilerinden biri olan
BMC'de içten içe bir kavga var. BMC'nin or-
tağı olarak gözüken Isveçli Volvo Tnıck Cor-
paration, şirketteki hissesinin tutannı, şirke-
te ortak olmak için değil borç olarak verdiği-
ni öne sürdü.
BMC'nin çoğunluk hisselerinin özakatlar
Grubu'ndan, Çukurova Grubu'na geçmesin-
den sonra, Volvo, yerli ortaklara göre "serma-
yedeki payı", kendisıne göre de "borç olarak
verdigi" 3 milyar lirayı istedi. BMC yönetimi
ise Volvo Truck Corparation'un bu görüşünü
benımsemedi. Taraflar arasında yapılan ikili
görüşmelerden bir sonuç ahnmayınca, Volvo
çareyi Cenevre'de "hakem"e başvurmakta bul-
du. Hakemin Volvo ile BMC arasındaki sü-
reç içerisinde gelişen ilişkileri değerlendirerek,
iki kuruluş arasındaki ilişkinin bir borç alış
verişi mi, yoksa ortaklık mı olduğuna karar
verecek.
BMC ile Volvo arasında bir de F-12 kam-
yonlannın üretimi konusunda lisans anlasması
bulunuyordu.
BMC'nin geçen aylarda gazetelerde ve Ti-
caret Sicili Gazetesi'nde yayımlanan ilanlann-
da, Volvo Truck Corparation'un şirkette 3 mil-
yar lira nominal değerde hissesi bulunduğu du-
yurulmuştu. Ancak, geçen nisan ayında
BMC'nin 30 milyar lira olan sermayesini yüzde
10 bedelsiz, yüzde 16.66 da bedelli arttırarak
38 milyar liraya çıkanhrken Volvo'nun aradaki
anlaşmazhk nedeniyle rüçhan hakkıru kullan-
madığı belirlendi. Bu nedenle, Volvo Truck
Corparation'un 30 milyar liralık ödenmiş ser-
maye içerisinde yüzde 10 olan payının, son ser-
maye arttırımı ile birlikte ne kadar olduğu be-
lirlenemedi.
1987 ve 1988 bilanço dönemlerini sırasıyla
1 milyar 95 milyon ve 1 milyar 929 milyon li-
ra zararla kapatan BMC 1989 yılında kârageç-
ti. BMC'nin 1989 yılı kân 1 milyar 182 mil-
yon lira olarak açıklandı.
İKV Başkanı JakKamhv
ÂFnin ffündeminde değilizEkonomi Servisi — Türk özel
sektörünün AT ile ilişkilerini sağ-
layan tktisadi Kalkınma Vakfı'nm
27. genel kurulunda yeniden baş-
kanhğa seçilen Jak Kamhi, şu an-
da Türkiye'nin Avrupa'nın günde-
minde olmadığını, AT'nin Doğu
Avnıpa ile bile ilgilenmediğini, tek
ilgi odağının Gorbaçov'un duru-
mu ve iki Almanya'nın birleşme-
si oldugunu söyledi.
İKV Genel Kurulu, Türkiye-AT
ilişkileri acısından sancılı bir dö-
neme rastgeldi. AT Dönem Baş-
kanı De Michelis'in "Avnsturya
ATnİB 13. üyesi oiacak ve bu ftl-
keyle müzakereler 1991'de
başlayacak" biçimindeki açıkla-
ması ve Kıbrıs Rum Kesimi'nin
AT'ye tam üyelik başvurusu,
Türkiye'nin tepkisine yol açarken
bir yandan da AT'nin hazırladığı
yeni işbirliği paketi de çeşitli çev-
relerce bir suredir eleştiriliyor.
İKV Başkanı Jak Kamhi, AT-
Türkiye ilişkilerindeki son durum
ve vakfın çahşmalan hakkındaki
' sorulanmızı yanıtlarken Türkiye
1
nin AT gündeminde olmadığını,
AT'nin şu anda yalnızca Gorba-
çov ve iki Almanya'nın birleşme-
siyle ilgilendigini. Doğu Avrupa-
daki diğer gelişmelerin bile ikinci
plana düştüğünü belirtti.
Kamhi, Türkiye'nin, AT'nin
başhca eleştiri ve şikâyetlerine ve-
rilecek yanıtları, çözümleri oldu-
gunu söyleyerek bunlan şöyle sı-
raladı: "Birincisi. AT, Tiirkiye'den
Avnıpa'ya süren göçten korkuyor.
Banun çözıimb serbesl dolaşımı
Kamhi, AT ile tam
gümrük birliğine
gidilmesi için
Türkiye'ye tam üyelik
konusunda bir takvim
verilmesi gerektiğini
belirterek, Avrupa
Topluluğu'nun,
Portekiz, Yunanistan ve
lspanya gibi tam
üyelerine bile, bütün
gümrüklerini
indirmeleri için belli bir
süre tamdığım
hatırlattı.
kısıtlamak degil, Türkiye'yi tam
üye olarak kabul etmek. Çünkü
böylece Türkiye'ye yabancı serma-
ye akımı artacak. Türkiye'de bir
istihdam patlaması olacak. Tıpkı
lspanya'daki gibi, Türkiye artık
değil dışanya işçi yollamak, bel-
ki de tam aksine Avrnpa'dan işçi
Şetirmek durumunda kalacak.
İkinci bir sonın da AT'nin Tür-
kiye'nin rekabetinden korkması.
Biz de onlara şöyle diyoruz: Eger
tspanya'ya, Portekiz'e olduğu gi-
bi, Türkiye'ye gelirseniz, bu reka-
bel güciinden siz de yararlanırsı-
nız. Aynca AT bir banş ve denge
düzeninin kunılmasından yana.
Bu konuda da Türkiye'nin önemi
büyük. Türk tophımu, Müslü-
man, ancak din konusunda hoş-
görüliı bir toplum Türkiye'yi üye
olarak kabul etmekle AT, o kadar
korktuğu bloklaşmuın da önüne
gecebttir."
Sanayicilerce 199S'te AT ile tam
gümrük birliğine gidilmesinin
Türkiye acısından "biyük bir
taviz" olarak nitelendirilmesi ko-
nusunda Jak Kamhi şu görüşleri
dile getirdi:
"AT, Portekiz, Yunanistan ve
tspanya gibi tam nyelerine bile ke-
sin gümrük birliğine gitmeden ön-
ce belli bir süre tanıdı. 1995'e ka-
dar bu ülkeler her alanda gümrük-
lerini indirmek zonında değiller.
Halbuki bu süre içinde tam üye-
lik haklanndan yararlanıyorlar.
Bunun en iyi örneği tspanya'da
görülüyor. Son beş yılda Ispaaya2
-
ya 50 railyar dolar yabancı serma-
ye aktı. Herkes tspanya'da yannm
yapıyor. Orada sanayi de himaye
edildiginden (gümriik birliği ko-
nasunda İspanya')n sure tanındı-
ğından) bu ülkenin rekabet gücn
artmış oluyor. Bizim de istediği-
miz, önce tam üyelik için bize bir
takvim verilmesi. Böylece en azuı-
dan yabancı sermayenin Tür-
kiye'ye de akması mümknn olur."
Bakanlar Kurulu
Sel nedeniyle
borç
ertelemesi
ANKARA (Cumhuriyel Büro-
su) — Devlet Bakanı Kemal Ak-
kaya, sözleşmeli personele verilen
yüzde 25 oranındaki
zammın enflasyonun üzerinde ol-
dugunu söyledi. Akkaya, memur
ve sözleşmeli personele verilen
zamların bütce olanakları ölçü-
sünde oldugunu bildirdi.
Devlet Bakanı Akkaya, önceki
günku Bakanlar Kurulu toplantı-
sında alınan kararlan şöyle açık
ladı:
— Ögrenim harçlan: Geçen yıl-
ki fıyatlarla aynı olacak. Bu ko-
nuda herhangi bir zam yapüma-
yacak, buna göre tıp fakültelerin-
de 200 bin lira, mühendislik ve mi-
marlık fakultelerinde 130 bin lira;
iktisat, idari, işletme fakultelerin-
de 90 bin lira, Açık öğretim Fa-
kültesi'ndeki öğrenciler 30 bin li-
ra harç ödeyecekler.
— Sd feiaketi: Karadeniz Böl-
gesi'nde sel felakeüne maruz ka-
lan çiftçilerin Ziraat ve Halk ban-
kalanna olan borçlan ile koope-
ratiflere olan borçlan ertelenecek.
Ertelemder bir yıl faizsiz ikinci ve
üçüncü yıllar normal olacak.
— Konut edindirme yardımı:
Konut edindirme yardımında da
artışlar oldu. Buna göre İlk altı ay
30 bin, ikinci altı ay 35 bin, üçün-
cü altı ay 45 bin, dördüncü altı ay
65 bin lira olarak uygulana-
cak.SSK sosyal yardım miktan da
175'ten 225 bin liraya çıkanldı.
Akkaya haşhaş taban fıyatının
1990 yılı mahsulü için çizümemiş
kapsülde olarak 2500 lira olarak
belirlendiğini bildirdi.
Sözleşmeli personele seyyanen
yüzde 25 oranında zam yapılma-
sı da Bakanlar Kurulu'nca kara-
ra bağlandı. Devlet Bakanı Akka-
ya yüzde 25 zammın bütçe ola-
nakları içinde belirlendiğini ve bu
rakaımn enflasyonun üzerinde ol-
dugunu söyledi.
İTO'dan
ihracata
acil tedbir
raporu
Ekonomi Servisi — Ihracatçı-
lar sorunlarına acil çözüm bekli-
yor. Istanbul Ticaret Odası ihra-
catçılann sorunlan ve bunlann
çözümü için önerdikleri tedbirle-
ri rapor haline getirerek Devlet
Bakanı Güneş Taner'e sundu. Ra-
porla ılgili olarak açıklama yapan
İTO Başkanı Atalay Şahinoğlu,
ihracattaki durgunluğun önlem
alınmazsa giderek inişe geçebile-
ceğini belirterek "ibracattaki
mevcut sıkıntılann ivedilikle ve
tatminkâr bir çözüme kavuşturul-
ması bayati bir ihtiyaçtır"dedi.
İTO Başkanı ile ihracatla ügilı
kuruluşlann yetkililerinin imzala-
nnı taşıyan raporda sorunlar
"acil çözüm bekkyenler" Ue "or-
ta ve uzun vadeli olanlar" şeklin-
de ayn ayn değerlendirilerek acil
olanlar şöyle sıralandı:
— Ihracatçılar arasındaki bü-
yük • küçük ayınmı yeniden ele
alınarak teşvikler eşitlik Ukesiyle
ve adil olarak verilmeli.
— Hazır giyim imaiatçı / ihra-
catçılarına yerli piyasadan TL.
karşıhğı satınaldığı kumaş, mal-
zeme ve aksesuan, Serbest Bölge-
de faaliyet gösteren ve iç piyasa-
dan ithalat yapan fırmalardan te-
minatlı ve geçici kabulle alacağı
hammadde ve malzemeyi kullana-
rak üretmesine izin verilmeli.
— İhracata, yüksek maliyetli
olan Eximbank kredileri yerine
düşük faizli kredi olanağı sağlan-
malı.
— Ihracatu 10-20 yıllık pers-
pektifiyle sektör tercihi yapılmalı.
— Teşvik belgesine bağlanmış
ihracatın hammadde ithalinde
Anti-Damping Yasası uygulan-
mamalı.
EKONOMt NOTLARI
OSMAN ULAGAY
Ekonomide Durum:
Hedefler ve Riskler
Türkiye ekonomisinin çarklan bu yılın ilk yansında oldukça hızlı
döndü. Yılın ilk beş ayında sınai üretimin yüzde 11'in üzerinde
bir reel artış kaydettiği ve mayıs ayındaki artışın bunun da üze-
rinde olduğu anlaşılıyor. Tarımsal üretimde de hatırı sayılır artış-
lar bekleniyor. Yılın ilk yarısındaki üretım temposu, bu yıl milli
gelir (GSMH) büyüme hızının yüzde 7 dolayında gerçekleşebi-
leceğini ve bunun büyük ölçüde özel kesimdekı canlanmadan
kaynaklandığını ortaya koyuyor.
Ekonomide çarklar iç talepteki artışa dayalı olarak hızlı döner-
ken ve sınai üretim artarken Türkiye'nin ithalatı da tırmanmaya
başladı. Buna karşılık ihracat durakladı ve dış ticaret açığında
büyük bir genişleme oldu. Dış ticaret açığındaki büyüme, gide-
rek büyüyen bir cari işlemler açığını gündeme getirdi.
Cari işlemler açığı büyürken Türkiye'ye kısa vadeli sermaye
girişinin sürmesi, döviz kurlarının belirlenmesinde etkili oldu ve
TL bir noktaya kadar reel olarak değerlenmeye devam etti. Bu
gelişme de dış ticaret cephesindeki gelişmelen etkiledi.
Enflasyon cephesinde son aylarda güven vermeyen bir yavas-
lamanın belirtileri görülüyor.
Kamu açıkları cephesinde ise durum pek iç açıcı değil. Ger-
çek bütçe açığtnm yıl sonunda 16 trilyon liraya kadar tırmanabi-
leceğı kaygısı surüyor.
Ekonomi yonetıminin önünde duran tabto kaba hatiarryia böyle
bir şey sanıyorum. Pekiyi ekonomiyi yönlendtrenler, ekonomi bü-
rokrasisi bu tablonun nasıl değişmesini istiyor, yıl sonunda na-
sıl bir tablonun ortaya çıkmasını hedefliyor?
Cumhurbaşkanrna verilen son ekonomik brifingden yansryan
bilgilerin de ışığında bu soruya cevap aradığımızda birkaç nok-
tanın öne çıktığını görüyoruz.
• GSMH büyüme hızının artması ve özel kesimden kaynakla-
nan bir ekonomik canlanmanın gündeme gelmesi, olumlu ola-
rak değerlendirıliyor, ancak iç talepteki artışı daha da tırmandır-
manın sakıncalı olabileceğı görülüyor. Bu nedenle iç talepteki
artışı biraz frenleyecek yaklaşımlar üzerinde duruluyor.
• İç talepteki canlanmayı biraz törpülemenin ıthalatın hızını
kesme acısından da etkili olacağı düşünülüyor. Alınacak önlem-
lerle, halen 8 milyar dolara doğru tırmanma eğiliminde olan dış
ticaret açığının 65 milyar dolar dolayında tutulması hedefleni-
yor. Bu arada cari işlemler açığının da 500-600 milyon dolar do-
layında tutulması öngörülüyor.
• Kamu açığını sınırlamak ve iç talepteki artışı törpülemek için
kamu harcamalarında çok ölçülü gidilmesi, bütçede ek ödenek-
lerin reddedilmesi, kamu yatırımlannın asgari düzeyde tutulması
öngörülüyor. Bu arada kamu kesimine yeni gelir sağlamak için
özelleştirmelerin hızlandırılmasının Sayın Özal tarafından isten-
diği belirtiliyor.
• Döviz kurlarının gidişatını etkileyecek özel önlemlerin, ör-
neğin kısa vadeli borçlanmayı caydıracak önlemlerin gündeme
gelip gelmediği pek anlaşılamıyor, ama sanıyorum ki kur ayar-
lamalarıyia enflasyon arasındaki uçurumun piyasa koşullan için-
de giderek kapanması öngörülüyor. Enflasyondaki yavaşlama-
nın da süreceği ve bu çözümü kolaylastıracağı düşünülüyor.
Şimdi bütün bu öngörüler gerçekleştirilebilirse Türkiye eko-
nomisi 1990 yılında oldukça iyi bir performans göstermiş ola-
cak. Yüzde 7 dolayında bir büyüme hızı, yavaşlayan bir enflas-
yon, tehlike sınırında durdurulan bir dış açık, öngörüleri aşmakia
birlikte disiplıne alınmaya çalışılan bir kamu açığı bu olumlu tab-
lonun ana bolümlerini oluşturacak.
Ekonomi yönetimi bu hedefleri tutturmak için ayağı frertde, göz-
leri virajlı yolda, elleri direksiyonda ekonomiyi doğru çizgide tut-
maya çalışacak. Bu konuda en büyük desteğı de Sayın özal
1
dan görecek.
Ancak tutulan yol oldukça riskli bir yol ve araba, kontrolü zor-
l^ştıracak biçimde hızlanmış durumda. Ayrıca frene basmanın
politikacı yolcuların ne kadar hoşuna gideceğı de bilinmiyor. So-
run galiba kimseyi fazla rahatsız etmeden yumuşak bir fren ya-
pabilmekte.
Bakalım bu başarılabilecek mi?
6 aylık karlar (milyon TL.)
Şirket 1 9 M
Yünsa
Koç yatırım
Döktaş
Sabah Yayıncılık
Tekstilbank
iktisat Fmansal
Gübre Fabrikalan
izocam
Eczacıbaşı Yatırım
Maret
Çelik Halat
603
6.996
1.063
1.196
2.321
376
1.512
2.249
8
-.1.432
6.702
IMtftlaf
11.882
13.106
11.383
7.220
6.722
3.580
3.517
7.027
8.160
-3.210
12.057
Onbîr şirket daha
ara bilanço açıkladı
İSTANBUL (AA) — Hisse se-
netleri Istanbul Menkul Kıymet-
ler Borsası'nda (İMKB) işlem gö-
ren şirketlerden bugunll'i daha
6 ayhk ara bilançolanm açıkladı-
lar.
Bilançolanm daha önce açıkla-
yan Fınansbank, Santral Holding,
Mensucat Santral, Rabak ve Ko-
ruma Tarım'dan sonra dün de
Tekstilbank, Sabah Yayıncılık
A.Ş., İktisat Finansal Kiralama
A.Ş., Koç Yatmm, Döktaş, Güb-
re Fabrikalan ve Yünsa da 6 ay-
lık ara bilançolanm açıkladılar.
İMKB tarafından açıklanan ra-
kamlara göre, Yünsa bu yılın ilk
6 aylık döneminde 11 milyar 882
milyon lira kâr elde etti. Yünsa
geçen yılın aynı döneminde yal-
nızca 603 milyon lira kâr etmişti.
Koç Yatınm'm altı ayhk kân 13
milyar 108 milyon, Döktaş'ın da
11 milyar 383 milyon lira olarak
gerçekleşti.
Geçen yıhn ilk altı ayında 1 mil-
yar 512 milyon lira zarar eden
Gübre Fabrikalan ise, bu yılın eş
döneminde kârını 3 milyar 517
milyon liraya çıkardı. Geçen yıl
376 milyon lira olan İktisat Finan-'
sal Kiralama A.Ş.'nin kân da 3
milyar 580 milyon lira olarak ger-
çekleşti.
Sabah Yayıncılık A.Ş.'nin de 6
ayhk ara bilançosunu açıkladı.
Geçen yıl ilk altı ayında 1 milyar
1% milyon lira olan Sabah Yayın-
cılık'ın kân, bu yılın aynı döne-
minde 7 milyar 220 milyon lira
olarak gerçekleşti. Tekstilbank'-
ın net kân da 6 milyar 722 mil-
yon lira olarak açıklandı. Tekstil-
bank geçen yılın aynı döneminde
2 milyar 231 milyon lira kâr et-
mişti.
İMKB tarafından verilen bilgi-
ye göre geçen yıhn ilk altı ayı so-
nunda 2 milyar 249 milyon lira
kâr eden Koç Grubu şirketleriri-
den tzocam bu yılın Ocak-
Haziran döneminde 7 milyar 27
milyon lira kâr elde etti. Son iki
aydır borsanın en gözde şirketle-
rinden olan Eczacıbaşı Yatınm ise
ilk altı ay sonunda 8 milyar 160
milyon lira kâr etti. Bu şirketin
geçen yılın ilk yansı sönundaki
kân 8 milyon liraydı Koç Grubu
şirketlerinden'Maret'in ise geçen
yıl haziran sonu itibariyle 1 mil-
yar 432 milyon lira olan zaran bu
yılın aynı döneminde 3 milyar 210
milyon liraya yükseldi. Mayıs ayı
içinde bir bölüm hissesi KOİ ta-
rafından halka satılan Çelik Ha-
lat ise yılın ilk yansı sonunda 12
milyar 57 milyon liralık kâr sağ-
ladık. Çelik Halat'm 1989 Ocak-
Haziran dönemi kân 6 milyar 702
milyon olarak gerçekleşmişti.
KISA KISA...
• CLAXO Sağlık Ürünleri Sa-
nayii, Ingiltere'de 25 yıldır verilen
Kraliçe ödüllerini aldı. thracat ba-
şansı ve teknolojik başan dalla-
rında verilen ödüllerinin ikisini
birden alan kuruluş, ihracat başa-
nsı dalında yedi, teknoiojik başan
dalında ise üçüncü kez ödüle la-
yık görülüyor.
• VALEO Transtürk Debriyaj
Fabrikası geçen ay France tarafın-
dan denetlenerek Renault için 1.
sınıf ekipman üreten firma unva-
mnı aldı. Transtürk Fren Debriyaj
ve Transtürk Otomotiv'in yuzde
51 hisselerini alan Valeo firması,
Bursa tesislerinde Türk otomotiv
sanayiine debriyaj takımlan üre-
tiyor.
• VAKIF LEAS1NG, 1989 yı-
lında 177 milyar liralık iş hacmi
ve 5.3 milyar liralık kâra ulaşarak
Euromoney grubuna bağlı Asset
Finance Leasing Digest Dergisi-
nin yaptığı Avrupa leasing şirket-
leri liginde 76. sıraya yükseldi.
• LOCKHEED firmasının ile-
tişimden sorumlu başkan yardım-
cılığı'na S.M. Pears atandı.
• EUROBASE bilgi bankası
Türkiye'de kasım, ayında hizmete
girecek. Imat bilgisayar şirketinin
pazarladığı Minitel cihazı ile her
isteyen bilgi bankasından yararla-
nabilecek.
• EGE-BALTtCA StGORTA
Türkiye'de ilk kez "hafta sonu
sigortası" uygulamasını başlatlı.
Bu sigortayla hafta sonu tatiline
çıkanlar, düşük bir primle tüm
risklere karşı güvence altına
alınıyor.